مریم شهبازی/ تلاش برای خودکفایی در تولید کاغذ یکی از اهدافی است که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و همچنین معاون فرهنگی وی در دولت سیزدهم از همان ابتدای کار خود بر آن تأکید داشته‌اند. آنچنان که به گفته یاسراحمدوند، سال آینده نه‌تنها شاهد تأمین داخلی تمام کاغذ موردنیاز صنعت نشر و مطبوعاتمان خواهیم بود بلکه برای کاغذ موردنیاز انتشار کتاب‌های درسی نیز بی‌نیاز از واردات خواهیم شد. اتفاقی که طی چهار دهه اخیر بی‌سابقه بوده است. جزئیات بیشتر در این باره و همچنین دیگر اقدامات صورت گرفته از سوی این معاونت، طی یک‌سال گذشته را در گفت‌وگوی «ایران» با یاسر احمدوند، معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌خوانید.

​​​​​​​آقای احمدوند، در راستای تأکید وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و همچنین خود شما بر عزم جدی برای خودکفایی در راستای تولید کاغذ، سرانجام کارخانه‌های تولید کاغذ داخلی ازجمله مازندران به کجا رسیده است؟ طی یک سال گذشته به این منظور چه کرده‌اید و چه برنامه‌هایی در دست انجام دارید؟
بحث تولید کاغذ داخلی از موضوعات موردتوجه جدی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت سیزدهم بوده وهست. ما در معاونت فرهنگی مسئولیت پیگیری این مسأله را بر عهده‌ داریم. پیگیری‌های مکرری در این باره صورت گرفته، بخشی به سرانجام رسیده‌اند و بعضی دیگر هم در مسیر محقق شدن هستند. وقتی دولت سیزدهم کار خود را شروع کرد، تولید سالانه کارخانه کاغذ مازندران تنها حدود پنج هزار تن کاغذ تحریر و چه‌بسا کمتر از اینها بود، مقداری که صرفاً برای کار یکی- دو ناشر آموزشی کفایت می‌کرد و پاسخگوی نیاز کاغذ تحریر بازار نشر و مطبوعات نبود. به همت گروه مدیریتی جدید این کارخانه و با پیگیری‌های صورت گرفته از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و از سویی تلاش‌هایی که در سطوح مختلف دولت برای جدی‌تر شدن تولید کاغذ این کارخانه صورت گرفت قراردادی برای تولید کاغذ موردنیاز کتاب‌های درسی میان وزارت آموزش‌وپرورش و کارخانه کاغذ مازندران منعقد شد. این کارخانه قرار شده تا پایان سال‌جاری 30 هزار تن کاغذ تحویل وزارت آموزش‌وپرورش بدهد، میزان تولیدی که بیش از 70 درصد کاغذ موردنیاز این وزارتخانه را تأمین خواهد کرد.
روند تولید کاغذ کارخانه مازندران برای سال آینده به کجا می‌رسد؟
در سال آینده شاهد تأمین تمام کاغذ موردنیاز  برای انتشار کتاب‌های درسی از سوی این کارخانه خواهیم بود. انتشار کتاب‌های درسی دانش‌آموزان با کاغذ داخلی اتفاق خجسته‌ای است که برای نخستین مرتبه از پیروزی انقلاب تا به امروز شاهد خواهیم بود. البته در سال‌جاری مازاد بر آن 30 هزار تن که تحویل وزارت آموزش و پرورش می‌شود، حداقل 7 هزار تن کاغذ تحریر 75 گرمی هم از سوی کارخانه مذکور تولید می‌شود و در اختیار ناشران قرار می‌گیرد که هم تأمین‌کننده بخشی از نیاز بازار خواهد بود و هم می‌تواند به تنظیم قیمت کاغذ در بازار کمک کند.
کارخانه کاغذ پارس خوزستان در چه مرحله‌ای از فعالیت است؟
این کارخانه نیز آمادگی تولید کاغذ تحریر را دارد و قادر است سالی 20 هزار تن از کاغذ مورد نیاز نشر را روانه بازار کند. امیدوارم با مساعدت بخش‌های مختلف دولت، ازجمله حمایت بیشتر وزارت صمت بتوانیم به کاهش بهای تمام‌ شده تولیدات این دو کارخانه کمک کنیم. درزمینه افزایش سطح کیفیت کاغذهای این دو کارخانه تلاش‌های خوبی صورت گرفته که البته باید بیشتر شود. خبر خوب دیگر اینکه کارخانه زاگرس شیراز هم طی چند ماه آینده وارد چرخه تولید می‌شود. تسهیلات مورد نیاز این کارخانه در فرایند اداری متوقف‌ شده بود. با حمایت وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی و همچنین مساعدت معاون اول رئیس‌جمهور و کمکی که بانک صنعت  و معدن و بانک تجارت خواهند داشت مشکل این کارخانه هم رفع شده است. تولیدات این کارخانه تفاوت مهمی با دو کارخانه یاد شده دارد، اینکه قادر است بر مبنای جوهر زدایی و با استفاده از خمیر حاصل از بازیافت کاغذهای مصرفی فعالیت کند. کارخانه زاگرس شیراز بی‌نیاز از خمیر و چوب می‌تواند بخشی از نیاز کشور به کاغذ تحریر را برطرف کند. کارخانه‌های کاغذ مازندران و پارس اگر از ظرفیت کامل تولیدی خود استفاده کنند نیاز کامل نشر کشور را تأمین خواهند کرد. حدود 50 تا 55 هزار تن کاغذ موردنیاز نشرمان می‌تواند از این طریق تولید شود. به‌محض آنکه مسأله کیفیت و قیمت تمام‌شده به سرانجام مطلوبی برسد قادر به اعلام خودکفایی درزمینه کاغذ نشر و مطبوعات خواهیم بود.
