زیست بوم_ خبر ساخت کارخانه آسفالت در منطقه سرخه‌حصار درست وسط آلودگی‌هایی که نفس میلیون‌ها تهران‌نشین را به شماره انداخته، تعجب همگان را برانگیخت. سرخه‌حصار در کنار خجیر دو ریه تنفسی کلانشهری هستند که دهه‌‌‌هاست به‌سختی نفس می‌کشد و هر زمستان تعدادی از شهروندانش را با سکته و سرطان راهی گورستان سرد بهشت‌زهرا می‌کند. شهرداری تهران در حالی ساخت کارخانه در پارک ملی سرخه‌حصار را در برنامه دارد که خود یکی از مهمترین دستگاه‌های مسئول برای کاهش آلودگی هوای کلانشهر تهران است! شهرداری تهران نه‌تنها اهمیت سرخه‌حصار در تعدیل هوای تهران را - که این روزها گاز متان تولیدی‌اش در صدر اخبار محیط‌ زیستی قرار دارد- نادیده گرفته است که قانونی که ساخت کارخانجات آلاینده را تا شعاع 120 کیلومتری پایتخت را هم ممنوع می‌کند،  نادیده می‌گیرد.
مخالفت شورای شهر
نخستین اعتراض به ساخت کارخانه سیمان توسط شهرداری تهران در دل یکی از مهمترین پارک‌های ملی پایتخت را شورای شهر تهران کلید زد. «مهدی پیرهادی»، رئیس کمیسیون سلامت محیط‌ زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر در نامه‌ای به علیرضا زاکانی شهردار تهران خواستار دریافت تمام مجوزهای مربوطه از سوی سازمان حفاظت محیط‌ زیست شد. او آب پاکی را روی دست شهرداری می‌ریزد و می‌گوید: کارخانه آسفالت یک صنعت آلاینده است و به هیچ عنوان اجازه ساخت این کارخانه را در منطقه سرخه‌حصار در شرق تهران نمی‌دهیم.
پیرهادی از علی سلاجقه، رئیس سازمان محیط‌ زیست می‌خواهد شخصاً موضوع را پیگیری کند که با ساخت کارخانه آسفالت، مشکلی متوجه شهر تهران نشود.
«علیرضا رحمتی»، رئیس محیط‌ زیست شهرستان تهران هم از نامه‌نگاری با شهرداری تهران خبر می‌دهد؛ طی آن از شهردار خواسته تا مستندات را به محیط‌زیست تهران بدهند، چون بر اساس ماده ۱۱ قانون هوای پاک حتماً متولی ساخت یک صنعت باید از محیط زیست استعلام کند تا بر حسب قوانین و مقررات موضوع بررسی شود. او نیز در گفت‌و‌گو با ایرنا آب پاکی را روی دست شهرداری می‌ریزد و می‌گوید: «به‌هیچ‌وجه امکان استقرار کارخانه آسفالت در آن مکان وجود ندارد.»
خبر ساخت کارخانه آسفالت در دل یکی از مهمترین لکه‌های سبز پایتختی که از کمبود فضای سبز رنج می‌برد در حالی دلنگرانی را به جان شهر انداخته است که رحمتی می‌گوید: «تاکنون هیچ استعلام و مکاتبه‌ای از سوی شهرداری تهران با محیط‌ زیست شهر تهران نشده است.»
او به توان بارگذاری پایتخت اشاره می‌کند و می‌گوید: «تهران دیگر توان بارگذاری ندارد. اکنون ۱۱ هزار واحد صنعتی - تولیدی جدا از واحدهای خدماتی در شهر تهران وجود دارد، از طرفی هم حجم بالای آلودگی را به علت تردد منابع متحرک داریم از این رو دیگر اجازه بارگذاری بیشتر نمی‌دهیم.»
رحمتی بحث را به تصویب قانون ممنوعیت استقرار صنایع تا شعاع 120 کیلومتری توسط شورای وقت اقتصاد در سال 1346 می‌برد و می‌گوید: «به‌رغم تصویب این قانون اما بارگذاری همچنان ادامه دارد و گاهی هم هیأت وزیران با مصوباتی این شعاع را کم و زیاد می‌کند به حدی که دیگر بارگذاری در تهران به حد انفجار رسیده است.»
توجیه یک طرح مخرب
شهرداری دلیل ساخت کارخانه آسفالت را تأمین آسفالت برای شرق تهران می‌داند. رحمتی این دلیل را توجیه یک طرح مخرب برمی‌شمرد و می‌گوید: اتوبان امام علی ساخته شد اما کارخانه آسفالتی نبود، تمام آسفالت پروژه آزادراه پاکدشت نیز تأمین می‌شود، از این رو دیگر اجازه بارگذاری بیشتر را نمی‌دهیم در واقع قانون این اجازه را نمی‌دهد، بر اساس قانون فقط استقرار کارگاه‌های موقت برای اجرای پروژه‌های عمرانی مقدور است در غیر این‌صورت امکان استقرار صنایع در داخل محدوده شهر اصلاً امکان ندارد.» شهرداری تاکنون جواب مکاتبه محیط‌ زیست را نداده است. این سؤال افکارعمومی هم تاکنون بی‌پاسخ مانده که چطور در آلوده‌ترین روزهای پایتخت، شهرداری تهران تصمیم گرفته روی ریه تنفسی شهر یکی از آلاینده‌ترین کارخانه‌ها یعنی تولید سیمان را بدون هرگونه مجوز زیست محیطی بسازد؟!

