سهیلا یادگاری
خبرنگار
شیوع کرونا در جهان، نخستین اثراتش را بر فعالیت ایرلاین‌ها گذاشت. با کاهش و لغو سفرها، بسیاری از پروازها در سراسرجهان به حالت تعلیق درآمد و به همین دلیل کاهش درآمدهای بخش هوایی در این شرایط چشمگیر است. تأثیر کرونا بر صنعت هوایی کشور چگونه بوده و کدام فرودگاه‌ها بیشتر از این شرایط متضرر شده اند؟ بیشترین پروازهایی که در این مدت لغو یا کاهش داشته، مربوط به کدام استان‌ها است؟ سیاوش امیرمکری، مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی به این پرسش‌ها و سؤالات دیگر در مورد وضعیت پروازها پاسخ داده است.

شیوع کرونا شاید تأثیر کمتری برپروازهای پرتقاضا داشته باشد اما پروازهای هفتگی یا بین استانی چقدر از این شرایط متضرر شده است؟
در زمان اوج شیوع کرونا در ابتدای سال 99 پرواز‌های مسافری بیش از 80 درصد کاهش یافت و اما با کمتر شدن بیماری و افزایش پروازها در برخی از فرودگاه‌های بزرگ مانند مهرآباد، مشهد و اصفهان، ترافیک آنها به حدود 60 درصد از میزان نشست و برخاست سال گذشته بازگشتند اما متأسفانه با شیوع مجدد این بیماری، شاهد کاهش ترافیک در سفرهای داخلی هستیم.
در فرودگاه مهرآباد نشست و برخاست هواپیماها در سه ماهه ابتدای سال 99 نسبت به مدت مشابه سال قبل 41 درصد کاهش، اعزام و پذیرش مسافر 53 درصد کاهش و ارسال و پذیرش بار و پست 55 درصد کاهش دارد. در فرودگاه شهید هاشمی‌نژاد مشهد میزان نشست و برخاست هواپیما در سه ماهه ابتدایی امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل 66 درصد کاهش، اعزام و پذیرش مسافر 75 درصد کاهش و ارسال و پذیرش بار و پست 80 درصد کاهش داشته است.
همچنین در فرودگاه شیراز نشست و برخاست هواپیماها 54 درصد کاهش، اعزام و پذیرش مسافر 61 درصد کاهش و ارسال و پذیرش بار و پست 69 درصد کاهش داشته است.در فرودگاه امام خمینی(ره) در سه ماهه ابتدایی امسال میزان نشست و برخاست هواپیماها 89 درصد کاهش، اعزام و پذیرش مسافر 96 درصد کاهش و ارسال و پذیرش بار و پست نیز 81 درصد کاهش داشته است.
اما بیشترین سهم نشست و برخاست فرودگاه‌ها در خردادماه 1399 مربوط به فرودگاه مهرآباد با 35.52 درصد است.
از سوی دیگر، در روند عادی بهره‌برداری از فرودگاه‌های کشور، افزایش رشد سالانه حداقل در حدود 5 درصد پیش‌بینی شده بود که متأسفانه با شروع کرونا نه تنها رشد پیش‌بینی شده محقق نشد، بلکه منجر به کاهش بسیار زیاد فعالیت فرودگاه‌ها و بعضاً عدم بهره‌برداری از زیرساخت‌های ایجاد شده در دوران شیوع کرونا شد که این امر خسارت های بسیار زیادی را به شرکت تحمیل کرد. عملکرد فرودگاه های تحت مدیریت شرکت نیز بر اساس میزان شیوع کرونا و وضعیت شهرهایی که فرودگاه در آن واقع شده‌اند، از نظر سطح هشدار متغیر بوده است.
طی چند سال اخیر فرودگاه‌های شهرهای کوچک، مانند فرودگاه رامسرراه‌اندازی شد، یا پروازهای بین استانی افزایش یافت. وضعیت پروازی این استان‌ها به‌خاطر کرونا چه تغییراتی کرده است؟
در این ایام در فرودگاه‌هایی که طی سال‌های اخیر راه‌اندازی شده‌اند و همچنین فرودگاه‌های کوچکتر، مسافران بسیار کمی تردد کردند و اکثر ایرلاین‌ها پروازهای خود را در این مسیر‌ها لغو کرده‌اند. به‌طور نمونه، با‌ وجود سطح هشدار بالا و قرمز بودن شرایط طی ماه‌های اسفند 98و فروردین 1399 تعداد پروازهای داخلی فرودگاه رامسر عملاً به صفر رسید و پروازهای فرودگاه رشت در مسیر تردد به تبریز درکل ابطال و در مسیر مشهد هم بسیار محدود انجام پذیرفت. با کاهش تدریجی سطح هشدار این استان‌ها در اردیبهشت و خرداد ماه، عملیات پروازی روند افزایشی یافته و با شیب ملایم در حال گذر به شرایط ثبات قابل اطمینان است.
 به‌طور کلی، در سه ماهه نخست امسال نسبت به سه ماهه نخست سال قبل در تعداد پرواز در حدود 51 درصد و در اعزام و پذیرش مسافر در حدود 64 درصد کاهش داشته‌ایم.
