یگانه خدامی
خبرنگار
نزدیک به 22 سال از تأسیس فرهنگستان هنر می‌گذرد. مؤسسه‌ای که از ابتدا قرار بود با فراهم کردن شرایط پژوهش درباره هنر، تعیین شاخص‌های توسعه هنری و ارزیابی شاخص‌های هنری در کشور برای اعتلای هنر ایران تلاش کند. فرهنگستان هنر 22 سال پر فراز و نشیب را پشت سر گذاشته و پس‌از دوره‌ای پر التهاب که از سال 1388 تا 1397 ادامه داشت اکنون علیرضا اسماعیلی به‌عنوان سرپرست فرهنگستان هنر تلاش می‌کند این مؤسسه را به آنچه ابتدا برایش تصویر شده بود، نزدیک کند. گفت‌و‌گوی ما را با اسماعیلی درباره شرایط این روزهای فرهنگستان هنر، فعالیت‌ها و برنامه‌های آن بخوانید:

‌ فرهنگستان هنر قرار است چه نقشی در اعتلای هنر کشور داشته باشد و به‌نظر شما تا به‌حال تا چه اندازه در ایفای این نقش موفق بوده است؟
اهداف و وظایف هفده گانه فرهنگستان هنر در اساسنامه درج شده و مشخص است. در نزدیک به دو دهه‌ای که از عمر فعالیت این فرهنگستان می‌گذرد، همواره تلاش بر آن بوده تا براساس این اهداف و وظایف و شناسایی درست مقتضیات هنر و نیازهای جامعه هنری، هم در الگوسازی و هم در سیاستگذاری که بیشترین نقشی است که انتظار می‌رود فرهنگستان هنر داشته باشد گام‌های مؤثری در این حوزه برداشته شود. این فعالیت‌ها را می‌توان در چند ساحت دسته‌بندی کرد: بخشی از فعالیت‌ها ناظر به تحلیل و تبیین سبک‌ها، جریان‌ها و مکاتب هنری گذشته و معاصر ایران صورت گرفته است. بخشی از فعالیت‌ها انجام طرح‌های پژوهشی کلان و مطالعات نظری هنر بوده به منظور تأمین پژوهش‌ها و مآخذ مورد نیاز حوزه هنر. بخشی که به آن بسیار توجه شده معرفی و احیای هنرهای سنتی و فراموش شده ایران است که فعالیت‌های خوبی در این حوزه صورت گرفته است. ترویج هنرهای آیینی و مذهبی بخش دیگری از فعالیت‌های فرهنگستان بوده است. حوزه دیگری که به آن توجه داشته حوزه میراث مشترک هنری ما در جهان اسلام و حوزه فرهنگی و تمدنی ایران است. بخشی دیگر فعالیت‌های فرهنگستان در پاسداشت و تکریم هنرمندان و مفاخر ایران اسلامی‌ است و سعی کرده مروری داشته باشد بر آرا و نظرات و آثار هنری این بزرگان و از این طریق الگوسازی انجام دهد و راهی باشد برای نسل جوانی که در حوزه هنر فعالیت خواهد داشت. بخش مهم دیگر فعالیت‌های فرهنگستان در حوزه سیاستگذاری‌ و جریان‌سازی در عرصه آموزش و پژوهش هنر بوده است. در تمام این عرصه‌ها، فرهنگستان توانسته دستاوردهای مناسبی داشته باشد. از جمله در تألیف، ترجمه و تصحیح منابع هنری و پژوهشی که یکی از منایع مهم حوزه پژوهش هنر فعالیت‌هایی است که فرهنگستان هنر داشته است. تدوین و پیشنهاد دروس میان رشته‌ای هنر به جامعه هنری هم از جمله این فعالیت‌هاست که بخشی از دروسی که در دانشگاه‌ها اکنون تدریس می‌شود اولین بار از طریق فرهنگستان هنر پیشنهاد شده است. اما با این همه، راهی طولانی و طی نشده پیش رو است و مسلماً فرهنگستان در عمل به برخی از وظایف و اهداف خود موفق‌تر بوده و لازم است به آن بخش از وظایفش که عمدتاً در بخش سیاستگذاری است توجه بیشتری داشته باشد. برای همین هم سعی کردیم در تشکیلات جدید که برای فرهنگستان هنر تعریف شده و بزودی اجرایی خواهد شد، بخش‌های محتوایی در اولویت قرار گیرد و در تعریف ساختار پژوهشی، موضوعاتی مانند ارزیابی و پایش تحولات هنری و همین‌طور آینده پژوهی در هنر گنجانده شده که امیدواریم به مرور این اهداف به‌صورت جدی‌تری دنبال شود.
