یواسای تودی (امریکا):
تحقیقات اختصاصی یواسای تودی نشان میدهد، چند شرکت خدمات بهداشتی که در کار تهیه و توزیع ماسک فعالیت میکنند، صدها میلیون دلار دریافت کردهاند تا در شرایط کرونایی این کالا را به دست مردم برسانند. اما مشکل آنجا بروز میکند که بدانیم این شرکتها قبلاً دست به کلاهبرداریهایی زده بودند.
شانگهای دیلی (چین):
در حالی که پکن دفتر جدید امنیتی خود در هنگکنگ را افتتاح کرده است، مقامات این دولتشهر هم با انتشار جزئیات ماده 43 قانون امنیت ملی که اخیراً توسط پکن به تصویب رسید را برای مردم تشریح کردند تا با مصادیق مجرمانه و تخطی از قوانین امنیتی آشنا شوند.
دیلی تلگراف (بریتانیا):
برخی از سیاستمداران شاغل در دولت محافظه کار انگلیس پیشنهاد دادهاند، دولت در همکاریهای اتمی با چین بازنگری کند. اگر این بازنگری صورت گیرد، باید انتظار تغییراتی در روابط انگلیس با چین را داشته باشیم. رویدادی که میتواند همسو با سیاستهای کاخ سفید باشد.
دولت «خروج»
ترامپ، امریکا را از سازمان جهانی بهداشت خارج کرد
ندا آکیش – در میانه یکی از هولناکترین همه گیریهای تاریخ بشریت و در شرایطی که تمام کشورهای دنیا خود را به اتحاد نانوشتهای برای غلبه بر بیماری کووید19 متعهد میدانند، دونالد ترامپ، رئیس جمهوری امریکا با اعلام خروج رسمی کشورش از سازمان جهانی بهداشت؛ وارد مسیری جدا از همه جهان شد.
در ماه آوریل هنگامی که ترامپ به بهانه «افزایش نفوذ چین» در سازمان جهانی بهداشت و کوتاهی این سازمان در برخورد با دولت پکن بهخاطر همهگیری ویروس کرونا بودجه سازمان جهانی بهداشت را بهحالت تعلیق درآورد و برای نخستین بار تهدید کرد، از این سازمان بینالمللی خارج میشود، بسیاری از ناظران از جمله برخی از جمهوریخواهان و حتی مقامات کاخ سفید تصور نمیکردند، این تهدید روزی عملی شود. آنها شاید فراموش کرده بودند، رهبری کاخ سفید در حال حاضر در دستان فردی است که علاقه وافری به خروج از پیمانهای بینالمللی دارد. بویژه اگر این خروج برایش منافع تبلیغاتی داشته باشد و بویژه اگر قرار باشد حدود 4 ماه دیگر در ایالات متحده انتخابات ریاست جمهوری برگزار شود.
بهگزارش رادیو ملی امریکا، ترامپ با سابقه خروج از پیمان آب و هوایی پاریس، خروج از برجام، خروج از نفتا و... روز 6 ژوئن نامه رسمی خروج امریکا از سازمان جهانی بهداشت را برای آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل ایمیل کرد و گوترش هم ضمن تأیید دریافت این نامه، اعلام کرد، امریکا در یک پروسه زمانی یک ساله یعنی 6 جولای 2021 از سازمان جهانی بهداشت خارج میشود اما سازمان ملل در حال بررسی این موضوع با سازمان جهانی بهداشت است که آیا تمام شرایط برای این خروج مهیا است یا خیر. مطابق قوانین موجود، از جمله شرایط خروج هر عضوی از سازمان جهانی بهداشت این است که یک سال قبل از خروج، تمایل به چنین اقدامی، به طور رسمی اعلام و تمام تعهدات مالی معوقه نیز پرداخت شود. امریکا که در سال 1948 به سازمان جهانی بهداشت پیوست، این شروط را پذیرفته است. امریکا تا 30 ژوئن 198 میلیون دلار بدهی به سازمان جهانی بهداشت داشته که هنوز پرداخت نشده است؛ آنهم در شرایطی که این سازمان درگیر همهگیری کووید19 است و تاکنون در سراسر جهان بیش از 11.6 میلیون نفر به این بیماری مبتلا شدهاند و بیش از نیم میلیون نفر هم جان خود را از دست دادهاند و جالب آنکه امریکا در این همهگیری از نظر شمار مبتلایان و قربانیان صدرنشین است.