به‌خاطر شیوع کرونا، فرودگاهی در کشور تعطیل شده است؟
شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران نه تنها در این مدت فرودگاهی را تعطیل نکرده است، بلکه تمام تمهیدات لازم را به منظور پذیرش مسافران و ایرلاین‌ها با رعایت موازین اعلامی از سوی وزارت بهداشت در این شرایط خاص در دستور کار خود قرار داده است. لازم به ذکر است در مواقعی شرکت‌های هواپیمایی به‌دلیل کاهش تعداد مسافر در برخی از مسیرها، اقدام به لغو پروازها کرده‌اند.
شیوع کرونا چقدر از درآمد فرودگاه‌های کشور کاسته است؟
تأثیر مستقیم کرونا روی پروازهای عبوری به‌عنوان منبع اصلی درآمدهای شرکت، به گونه‌ای بوده است که تعداد پروازهای عبوری که قبل از کرونا به حدود 700 پرواز روزانه نیز می‌رسید در شرایط کرونا به نازلترین سطح خود در طول تاریخ شرکت (حدود 130 پرواز) رسید. در نتیجه این شرایط، درآمدهای متناظر با این فعالیت با کاهش حدود 80 درصدی درآمدهای عبوری و حدود 70 درصد درآمدهای ناشی از پروازهای داخلی نزول کرد که این امر با توجه به روند رو به بهبود، بتدریج در حال افزایش است و در حال حاضر تعداد پروازهای عبوری به حدود 260 پرواز در روز رسیده است.
برنامه‌های ارتقای فرودگاه‌ها در این شرایط چگونه پیش می‌رود؟
ارائه سرویس‌های عملیاتی با وجود کرونا بدون وقفه دنبال می‌شود. نصب سوئیچینگ مهرآباد، 28 پروژه عمرانی در فرودگاه‌ها و ساخت سایت رادار «تنگ ریز» شیراز، از نمونه‌های این اقدامات است. با کاهش پروازها عملیات عمرانی در برخی از فرودگاه‌ها سرعت گرفته است. به‌طور کلی شیوع کرونا باعث کاهش تقاضای سفرهای هوایی، کاهش فرکانس پروازی شرکت‌های هواپیمایی و در نتیجه کاهش استفاده از امکانات و زیرساخت‌های فرودگاهی شده است.
برای کاهش اثرات این بحران پیش‌بینی نشده، برنامه ای دارید؟
 برای مقابله با چنین شرایط بحرانی بی‌سابقه و پیش‌بینی نشده، شرکت در قالب دو برنامه کوتاه مدت که شامل؛ ایجاد امکانات و شرایط لازم برای ضدعفونی کردن اماکن، بررسی دمای بدن و تب مسافران و کارکنان، رعایت فاصله فیزیکی، استقرار تجهیزات و دستگاه‌های ضدعفونی دست کارکنان و مسافران، به‌کارگیری جداکننده‌های نایلونی، تعطیلی اماکن، تسهیلات و امکانات غیر ضروری، ایجاد محدودیت برای دسترسی به بخش‌های بلااستفاده ترمینال‌ها، انجام تست‌های پزشکی و تمهیدات لازم برای آزمایش کرونا و ارائه دستورالعمل‌ها و ضوابط راهنما و در برنامه بلند مدت موضوعاتی از قبیل ترویج فرهنگ سلامتی و رعایت بهداشت، گسترش و استفاده از سیستم‌های اتوماسیون و حذف نیروی انسانی و تعاملات نزدیک بین مسافران و پرسنل از طریق ابزارهای(Touch Less)، برقراری تعامل پایدار با وزارت بهداشت و مسئولان مربوطه، تعیین و بازتعریف نقش‌ها و مسئولیت‌های واحدها و سازمان‌های مختلف، بازتعریف قراردادهای بهره‌برداری از اماکن فرودگاهی، بازطراحی جریان حرکت مسافر در ترمینال‌های مسافری در دستور کار شرکت قرار دارد.
بیشترین ضرر و زیان و کاهش مسافر یا پرواز مربوط به کدام فرودگاه است؟
فرودگاه‌هایی که تعداد پرواز کمی در هفته داشتند، با ابطال پرواز‌ها، بیشتر متضرر شده‌اند. البته این اثر بر فرودگاه‌های بزرگ ملموس است. به طور کلی عملکرد همه فرودگاه‌ها با توجه به شرایط ناشی از کرونا با ضرر و زیان مواجه بوده است ولی با توجه به شرایط، بیشترین ضرر اقتصادی به فرودگاه‌هایی وارد آمده است که دارای پرواز بین‌المللی بوده‌اند، به طوری که عملاً بهره‌برداری از ترمینال‌های بین‌المللی امکان پذیر نبوده و حصول منابع درآمدهای مستقیم ناشی از پروازهای بین‌المللی و درآمدهای غیرمستقیم مربوط به واگذاری اماکن و محل‌ها از قبیل پارکینگ، CIP و... به حداقل رسیده است.