شما پس از دوره‌ای پر حرف و حدیث سرپرست فرهنگستان هنر شدید. چطور توانستید حاشیه‌ها را از فرهنگستان هنر دور کنید و به نظر خودتان چقدر در این کار موفق بودید؟
سعی کردیم فرهنگستان را از حاشیه دور نگه داریم و وارد حواشی نشویم. برای مدتی بخش قابل توجهی از توان و انرژی فرهنگستان هنر در این زمینه صرف شد و تلاش شد با رجوعی دوباره به سازوکارهای اساسنامه‌ای فرهنگستان و ایجاد تعامل و همکاری با انجمن‌ها و نهادهای متولی هنر در کشور، به نظم و آهنگی مبتنی‌بر قانون و درخور نام و جایگاه فرهنگستان هنر بازگردیم و برای تحقق این هدف هم سعی کردیم از نظرات هنرمندان و پژوهشگران حوزه هنر در قالب گروه‌های تخصصی و پژوهشی و اعضای پیوسته فرهنگستان استفاده کنیم اما مسائل و مشکلاتی ساختاری هم وجود دارد که حل آنها نیازمند امکانات و زمان بیشتری است.
در آغاز فعالیت‌تان از بی‌توجهی به بعضی مسائل در فرهنگستان هنر مانند برگزار نشدن مجمع عمومی سالانه و ارتباط نداشتن با اعضای پیوسته گفتید. در این دو سال چه فعالیت‌هایی برای از سر گرفتن برگزاری مجمع سالانه و برقراری ارتباط با اعضا انجام شده است؟
توانستیم ارتباطی که کمرنگ شده بود با اعضای پیوسته احیا و ترمیم کنیم. در همان چند ماه آغاز دور جدید فعالیت فرهنگستان، گفت‌و‌گوهای خوب و سازنده‌ای با جمعی از هنرمندان و صاحبنظران فرهیخته، بویژه اعضای پیوسته فرهنگستان داشتیم و سعی کردیم با دعوت از اعضای پیوسته و هنرمندان و پژوهشگران فعالیت گروه‌های تخصصی شروع شود و با تشکیل جلسات از دیدگاه‌ها و نظرات آنان در ادامه کار فرهنگستان استفاده شد. 8 گروه تخصصی شکل گرفت و فعالیت‌شان را شروع کردند. جلسات‌شان را به‌صورت مرتب برگزار کردند و با تشدید بیماری کرونا جلسات به‌صورت مجازی و اگر ضرورتی داشت به‌صورتی حضوری برگزار شد. کمیته‌هایی که برای برنامه‌ها تشکیل شده بود جلساتی داشتند و شورای تخصصی فرهنگستان با وجود شیوع کرونا با حضور رؤسای گروه‌های تخصصی به‌صورت مرتب برگزار شده و دو جلسه مجمع‌عمومی فرهنگستان نیز برگزار شده و سیاست‌ها و برنامه‌های پژوهشی و هنری فرهنگستان در آن جلسات تصویب شده است. تشکیل گروه‌های تخصصی فلسفه هنر و هنر انقلاب، برنامه پنج ساله فرهنگستان و عضویت علی نصیریان از جمله مصوبات جلسات مجمع عمومی بوده است. قصد داریم در پایان سال هم جلسه جدید غیرحضوری(مجازی) مجمع عمومی را برگزار کنیم.
در این مدت اعضای جدیدی به فرهنگستان اضافه شده‌اند. اعضا براساس چه معیارهایی و توسط چه کسانی انتخاب می‌شوند و معمولاً چه نقشی بر عهده می‌گیرند؟‌
در این مدت، استاد علی نصیریان با توجه به سوابق درخشان و تجربیات ارزنده و به پیشنهاد گروه نمایش و ادبیات نمایشی فرهنگستان، عضو پیوسته فرهنگستان شد. برای عضویت افتخاری هنرمندان کشورهایی که در حوزه فرهنگی و تمدنی ایران هستند هم مکاتباتی از طریق وزارت امورخارجه با برخی از این کشورها داشتیم و تعدادی را معرفی کردند و در جلسات آتی مجمع عمومی عضویت افتخاری هنرمندان معرفی شده مطرح می‌شود چون این کار باعث تحکیم پیوندهای فرهنگی و هنری میان ما و کشورهای منطقه و حوزه فرهنگی و هنری ایران می‌شود. تصویب سیاست‌ها و برنامه‌های علمی و پژوهشی فرهنگستان مهم‌ترین نقشی است که اعضای پیوسته در مجمع عمومی دارند. حضور این اعضا به‌دلیل جایگاه ویژه آنها در فرهنگستان ارزشمند است و به فعالیت‌هایی که در فرهنگستان انجام می‌شود اعتبار می‌دهند و فرهنگستان از دیدگاه‌ها و نظرات این افراد در مسیری که دارد استفاده می‌کند.
