نگاهی بر وضعیت مقداری بازار ارز
محمد صابر شاهنوش فروشانی
کارشناس اقتصادی
همواره تأثیر تحولات سیاسی - بینالمللی حاکم بر اقتصاد ایران غالب بر هر فعل و انفعال دیگری بوده است. این تأثیرگذاری زمانی نمود بیشتری پیدا میکند که متوجه میشویم جمهوری اسلامی ایران فارغ از تمام اتفاقات و تحولات سیاسی و بینالمللی، فقط در یک دهه اخیر دوبار مذاکرات جدی بینالمللی درسطح بالا (مذاکرات برجامی و پسابرجامی) را تجربه کرده و در حال حاضر نیز این موضوع جریان دارد. بازار ارز نیز بدون هیچ تعارفی با اقتصاد ایران (به مثابه بازار یک کالای خارجی) تأثیرپذیری بالای خود را از مذاکرات نشان داده است. به موازات مذاکرات پسابرجامی و مطابق گزارشات بانک مرکزی به دفعات صحبت از فزونی عرضه ارز بر تقاضای ارز مطرح گردیده و صفهای سنگین مقطعی خرید ارز تقاضای غیرواقعی و موقت خوانده میشود اما چند نکته در این باب حائزاهمیت و قابل توجه است.
اول؛ قائل شدن به وجه تقاضای سوداگرانه و سفتهبازی تقاضای ارز که اتفاقاً یکی از دلایل مهم ایجاد صف جلوی صرافیها و کف بازار است. در حقیقت لازم است در تحلیل و کنکاش دلایل افزایش نرخ ارز در مقطع کنونی (بخصوص متأثر از فضای مذاکرات و فضاسازیهای افراد سودجو)، هم بخش غیرقابل انکار تقاضای سوداگرانه و هم بخش غیرقابل کتمان تقاضای غیرواقعی مدنظر قرار بگیرد. تقاضای غیرواقعی اشاره به وجود حباب در تقاضا دارد که منشأ آن «عامل رفتاری و هیجانی مردم» است و پس از مدت کوتاهی این رفتار اصلاح خواهد شد. لذا دلیل صفهای تشکیل شده و افزایش نرخ ارز، نه صرفاً از جنس هیجان و اشتباه رفتاری، بلکه اتفاقاً ناشی از همان اصلاح رفتاری با رویکرد گذشته نگر از روند بلندمدت نرخ ارز با نگاه سوداگرانه و کسب سود است. هرچند پیشتر اشاره شد که عملیات روانی افراد سودجو و تحریک هیجانات مردم درایجاد تقاضاهای غیرواقعی بیتأثیر نیست و وضعیت حاضر به این موضوع نیز برمیگردد. در نهایت باید توجه داشت که همواره در این مقطع از سال تقاضای ارز افزایش مییابد و چیز جدیدی نیست.
دوم؛ مبتنی بر عملکرد مکانیزمهای عرضه و تقاضا، افزایش در عرضه زمانی منجر به کاهش قیمت خواهد شد که عرضه صورت گرفته به دست مردم برسد و تبدیل به تقاضا شود. در واقع مردم عادی به سامانه نیما و... دسترسی ندارند و لذا نمیتوانیم افزایش عرضه ارز صورت گرفته در چنین بستری را مصداق فزونی عرضه بر تقاضا بدانیم. به بیان ساده تر منطقی نیست که از طرفی عمده حجم تقاضای ارز در کف بازار و از طرف دیگر صرفاً بخشی از عرضه ارز در بازار در مقام رفع نیاز مردم برآید، در حالی که در تحلیل بازار اقدام به قرار دادن مقادیر هر دو سمت در یک مختصات کنیم. این موضوع را نیز اضافه کنیم که بخش عمده ارز حاصل از بازگشت صادرات در چهارچوب تنظیمگری پیمان سپاریهای ارزی به واردات کالاهای اساسی و واردات متقابل اختصاص مییابد و نیازی از تقاضای سوداگرانه را رفع نمیکند.
سوم؛ نباید از این واقعیت غافل شد که همواره نیروهایی در شرایط خاص مانند ایام مذاکره بهدنبال گره هرچه بیشتر زدن قیمت به دلار هستند و طبیعتاً میتوان با کنترل و نظارت دقیقتر نوسانات را هرچه بیشتر کنترل کرد. موضوعی که اخیراً ریاست محترم جمهور نیز بدان اشاره مستقیم داشتند. لازم است در یک قدم ساده، نظارت انتظامی بر افراد سودجویی که از مدتها قبل در سطح خیابانها نسبت به خرید و فروش سهمیه ارز افراد اقدام کردهاند، اعمال کرد و به موازات تدوین و اجرای سیاستهای پولی و ارزی این نوع کنترلها را نیز جدی گرفت.