گروه اقتصادی/  بازار سهام ایران در سال‌جاری همه را شگفت زده کرده است. از ابتدای سال‌جاری تا نخستین روز مرداد ماه جریان ورود سهامداران جدید و پول جدید به این بازار مدام در حال افزایش بوده است به‌طوری که تازه‌ترین برآوردها از ورود حدود 84 هزار میلیارد تومان پول حقیقی به این بازار حکایت دارد. این درحالی است که در کل سال گذشته درمجموع 30 هزار میلیارد تومان نقدینگی به بورس سرازیر شده بود، اما تنها در سه ماه نخست امسال و براساس آماری که رئیس سازمان بورس اعلام کرد این رقم به 50 هزار میلیارد تومان رسیده است. می توان گفت اتفاقی که در سال 1397 در بازار ارز افتاد و به‌دلیل رشد سریع این بازار، از همه قشری جذب این بازار می‌شدند، حال جذابیت‌های بازار سهام و بورس باعث شده است تا سرمایه‌گذارانی که تاکنون با بازار سهام آشنایی نداشتند، این بازار را محل مناسبی برای سرمایه‌گذاری دارایی‌های خود بدانند. در سال 1397 نیز هنگامی که نرخ ارز به سرعت بالایی در حال فتح کانال‌های جدید قیمتی بود، حتی زنان خانه دار هم سرمایه اندک خود را برای خرید ارز به این بازار می‌بردند تا یا سودی از آن کسب کنند یا حداقل ارزش دارایی خود را حفظ کنند. اما اکنون برخلاف بازار ارز که کارشناسان و مسئولان دولتی مردم را از ورود و سرمایه‌گذاری در آن برحذر می‌داشتند، برای ورود به بازار سرمایه مشوق‌های زیادی پیش‌بینی شده است تا این بازارمحل امنی برای پارک نقدینگی حجیمی باشد که روزانه درحال افزایش است. بدین ترتیب هم‌اکنون بازار سرمایه و مفهوم بورس حتی به روستاهای دورافتاده نیز نفوذ کرده است و در هر خانواده‌ای تعدادی از افراد این بازار را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کرده‌اند. درهمین راستا رونق بازار سرمایه به یکی از اولویت‌های دولت در سال‌جاری تبدیل شده است و با مکلف کردن شرکت‌های دولتی و زیرمجموعه‌های آنها به واگذاری سهام خود در بورس، بسترهای تداوم بازار را فراهم کرده است. در حالی که شاخص بورس از 30 تیرماه وارد ابرکانال 1.9 میلیون واحدی شده است، برای عبور از آن تلاش زیادی کرده است. در نخستین روز هفته گذشته بورس تهران کار خود را منفی آغاز کرد وبه 1.8 میلیون واحد عقب نشینی کرد اما در دومین روز هفته دوباره صعودی شد و به بیش از یک میلیون و 865 هزار واحد رسید. در سومین روز نیز توانست با رشد قابل توجه خود به کانال یک میلیون و 924 هزار واحد دست یابد. اما در دو روز پایانی هفته به مدار نزول بازگشت و به ترتیب به یک میلیون و 916 هزار واحد و یک میلیون و 901 هزار واحد عقب گرد کرد. درمجموع در هفته گذشته از پنج روز کاری هفته، تنها دو روز کاری بازار مثبت بود و سه روز منفی داشت. این در شرایطی است که شاخص کل هموزن (براساس وزن یکسان تمام شرکت ها) شرایط بهتر بوده به طوری که از پنج روز کاری سه روز مثبت و تنها دو روز کاری منفی داشته است.
ورود 8938 میلیارد تومان پول حقیقی به بازار در یک هفته
بررسی ورود پول حقیقی به بازار سهام از ابتدای سال‌جاری و همچنین هفته گذشته نشان می‌دهد که همچنان اقبال به این بازار درحال افزایش است. همانگونه که گفته شد برآوردها از ورود 84 هزار میلیارد تومان نقدینگی به این بازار خبر می‌دهد که در مقایسه با 30 هزار میلیارد تومانی که در سال گذشته وارد بازار شده است، 2.8 برابر شده است و این درحالی است که تنها چهار ماه از سال 99 را سپری کرده‌ایم. دراین میان به‌نظر می‌رسد که تصمیم بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار برای افزایش حداکثر 3 درصدی نرخ سود سپرده‌های بلندمدت