بیتا  میرعظیمی
خبرنگار

فصل پاییز که از راه می‌رسد، تازه بساط صید پرندگان مهاجر و شکاری در استان خوزستان داغ می‌شود. صیادان و سودجویان بی‌هیچ حساب و کتابی، پرندگان مهاجری را که هزاران کیلومتر از مناطق سردسیر جهان پرواز کرده و به زیستگاه‌های این منطقه پناه آورده‌اند در دام شکار، گرفتار می‌کنند! شکار دسته‌جمعی پرندگان زمستان‌گذار خوزستان تا پایان فصل زمستانی که سرد نیست، ادامه دارد! اگرچه یگان حفاظت محیط‌‌زیست خوزستان از پاییز تا زمستان در حالت آماده‌باش کامل قرار داشته و بر صیدهای غیرقانونی در تالاب‌ها و مناطق حفاظت شده نظارت دائمی دارد، اما باز همه ساله بخش زیادی از پرندگان مهاجر در این استان گرفتار شده و پس از قطعه قطعه شدن برای مقاصد مختلف در بازارهای مختلف به فروش می‌رسد! طبق گفته رئیس اداره محیط‌‌زیست دریایی اداره کل حفاظت محیط‌‌زیست خوزستان به «ایران»، به‌منظور پایش، نظارت و حفاظت بیشتر مناطق دریایی و تحت حفاظت، 5 پاسگاه دریایی در حوزه جنوبی استان خوزستان جانمایی شده و در صورت تأمین اعتبار قرار است در مناطق بحرکان، سجافی، خور دورق، خور گوبان و خور گوارین خوزستان راه‌اندازی شود. هرچند این تعداد برای امن ساختن زیستگاه پرندگان مهاجر کافی نیست.

لزوم استخدام محیطبان
لازمه حفاظت از مرغان دریایی خوزستان تنها ایجاد پاسگاه محیطبانی دریایی نیست، زیستگاه‌های ساحلی این استان جنوب غربی کشور از کمبود محیطبان دریایی هم رنج می‌برد.
«علیرضا ری‌‌شهری» می‌گوید: برای هر پاسگاه دریایی حدود 6 محیطبان در نظر گرفته شده است که در مجموع باید 30 محیطبان استخدام شود. البته باید پیش‌تر مجوز لازم برای استخدام محیطبان‌ها را اخذ کرده و اقدام به این کار شود. در کنار آن باید امکاناتی نظیر شناورها و... نیز به‌منظور خدمت‌رسانی بهتر تأمین شود.
به گفته این مقام مسئول، زیستگاه‌های ساحلی خوزستان هم‌اکنون تحت نظارت ادارات حفاظت محیط‌‌زیست آبادان، ماهشهر و هندیجان، شادگان و خرمشهر قرار داشته و تمامی اقدامات و پایش‌ها توسط شهرستان‌های ساحلی انجام می‌شود. برای مثال «منطقه دارا» به‌دلیل قرارگیری در حوزه استحفاظی بندر ماهشهر، تحت نظارت ماهشهر قرار دارد. نظارت بر بخشی از تالاب شادگان به عهده اداره حفاظت محیط‌‌زیست آبادان است و بخشی دیگر با اداره حفاظت محیط‌زیست شهرستان شادگان. اگرچه همکاران ما در اداره حفاظت محیط‌‌زیست خوزستان ساعت‌های زیادی را صرف نظارت و پایش مستمر این مناطق می‌کنند اما به دلیل وسعت زیاد مناطق دریایی این نظارت کافی نیست. ما نیاز به محیطبان‌های بیشتری داریم؛ محیطبان‌هایی که ساکن منطقه بوده و به‌صورت 24 ساعته در سرشماری‌ها، اقدامات لازم، پایش‌ها و... حضور داشته باشند. در حال حاضر تجمیع همکاران برای اموری نظیر سرشماری پرندگان و.... زمانبر بوده و کیفیت لازم و مناسب را نیز ندارد. در همین راستا نیاز است تا پاسگاه‌های دریایی بیشتری در منطقه به منظور نظارت و پایش شبانه‌روزی فعال شود.