جهان باهم؛ ترامپ تنها
تدروس ادهانوم، رئیس سازمان جهانی بهداشت به خبر خروج رسمی امریکا از این سازمان با یک توئیت کنایهآمیز یک کلمهای واکنش نشان داد و در توئیتر نوشت: «با هم!»
جو بایدن، کاندیدای ریاست جمهوری از حزب دموکرات اما واکنش تندی نشان داد و در توئیتر نوشت: زمانی که امریکا در تقویت بهداشت جهانی مشارکت دارد امریکاییها ایمنتر هستند. من در نخستین روز کاریام بهعنوان رئیس جمهوری دوباره امریکا را به سازمان جهانی بهداشت ملحق میکنم و رهبریمان در سطح جهانی را احیا خواهم کرد. سناتور رابرت منندز، دموکرات ارشد در کمیته روابط خارجی سنا نیز در واکنش به این اقدام ترامپ گفت: با این کار جان و منافع امریکاییها حفظ نمیشود بلکه امریکاییها بیمار و تنها میشوند. امی برا، نماینده کنگره هم با انتقاد از عملکرد ترامپ در همهگیری ویروس کرونا به این خروج واکنش نشان داد و گفت: موارد ابتلای ما [امریکا] در حال افزایش است. اگر اینها تقصیر سازمان جهانی بهداشت است پس چرا ما اینطور هستیم و بسیاری از کشورها از کره جنوبی گرفته تا نیوزلند تا آلمان به حالت عادی برگشتهاند. «ژائو لیجیان»، سخنگوی وزارت خارجه چین هم گفت: خروج آمریکا از این سازمان تلاشهای ضدهمهگیری در سطح بینالمللی را تضعیف میکند و تاثیر منفی جدی بر کشورهای در حال توسعه خواهد داشت.
حمایت معنادار جمهوریخواهان
بهگزارش فرانس 24، حتی برخی از متحدان جمهوریخواه ترامپ هم نگران این تصمیم هستند. سایت خبری – تحقیقی «پروپابلیکا» ماه گذشته میلادی در گزارشی نوشته بود، «اکثر مشاوران ترامپ مخالف خروج از سازمان جهانی بهداشت هستند. با این حال، روز سهشنبه جمهوریخواهان بهخاطر منافع حزبی در ماههای منتهی به انتخابات ریاست جمهوری در موضع دفاع از تصمیم ترامپ قرار گرفتند.» مؤسسه دارویی امریکا هم در بیانیهای اعلام کرد: «دولت ترامپ با خروج رسمی از سازمان جهانی بهداشت سلامت کشور ما را به یک خطر بزرگ انداخت.»
در تاریخ 30 ژوئن یعنی حدود 10 روز قبل نیز 750 کارشناس بینالمللی در دو حوزه بهداشت و درمان و حقوق به کنگره امریکا نامه نوشته و درباره خروج از سازمان جهانی بهداشت هشدار داده بودند. زیرا امریکا یکی از اصلیترین تأمینکنندههای مالی این سازمان است و در حال حاضر که همهگیری کووید19 تمام کشورها را درگیر کرده قطع این کمکهای مالی میتواند باعث ایجاد وقفه در برنامههای ضروری این سازمان از جمله برنامه توسعه واکسن، رصد بیماران و انجام تست شود. با خروج امریکا از سازمان جهانی بهداشت همچنین تمام پیشرفتهایی که در زمینه کنترل بیماری ایدز در سطح جهان حاصل شده بود، از بین خواهد رفت. به گزارش نیویورک تایمز، بودجه دوسالانه سازمان جهانی بهداشت حدود 6 میلیارد دلار است که کشورهای عضو آن را تأمین میکنند. در سال 2019 امریکا حدود 553 میلیون دلار از این بودجه را تأمین کرد.