دو ساله نیز تأثیر معناداری درسهم بری بازار پول از نقدینگی موجود نداشته است. تنها طی هفته گذشته بیش از 8 هزار و 938 میلیارد تومان پول حقیقی وارد بازار سهام ایران شده است. این در شرایطی است که بخشنامه افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی به شبکه بانکی ابلاغ شده است. بدین ترتیب می‌توان گفت این مصوبه همانگونه که بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند به‌دلیل اینکه نرخ جذابی نیست توانایی اثرگذاری زیادی نخواهد داشت و بیشتر به ماندگاری سپرده‌ها کمک خواهد کرد. طبق اطلاعات موجود در نخستین روز هفته گذشته یعنی 28 تیرماه 885 میلیارد تومان پول حقیقی وارد بازار شده است که این رقم در 29 تیر به 2 هزار و 880 میلیارد تومان و در 30 تیر به 3 هزار و 112 میلیارد تومان رسیده است. در 31 تیرماه نیز 899 میلیارد تومان دیگر وارد این بازار شده است و در آخرین روز هفته یعنی روز نخست مرداد حجم پول‌های حقیقی به هزار و 162 میلیارد تومان رسیده است.
بازارسهام 411 میلیارد دلاری
در آخرین روز کاری هفته گذشته ارزش بازار بورس تهران به 7096 هزار میلیارد تومان رسید که افزایش بسیار زیادی نسبت به‌هفته‌ها و ماه‌های اخیر دارد. حال با تبدیل این رقم به‌دلار 20 هزار و 291 تومان نرخ رسمی صرافی‌ها با ارزش 349 میلیارد و 721 میلیون دلاری بازار بورس تهران مواجه می‌شویم. دراین روز ارزش بازار فرابورس ایران نیز 1262 هزار میلیارد تومان بوده است که بدین ترتیب ارزش مجموع بازار سهام ایران از نظر دلاری به بیش از 411 میلیارد دلار بالغ می‌شود.
سبقت بازدهی شاخص هموزن از شاخص کل
به‌طور معمول در سال‌های گذشته همواره شاخص کل هموزن بورس تهران رشد و بازدهی بیشتری نسبت به شاخص کل بورس داشته است شاخصی که بدون لحاظ بزرگی شرکت‌های موجود در بازار، وزن یکسانی به تمام شرکت‌های حاضر می‌دهد و بدین ترتیب می‌توان نگاه دقیق تری به اتفاقاتی که در بازار می‌افتد داشت. این درحالی است که در برخی روزها که ارزش سهام بسیاری از شرکت‌های بورسی منفی شده است، رشد سهام چند شرکت شاخص ساز و بزرگ می‌تواند به مثبت شدن شاخص منجر شود، اما در شاخص کل هموزن هر شرکت سهم برابری با شرکت‌های دیگر دارد. این درحالی است که از ابتدای سال‌جاری درمجموع اقبال سهامداران به خرید سهام شرکت‌های بزرگ بازار باعث شده است تا بازدهی شاخص کل از شاخص هموزن پیشی گیرد و بدین ترتیب شاخص هموزن از کل عقب مانده است. دراین میان عرضه صندوق‌های ETF توسط دولت که نخستین آن با نماد دارایکم وارد بازار شده است، بسیاری از سهامداران را به خرید سهم‌های موجود دراین صندوق‌ها ترغیب کرده است و براین اساس شرکت‌های کوچک‌تر چندان مورد توجه نبوده‌اند. بدین ترتیب از ابتدای سال‌جاری تا اول مرداد ماه بازدهی شاخص کل به بیش از 270 درصد رسیده است درحالی که بازده شاخص کل هموزن دراین مدت 184 درصد بوده است. اما به نظر می‌رسد با تحولاتی که طی دو هفته اخیر در بازار رخ داده است، باید شاهد جبران عقب ماندگی شاخص کل هموزن باشیم، به‌طوری که در هفته گذشته بازدهی شاخص هموزن از شاخص کل سبقت گرفته است.
در هفته گذشته بازده شاخص کل به 3.2 درصد رسیده است،اما بازده شاخص کل هموزن به 4.5 درصد افزایش یافته است. بنابراین می‌توان نتیجه‌گیری کرد که در جریان جابه‌جایی نقدینگی هفته گذشته میان سهم‌های مختلف بازار، این سهم‌های کوچک و متوسط بوده‌اند که نقدینگی بیشتری را به سوی خود جذب کرده‌اند و باعث رشد بیشتر شاخص کل هموزن شده‌اند.