طی این یک‌سال چه اقداماتی برای تأمین کاغذ وارداتی مورد نیاز ناشران انجام داده‌اید؟
با حمایت دولت و تصمیمات اتخاذ شده، ارز مورد نیاز برای واردات کاغذ در سال‌ جاری تأمین و ثبت سفارش هم انجام‌ شده است. به امید خدا بزودی کاغذ مورد نیاز نشر وارد کشور می‌شود. البته ما موافق واردات کاغذ ارزان به کشور نیستیم چراکه درنهایت مانع تولید می‌شود. اما تا زمان تحقق خودکفایی در تولید کاغذ، واردات با ارز ترجیحی ضروری است.
برای کنترل قیمت کاغذ وارداتی در بازار و جلوگیری از شکل‌گیری بازار سیاه چه کرده‌اید؟
تنظیم و نظارت بر بازار کاغذ به عهده معاونت فرهنگی نیست، نهادهای دیگری در این زمینه مسئولیت دارند. ما ابزارهای نظارتی بر بازار را در اختیار نداریم، با این‌حال در تلاش هستیم با کمک به تأمین کاغذ مورد نیاز کشور و از سویی سوق‌دادن ناشران به استفاده از کاغذ تولید داخلی، از افزایش بهای کاغذ در بازار جلوگیری کنیم.
شما به‌تازگی تأکید کرده‌اید که در وزارت ارشاد لیست سیاه نداریم، آن‌هم در شرایطی که طی سال‌های گذشته معاونت فرهنگی همواره با مشکلات و حاشیه‌هایی درزمینه مجوز نشر آثار روبه‌رو بوده است. بر این اساس نوع مواجهه‌تان با آثاری که برای بررسی به دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی سپرده‌شده‌اند، چگونه بوده است؟
سخت‌گیری در حوزه ممیزی صورت نمی‌گیرد و توجه به رویکردهای قانونی تنها ملاک موردنظردر بررسی آثار است. اصلاً بحث لیست سیاه در میان نیست.
به‌طور میانگین برای بررسی هر کتاب چه مدت‌زمانی صرف می‌شود؟
مجوز بیش از 80 درصد کتاب‌ها در کمتر از پنج روز صادر می‌شوند. در کل سال حدود یک درصد آثار متقاضی کسب مجوز، آنهایی هستند که مشکل محتوایی دارند و امکان انتشار پیدا نمی‌کنند.
یکی دیگر از مسائلی که در ارتباط با معاونت فرهنگی مطرح می‌شود چگونگی ارتباط با صنوف نشر و اهالی کتاب است، چقدر برای بهبود این روابط کوشیده‌اید؟
برای ارتباط با تشکل‌های فعال در حوزه نشر طی یک‌سال گذشته تلاشی جدی شده و بر همین اساس احیای شورای تشکل‌های حوزه نشر با حضور خود انجمن‌ها و تشکل‌های مرتبط با این صنعت صورت گرفته است. از سوی دیگر پنج شورای اندیشه‌ورزی در معاونت فرهنگی تشکیل‌ شده که جلسات آنها به‌طور مستمر برپا شده و همچنان هم ادامه خواهند داشت. همین‌طور نشست‌های مختلفی با شاعران و نویسندگان تدارک دیده و برپا شده است. هرازگاهی هم دیدارهایی فردی با چهره‌های ادبی داشته‌ایم که اغلب در دفتر معاونت فرهنگی در خدمت آنان بوده‌ایم، در مواردی هم شخصاً به دیدار برخی از آنان رفته‌ایم. ارتباط خوبی وجود دارد، اگرچه گستردگی و تنوع جامعه فرهنگی مانع از آن می‌شود که بتوان با افراد زیادی در مدت کوتاهی تعامل داشت.
