امین محمودی
 خبرنگار

ایران با توجه به دسترسی به آب فراوان، اقلیم متنوع، طبیعت و اکوسیستم خاصی که دارد، از پتانسیل بسیار بالایی در زمینه پرورش آبزیان، به خصوص میگو برخورداراست به همین دلیل مزارع پرورش میگو از سال 1372 در کشورمان ایجاد شدند.به طوری که از این مزارع سال گذشته حدود 57 هزار تن میگوی پرورشی تولید و از این مقدار بیش از 36 هزار تن صادر شده است، پرورش میگو در ایران به دو صورت سنتی و مکانیزه انجام می‌شود.
پرورش میگو در بسیاری از استان‌های ایران که اهم آن، استان‌های همجوار با ساحل خلیج فارس مانند خوزستان، بوشهر، هرمزگان و سیستان و بلوچستان و نیز استان‌های شمالی که با دریای خزر همجوار است مانند استان گلستان، صورت می‌گیرد.
زمین‌های همجوار با دریا به صورت طبیعی شور هستند و اغلب برای کشاورزی مناسب نیستند، اما همین زمین‌های شور که وسعت آنها نیز در کشور ایران کم نیست، مناسب‌ترین محل جهت پرورش میگو و آبزیان آب‌های شور است.
به همین دلیل از دهه گذشته تاکنون رشد چشمگیری در ایجاد حوضچه پرورش، صدور مجوز، مقابله با بیماری‌های میگو پرورشی به روش بیوتکنیک و صنعتی شدن پرورش میگو اتفاق افتاده، به طوری که در سال 1400 به میزان 56.7 تن و به ارزش 166.9 میلیون دلار، فقط سهم صادرات میگو بوده است.
با توجه به آنکه میگو هر ساله سهم زیادی در ارزآوری بخش کشاورزی و شیلاتی کشورمان دارد لازم است علاوه بر بالا بردن ظرفیت‌های تولید، صادرات این محصول نیز افزایش یابد.
به همین دلیل خبرها حاکی از آن است که با توجه به توسعه دیپلماسی اقتصادی در دولت سیزدهم کشورهای مختلف از جمله چین و روسیه تمایل زیادی به واردات میگوی ایرانی داشته باشند.
 در همین خصوص مهدی صفری، معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه اظهار داشت: در حالی که چینی‌ها تقاضای سالانه یک میلیون تن میگو را از ما دارند اما ما فقط 32 هزار تن سالانه به این کشور صادر کرده‌ایم.
از طرف دیگر هم‌اکنون علاوه بر روسیه و چین کشورهای ارمنستان، اسپانیا، امارات، ایتالیا، بحرین، بلاروس، ترکیه، عراق، عمان، قزاقستان، قطر، کویت، لبنان و مالزی پای ثابت واردات میگوی ایرانی در شش ماهه نخست سال‌جاری بوده‌اند.
به همین دلیل لزوم توسعه تولید میگو و برنامه‌ریزی برای صادرات این محصول از کشورمان بیش از پیش احساس می‌شود.

برنامه‌ریزی برای تولید 100 هزار تن میگو در کشور
علی اکبر خدایی، دبیر کل اتحادیه تولید و تجارت آبزیان ایران در گفت‌وگو با «ایران» درخصوص آخرین وضعیت تولید و بازار میگو در کشورمان گفت: میزان تولید میگو در کشورمان در سال جاری به 60 تا 65 هزار تن خواهد رسید.
وی افزود: به طوری که انتظار می‌‌رود 55 تا 61 هزار تن میگوی پرورشی و 4 هزار تن میگوی دریایی صید شده تا از این طریق روانه بازار داخلی یا به دیگر کشورها صادر شود.
دبیرکل اتحادیه تولید و تجارت آبزیان ایران خاطرنشان کرد: بیشترین میگوی تولید شده کشورمان در بوشهر تولید می‌‌شود به طوری که تاکنون در این استان 38 هزار تن میگو برداشت شده است.
خدایی اظهار کرد: از طرف دیگر 10 هزار تن میگو در هرمزگان، 3 هزار تن میگو در چابهار سیستان و بلوچستان، 2 هزار و 500 تن میگو در گمیشان استان گلستان و یک هزار تن میگوی پرورشی در استان خوزستان برداشت شده است.
وی افزود: انتظار داریم تا چند سال دیگر و براساس برنامه‌ریزی‌های کلان صورت گرفته در کشور میزان تولید و برداشت میگو به 100 هزار تن برسد.
 