گروه‌های تخصصی یک هنرمند را پیشنهاد می‌دهند تا عضو پیوسته فرهنگستان شود؟
اعضای پیوسته به دو شکل انتخاب می‌شوند؛ یا هنرمند از طریق ریاست فرهنگستان و گروه‌های تخصصی پیشنهاد می‌شود و در مجمع‌عمومی درباره این پیشنهاد رأی‌گیری می‌شود یا از طریق شورای عالی انقلاب فرهنگی این پیشنهاد می‌شود.
سایت فرهنگستان تغییرات خوبی داشته و بخش‌هایی مانند بخش گنجینه به آن اضافه شده که البته منحصر به هنرمندان تجسمی است. در گروه‌های دیگر هنری هم قرار است چنین اتفاقاتی بیفتد؟
فرهنگستان هنر گنجینه‌ای غنی‌ از آثار هنری و آرشیو خوبی از برنامه‌های هنری که در این دو دهه فعالیتش انجام شده دارد، اما بخوبی ساماندهی نشده بودند. در این مدت اقدامات خوبی برای ساماندهی گنجینه فرهنگستان هنر انجام شده و فضای مناسبی را برای نگهداری این آثار در نظر گرفته‌ایم. فهرست‌نویسی و طبقه‌بندی خوبی درباره آثار گنجینه فرهنگستان هنر و بویژه در بخش دیجیتالی کردن آرشیو در روابط‌ عمومی و کتابخانه تخصصی شروع شده است تا از طریق سایت فرهنگستان هنرمندان و پژوهشگران به این منابع دسترسی داشته باشند. اگر این کار انجام شود پشتوانه خوبی خواهد بود برای پژوهش‌ها و مطالعات هنری. ایجاد پایگاه شناسایی و معرفی نسخ خطی هنری فارسی در گنجینه‌های سراسر جهان و دسترسی هنرپژوهان و محققان به اطلاعات آن و راه‌اندازی سامانه نشریات تخصصی فرهنگستان از دیگر بخش‌های جدید سایت است. در همایشی که با نام خمسه نگاری داشتیم تمام نسخه‌های مربوط به خمسه نگاری در خارج از کشور جمع‌آوری شده و اکنون در سایت قرار گرفته است و این کار ادامه دارد و نسخه‌های شاخصی که از ایران در مجموعه‌های مختلف جهان در قاره‌های مختلف وجود دارد شناسایی، ترجمه و معرفی می‌شود و نمونه تصاویر آن در اختیار پژوهشگران قرار می‌گیرد.