بسیاری از سازمانها و نهادهای حامی بهداشت عمومی از جمله کمپین ضد فقر «وان» هم با زیر سؤال بردن بهانه ترامپ برای این خروج میگویند، وقتی کووید19 نخستین بار در شهر ووهان چین شناسایی شد، سازمان جهانی بهداشت چارهای جز همکاری با چین برای مبارزه با این همهگیری نداشت. امریکا اگر نقدی به این سازمان دارد باید برای اصلاح آن کار کند نه اینکه سازمان را ترک کند. این کار امنیت تمام امریکاییها و مردم جهان را بهخطر میاندازد.
کنگره امریکا خواهان محدود شدن بودجه کنترل پنتاگون بر منابع نفتی دو کشور خاورمیانه است
محدودیتهای امریکا در سوریه و عراق
زهره صفاری/ امریکا در حالی لایحه بودجه دفاعی سال 2021 را به تصویب رساند که رسانههای روسی از صدور پیش نویس لایحهای در کنگره امریکا مبنی بر ممنوعیت سرمایهگذاری پنتاگون در منابع نفتی سوریه و عراق خبر دادند.
براساس اعلام سایت رسمی کمیته بودجه امریکا، این کشور با تخصیص 694.6 میلیارد دلار برای تجهیز دفاعی در برابر تهدیدات قریب الوقوع و آمادهسازی برای بحرانهای آتی و همچنین رفع نیازهای نظامیان و خانوادههایشان موافقت کرده آن هم در حالی که این بودجهبندی 1.3 میلیارد دلار بیش از بودجه سال 2020 و 3.7 میلیارد دلار کمتر از بودجه درخواستی «دونالد ترامپ» تعیین شده است. به نوشته «تاس»، در بودجهبندی جدید دفاعی نظامی امریکا لایحه پیشنهادی کنگره امریکا با این مضمون قید شده: «صرف بودجه برای کنترل بر منابع نفتی سوریه و عراق ممنوع است.» این پیشنهاد در حالی صادر شده است که ارتش امریکا در نوامبر 2019 با صرف بودجهای چندین بخش از ذخایر نفتی سوریه را در اختیار گرفته بود. کنگره امریکا همزمان با طرح این ممنوعیت، خواستار تخصیص 700 میلیون دلار برای آموزش نیروهای امنیتی خارجی و گروههای مبارز برای مقابله با تروریستهای عراق و سوریه نیز شد.
محدودیت گذرگاهی ترکیه با رأی چین و روسیه
پیش نویس قطعنامه پیشنهادی آلمان و بلژیک به شورای امنیت سازمان ملل برای افزایش زمان فعالیت دو گذرگاه مرزی ترکیه در مسیر انتقال کمکهای بشردوستانه به سوریه با رأی روسیه و چین وتو شد.
«واسیلی نبنزیا»، نماینده دایم روسیه در سازمان ملل در بیانیهای نوشت: «مقامات روسیه کاهش تدریجی گذرگاههای امدادرسانی مرزی به سوریه و لزوم بازنگری در قطعنامه پیشین سازمان ملل را ضروری میداند. ما از نیازهای بشردوستانه همه سوریها آگاهی داریم و بواسطه آن تمدید 6 ماهه مکانیسم فعلی انتقال کمکهای بشردوستانه با کاهش شمار گذرگاهها بهگذرگاه «باب الهوی» در مرز ترکیه را پیشنهاد میدهیم. در 6 ماه گذشته شرایط در سوریه تغییر و مساحت مرزهای تحت اختیار دولت سوریه کاهش یافته است. ما از شرکای خود در شورای امنیت و اعضای سازمان ملل میخواهیم موضوع کمکهای بشردوستانه را سیاسی نکنند و در مقابل با حمایت از پیشنویس پیشنهادی، امدادرسانی به مردم ادلب را تداوم بخشند.»