کارشناس اقتصادی
همواره تأثیر تحولات سیاسی - بینالمللی حاکم بر اقتصاد ایران غالب بر هر فعل و انفعال دیگری بوده است. این تأثیرگذاری زمانی نمود بیشتری پیدا میکند که متوجه میشویم جمهوری اسلامی ایران فارغ از تمام اتفاقات و تحولات سیاسی و بینالمللی، فقط در یک دهه اخیر دوبار مذاکرات جدی بینالمللی درسطح بالا (مذاکرات برجامی و پسابرجامی) را تجربه کرده و در حال حاضر نیز این موضوع جریان دارد. بازار ارز نیز بدون هیچ تعارفی با اقتصاد ایران (به مثابه بازار یک کالای خارجی) تأثیرپذیری بالای خود را از مذاکرات نشان داده است. به موازات مذاکرات پسابرجامی و مطابق گزارشات بانک مرکزی به دفعات صحبت از فزونی عرضه ارز بر تقاضای ارز مطرح گردیده و صفهای سنگین مقطعی خرید ارز تقاضای غیرواقعی و موقت خوانده میشود اما چند نکته در این باب حائزاهمیت و قابل توجه است.
اول؛ قائل شدن به وجه تقاضای سوداگرانه و سفتهبازی تقاضای ارز که اتفاقاً یکی از دلایل مهم ایجاد صف جلوی صرافیها و کف بازار است. در حقیقت لازم است در تحلیل و کنکاش دلایل افزایش نرخ ارز در مقطع کنونی (بخصوص متأثر از فضای مذاکرات و فضاسازیهای افراد سودجو)، هم بخش غیرقابل انکار تقاضای سوداگرانه و هم بخش غیرقابل کتمان تقاضای غیرواقعی مدنظر قرار بگیرد. تقاضای غیرواقعی اشاره به وجود حباب در تقاضا دارد که منشأ آن «عامل رفتاری و هیجانی مردم» است و پس از مدت کوتاهی این رفتار اصلاح خواهد شد. لذا دلیل صفهای تشکیل شده و افزایش نرخ ارز، نه صرفاً از جنس هیجان و اشتباه رفتاری، بلکه اتفاقاً ناشی از همان اصلاح رفتاری با رویکرد گذشته نگر از روند بلندمدت نرخ ارز با نگاه سوداگرانه و کسب سود است. هرچند پیشتر اشاره شد که عملیات روانی افراد سودجو و تحریک هیجانات مردم درایجاد تقاضاهای غیرواقعی بیتأثیر نیست و وضعیت حاضر به این موضوع نیز برمیگردد. در نهایت باید توجه داشت که همواره در این مقطع از سال تقاضای ارز افزایش مییابد و چیز جدیدی نیست.
دوم؛ مبتنی بر عملکرد مکانیزمهای عرضه و تقاضا، افزایش در عرضه زمانی منجر به کاهش قیمت خواهد شد که عرضه صورت گرفته به دست مردم برسد و تبدیل به تقاضا شود. در واقع مردم عادی به سامانه نیما و... دسترسی ندارند و لذا نمیتوانیم افزایش عرضه ارز صورت گرفته در چنین بستری را مصداق فزونی عرضه بر تقاضا بدانیم. به بیان ساده تر منطقی نیست که از طرفی عمده حجم تقاضای ارز در کف بازار و از طرف دیگر صرفاً بخشی از عرضه ارز در بازار در مقام رفع نیاز مردم برآید، در حالی که در تحلیل بازار اقدام به قرار دادن مقادیر هر دو سمت در یک مختصات کنیم. این موضوع را نیز اضافه کنیم که بخش عمده ارز حاصل از بازگشت صادرات در چهارچوب تنظیمگری پیمان سپاریهای ارزی به واردات کالاهای اساسی و واردات متقابل اختصاص مییابد و نیازی از تقاضای سوداگرانه را رفع نمیکند.
سوم؛ نباید از این واقعیت غافل شد که همواره نیروهایی در شرایط خاص مانند ایام مذاکره بهدنبال گره هرچه بیشتر زدن قیمت به دلار هستند و طبیعتاً میتوان با کنترل و نظارت دقیقتر نوسانات را هرچه بیشتر کنترل کرد. موضوعی که اخیراً ریاست محترم جمهور نیز بدان اشاره مستقیم داشتند. لازم است در یک قدم ساده، نظارت انتظامی بر افراد سودجویی که از مدتها قبل در سطح خیابانها نسبت به خرید و فروش سهمیه ارز افراد اقدام کردهاند، اعمال کرد و به موازات تدوین و اجرای سیاستهای پولی و ارزی این نوع کنترلها را نیز جدی گرفت.
ارسال دیدگاه
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
ویژه نامه