برش
هنرمندان زیادی به لزوم مدون کردن هنر ایران و سامان دادن به آثار پراکنده و ارزشمند گذشته اشاره می‌کنند. برای انجام این کار چه برنامه‌هایی دارید؟
از گذشته تاکنون، برنامه‌ریزی‌های منسجمی صورت گرفته تا ادوار مختلف هنری ایران از سده‌های پیش از اسلام تا دوره معاصر به دقت تحلیل و بررسی و جمع‌آوری شود. از جمله برنامه‌هایی که بخشی از اهداف آنها تحقق این مسأله بوده می‌توانم به برگزاری همایش‌هایی درباره تمدن‌های جیرفت و شهر سوخته و برگزاری گردهمایی‌های مکاتب اصفهان، تبریز و شیراز و گنجینه‌های از یاد رفته هنر ایران اشاره کنم. در قالب این برنامه‌ها، بیش از 200 کتاب پژوهشی تألیف و منتشر شده است. شناسایی و چاپ و نشر نسخه‌های نفیس هنری و آثار هنری ایران در مجموعه‌های داخل و خارج از کشور نیز در دستور کار قرار گرفت. جمع‌آوری شاهنامه شاه‌طهماسبی و خمسه نظامی شاه‌طهماسبی از کارهایی است که در این زمینه انجام شده است. از طرف دیگر سعی کردیم وارد حوزه‌هایی شویم که درباره آنها کمتر کار شده است. ما درباره آثار هنری ایران در موزه‌های معروفی مانند لوور و ارمیتاژ و متروپلیتن اطلاعات زیادی داریم اما نمی‌دانیم در لهستان مجموعه ارزشمندی از هنر ایران نگهداری می‌شود. این کار را انجام دادیم و شاهکارهای هنر ایران در مجموعه‌های لهستان و مجارستان را جمع‌آوری کردیم و مجموعه خوبی از آنها چاپ شد. مذاکراتی هم با مسئولان وزارت میراث فرهنگی و گردشگری برای بازنشر چندین نسخه مهم تاریخ هنر ایران در کاخ موزه گلستان صورت گرفته که قرارداد آماده‌سازی و چاپ «مرقع هند و ایرانی» توسط انتشارات فرهنگستان‌ هنر در حال انعقاد است. در بخش بین‌الملل هم با راه‌اندازی کارگروه دیپلماسی هنر با حضور نمایندگان وزارت امور خارجه، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، کمیته ملی یونسکو در ایران و وزارت میراث فرهنگی و گردشگری و با برگزاری جلساتی با رایزنی‌های فرهنگی برای شناسایی و چاپ نسخ خطی و آثار هنری مهم ایران در خارج از کشور کارهایی انجام شده است؛ مانند چاپ «مرقع سن‌پطرزبورگ» و «دیوان سلطان حسین بایقرا» که در مؤسسه شرق شناسی روسیه نگهداری می‌شوند و آثار هنری ایران در موزه ارمیتاژ روسیه و موزه‌های رومانی به کمک وزارت امورخارجه و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی. برنامه‌های مختلفی هم در این زمینه برگزار شده است مانند همایش «خمسه‌نگاری؛ بازنمود خمسه در هنر» و همایش «استاد علی‌محمد اصفهانی، کاشی‌ساز برجسته و نقاش روی کاشی دوره قاجار». برگزاری همایش‌های «فرش، سنت، هنر» در سه بخش پژوهش، فیلم و نمایشگاه گره‌بافته‌های تصویری، «تبارشناسی و سیر تحول نقد هنر در ایران» که توسط پژوهشکده هنر برگزار می‌شود، همایش «بازخوانی آرای فارابی در باب حکمت و موسیقی»، هم‌اندیشی «محمودخان ملک‌الشعرا (صبا) از سنت تا نوگرایی» و هم‌اندیشی «میرزا آقا تبریزی: پیشگام ادبیات نمایشی در ایران» از برنامه‌های دیگر فرهنگستان در زمینه جمع‌آوری گنجینه‌های هنری ایران است. در راستای سیاستگذاری و ارزیابی و پایش وضعیت هنر ایران در 100 سال گذشته به مناسبت پایان سده چهاردهم هجری شمسی گروه‌های تخصصی فرهنگستان هنر برنامه‌هایی تدارک دیده‌اند که همایش و نمایشگاه «صد سال نگارگری ایران» با نظارت محمود فرشچیان و دبیران هنری و علمی حبیب‌الله صادقی و بهمن نامورمطلق ازجمله آنهاست. گروه فلسفه هنر هم برگزاری در‌س گفتارهای فلسفه هنر، معرفی منابع جدید برای ترجمه و انجام چند طرح پژوهشی را در برنامه کاری اش دارد. برگزاری طرح «چهل رساله» هم در حکمت هنر و زیبایی در اسلام و تحقیق درخصوص آرای شخصیت‌های بزرگ حکمی و هنری و تهیه شیوه‌نامه واگذاری و ثبت رسمی نقل و انتقال آثار هنرهای تجسمی با همکاری معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از دیگر فعالیت‌هایی است که در حال انجام است. برای برگزاری دور جدید دوسالانه خوشنویسی جهان اسلام مذاکراتی با برخی سازمان‌ها انجام شده است و برگزاری سومین همایش «گنجینه‌های از یاد رفته هنر ایران» هم از برنامه‌های آینده گروه هنرهای سنتی و صنایع دستی است.