بهگزارش «رویترز»، طرح پیشنهادی بلژیک و آلمان در نشست مجازی شورای امنیت سازمان ملل بهصورت مکاتبهای به رأی گذاشته شد و به جز روسیه و چین، 13 عضو دیگر به آن رأی مثبت دادند. اما از آنجا که دو رأی منفی از سوی اعضای ثابت بود، این قطعنامه وتو شد. مقامات روسی در حالی خواستار انتقال کمکها از مرزهای مناطق بحران زده سوریه هستند که در یک سال گذشته این کمکها از مرز شمال غربی وارد محل استقرار تکفیریها میشد. پس از انتشار طرح روسیه و چین برای انتقال کمکهای بشردوستانه به سوریه، «آنتونیو گوترش»، دبیر کل سازمان ملل نیز با توجه به وقوع بحران حقوق بشری در سوریه خواستار تداوم شرایط کمکرسانی سابق شد.
وزرای دفاع ۳ کشور از کرهشمالی خواستند به مذاکرات برگردد
پنتاگون پس از نشست سهجانبه مجازی مارک اسپر، وزیر دفاع امریکا با لیندا رینولدز، وزیر دفاع استرالیا، تارو کونو، وزیر دفاع ژاپن در بیانیه ای مشترک از کرهشمالی خواست، به میز مذاکرات خلع سلاح هستهای بازگردد. بهگزارش ایسنا به نقل از خبرگزاری اسپوتنیک، دونالد ترامپ، رئیس جمهوری امریکا هم روز سهشنبه در مصاحبهای از آمادگی خود برای دیدار با رهبر کره شمالی خبر داد و گفت: «ما به طور حتم این کار را انجام میدهیم.» این در حالی است که کره شمالی تمایلی به مذاکره ندارد.
خاطرات 453 روز حضور در کاخ سفید
اتاقی که در آنجا اتفاق افتاد
جان بولتون / مشاورامنیت ملی سابق ترامپ / مترجمان: مسعود میرزایی و بهجت عباسی
هرج و مرج در شورای امنیت ملی
روز سیام ماه اوت ترامپ در توئیتی نوشت؛ ما 25 سال با کره شمالی مذاکره کردهایم که بینتیجه بوده است و دلیلی برای ادامه گفتوگوها وجود ندارد. ترامپ هفتم اکتبرهمین موضوع را تکرار کرد و در توئیتی نوشت: 25 سال رؤسای جمهوری امریکا و دولتهای آنها با کره شمالی مذاکره کردهاند، توافقهایی به دست آمده و مقادیر هنگفتی پول پرداخت شده.... اما افاقه نکرده است و قبل از اینکه جوهر توافقها خشک شود آنها نقض شدهاند و مذاکرهکنندگان امریکایی مسخره شدهاند. متأسفم، فقط یک چیز مؤثر خواهد بود!