رشد 2.3 درصدی دارایی صاحبان سهام عدالت

ارزش برگه ۵۳۲ هزار تومانی سهام عدالت در پایان معاملات هفته گذشته به ۱۹ میلیون و ۶۳۴ هزار و ۵۴۸ تومان رسید و سود ۴۵۰ هزار تومانی عاید سهامداران شد. بر اساس این گزارش کسانی که ارزش اولیه سهام عدالت آنها 532 هزار تومان است در پایان معاملات روز چهارشنبه 1 مرداد ارزش سهام عدالتشان به 19 میلیون و 634 هزار و 548 تومان رسیده است. در ابتدای معاملات هفته گذشته ارزش سهام عدالت 532 هزار تومانی 19 میلیون و 184 هزار و 457 تومان اعلام شده بود که بر این اساس طی معاملات این هفته 2.3 درصد سود معادل 450 هزار و 91 تومان عاید سهامداران عدالت شده است. در هفته پیش از آن سود 13 درصدی عاید سهامداران عدالت شده بود./تسنیم


اشتغال‌زایی در مناطق محروم با فعال‌سازی معادن غیرفعال

چهار هزار و ۴۰۰ معدن غیر فعال در کشور وجود دارد که با توجه به عزم دولت برای راه‌اندازی آنها، اشتغال‌آفرینی قابل توجهی در مناطق کمتر برخوردار محقق خواهد شد. براساس آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت تا پایان سال ۱۳۹۸ تعداد ۱۰ هزار و ۴۰۴ معدن در سطح کشور به لحاظ اخذ پروانه بهره‌برداری مورد شناسایی قرار گرفته‌اند که از این تعداد بیش از پنج هزار و ۶۰۰ معدن فعال و بقیه، غیر فعال است. ایران اکنون از نظر تنوع مواد معدنی با کشف ۶۸ نوع ماده معدنی در بین ۱۰ کشور شاخص جهان جای دارد و از لحاظ ذخایر شناسایی شده با حدود ۵۷ میلیارد تن ذخیره که حدود ۳۷ میلیارد تن قطعی و بقیه احتمالی است، جایگاه پانزدهم دنیا را دارد.  وزارت صنعت، معدن و تجارت، آمار رسمی اشتغال مستقیم در معادن کشور را به میزان ۱۴۲ هزار نفر پایان سال ۱۳۹۸ اعلام کرد. چنانچه به ازای هر معدن غیر فعال که به چرخه تولید و فعالیت متصل شود حدود ۵۰ نفر اشتغال مستقیم تحقق یابد، برآورد می‌شود بالغ بر ۲۰۰ تا ۲۲۰ هزار نفر در این ارتباط فعال شوند. /ایرنا