 امسال برای اولین مرتبه شاهد برگزاری همزمان نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به شکل حضوری و مجازی بودیم، کسب این تجربه چه رهاوردهایی را برای صنعت نشرمان و مدیریت اجرایی این رویداد مهم حوزه نشر به‌دنبال داشته است؟
تجربه بسیار خوبی را در برگزاری همزمان فروش مجازی و همین‌طور حضوری در سی‌وسومین دوره نمایشگاه کتاب تهران پشت سر گذاشتیم. بازخوردهای خوبی از ناشران و مردم دریافت کردیم که حاکی از رضایت آنان است. در پی این همزمانی شاهد برگزاری نمایشگاه کتاب در وسعتی به‌اندازه ایران عزیزمان بودیم. عموم علاقه‌مندان از این طریق توانستند از سراسر کشور آثار موردنظر خود را با ارسال رایگان خریداری کنند. این شیوه برای ناشران هم خوب بوده، حتی ناشرانی که تنها یکی، دو عنوان کتاب داشتند هم آثار خود را عرضه کردند. این اتفاقی است که اگر نمایشگاه فقط به شکل فیزیکی بود محقق نمی‌شد. برگزاری توأمان این نمایشگاه گام مهمی در راستای برقراری عدالت فرهنگی و از سویی تسهیل در دسترسی به تازه‌های نشر به شمار می‌آید. ناگفته نماند که برگزاری اینچنینی نمایشگاه کتاب تهران امسال، آن‌هم بعد از وقفه‌ای دوساله کار بسیار دشواری بود.
یارانه‌ای که طی سال‌های گذشته صرف برگزاری طرح‌های تخفیف فصلی می‌شده در این یک‌سال چطور به دست مخاطبان رسیده و به چه طریقی به بدنه نشر تزریق‌ شده است؟ برای حمایت از کتابفروشی‌ها چه اقداماتی انجام‌ داده‌اید؟
طرح تخفیف فصلی کتاب، پاییز سال گذشته اجرا شد، بعد ازآن به دلایلی ازجمله برگزاری نمایشگاه مجازی استانی و همین‌طور نمایشگاه مجازی کتاب تهران امکان برپایی این طرح نبود. با این‌ حال با طراحی نرم‌افزاری که در مؤسسه خانه کتاب و ادبیات ایران به سرانجام رسیده درصدد آن هستیم که حمایت‌ از کتابفروشان محدود به طرح‌های تخفیف فصلی نشود. بستر نرم‌افزاری این کار مهیا شده است. فراخوان ثبت‌ نام ابلاغ‌شده و تعداد قابل‌ توجهی از کتابفروشان به آن پیوسته‌اند و چیزی نمانده که طرح‌های حمایتی از طریق آن فعال شود. به ثمر نشستن برنامه‌ریزی‌ها برای فعالیت این طرح را می‌توان از اتفاقات شیرین عرصه نشرمان برای مخاطبان و کتابفروشان طی یک سال اخیر دانست؛ برای اعطای یارانه و تسهیلاتی بیش ازآنچه درگذشته وجود داشته برنامه‌ریزی کرده‌ایم.

سیده مریم سادات گوشه / اکنون یک سال است که محمدمهدی اسماعیلی در کسوت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی سکان این وزارتخانه را هدایت می‌کند. او در خصوص چالش‌ها و موانع پیش‌رو‌، سیاستگذاری‌ها و اقداماتی که تاکنون انجام شده، در گفت‌و‌گو با «ایران» درباره کارنامه یک ساله وزارت فرهنگ گفته‌است که در ادامه می‌خوانید؛

​​​​​​​آقای دکتر شما هنگام پذیرش تصدی وزارتخانه با چه چالش‌ها و موانع قابل توجهی روبه‌رو بودید و چقدر توانستید در همان ابتدا به ارزیابی و آسیب‌شناسی برسید؟
از موضوعات اولیه‌ای که ما در آسیب‌شناسی وضعیت وزارت فرهنگ در سال گذشته و همزمان با تصدی این مسئولیت داشتیم، این بود که ‌نقش سیاستگذاری و مرجعیت وزارت فرهنگ در حکمرانی فرهنگی رو به تضعیف و کاهش بود. وقتی می‌گوییم مرجعیت رو به کاهش بود، یعنی از یک مجموعه‌ مباحث تأثیرگذار سخن می‌گوییم که شامل فرایند تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی در مدیریت کلان کشور می‌شود تا برسد به ضعف‌های ساختاری و بودجه‌ای و حتماً یک مجموعه قوی، فعال و منسجم، مجموعه‌ای است که در همه بخش‌ها، رشد متناسب و متوازن داشته باشد.
اگر بخواهیم یک مجموعه سازمانی را ارزیابی کنیم، ارکان مختلف آن مجموعه باید رشد متوازن داشته باشند؛ یعنی نظام برنامه‌ریزی، نظام تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی، ساختار اداری، بودجه سازمانی و... همه باید با هم در مسیر رشد و تعالی قرار بگیرند. ما برای مثال مهم‌ترین اقدامی که در حوزه بودجه‌ای صورت دادیم این بود که بهره‌مندی رفاهی کارکنان را افزایش دادیم و با همه مشکلاتی که دولت داشت، سال گذشته با صدور احکام فوق‌العاده ویژه کارکنان، 35 درصد به حقوق و مزایای افراد مشمول اضافه شد.