بهمن نامور مطلق
رئیس دانشگاه هنرهای اسلامی- ایرانی استاد فرشچیان
در ایران هنوز تئوری و نظریه خاصی برای فرهنگستان‌ها تعریف نشده و فلسفه وجودی‌شان آن‌طور که باید تبیین نشده است. به همین جهت میان فرهنگستان‌های گوناگون فلسفه‌های وجودی گوناگونی را مشاهده می‌کنیم.
در این بین، فرهنگستان هنر در مقطعی توانست ویرایش تازه‌ای را از فرهنگستان ارائه دهد. در ابتدای راه‌اندازی فرهنگستان هنر در کشور به دانشنامه‌های بزرگ و نمایشگاه‌های ویژه برای جهت دادن به فضای هنری توجه نمی‌شد و فرهنگستان در آن مقطع متولی این فعالیت‌ها شد. با مجموعه کتاب‌هایی که در فرهنگستان چاپ شد ، یک باره جهشی در حوزه و اندیشه هنری در مورد خلق آثار هنری به وجود آورد و شاهد نمونه‌های بسیار خوبی بودیم حتی نسبت به کشورهای دیگر بسیار بهتر عمل کردیم. به طور مثال مکاتب هنری که در ایران شناخته نشده بودند مانند مکتب هرات، تبریز اول، تبریز دوم، شیراز، یزد و اصفهان نه تنها در برخی از کتاب‌ها بازجست و بازنما شدند بلکه برای آنها همایش‌های بزرگ برپا شد و نتایج بسیار خوبی داشت. برای نمونه ماحصل همایش بزرگ مکتب اصفهان 50 جلد کتاب بود.
البته در کنار برگزاری همایش‌ها و انتشار کتاب‌های تخصصی خلق اثر هم می‌کردیم. در مکتب تبریز تابلوی نقاشی «معراج» سلطان محمد تبریزی را بهانه کردیم و هنرمندان معاصر شروع به بازتولید آن به زبان امروزی کردند. در واقع زبان امروز هنر را شکل دادیم و این زبان امروزی بی‌هویت نبود و مرتبط با مکاتب قدیمی بود.
از پروژه «شمس فرهنگستان» هم می‌توانم به‌عنوان یکی دیگر از کارهای موفق فرهنگستان هنر نام ببرم. تا آن زمان درباره شمس کاری انجام نشده و نگارگری نشده بود ولی با برنامه‌ای که فرهنگستان برگزار کرد، هنرمندان معاصر به خلق آثاری درباره شمس پرداختند و کتابی به‌نام «شمس فرهنگستان» با این آثار منتشر شد. می‌توان گفت با این اقدامات فرهنگستان هم الگوسازی انجام داد و هم تئوری‌سازی.
البته باید به این مسأله نیز اشاره کنم که در سیاستگذاری چندان موفق نبوده‌ایم. سیاستگذاری‌هایی که می‌بایست جامعه و نهادهای گوناگون را تحت تأثیر قرار دهد. علت این مسأله هم این بود که فلسفه وجودی فرهنگستان تبیین نشده بود. سیاستگذاری بخشی از مأموریت فرهنگستان است ولی از نظر تشکیلاتی جایگاهش مشخص نشده که اگر فرهنگستان به وزارت آموزش و پرورش توصیه‌ای کند، این وزارتخانه چه کاری باید انجام دهد یا اینکه در شورای وزارتخانه‌ای مانند آموزش و پرورش فرهنگستان‌ها باید حضور داشته باشند یا خیر. این مسائل نهادینه نشده هرچند در مأموریت‌های فرهنگستان‌ها دیده شده است.
در مجموع فرهنگستان هنر تأثیر بسیار خوبی بر جامعه هنری کشور گذاشت هرچند که متأسفانه به‌دلیل نگاه‌های سلیقه‌ای بسیاری از کارها و پروژه‌ها در دوره‌ای متوقف شد. فرهنگستان باید روی ریل خودش بازگردد و این بار با قدرت بیشتر عمل کند.

