روابط راهبردی دوستان دیرینه

گروه سیاسی/   روز گذشته ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان خبر داد در روز سه‌شنبه میزبان هیأت عالیرتبه چینی در تهران خواهیم بود که با هدف گسترش و توسعه مناسبات دو کشور به ایران سفر می‌کنند. وی در توضیح این مسأله گفت: «برنامه جامع همکاری‌های بلندمدت و ۲۵ ساله جمهوری اسلامی و چین به عنوان یک نقشه راه همکاری‌های خوب و سازنده دو کشور در برنامه اجرا قرار دارد و محل اهتمام جدی دو کشور و دو دولت است. در این زمینه هیأتی هم که وارد تهران می‌شود بخشی از مذاکرات متمرکز بر اجرای این برنامه خواهد بود. منافع مشترک ایران و چین اقتضا می‌کند که همکاری‌های خوب و سازنده دو کشور مبتنی بر احترام متبادل، استمرار پیدا کند و چنین اراده سیاسی در دو طرف وجود دارد.»
در همین خصوص محمد جمشیدی، معاون امور سیاسی دفتر رئیس جمهور نیز اعلام کرد: هیأت عالی رتبه چین به ریاست هوچون هوآ معاون نخست وزیر این کشور با سفر به ایران و در نشست با هیأت بلندپایه ایرانی به ریاست محمد مخبر، معاون اول رئیس جمهور سازکار‌های پیشبرد روابط دوجانبه ایران و چین را مورد بررسی قرار می‌دهند.
وی بررسی راهکارهای تقویت روند اجرای برنامه همکاری جامع ۲۵ ساله ایران و چین را هم یکی از اهداف اصلی این نشست عنوان کرد و اظهار داشت: تعهد به منافع بنیادین دو کشور و احترام به اصول حقوق بین‌الملل از جمله احترام به تمامیت ارضی مورد تأکید ویژه جمهوری اسلامی ایران در این اجلاس است.
از یادداشت اعتراضی تا همکاری سازنده
 تأکید ویژه به تمامیت ارضی ایران در حالی است که در روزهای اخیر حاشیه‌های بیانیه شورای همکاری خلیج فارس و چین واکنش‌های زیادی را در پی داشته است.
حسین امیرعبداللهیان روز گذشته در واکنش به همین موضوع با دو زبان فارسی و چینی در توئیتر نوشت: «جزایر سه گانه ابوموسی، تنب کوچک و تنب بزرگ در خلیج فارس، اجزای جدایی ناپذیر خاک پاک ایران است و به این مام میهن تعلق ابدی دارد. در ضرورت احترام به تمامیت ارضی ایران با هیچ طرفی تعارف نداریم.»سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان نیز ضمن اشاره به اینکه ایران در مورد مسائل منطقه‌ای بر امنیت درون‌زای مبتنی بر هنجارهای بین‌المللی و عدم دخالت در امور کشورها تأکید می‌کند درباره جزایر سه گانه ایرانی ابوموسی، تنب بزرگ و کوچک اعلام کرد این جزایر جزو لاینفک و ابدی جمهوری اسلامی هستند و ادعاها درخصوص این جزایر را دخالت در امور داخلی و قلمرو سرزمینی ایران می‌دانیم. لذا این ادعا از طرف هر کسی مطرح شود، محکوم می‌کنیم. کنعانی در این خصوص که چه اقداماتی در ارتباط با محکوم کردن برخی ادعاها انجام شده تأکید کرد: «وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران بلافاصله وارد عمل شد و سفیر چین را خواستیم و اعتراضمان را منتقل کردیم و دیدگاه‌های خود را با جدیت بیان کردیم، یادداشت اعتراضی هم در این ارتباط دادیم، جمهوری اسلامی ایران با جدیت عمل کرد و با جدیت دیدگاه‌ها و مواضع خود را بیان کرد.»
 چین: انتخاب تهران و پکن تحکیم مشارکت راهبردی است
این موارد البته نمی‌تواند براحتی به اراده رهبران ایران و پکن جهت توسعه روابط سازنده لطمه وارد کند. سفیر چین پس از حضور در وزارت امور خارجه به صراحت از احترام کشورش به تمامیت ارضی ایران سخن گفت و از اهتمام این کشور به توسعه همکاری‌ها یاد کرد.
وانگ ونبین، سخنگوی وزارت امور خارجه چین هم روز دوشنبه با تأکید بر روابط دوستانه تهران و پکن گفت: چین همواره از کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و ایران در بهبود روابط بر اساس اصل حسن همجواری حمایت کرده است. به گزارش تسنیم، وانگ ونبین که در نشست رسانه‌ای هفتگی صحبت می‌کرد، تأکید کرد: روابط چین و ایران به‌طور سنتی دوستانه است و انتخاب مشترک چین و ایران برای تحکیم و توسعه مشارکت راهبردی جامع چین و ایران است. طرف چینی مایل به تقویت ارتباطات و هماهنگی با طرف ایرانی برای تداوم و ارتقای پیشرفت جدید در روابط دوجانبه است.