امسال درحال پیگیری این مسأله هستیم که تا پایان سال 1401، کارکنان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ‌به طور متوسطه بالای 10 میلیون تومان دریافتی داشته باشند. شاید کمتر مدیری بتواند به صراحت عدد و رقم اعلام کند، چون بحث تحقق آن دشوار است. حقوق کارکنان در حال حاضر بعد از افزایش سنواتی چیزی حدود 7 میلیون و دویست تومان است؛ حال اگر بخواهیم آن را به حدود 10 میلیون تومان برسانیم، با توجه به اینکه درحال پیگیری این مسأله بعد از افزایش سنواتی امسال هستیم، یعنی یک برنامه جدی پشت کار است که ان‌شاءالله بتوانیم آن را محقق کنیم. زمانی که وزارتخانه را تحویل گرفتیم، وضعیت درآمد خیلی پایین‌تر بود؛ ما در گام اول آن را حدود 35 درصد افزایش دادیم. در همین راستا برای هنرمندان از رئیس‌جمهور محترم یک دستور 500 میلیارد تومانی گرفتیم و در 3 نوبت به همه هنرمندان کمک معیشتی اعطا کردیم. اینها از جمله کارهایی بود که در حوزه بودجه انجام شد.
هنگامی که وارد وزارت فرهنگ شدید کدام کاستی بیشتر نظرتان را جلب کرد؟
وزارت فرهنگ در دوره هشت ساله قبلی به‌دلیل تفاوت فعالیت‌ها، با نگاه رسمی نظام، رهبری انقلاب و قانون اساسی دارای تفاوت دیدگاه بود و همین تفاوت دیدگاه و تعارض باعث شده بود تا بخش فرهنگی دولت به‌شدت دچار رکود و عدم کارایی شود. در کنار آن، وزارتخانه سال‌ها شاهد ورود نیروی جدیدی نبود. ما در بیش از ۲۰۰ شهرستان اداراتی داریم که حتی یک وسیله نقلیه ندارند و برخی ادارات با یک نیرو در حال فعالیت هستند. واقعیت امر این است که در بدو ورود، ما با مجموعه‌ای روبه‌رو شدیم که همه انرژی آن خالی شده بود. خوشبختانه وزارت فرهنگ هم اکنون با بسته‌های اصلاحی خود، در ساختار منابع انسانی و پشتیبانی تحول صورت داده است و نیروهای متدین و انقلابی در صدر کار قرار گرفته‌اند و امیدوارم در پایان ۴ سال به نقطه مطلوبی از فعالیت‌ها برسیم.
جناب وزیر، چه سیاست‌ها و تصمیم‌گیری‌های کلانی اتخاذ کرده‌اید و تاکنون چقدر از برنامه‌هایتان اجرایی شده‌است؟
 در حوزه سیاستگذاری، برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری در ساختار کلان حکمرانی فرهنگی، امروز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ‌تقریباً همه مؤلفه‌های اصلی خود را احیا کرده است؛ مثلاً اکنون شورای هنر را به‌صورت مرتب راه‌اندازی کرده‌ایم و تمام مصوبات مورد نیاز در حوزه ریل‌گذاری تغییر در مدیریت حکمرانی فرهنگی را از این طریق انجام می‌دهیم. علاوه‌بر کمیسیون فرهنگی - اجتماعی که ریاستش با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی‌ است، در دولت یک کارگروه فرهنگی هم ایجاد کردیم که رئیس کارگروه، رئیس‌جمهور محترم هستند. بنده دبیر این کارگروه هستم و پنج عضو کابینه و چند شخصیت فرهنگی هم در آن حضور دارند. به کمک این شورا، اقدامات مهمی صورت گرفته و به این نقطه رسیده‌ایم که تمام مصوبات دولت، پیوست فرهنگی داشته باشند. یعنی هر مصوبه‌ای که می‌خواهد در کمیسیونی طرح شود، همزمان برای وزیر فرهنگ نیز می‌آید و بنده به‌عنوان دبیر کارگروه فرهنگی، پیوست فرهنگی این مصوبه را تهیه می‌کنم. این همان کاری است که ما همیشه آرزوی تحققش را داشتیم‌؛ مثلاً اگر قرار است یک پروژه عمرانی در سطح راه‌آهن انجام ‌شود، باید موضوع فرهنگی در آن دیده شده باشد. یا در مورد اقدام ملی مسکن، اگر قرار است ساخت و ساز 4 میلیونی صورت بگیرد، حتی اگر الزاماً مسجد و مدرسه هم نباشد، از ابتدا باید در معماری آن انگاره‌های فرهنگی لحاظ شده باشد. خوشبختانه این مسأله در حال حاضر تحقق پیدا کرده و قانون شده است.