یک سوم صادرات میگوی کشورمان به چین است
این مقام صنفی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به درخواست چینی‌ها از کشورمان برای واردات یک میلیون تن میگو گفت: در وضعیت فعلی بازار میگو در کشورمان راکد است و این تقاضای چینی‌ها می‌‌تواند میزان صادرات کشورمان را افزایش دهد.
خدایی تصریح کرد: در سال گذشته از 36 هزار تن میگوی صادراتی کشورمان، 30 درصد آن که حدود 14 هزار تن می‌‌باشد توسط چینی‌ها وارد شد.
دبیرکل اتحادیه تولید و تجارت آبزیان ایران گفت: از طرف دیگر انتظار داریم با توجه به تفاهمنامه‌ای که توسط مسئولان دامپزشکی کشورمان در دولت سیزدهم با چینی‌ها بسته شده، استقبال چینی‌ها از میگوی ایرانی افزایش یابد.
وی افزود: از طرف دیگر با توجه به کیفیت، طعم و مزه میگوی ایران، رضایتمندی خریداران چینی تأمین شده و آنها به توسعه واردات میگو از کشورمان ترغیب شده‌اند.
 
چین؛ بزرگترین بازار مصرف میگو در جهان
خدایی در ادامه اظهار کرد: چین بزرگترین تولیدکننده و مصرف کننده میگوی جهان است به طوری که این کشور یک میلیون و 400 تا یک میلیون و 500 هزار تن میگو تولید و 400 تا 500 هزار تن نیز وارد می‌‌کند، به همین دلیل می‌‌توان گفت با توجه به تولید، واردات و مصرف 2 میلیون تن میگو، این کشور بزرگترین بازار میگوی جهان است.
دبیرکل اتحادیه تولید و تجارت آبزیان ایران گفت: با توجه به حضور هند و اکوادر در بازار میگوی چین به نظر می‌‌رسد دیپلماسی اقتصادی در دولت سیزدهم باید توسعه یابد و از طرف دیگر صادرکنندگان میگوی کشورمان نیز هنر به خرج داده‌اند تا بتوانیم سهم زیادی از بازار میگوی چین داشته باشیم.
 
میزان مصرف سرانه میگو
این کارشناس بخش آبزیان کشور در مورد سرانه مصرف میگو در ایران و جهان نیز گفت: آمارهای دقیقی از سرانه مصرف داخلی وجود ندارد اما به طور کلی سالانه حدود ۱۰هزار تن از تولیدات ما در کشور مصرف می‌‌شود و با احتساب جمعیت ۸۰ میلیون نفری می‌‌توان گفت سرانه مصرف میگو در ایران سالانه حدود ۱۰۰ گرم است.
خدایی در پایان گفت: همان‌طور که می‌‌دانید به طور کلی ما دو دسته میگو داریم؛ دریایی و پرورشی که صددرصد میگوی پرورشی ما گونه‌ای به نام «وانامی یا به اصطلاح گونه سفید غربی» است و اگرچه خاستگاه این گونه، کشور اکوادور است در همه جای دنیا پرورش داده می‌‌شود. از سوی دیگر کل میگوی دریایی ما ۳ گونه «میگوی ببری» که متعلق به بوشهر تا هرمزگان است، گونه «میگو موزی» که از هرمزگان تا جاسک است و یکسری میگو هم به نام «میگوی سرتیز» که متعلق به خوزستان است را دربر می‌‌گیرد.

افزایش وزن، میگوی ایرانی را بازارپسندتر کرده است
محمدابراهیم اسماعیلی، فعال صنعت پرورش میگو در کشورمان  در گفت‌وگو با «ایران» اظهار کرد: بازار چین ظرفیت بسیار بزرگی برای صادرات میگوی کشورمان محسوب می‌شود، به همین دلیل توجه به طعم، وزن و کیفیت  میگو می‌تواند مثمرثمر باشد تا از این طریق بتوانیم  بازارهای صادراتی بیشتری را فتح کنیم.
این فعال صنعت پرورش میگو خاطرنشان کرد: خوشبختانه با ورود مولدهای نو به صنعت تولید میگو، اخیراً تحولات شگرفی در تولید این آبزی صورت گرفته است، به طوری که وزن میگوی ایرانی عمدتاً 16 گرم بود ولی در سال جاری شاهد ارتقای 30 درصدی وزن میگوی ایرانی هستیم.
وی در پایان گفت: وزن بالای میگو سبب بازارپسندی بیشتر این محصول می‌شود به همین دلیل کشورهای مختلف از میگوی تولید شده با وزن بالا در ایران استقبال زیادی خواهند کرد.
این فعال صنعت پرورش میگو افزود:  وقتی وزن میگو بالا می‌رود دو سود برای پرورش‌دهنده دارد. یکی اینکه تولید او افزایش می‌یابد و دیگر اینکه با بزرگ‌تر شدن میگو، قیمت فروش هم بالاتر می‌رود پس سود دوجانبه است.