ونبین ادامه داد: چین و ایران یک طرح همکاری جامع امضا کردند و کار اجرایی را از ابتدای سال جاری آغاز کردند. چین با ایران همکاری خواهد کرد تا توسعه پایدار و بلندمدت همکاری عملی ایران و چین را ارتقا دهد. وانگ ونبین با اشاره به سفر معاون نخست وزیر چین و هیأت اقتصادی به تهران، گفت: اعتقادم بر این است که این سفر تأثیر مثبتی بر تعمیق مشارکت راهبردی همه‌جانبه چین و ایران خواهد داشت. این سخنگو درباره رویکرد پکن به منطقه گفت: هم کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و هم ایران دوستان چین هستند. توسعه روابط چین با هر دو طرف هیچ طرف ثالثی را هدف قرار نمی‌دهد.
 همکاری اقتصادی رو به رشد
هیأت بزرگ اقتصادی و تجاری متشکل از ده‌ها تاجر و بازرگان چینی که همراه با معاون نخست وزیر این کشور به تهران سفر کرده‌اند گویای این پیام هستند که طرف چینی با شناخت دقیق از اهمیت جمهوری اسلامی ایران در منطقه غرب آسیا و دوران گذار در نظام بین‌الملل مسیر اجرایی شدن سند قرارداد 25 ساله را طی می‌کند. اتفاقی که خود را در روند رو به رشد همکاری‌های اقتصادی دو کشور نشان می‌دهد؛ تا جایی که مبادلات تجاری ایران و چین در ۷ ماهه نخست سال جاری میلادی با رشد ۲۲ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شد و انتظار می‌رود این روند با شدت بیشتری ادامه پیدا کند. این توسعه همکاری‌ها در شرایط تحریم‌های غرب علیه کشورمان، امریکا، کشورهای اروپایی و متحدان منطقه‌ای آنها را بشدت عصبانی کرده است.
 ایران و فرصت نزدیکی چین و عربستان
تعمیق و توسعه روابط ایران و چین در حالی است که حاشیه‌سازی‌های سیاسی اخیر با این هدف سازمان‌دهی شده است تا سفر رئیس جمهور چین به ریاض را به عنوان نقطه اختلاف ایران و چین و حتی پشت کردن پکن به تهران بازنمایی کنند. این در حالی است که حضور چین به عنوان قدرتمندترین رقیب جهانی امریکا در منطقه و نزدیک شدن به عربستان می‌تواند به فاصله گرفتن این کشور از واشنگتن منجر شود. چین نیز با همین نگاه و تلاش برای شکاف انداختن بین امریکا و متحدان منطقه‌ای آن به بازی در منطقه مشغول است. این واقعیت مهم در دوران گذار درحالی است که در داخل ایران رسانه‌های غربگرا روایتی انحرافی از ماجرا ارائه می‌دهند. محاسبه سود و زیان نزدیکی امریکا به عنوان دشمن راهبردی ایران به کشورهای منطقه با نزدیک شدن چین به عنوان شریک راهبردی و اصلی تهران به این کشورها خود گویای واقعیت صحنه سیاسی منطقه است.
 چین در حیاط‌ خلوت امریکا
زمینه‌های این مسأله پیش از این در استقبال سرد عربستان از جو بایدن، کاهش عرضه نفت در شرایط بحران انرژی و همسویی با اوپک پلاس قابل مشاهده بود. حال نزدیکی بیش از پیش عربستان به چین و اعلام رسمی عربستان درخصوص دراز شدن دست دوستی این کشور به سوی ایران و استمرار مذاکرات رو به جلو ایران و عربستان گویای آن است که مقامات رژیم سعودی مقتضیات نظام بین‌الملل و کاهش نفوذ و هژمونی امریکا را بخوبی درک کرده‌اند. حال که به جرأت می‌توان بازنده تحرکات اخیر منطقه را امریکا معرفی کرد فاصله گرفتن از تحلیل‌های سانتیمانتال و احساسی می‌تواند به نقش‌آفرینی جدی در راستای منافع جمعی ایرانیان منتج شود. ایران، چین و روسیه که در ادبیات بین‌المللی از آن با عنوان: «مثلث مهار» برای به چالش کشیدن قدرت یک جانبه امریکا نام برده می‌شوند اکنون بخوبی می‌توانند نقش جدی و مشترکی ایفا نمایند. این سه کشور ضمن تقویت همکاری راهبردی بین خود با شکستن صف متحدین امریکا عملاً به جهان چند قطبی جدید شکل خواهند داد. همکاری و رزمایش مشترک در حیاط خلوت امریکا در کارائیب تا شکستن صف دولت‌های نزدیک به این کشور در غرب آسیا می‌تواند فصلی نوین از تعاملات و مناسبات را شکل بدهد.