 برای ارتقای بودجه فرهنگی چه اقداماتی انجام شده است؟
در این زمینه هم اقدامات بسیار مهمی صورت گرفته است. ما ضمن اینکه درحال افزایش بهره‌مندی وزارتخانه از بودجه‌های متمرکز هستیم، برآورد کرده‌ایم که از بودجه‌ جمعیت هم تقریباً به اندازه 80 درصد بودجه خودمان بتوانیم بهره‌مند شویم. همچنین داریم همین کار را از محل بودجه آسیب‌های اجتماعی انجام می‌دهیم. در ادامه ‌بند (ز) تبصره (9) را به تصویب دولت رساندیم وآیین‌نامه‌اش را مصوب کردیم. بنابراین 2 درصد از بودجه‌های سرمایه‌ای همه وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی دولتی و غیردولتی و شرکت‌های دولتی ذیل کمیته‌ای که ریاستش با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی‌است، هزینه می‌شود. این یک گام بسیار مهم است. برای سال اول برآورد، شاید توفیق 40 تا 50 درصدی داشته باشیم که اگر ان‌شاءالله این میزان محقق شود، حجم انبوهی از مسائل مدیریت فرهنگی که به لحاظ تأمین بودجه دچار مشکل هستند، حل خواهد شد.
چه قراردادها و تفاهمنامه‌های مهمی در حیطه سینما و تئاتر منعقد کرده‌اید؟
برای اینکه صنعت سینما و صنایع نمایشی شکل بگیرد، برای اولین بار قراردادها و تفاهمنامه‌های مهمی ‌را با وزارتخانه‌های صنعتی منعقد کردیم. همین چند روز پیش با وزیر محترم نفت یک تفاهمنامه بسیار خوب با عدد بسیار بالا برای بنیاد سینمایی فارابی به امضا رساندیم. اینها همه در مسیر مشخصی اتفاق می‌افتد و فکر می‌کنم ان‌شاءالله به سمت تحقق شعار اصلی که در ابتدای کار وزارتخانه در مجلس شورای اسلامی ‌مطرح کردم حرکت کنیم؛ یعنی افزایش مرجعیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ‌در حکمرانی فرهنگی.
در حوزه اقتصاد فرهنگ وهنر چه کارهایی انجام شده است و باید منتظر چه اتفاقاتی در این عرصه باشیم؟
اگر بخواهم ارزیابی یک‌ساله‌ام را بگویم، اتفاقی که افتاد بیش از برآورد اولیه ما بود و تصور نمی‌کردیم در یک سال این توفیقات حاصل شود، اما به لطف خدای بزرگ و تلاش همکاران، اقدامات مهمی در حال تحقق است. در حوزه اقتصاد فرهنگ و هنر ما در حال انجام دو اقدام مهم هستیم؛ یکی اینکه ظرفیت‌های موجود را فعال ‌کنیم‌. متأسفانه به این مهم در سالیان مختلف تقریباً ‌اعتنایی نشده است. مثالی عرض می‌کنم: ما الان در بسیاری از بخش‌های اصلی، یک بخش به نام اقتصاد هنر داریم که سابق بر این، فعال نبود؛ مثلاً در صندوق اعتباری هنر، این صندوق کاملاً متکی به بودجه دولتی بوده است. در حال حاضر سالانه میزان کمک‌هایی که این صندوق به هنرمندان پرداخت می‌کند از بودجه وزارتخانه تأمین می‌شود، یعنی نهایتاً این صندوق همچون یک باجه پرداخت پول عمل می‌کند. ما هدفگذاری کردیم که صندوق اعتباری هنر تا پایان سال 1401 به خودکفایی برسد. خودکفایی این حوزه یک وجه قضیه است؛ وجه دوم این است که بتواند بخشی از هزینه‌های تولیدی وزارتخانه را نیز تأمین کند و اکنون در حال حرکت به این سمت است. طبیعتاً اگر این صندوق قدرتمند شود، حمایت‌هایمان از هنرمندان افزایش پیدا می‌کند. ما امروز به هنرمندان درجه یک که سال‌ها تلاش کرده‌اند چیزی حدود یک میلیون و دویست هزار تومان کمک هزینه می‌دهیم که البته رقم ناچیزی است‌. این صندوق با منابعی که به دست می‌آورد درحال مستقل شدن است. یعنی به یک‌سری فعالیت‌های اقتصادی سالم متصل می‌شود که این فعالیت‌های اقتصادی باید در روند اقتصاد هنر به ما کمک کنند. بخش‌های دیگر هم به همین شکل است. کار اول این بود که ظرفیت‌های موجود و در دسترس را تماماً فعال ‌کنیم. دوم اینکه از ظرفیت‌های بیرون هم بهره