گروه اقتصادی / طبق اعلام اتحادیه دامداران و با توجه به شرایط مساعد تولید و مازاد دام، نگرانی در تأمین گوشت داخل وجود ندارد. دولت هم به علت تولید مازاد گوشت قرمز، علاوه بر صادرات دام زنده، اقدام به خرید تضمینی کرده است. در شرایط فعلی بیش از ۳ میلیون رأس دام سبک‌ مازاد در کشور وجود دارد و تولید سالانه گوشت قرمز هم در کشور به حدود ۹۰۰ هزار تن می‌رسد که با وجود این نگرانی برای تأمین گوشت بازار داخل وجود ندارد.
قیمت کنونی هر کیلو دام‌ سنگین ۸۰ تا ۸۳ هزار تومان و دام‌ سبک ۷۵ هزار تومان است و بعد از لغو ممنوعیت صادرات دام زنده از کشور، صادرات دام نیز در حال انجام است اما با توجه به مازاد دام، صادرات اخیر تأثیری بر بازار گوشت داخل نداشته است به طوری که دام و گوشت همانند نرخ‌های قبل عرضه می‌شوند.
افزایش عرضه گوشت قرمز در شهریورماه سال جاری نسبت به سال 1400
براساس بررسی‌های مرکز آمار مقایسه عملکرد کشتارگاه‌های رسمی کشور در شهریور ۱۴۰۱ با ماه مشابه سال ۱۴۰۰ نشان‌دهنده افزایش ۴ درصدی مقدار عرضه گوشت قرمز در کشتارگاه‌های رسمی کشور است. مقدار عرضه گوشت در شهریور امسال نسبت به ماه مشابه سال ۱۴۰۰ برای گوسفند و بره ۱۶ درصد، برای گاومیش و بچه‌گاومیش ۱۱ درصد افزایش، برای بز و بزغاله ۴ درصد، برای گاو و گوساله ۴ درصد و برای شتر و بچه‌شتر ۲۵ درصد کاهش داشته است.
همچنین نتایج حاصل از این طرح آمارگیری نشان می‌دهد که مقدار عرضه گوشت قرمز در کشتارگاه‌های رسمی کشور در شهریور ۱۴۰۱ نسبت به مردادماه در حدود ۴ درصد افزایش داشته است.
مجتبی عالی مدیرعامل اتحادیه دامداران در گفت‌و‌گو با «ایران» با اشاره به وضعیت تولید گوشت قرمز در سال‌جاری گفت: امسال براساس آمار کشتارگاه‌ها در استان‌ها و شهرستان‌ها، تولید گوشت قرمز تاکنون قابل قبول و مناسب بوده و نسبت به سال گذشته از شرایط بهتری برخوردار است.
وی ادامه داد: شرکت پشتیبانی امور دام در حال حاضر ذخیره استراتژیک گوشت قرمز را با خرید از دامداران آغاز کرده است درحالی‌که برای ذخایر سال قبل مجبور به واردات شد اما امسال دولت اقدام به خرید از تولیدکنندگان دام‌های سبک و سنگین کرده است. عالی تصریح کرد: میزان ذخایر استراتژیک گوشت قرمز 10 تا 15 هزار تن است و مصرف سالانه هم به 900 هزار تن می‌رسد که 800 هزار تن آن در کشور تولید می‌شود و 100 هزار تن دام سنگین هم به صورت منجمد به کشور وارد می‌شود.
عالی با اشاره به وجود دام مازاد سبک و سنگین در کشور بیان کرد: هیچ کمبودی در تولید دام سبک و سنگین وجود ندارد و افزایش قیمتی که در بازار به وجود آمده به علت سوء‌استفاده دلالان اتفاق افتاده است. این در حالی است که در دامداری‌ها و مراکز تولید هیچ افزایش قیمتی نداشته‌ایم. اصلاح ارز ترجیحی باعث شد قیمت نهاده‌ها افزایش پیدا کنند و قیمت جو از 2 هزار تومان به 12 هزار تومان برسد ولی با این تفاسیر قیمت گوشت قرمز تفاوت زیادی با قبل از آن نکرده است.
بازار کشش افزایش قیمت گوشت قرمز را ندارد
مدیرعامل اتحادیه دامداران اضافه کرد: بازار کشش افزایش بیشتر قیمت گوشت قرمز را ندارد و تولیدکننده مجبور است با همین شرایط دام خود را به فروش برساند. شرایط تولید برای دامداران متفاوت از مرغداران است زیرا اگر مرغداری بعد از جوجه‌ریزی با نبود خریدار روبه‌رو شده و متضرر شود می‌تواند بعد از 45 روز جوجه‌ریزی نکند اما این اقدام برای دامداران مقدور نیست زیرا آنها سال‌ها اقدام به اصلاح‌ نژاد کرده‌اند و دام‌ها سرمایه ملی محسوب می‌شوند. به همین علت نمی‌توان جلوی زاد و ولد دام‌ها را گرفت. بنابراین دامدار در هر شرایطی و حتی با ضرر و زیان مجبور به تولید خواهد بود. وی با اشاره به اقدامات حمایتی دولت از دامداران و تولیدکنندگان افزود: در گذشته سازمان امور پشتیبانی دام اقدام به خرید از تولیدکنندگان نمی‌کرد و بازار هم توان خرید گوشت قرمز را نداشت به همین علت تولیدکنندگان درخواست آزاد شدن صادرات دام را داشتند. با لغو ممنوعیت صادرات دام توسط دولت، اولین محموله دام زنده به کویت صادر شد. بهترین بازار گوشت قرمز کویت و عمان هستند و اکنون تقریباً بازار کویت از دام‌های ایرانی سبک اشباع شده و عراق هم مشتری دام‌های سنگین ایرانی است.
وی ادامه داد: اکنون طرحی به صورت پایلوت در استان سمنان در حال انجام است که طی آن عمل تهاتر میان دولت و تولیدکنندگان دام انجام می‌گیرد. در این طرح دولت نهاده‌های دامی را در اختیار اتحادیه دامداران می‌گذارد و اتحادیه هم با دامداران عضو قرارداد می‌بندد تا طی 6 ماه به صورت تهاتری نهاده دریافت کرده و گوشت تولید نمایند. این روش مورد حمایت تولیدکنندگان است و امیدواریم تداوم داشته باشد.
عالی با بیان اینکه توزیع نهاده با ارز 4200 تومانی باعث ایجاد بازار سیاه و افزایش قاچاق نهاده شده بود، افزود: در زمانی که نهاده به ارز ترجیحی اختصاص داده می‌شد، بعضاً تولیدکنندگان با قیمت‌های بالا مجبور به خرید نهاده بودند و گاهی هم با نبود نهاده روبه‌رو می‌شدند اما اکنون دیگر چنین مشکلاتی وجود ندارد.