متیس که به کره جنوبی سفر کرده بود فوراً اظهارات ترامپ را نقض کرد و گفت همیشه فرصتی برای دیپلماسی وجود دارد، البته او به سرعت عقبنشینی کرد و مدعی شد که اختلاف نظری با ترامپ ندارد. اختلافات روز به روز آشکارتر میشد. کره شمالی روز سوم سپتامبر مدعی شد که ششمین آزمایش هستهای خود را با موفقیت انجام داده و ما تقریباً مطمئن شدیم که این یک آزمایش «ترموهستهای» (Thermonuclear) بوده است. کره شمالی بعد از 12 روز از این آزمایش، با شلیک موشک بر فراز ژاپن بر نکتهای که ترامپ در توئیت خود بر آن تأکید کرده بود (عدم پایبندی پیونگ یانگ به تعهداتش) صحه گذاشت. تقریباً بلافاصله بعد از این ماجرا شینزو آبه، نخستوزیر ژاپن در مقالهای در روزنامه نیویورک تایمز تأکید کرد؛ «مذاکرات بیشتر با کره شمالی به بنبست خواهد رسید» و گفت که به طور کامل از موضع ایالات متحده درباره روی میز بودن همه گزینهها حمایت میکند؛ اظهاراتی که بیش از هر سیاستمدار دیگر ژاپنی به بیان این موضوع نزدیک بود که توکیو آماده حمایت از تهاجم نظامی علیه کره شمالی است. در مقابل، تیلرسون اعلام کرد که ما قصد داریم «کره شمالی را به میز گفتوگوهای سازنده و مؤثر بازگردانیم.» او آشکارا در وضعیت ناخوشایندی گرفتار شده بود. وقتی ترامپ تحریمهای جدید مالی را علیه کره شمالی اعلام کرد، چین با بیان اینکه بانک مرکزی این کشور به همه بانکهای چین دستور داده تا فعالیت تجاری با پیونگ یانگ را متوقف کنند به آن واکنش نشان داد. اگر چنین اتفاقی میافتاد در واقع یک گام رو به جلو بود (ولی بسیاری تردید داشتند این اتفاق رخ بدهد).
البته ایران همچنان مشهودترین موضوع تنش آفرین بود و ترامپ در ماه ژوئیه با دومین تصمیم خود برای تأیید پایبندی ایران به توافق هستهای مواجه شد. اولین تصمیم در این زمینه اشتباه بود و ترامپ اکنون در آستانه تکرار آن بود. من مقالهای را برای نشریه «هیل» نوشتم که 16 ژوئیه در تارنمای این نشریه منتشر شد و بهنظر میرسید که این مقاله در همان روز ولولهای را در کاخ سفید به راه انداخته است. مک مستر و منوچین کنفرانسی خبری را برگزار کردند تا به خبرنگاران درباره تصمیم امریکا مبنی بر تأیید پایبندی ایران به تعهداتش گزارش دهند و کاخ سفید «نکات مهم» این کنفرانس را همزمان با برگزاری آن برای رسانهها ایمیل میکرد تا تصمیم دولت را برای خبرنگاران توضیح دهد.
اما یک تحلیلگر خارج از کاخ سفید به من گفت: در آن روز خاص، شورای امنیت ملی دچار هرج و مرج شده بود. توجیهات و توضیحاتی که کاخ سفید برای رسانهها ارسال کرده بود پس گرفته شد و تصمیمگیری درباره تأیید پایبندی ایران به تعهداتش تغییر کرد. روزنامه نیویورک تایمز به نقل از یک مقام کاخ سفید گزارشی را درباره رویارویی تقریباً یک ساعته بین ترامپ از یک سو و متیس، تیلرسون و مک مستر از سوی دیگر درباره موضوع تأیید پایبندی ایران به تعهداتش منتشر کرد که آنچه را قبلاً درباره اتفاقات آن روز شنیده بودم، تأیید میکرد. برخی از منابع دیگر هم این موضوع را تأیید کردند. ترامپ در نهایت تسلیم شد اما خرسند نبود و وقتی از موضع خود عقبنشینی کرد یک بار دیگر خواست گزینههای دیگری در اختیارش قرار دهند که مشاورانش به او گفتند گزینه دیگری ندارند. بنن به من پیام داد «رئیس جمهوری مقاله تو را پسندید... مقاله تو او را به موضعگیری علیه ایران سوق داد.»
یوسف مولایی
حقوقدان و استاد دانشگاه
مطابق حقوق بینالملل ورود کشورها به سازمانها و نهادهای بینالمللی و خروج از آنها امری حاکمیتی است که به رضایت دولتها مرتبط است. دولتها بنا بر منافع خود هرگاه اراده کنند، میتوانند وارد سازمانهای بینالمللی شوند تا با رعایت اصول و موازین حقوق بینالملل این کار صورت گیرد و هرگاه منافع خود را در خروج از این سازمانها یا نهادها تأمین شده نبینند نیز میتوانند با رعایت اصول و موازین حقوق بینالملل از آن خارج شوند.