تخلف اصناف تهران به صورت الکترونیکی به تعزیرات ارسال می‌شود

معاون بازرسی و نظارت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران گفت: با توجه به راه‌اندازی و تکمیل شدن سامانه‌های الکترونیکی (سامانه مبارزه با قاچاق، گرانفروشی و خدمات پس از فروش) از اول مرداد ماه هیچ پرونده تخلفی به صورت دستی به سازمان تعزیرات حکومتی ارسال نمی‌شود. سعید محمدی‌پور افزود: با راه‌اندازی این سامانه‌ها، رسیدگی به پرونده‌ها، با ارسال سیستمی به حداقل زمان ممکن می‌رسد. وی جلوگیری از مصرف بی‌رویه کاغذ و کاهش بوروکراسی اداری و کاهش زمان رسیدگی به پرونده‌ها را از مزیت‌های راه اندازی این سامانه‌ها عنوان کرد.  محمدی‌پور ادامه داد: با کمک سامانه الکترونیک پرونده‌ها تعدد تخلفات یک واحد صنفی، تولیدی و خدماتی براحتی قابل شناسایی بوده و اجرای سایر الزامات قانونی متناسب نظیر نصب پارچه بر سر در  واحدهای صنفی پلمب شده با سهولت بیشتری عملیاتی می‌شود./ایرنا


کانادا: تحلیل اولیه جعبه‌های سیاه هواپیمای اوکراینی به پایان رسید

رئیس اداره‌ ایمنی حمل و نقل کانادا بامداد جمعه اعلام کرد که تیم تحقیق بین‌المللی، تحلیل اولیه اطلاعات جعبه‌های سیاه هواپیمای اوکراینی را در فرانسه به پایان رسانده است. به گزارش رویترز، «کتی فاکس» رئیس اداره ایمنی حمل و نقل کانادا گفت: کار در پاریس تمام شده، اما تحقیقات زیادی باقی مانده است. هنوز پرسش‌های کلیدی زیادی وجود دارد که باید به آنها پاسخ داده شود./ ایرنا


افزایش حدود ۴۰۰۰ تومانی قیمت گندم در سال زراعی آینده

رئیس نظام صنفی کشاورزی با بیان اینکه با حذف ارز دولتی از نهاده‌های کشاورزی در شرایط فعلی و همچنین بالا رفتن هزینه‌های تولید، باید نرخ خرید تضمینی محصولات کشاورزی براساس قانون خرید تضمینی محصولات کشاورزی توسط دولت منطقی و عادلانه تعیین و اعلام شود، گفت: با محاسباتی که انجام دادیم قیمت تمام شده گندم برای سال زراعی آینده هر کیلوگرم بیش از ۶۰۰۰ تومان خواهد بود. یعنی قیمت گندم متناسب با افزایش قیمت نهاده‌ها چون بذر، سم، کود، ادوات کشاورزی، خدمات و... افزایش خواهد یافت.محمد شفیع ملک‌زاده در پاسخ به این سؤال که حذف ارز ۴۲۰۰تومانی واردات نهاده‌های کشاورزی چه اثراتی بر بخش کشاورزی خواهد داشت، گفت: حذف ارز دولتی قطعاً هزینه‌ها را به میزان زیاد افزایش می‌دهد و کشاورزان باید تمامی نهاده‌ها و خدمات مورد نیاز تولید را با هزینه‌های بسیار سرسام‌آور تهیه کنند که در نهایت منجر به بالا رفتن هزینه تولید و افزایش قیمت تمام شده محصولات تولیدی خواهد شد و در واقع یا باید قیمت تمام شده محصولات تولیدی متناسب با هزینه‌های تولید تعیین و در اختیار مصرف کننده قرار گیرد که به ضرر مصرف‌کنندگان خواهد بود و یا در غیر این صورت تولیدکنندگان متحمل خسارت‌های بسیار سنگینی خواهند شد./ایسنا