ببریم. همین الان ما با دولت‌های منطقه به‌ویژه عراق، سوریه و لبنان یک برنامه داریم تا آثار نمایشی کشورمان را در آنجا نمایش دهیم. اخیراً هفته فیلم ایران را در عراق برگزار کردیم. این یعنی ما بتوانیم بخش عمده‌ای از چرخه سینماهای منطقه را در خدمت اکران و نمایش فیلم‌های ایرانی دربیاوریم. الان با چین و روسیه درحال  مذاکره هستیم. حتماً مدتی قبل شنیدید که یک انیمیشن ایرانی در سینماهای روسیه نزدیک به دو میلیون دلار فروش کرد. کشور چین 80 هزار سینما دارد؛ در حالی که تعداد کل سینماهای ایران حدود 600 سینما است‌. بنابراین این کشور ظرفیت بالایی برای اکران و نمایش فیلم‌های ایرانی دارد. تصور کنید اگر بتوانیم بخش بسیار اندکی از این چرخه را در اختیار بگیریم، چه میزان می‌توانیم به اقتصاد هنر کمک کنیم! از سویی هم‌اکنون سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی ‌در حال اعزام رایزن‌ها است. یکی از مهمترین سنجه‌ها برای ارزیابی این رایزن‌ها، توانمندی‌شان در بحث توسعه صادرات فرهنگی است. همه اینها بدین معنا است که یک کار کامل با همه اجزا، چه در فعال ساختن ظرفیت‌های داخلی چه در فعال‌سازی ظرفیت‌های بیرونی در حال انجام است که ان‌شاءالله در یک بازه میان‌مدت، حوزه فرهنگ و هنر بتواند به یک حوزه مولد و مستقل به لحاظ اداره خود تبدیل شود‌.
در خصوص انتشار اطلاعات و شفاف‌سازی آنچه یکی از مباحث مهم و مطرح در این چند سال بوده است اینکه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در چه رتبه‌ای قرار دارد؟
در حوزه انتشار اطلاعات و شفاف‌سازی، ‌طبق آمار، اعداد و ارقامی که منتشر شده، در طرح «پنجره واحد» وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در میان صدها دستگاه در رتبه اول قرار دارد. همین طور در بحث کسب‌وکارها در وزارت امور اقتصادی و دارایی و در موضوع کمیسیون ماده 18 و مبحث انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات که دبیرخانه آن در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است ‌و بنده هم رئیس کمیسیون هستم، جایگاه ما خوب است.
در زمینه اقدامات حمایتی از حوزه رسانه چه کارهایی صورت پذیرفته است؟
در مبحث بازاریابی نظام رسانه‌ای در یک سال اخیر تمام تلاشمان بر این بوده که موضوعاتی از جمله آزادی بیان و بحث حمایت از فضای فعالیت‌های رسانه‌ای در دستور کار باشد. در همین راستا توانستیم روابط نزدیکی با اصحاب رسانه در جهت حل مشکلاتشان برقرار کنیم. مثلاً چالش کاغذ یک مسأله فوری بود. در روزهایی که دولت در تأمین ارز مشکل داشت ما با حمایت ویژه رئیس‌جمهور و معاون اول محترم توانستیم این چالش را برطرف کنیم و از هم‌اکنون تا یک سال‌ونیم آینده مسأله کاغذ را برای نشریات حل کرده‌ایم. در عین حال تلاشمان این بوده با یک تعامل گسترده، فضای رسانه‌ای را به سمت ارتقای کیفی در فعالیت‌هایشان سوق دهیم که این کار در حال انجام است.
همچنین نظام جامع رسانه‌ای را که یک نظام صنفی است، برای روزنامه‌نگاران آماده می‌کنیم‌. بحمدالله لایحه‌اش در کمیسیون فرهنگی دولت به تصویب نهایی رسیده و ان‌شاءالله در صحن دولت هم تصویب می‌شود‌. با تصویب آن، گشایش بسیار مهمی‌ در حوزه روزنامه‌نگاری و رسانه‌ای اتفاق می‌افتد. شاید 20 سال بود که صحبت انجام این کار می‌شد، ولی عملاً اتفاقی نیفتاده بود‌. ما توانستیم در دولت آقای دکتر رئیسی رئیس‌جمهور مردمی، ‌قبل از سال اول، لایحه نظام جامع رسانه‌ای را به تصویب کمیسیون فرهنگی برسانیم و ان‌شاء‌الله یک اتفاق بسیار مهم را در بازاریابی رسانه‌ای شاهد خواهیم بود‌.