بیش از ۲۰ درصد گیاهان دارویی کشور در حال انقراض هستند

رئیس اتحادیه انجمن‌های علمی گیاهان دارویی ایران گفت: بیش از ۲۰ درصد گونه‌های گیاهی دارویی مناطق مختلف کشور از جمله به علت برداشت بی‌رویه آن در حال انقراض هستند.
محمدباقر رضایی در گفت‌و‌گو با ایرنا افزود: دست‌اندرکاران این حوزه باید اقدامات جدی‌تری را برای رفع این معضل انجام دهند تا ضمن مقابله با برداشت بی‌رویه گیاهان دارویی بومی از انقراض آنها جلوگیری شود. وی ادامه داد: تاکنون گیاه‌شناسان ۹ هزار و ۹۰۰ گونه گیاهی در ایران را شناسایی کردند که از این تعداد ۲ هزار و ۳۰۰ گونه دارویی خوراکی و صنعتی و بهداشتی است. وی خاطرنشان کرد: امروز شاهد برداشت‌های غیراصولی از گیاهان دارویی هستیم به‌نحوی که در برداشت کتیرا، آنغوزه و باریجه و گونه‌های دیگر گیاهی که هفت سال زمان نیاز است تا این گیاهان ۲ تا ۲۰ گرم عصاره‌ای در طول سال بدهد با برداشت و تیغ‌زنی زودتر و غیرحرفه‌ای علاوه بر خسارت به طبیعت کاهش کمیت و کیفیت محصولات دارویی را موجب می‌شوند و این در حالی است که در قدیم با حفظ گونه گیاهی برداشت صورت می‌گرفت. رئیس اتحادیه انجمن‌های علمی گیاهان دارویی ایران گفت: با توجه به قدمت و ظرفیت‌های منحصربفرد ایران در زمینه گیاهان دارویی می‌توان از آن ارزآوری بسیاری خوبی با ارتقای فرآوری در این بخش داشت ولی محصول بیش از ۴۰۰ شرکت دارویی و چهار هزار کارگاه‌ سنتی به دلیل رعایت نکردن استانداردهای لازم در تولید، نگهداری و فرآوری تنها مصرف داخلی داشته و حتی متأسفانه واردکننده گیاهان دارویی از خارج هستیم.