تعداد اندک محیطبان‌ها
او بر ضرورت نظارت بر تردد کشتی‌ها و آلودگی‌های منطقه و پایش‌ها، از طریق یگان دریایی تأکید کرده و به «ایران» می‌گوید: در حال حاضر چاه‌های نفتی دریایی در بندر بحرکان هندیجان نیازمند پایش و نظارت بیشتری است. از سوی دیگر در استان خوزستان، محل‌هایی نظیر پارک ملی دارا، تالاب شادگان، جزیره دارا و... زیستگاه پرندگان دریایی مختلفی به شمار می‌رود که همه ساله به این منطقه مهاجرت کرده و اقدام به تخم‌گذاری و جوجه‌آوری می‌کنند. به همین دلیل نیز همه ساله قاچاقچیان بسیاری وارد مناطق تحت حفاظت شده و پرندگان باارزش را شکار می‌کنند. همکاران ما برای پایش و جلوگیری از شکار و صیدهای غیرمجاز به‌طور مداوم در این منطقه رفت و آمد می‌کنند اما این کافی نیست! ما موظف به رسیدگی هستیم و بارها در رفت و آمدهای مکرر، با قاچاقچیان برخورد کرده‌ایم اما باید نظارت بیشتری صورت گرفته و با حضور محیطبانان بیشتر، امنیت را در مناطق تحت حفاظت تأمین کنیم.
کلونی سلیم خرچنگ‌خوار در جزیره دارا
طبق گفته رئیس اداره محیط‌زیست دریایی اداره کل حفاظت محیط‌زیست خوزستان، خورموسی متصل به آب‌های خلیج فارس بوده و حیات‌وحش بسیار زیبایی دارد. این منطقه زیستگاه دلفین‌های گوژپشت و محل زندگی بسیاری از پرندگان بومی و مهاجر محسوب می‌شود. همه ساله از اسفند تا خرداد ماه حضور حجم انبوه پرندگان مهاجر و بومی در خورموسی قابل توجه است؛ در این میان جزایر قمر، قبر ناخداد و... نیز حیات‌وحش منحصربه‌فردی دارد. جزیره دارا نیز در دهانه خور‌موسی و در فاصله ۷۲ کیلومتری از بندر ماهشهر قرار داشته و بهشتی کوچک برای پرندگان آبزی و کنارآبزی و همچنین محل تخم‌گذاری پرستوهای دریایی محسوب می‌شود. در این جزیره پرندگان زیبایی مانند سلیم خرچنگ‌خوار، پرستوی دریایی کاکلی کوچک و بزرگ، پرستوی دریایی خزری، پرستوی دریایی پشت دودی و... به تعداد زیاد مشاهده می‌شود. پرستوهای پشت دودی با لانه‌سازی در زیر بوته‌های کوچک و سلیم‌های خرچنگ‌خوار با حفر تونل‌های عمیق، کلونی‌های خاص خود را در جزیره دارا تشکیل داده‌اند. این جزیره از معدود جزایری است که محل جوجه‌آوری گونه سلیم خرچنگ‌خوار بوده و تنها کلونی این پرنده، در این جزیره و جزیره قبر ناخدا لانه‌سازی می‌کنند.«علیرضا ری‌شهری» تالاب شادگان را یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های حیات وحش ایران معرفی کرده و می‌گوید: در این تالاب گونه‌های کمیابی از گیاهان و حیوانات زندگی می‌کنند. در حال حاضر این منطقه زیستی ۱۵۲ گونه پرنده و ۴۰ گونه پستاندار دارد که مهم‌ترین آنها دلفین بینی بطری است. پرندگان مهاجر در پناهگاه حیات‌وحش شادگان شامل انواع اردک، مرغابی، غاز، قره غاز، پلیکان و فلامینگو است. همچنین حدود ۳۶ گونه ماهی نظیر بنی، حمری، گتان، برزم‌، شیربت‌، شلج‌ در این تالاب شناسایی شده و زندگی می‌کنند.