حبیب‌الله صادقی
نقاش و رئیس گروه هنرهای تجسمی فرهنگستان هنر
مهم‌ترین وظیفه فرهنگستان هنر انجام کارهای پژوهشی، علمی و جستاری است که در آن آخرین دستاوردهای علمی ارائه شود. با هوشمندی و خلاقیت اعضای پیوسته و مدیران فرهنگستان در این چند سال روایت و قرائنی از حضور و بروز و تجربه و نشر فرآیند فرهنگ و هنر دنبال شد و توانستیم با کارهای تحقیقی و پژوهشی و علت‌یابی کردن مسائل و بررسی روایت‌هایی که هنر معاصر دنیا براساس آن پیش می‌رود، هنر در ایران را هم آسیب شناسی کنیم. باید بدانیم که در اهداف علمی و ارزشی که در دوران معاصر در هنر به آن توجه می‌شود نقش واقعی و نه شعاری و هیجانی ما چیست که این اتفاق تا حدودی با انتشار کتاب‌ها، برگزاری همایش‌ها و نمایشگاه‌های مختلف در فرهنگستان افتاد.
باید بدانیم در دوره‌ای که در آن قرار داریم با مسائلی مانند بیماری کرونا بسیاری از مسائل و حتی هنر با تغییرات زیادی مواجه می‌شود و در دوران پس از کرونا هم در ایران و هم در جهان اتفاق بسیار بزرگی در هنر می‌افتد و مکاتب جدیدی از هنرمندانی که در این دوران خانه نشین بودند می‌توانیم روایت کنیم. حال باید بررسی کنیم و از لحاظ بوم شناسی رهیافت این تغییرات و این مکاتب را در هنر ایران پیدا کنیم.
فرهنگستان هنر جز مهم‌ترین مراکزی است که کارهای هنری و جستاری و پژوهشی را به طور دقیق انجام می‌دهد و از کارهای هیجانی، تکراری و آنچه در مراکز دیگر می‌توان نمایش داد، دوری می‌کند. این روند را هم در کتاب، هم در پژوهش و هم در عقبه فرهنگی تلاشگر فرهنگستان می‌بینیم.
فرهنگستان هنر یک آکادمی و مدرسه علمی و پژوهشی است و توانسته انتظاری که جامعه هنر از آن داشته با کیفیت به نتیجه برساند. فرهنگستان هنر جزو مراکز فرهنگی پس از پیروزی انقلاب است که بسیار خوش درخشیده است. از کارهای به یادماندنی آن می‌توانم به دوسالانه‌های گرافیک و نقاشی و کاریکاتور جهان اسلام اشاره کنم که باعث معرفی اهداف آرمانی فرهنگ معاصر ایران و تجلی بخشیدن به هنر معاصر در ایران شد. نتیجه این کار لجستیکی و علمی و پژوهشی را در گرافیک و نقاشی جهان اسلام و برگزاری نمایشگاه و نکوداشت‌ها و کتاب‌ها و کارهای تحقیقاتی می‌بینید. هنرمندان و اعضای پیوسته جست وجو گر و پیگیر فرهنگستان هنر در پی این هستند که سیمای ایران فرهیخته را به دنیا معرفی کنند.

شاهین فرهت
موسیقیدان و عضو پیوسته فرهنگستان هنر
نام فرهنگستان به معنای پیشرفت در رشته‌های مختلف هنری، علمی و فرهنگی است و به همین دلیل فرهنگستان‌هایی به‌نام‌های هنر، علوم پزشکی ، ادبیات و... داریم.در ارتباط با موسیقی کار فرهنگستان هنر در این عمر چند ساله‌اش بیشتر تحقیق در نکات و زوایای علمی موسیقی و بخصوص موسیقی ایرانی بوده و اکثراً نتایج آن هم در مقاله‌ها و بولتن‌ها منعکس شده است. البته در بخش اجرایی هم  برنامه‌هایی مانند کنسرت‌ها و رسیتال‌های همراه تفسیر داشته‌ایم. با این کارنامه به‌ نظر من فرهنگستان هنر سازمان بسیار موفقی است. البته همه چیز نسبی است و می‌تواند بهتر باشد اما فرهنگستان هنر تا جایی که توان داشته برای علمی کردن موسیقی تلاش کرده است. بخصوص اینکه می‌توان گفت ایران کشور شعر است و در شعر کلاسیک در ادبیات جهان بی‌همتاست و موسیقی در ایران مانند شعر شناخته شده نیست. با این حال فرهنگستان هنر در شناخت و آنالیز علمی موسیقی کوتاهی نکرده و از طریق برنامه‌ها، سمینارها و جلسات مختلف وظیفه‌اش را در این زمینه انجام داده است.
مهم‌ترین کاری که لازم است در فرهنگستان هنر و در گروه موسیقی انجام شود، جمع‌آوری و انتشار آثار آهنگسازان است و من بارها درباره این مسأله در فرهنگستان صحبت کرده‌ام.