 
کاهش قیمت روغن‌ و لبنیات در جهان

سازمان خواربار و کشاورزی سازمان ملل‌متحد اعلام کرد: قیمت جهانی موادغذایی به پایین‌ترین حد در ۹ ماه گذشته رسید.
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از فائو، آب‌وهوای مناسب، عرضه محصولات کشاورزی مانند جو را تقویت کرده است و تورم فزاینده تجارت کالا را محدود می‌کند. این موضوع به مهار شوک‌های عرضه از دریای سیاه کمک کرده و باعث شده است که شاخص هزینه ماهانه مواد غذایی از سوی سازمان ملل در اکتبر ۰،۱ درصد کاهش یابد و در پایین‌ترین حد خود از ژانویه باقی بماند. ادامه کاهش برای خانوارهایی که با بحران هزینه زندگی مقابله می‌کنند، تسکین خواهد بود. این شاخص برای هفتمین ماه کاهش یافته است که طولانی‌ترین رکود آن در ۹ سال گذشته است.
قیمت جهانی موادغذایی در ماه اکتبر ثابت ماند، زیرا اختلالات عرضه ناشی از جنگ در اوکراین تا حدی با کاهش تقاضا برای کالاهای اساسی جبران شد. سازمان خواربار و کشاورزی سازمان ملل‌متحد روز جمعه (۴ نوامبر) اعلام کرد که قیمت گوشت، شکر، روغن‌های گیاهی و لبنیات کاهش یافته است. ارین کولیر، اقتصاددان در فائو گفت: با این حال، شاخص نسبت به سال‌های اخیر به طور قابل‌توجهی افزایش یافته است و دلار امریکا در حال افزایش است که تأمین عرضه را برای کشورهای واردکننده موادغذایی دشوارتر می‌کند. تغییر قیمت کالاها در قفسه‌های فروشگاه‌های موادغذایی ممکن است زمان ببرد، زیرا تولیدکنندگان با هزینه‌های بالاتر نیروی کار و انرژی مقابله می‌کنند. بعلاوه، مسیر محموله‌های غلات و روغن از اوکراین همچنان نامشخص است که یک عنصر حیاتی برای قیمت موادغذایی در آینده است.

معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی از تصمیم دولت برای افزایش کشت قراردادی در کشور از یک درصد کنونی به ۲۰ درصد تا پایان دولت سیزدهم (سه سال آینده) خبر داد.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت جهاد کشاورزی، محمد قربانی در برنامه مجله کشاورزی رادیو اقتصاد در خصوص اجرای کشت قراردادی گفت: کشت قراردادی از رویکردهای نوین مورد پیگیری در کشورها است که توسط اتحادیه‌های کشاورزی یا انجمن‌ها و شوراهای بازاریابی مدیریت می‌شود. این نوع کشت، ابزاری نوین برای تنظیم بازار و جلوگیری از کمبود یا بیش‌بود بازار محصولات کشاورزی است.
وی به مزیت‌های کشت قراردادی اشاره کرد و گفت: کشاورزی قراردادی ریسک تولید را کاهش می‌دهد، در این نوع کشت، تولیدکننده محصول (زراعی، دامی، باغی و...) در فصل برداشت برای محصول خود خریدار قطعی دارد و دغدغه‌ای برای هدرروی محصول و زیانده شدن تولید ندارد. وی خاطرنشان کرد: در سال گذشته در سطح ۲۵۰ هزار هکتار گندم کشت قراردادی داشتیم که امسال روی ۲ میلیون هکتار هدف‌گذاری شده است. وی بیان کرد: کشت قراردادی را در سال‌های گذشته در خصوص چغندرقند، پنبه و دانه‌های روغنی داشتیم که تجربه موفقی بود و امسال با اجرای مردمی‌سازی یارانه‌ها و طرح کشت قراردادی، کشاورزی اقتصادی و سودده می‌شود.
قربانی با بیان اینکه شرکت بازرگانی دولتی و سازمان تعاون روستایی به عنوان مجری طرح کشت قراردادی و شرکت خدمات حمایتی به عنوان منبع تأمین‌کننده کودهای شیمیایی پایه، فسفاته، اوره و پتاسه، تفاهمنامه‌ای منعقد کرده‌اند که در کشاورزی قراردادی تأمین کود شیمیایی را داشته باشند و در پایان فصل برداشت، تسویه‌حساب با کشاورز انجام شود.