مهر- «عزت الله ضرغامی» وزیر میراث فرهنگی و گردشگری از تصویب لایحه دائمی احکام تبصره بودجه برای گردشگری خبر داده و گفت: با توجه به اینکه تبصره‌های تأیید شده بودجه دائمی هستند و نیاز به تکرار هر ساله آنها در مجلس نیست، این اقدام خوب دولت و مجلس قابل تقدیر است.

ایرنا- «سرهنگ حسینعلی فضلی» فرمانده یگان حفاظت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی زنجان گفت: سه ظرف سفالی تاریخی با قدمت هزاره اول قبل از میلاد در حین پایش نیروهای یگان حفاظت در روستای انذرر طارم کشف شد.

ایسنا- «وحید نواداد» معاون میراث فرهنگی آذربایجان شرقی با بیان اینکه حریم «ارگ علیشاه» و «مقبرة‌الشعرا» کوچک گرفته شده و مدام در اطراف آن ساخت‌و ساز شده است، به اختلاف نظر با شهرداری برای حفظ بافت تاریخی اشاره کرده و گفت: این حریم در حال حاضر در بافت تاریخی قرار داشته و ساخت‌وسازهایی که در آنجا انجام می‌شود، مشکلاتی را برای این آثار تاریخی به وجود آورده است، بنابراین لازم است در حریم این آثار شاخص، بازنگری شود. 

ایسنا- «داریوش گل‌علیزاده» سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌ زیست ضمن تاکید بر عدم مازوت‌سوزی در تهران گفت: از بین ۱۶ نیروگاه بخاری در کشور ۱۴ نیروگاه مانند نیروگاه طوس در مشهد، مفتح در همدان، سهند بناب در تبریز، ایرانشهر در سیستان و بلوچستان، شهید منتظری در اصفهان، شهید منتظر قائم در البرز، شهید رجایی در قزوین و بندرعباس مازوت‌سوزی دارند.

مهر- «جواد موسوی» مدیرکل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی از تشدید نظارت بر دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری اطراف حرم مطهر خبر داده و گفت: با توجه به اینکه بیشتر زائران در اطراف حرم مطهر رضوی حضور دارند، بازرسی تمامی دفاتر و شرکت‌های فعال در این محدوده قبل از آغاز سفرهای نوروزی بازرسی و اقدامات لازم در خصوص این دفاتر و شرکت‌ها انجام خواهد شد.

ایسنا- «محمدرضا سهیلی» مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه از تدوین پرونده ثبت جهانی «طاق‌بستان» و همچنین «اسب کرد» به صورت بین‌المللی تا پایان امسال خبر داده و گفت: از آنجایی که هر کشوری سالانه فرصت ثبت یک اثر جهانی را دارد، بنابراین نیاز است که ثبت جهانی طاق بستان را به یک مطالبه عمومی تبدیل کرده و از طرفی برای ثبت جهانی آن روش درستی را اتخاذ کنیم.

ایرنا- «مهران زینلیان» معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری اصفهان گفت: برای خروج از بن بست آلودگی هوای اصفهان نیاز به حضور مؤثر دستگاه‌های نظارتی ، قضایی و نمایندگان مجلس هستیم.
​​​​​​​
ایسنا- «صادق ضیاییان» رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا از فعالیت سامانه بارشی در اغلب نقاط کشور، بارش برف و باران، کاهش دما و همچنین نفوذ سامانه بارشی جدید به جنوب غرب کشور خبر داد.