بسیار مهم است که فرهنگستان هنر آرشیو حرفه‌ای داشته باشد و اگر به نمونه‌های خارجی دقت کنیم می‌بینیم تمام آکادمی‌های موسیقی در دنیا دارای آرشیو هستند. باید کلکسیونی از پارتیتور آثار آهنگسازان ایرانی و از تمام موسیقی‌ها داشته باشیم و برای این کار می‌توان از هنرمندانی که در قید حیات هستند خواست تا کپی آثارشان را به فرهنگستان ارائه کنند. متأسفانه آثار بسیاری از موزیسین‌ها و آهنگسازان ایرانی بعد از مرگ از بین می‌رود و لازم است برای جمع‌آوری آثار این هنرمندان تلاش شود. مسأله‌ای که بسیار مهم است و البته نیاز به بودجه دارد.

محمدعلی رجبی
نقاش و نگارگر و عضو پیوسته فرهنگستان هنر
وظیفه اصلی فرهنگستان هنر در نامش مشخص شده است؛ رسیدن به فرهنگ هنر. فرهنگستان موظف است هنرهای مختلف، روند شکل‌گیری و تحول آنها را بررسی کند و به ارزیابی وضعیت هنر در کشور بپردازد تا بتواند نقاط قوت و ضعفی را که در هنر کشور وجود دارد مورد بحث و بررسی قرار دهد و به تعالی هنر و درک هنر برای هنرمندان و بعد برای عموم مردم کمک کند.
از ابتدای شروع به‌کار فرهنگستان هنر شعارمان این بود که فرهنگستان بومی داشته باشیم و براساس مدل فرهنگستان‌های سایر کشورهای جهان عمل نکنیم. باید می‌دیدیم در کشور ما با توجه به سوابق تاریخی و وضعیت موجودش چه مسائلی وجود دارد و هنر چگونه می‌تواند تعالی پیدا کند. در گروه هنرهای سنتی برای تحقق شعار بومی کردن فرهنگستان تلاش کردیم از استادان تراز اول کشور در هنرهای سنتی دعوت کنیم و آنها برای ما مشخص کنند که این هنرها با چه مسائلی روبه‌رو هستند. یکی از نتایج مهم این کار این بود که متوجه شدیم منابع بسیار کمی در هنر داریم.
به‌همین دلیل سلسله کتاب‌های خوب را برای ترجمه ارائه دادیم و سلسله کتاب‌هایی را هم تألیف کردیم که هنوز هم از آن به‌عنوان بزرگترین خدمت فرهنگستان می‌توانم نام ببرم.
بعضی کتاب‌های چاپ شده در فرهنگستان هنر در تاریخ معاصر ما بی‌نظیر بود، مانند «خمسه نظامی» و «شاهنامه شاه طهماسب». انتشار کتابی مانند «شاهکارهای نگارگری» توانست تأثیر بسیار زیادی بر هنر هنرمندان نقاش و گرافیست و نگارگر بگذارد.
علاوه بر این درس‌گفتارهایی که در فرهنگستان برگزار شد بخش دیگری از اقدامات مؤثر فرهنگستان هنر در این سال‌ها بود. درس‌گفتارهای استادانی مانند استاد کیانی در موسیقی باب نوع خاصی از عرضه هنر برای دستیابی به فرهنگ هنر را باز کرد.
البته همچنان شاهد نیاز به فعالیت و تلاش در بعضی بخش‌ها هستیم. به‌طور مثال قصد داشتیم دانشکده‌ای وابسته به فرهنگستان تأسیس کنیم که متفاوت با دانشکده‌های دیگر و بر اساس سنت استاد و شاگردی به شیوه قدیم اما با توجه به تجربیات جدید باشد. چون در حال از دست دادن نسل استادان اول هستیم که با رفتن آنها بخشی از فرهنگ هم می‌رود و باید برای استفاده از تجربیات آنها در دانشکده‌ها فکری کنیم.
دانشکده‌ای که مدنظر داشتیم پس‌ از سال‌ها تلاش و پشت سر گذاشتن مشکلات به‌نام محمود فرشچیان تأسیس شد. هرچند که مجبور شدیم آن را به‌صورت دانشگاه آزاد راه‌اندازی کنیم و آنچه که انتظارش را داشتیم، محقق نشد.