با توجه به اهمیت فرهنگ در حوزه بین‌الملل، دیپلماسی فرهنگی را بر چه اساسی استوار کردید؟
ما اولویت سیاست خارجی خود را در دولت بر پایه گسترش تعاملات منطقه‌ای قرار دادیم. خوشبختانه منطقه ما واجد همگنی‌های تاریخی و فرهنگی‌ بسیاری است که می‌توان پایه فعالیت‌ها را بر اساس این همگنی‌ها قرار داد. ما در حال به فعل رساندن این امر مهم هستیم. برای مثال در یک ماه میزبان بیش از پنج وزیر فرهنگ از کشورهای منطقه بودیم‌. بیش از 3 تفاهمنامه مهم فرهنگی با قزاقستان، ترکمنستان و عراق به امضا رساندیم‌. یک تفاهمنامه را هم در سفر به آذربایجان به امضا خواهیم رساند‌. با همکاری دولت روسیه لایحه‌ای را به مجلس ارائه کردیم که طبق آن یک مرکز فرهنگی بزرگ به‌ صورت همزمان در تهران و مسکو راه‌اندازی ‌شود تا بخش مهمی‌ از فعالیت‌های فرهنگی و هنری بین دو کشور را مورد حمایت قرار ‌دهد‌ که این گام بسیار مهمی است. همان بحث‌هایی را که در موضوع اقتصاد فرهنگ و هنر در برنامه داشتیم، از طریق این مرکز دنبال خواهیم کرد‌. در ماه‌های آینده در اجلاس وزرای فرهنگ در یونسکو و در مکزیکوسیتی حضور خواهیم داشت و این برنامه‌ها را دنبال خواهیم کرد.
فعالیت‌های فرهنگی در حوزه دیپلماسی با تقویت رایزن‌های فرهنگی در حال انجام است. بعد از سالیان طولانی خانم دکتری را به‌عنوان رایزن فرهنگی به فرانسه اعزام کردیم. همچنین در حال اعزام یکی از برادران اهل سنت به مصر هستیم. در واقع همه صحبت‌هایی که در گذشته بیان می‌شد و بیشتر جنبه شعاری داشت، در این دولت صورت تحقق و اجرا به خود گرفته
 است.
 آقای دکتر! با توجه به مباحثی که مطرح شد و اقدامات مختلفی که بیان فرمودید و البته با وجود شرایط موجود به نظر شما مهمترین اقدامتان در بدو تصدی مقام وزارت چه بود؟
ما روز اول فعالیت دولت بعد از اخذ رأی اعتماد مجلس محترم، محضر رهبر معظم انقلاب رسیدیم. ایشان در حوزه فرهنگ ما را به بحث استفاده از جبهه فرهنگی انقلاب ملزم کردند و برنامه مفصلی برای این امر تدارک دیدیم. مهمترین کار این بود که از جبهه فرهنگی انقلاب در ساختار مدیریتی وزارتخانه استفاده کنیم. در انتخاب مدیران کل استان‌ها، شاخص‌ترین فرد جبهه فرهنگی انقلاب را در رأس ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی‌ قرار دادیم. در اکثریت قریب به اتفاق استان‌ها، کسانی مسئولیت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی‌ را برعهده دارند که خودشان متعلق به جبهه فرهنگی انقلاب هستند و این امتیاز فوق‌العاده‌ای ایجاد کرده است‌. همین بحث را هم در مدیریت فرهنگی داشتیم. یکی از شعارهای من این بود؛ تصدی‌گری‌ها را کم کنیم و به سمت هدایت، نظارت، حمایت و تسهیل حرکت کنیم که این امر درحال انجام است. بخش عمده‌ای از فعالیت‌های فرهنگی و هنری توسط خودمان انجام نمی‌شود بلکه در اختیار گروه‌های مردمی ‌قرار می‌دهیم‌. برای مثال هم‌اکنون برپایی هفته عفاف و حجاب در تهران، مشهد و شهرهای مختلف به‌عنوان یکی از مهمترین رویدادهای مورد حمایت ما، توسط جبهه مردمی‌ و فرهنگی انقلاب انجام شده است. یعنی فضای کاری را به سمت‌وسویی بردیم تا بتوانیم بیشترین استفاده و تعامل را با این جبهه داشته باشیم‌. فکر می‌کنم مهمترین بخش مسأله این است که از تولیداتی که باید در این مکان‌‌ها رخ دهد، حمایت کرده و زمینه‌های رشد آنها را فراهم ‌کنیم. در بحث مؤسسات فرهنگی با اعطای مجوزهایی، مؤسسات چندمنظوره و تک‌منظوره را وارد این کار کرده‌ایم. در مورد سایر بخش‌ها مانند انجمن سینمای جوان، بخش‌های مهم در حوزه کتاب، معاونت فرهنگی، بخش معاونت هنری و سایر سازمان‌ها و نهادهای وابسته در حال پیاده‌سازی همین برنامه هستیم و بحمدالله یک تحول مهم را شاهد خواهیم بود.
می‌دانیم که از زمان استقرار در این حوزه سفرهای متعددی به همراه رئیس‌جمهور محترم یا به‌ صورت ویژه به استان‌های مختلف داشته‌اید. بهترین خاطره‌تان از سفرهای استانی چیست؟
مردم در سفرهای استانی خواسته‌های خود را با بنده به‌عنوان عضو دولت مطرح می‌کنند و از ما انتظار پیگیری دارند. بنده نیز به سرعت این خواسته‌ها را به رئیس‌جمهور و سامانه مربوطه منتقل می‌کنم و گاهی ظرف مدت نیم ساعت پاسخ دفتر رئیس‌جمهور می‌رسد. حل شدن مشکلات مردم و پیگیری آن، برای من شیرین است. رئیس‌جمهور همیشه می‌فرمایند: «برکت کارهای بزرگ، کارهای کوچکی است که انجام می‌دهیم.» از این‌ رو هنگامی که در کنار مدیریت هفت معاونت وزارتخانه و سازمان‌ها و نهادهای مربوطه، برای مثال به‌ دنبال تهیه واکر برای یک مادر شهید هستیم، این حرکت برکت و ضریب صد برابری به کار ما می‌دهد. تفکر ما تفکر توحیدی است و به این اصول اعتقاد داریم و اثرات آن را نیز می‌بینیم. مدیر در جمهوری اسلامی باید به فکر خدمت به مردم باشد.
افکار عمومی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را بیشتر با حوزه هنر بخصوص سینما وتئاتر می‌شناسند؛ در صورتی که در حوزه فرهنگ و تعاملات بین‌المللی کارهای بسیاری انجام شده است. ممکن است در این باره توضیح دهید؟
بنای ما تعامل اقتصادی و سیاسی با همه کشورهای منطقه است. اینها، عمق فرهنگی ایران بزرگ هستند. ما ارتباطات مربوط به حوزه‌های فرهنگی را دنبال می‌کنیم؛ چراکه از یک میراث مشترک برخورداریم. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یک وزارتخانه مرجع در حکمرانی فرهنگی کشور است و از مشکلاتی که در آغاز کار داشتیم عبور کرده است و به‌ دنبال ایجاد یک سازمان قوی از نیروهای انسانی و یک نظام بودجه‌ای قابل قبول هستیم. من به همه بخش‌های وزارتخانه از حج و اربعین گرفته تا وقف و کتابخانه و مساجد نگاه می‌کنم؛ ولی بیشترین توجه افکار عمومی به حوزه نمایش و فیلم است و بیشترین وقتم را همین امر گرفته است و در این زمینه با بخش‌های مختلف رایزنی کرده و به‌ دنبال جذب منابع هستیم.
برخی فیلمسازان معتقدند صدور مجوز فیلم و نیز اکران با کندی صورت می‌گیرد. پاسختان به این دست انتقادها چیست؟
برخی از افراد با اهداف مختلف در سینمای کشور به‌ دنبال ایجاد حاشیه هستند و کار ما را دشوار کرده‌اند. باید بگویم در حال حاضر نسبت به سال گذشته ۲۰ درصد رشد مجوز ساخت فیلم داشته‌ایم. مجوزهای نمایش فیلم نیز ۳۵ تا ۴۰ درصد رشد داشته است. تنها در ۴ ماه ابتدایی سال تا قبل از شروع ماه محرم، ۹۵۰۰ مجوز اجرای تئاتر و ۱۶۲ مجوز برگزاری کنسرت اعطا کرده‌ایم. لذا ضرورت دارد افرادی که به فکر ایجاد فضای دو‌قطبی هستند، بدانند که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ملجأ و خانه همه هنرمندان است. ما یک چتر بیشتر نداریم که بالای سر همه ایرانیان است.
به‌عنوان آخرین سؤال چشم‌انداز مطلوب فعالیت‌تان در آینده چه خواهد بود؟
پس از پایان ۴ سال باید به نقطه مطلوبی از فعالیت‌ها برسیم  تا بتوانیم با نمودار نشان دهیم مجموع فعالیت‌ها چقدر رشد داشته است؛ ولی با توجه به اینکه امپریالیسم رسانه‌ای دارای انحصار رسانه‌ای است کار ما در جامعه آماری محدودی قرار گرفته است. یقیناً  در کنار کارمندان باید هنرمندان پیشکسوت را نیز دریابیم؛ چراکه  معاش این هنرمندان وضعیت مناسبی نداشته است و با بالا رفتن سن و بعضاً نداشتن خانه مواجه هستند که باید بتوانیم دغدغه‌های آنها را نیز جوابگو باشیم. امروز به برکت انقلاب و خون شهدا کارهای ما بازتاب داشته و باید از جایگاهی که داریم برای انجام کار خیر استفاده کنیم. ما در جمهوری اسلامی و دولت مردمی نگاهمان به همه بخش‌های ایران است. در ۵۰ سفر شهرستانی که رفتم از نزدیک با مردم و هنرمندان به گفت‌و‌گو نشستم و از ظرفیت رسانه‌ای خود برای توسعه فرهنگی استفاده کردم؛ مثلاً در سفر کرمان کتابخانه‌ای به نام فاطمه‌ها بود که چند دختر به نام فاطمه آن را درست کرده بودند که با یک توئیت بنده، ده‌ها رسانه خبر مربوط به این کتابخانه‌ را بازنشر کردند‌.