خروج امریکا از سازمان جهانی بهداشت بر اساس برآوردهای رئیس جمهوری این کشور، هرچند پیامدهایی برای آن کشور خواهد داشت، منافع ایالات متحده را تأمین میکند. «دونالد ترامپ» در سه سال و 6 ماهی که از ریاست جمهوریاش میگذرد، از سازمانها و نهادهای بسیاری خارج شده است اما هرگز امریکا را از سازمانهایی که منافع و نفوذش را تأمین میکنند مثل سازمان ملل، شورای امنیت، ناتو، شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی و سازمان تجارت جهانی خارج نمیکند. او در برهههایی امریکا را از سازمانها و نهادهای جهانی خارج کرده است که بنابر ارزیابی خود معتقد بوده، این نهادها و سازمانها و پیمانها، به لحاظ اقتصادی و یا حتی برد سیاسی و امنیتی منافع کشورش را تأمین نمیکند و فقط هزینههایی احتمالی را برای این کشور در بر دارد. امریکا در دوره ترامپ از معاهده پاریس خارج شد، زیرا میتوانست ضررهایی در حذف گازهای گلخانهای در کشورش به بار آورد و بر اقتصاد آن تأثیر داشته باشد. امریکا از یونسکو نیز خارج شد، زیرا یونسکو در چارچوب اساسنامه و اهداف اصول خود، کشور فلسطین را به عضویت میپذیرفت و این امر منافع بزرگترین متحد امریکا در خاورمیانه را به چالش میکشد.
ترامپ اکنون نیز کشورش را از سازمان جهانی بهداشت خارج کرد، زیرا تصور میکند، سازمان بهداشت جهانی دیگر تحت اتوریته و فرمان او قرار ندارد و امریکا نفوذ خود را در این سازمان از دست داده است و این سازمان بیشتر در مسیری قرار گرفته که در راستای تأمین منافع دیگر کشورهای عضو در سازمان بهداشت جهانی است. بویژه که خروج امریکا از سازمان بهداشت جهانی ضرر اقتصادی و امنیتی خاصی متوجه این کشور نمیکند. اما ضرری که از این خروج در ادامه خروجهای مکرری که امریکا داشته، متوجه این کشور خواهد شد، لطمه دیدن اعتبار سیاسی آن کشور در بین برخی از سیاستمداران و رؤسای کشورهاست. ضمن آنکه افکار و اذهان عمومی نیز امریکا را بخاطر خروجهای پیاپی، سرزنش میکنند و اعتقاد دارند اعتباری به حضور این کشور در سازمانهای جهانی نیست و بر حسب منافع خود حتی سازمانهایی را که مدافع حقوق بشر هستند، تهدید و تحریم میکند تا در آینده خود از آسیبهای احتمالی دور بماند. درست همانطور که اساسنامه دیوان کیفری بینالمللی را تصویب نکرد. در حالی که این اساسنامه برای اجرای عدالت در جهان و مبارزه با کسانی که مرتکب جنایات جنگی میشوند، اهمیت بسیاری دارد. اما امریکا با پیشبینی احتمال ارتکاب به جنایات جنگی از سوی نظامیان در اقصی نقاط جهان، حاضر به تصویب این اساسنامه نشد تا در آینده در وضعیتی دشوار قرار نگیرد و هرگاه مشکلی در این خصوص برای نظامیانش بروز کرد، از مجازات بگریزد.
ترامپ نیز بر همین اساس معتقد است امریکا تنها در سازمانها، نهادها و یا پیمانهایی باید حضور داشته باشد که به طور کامل منافع ایالات متحده امریکا را تأمین کند. بنابراین اگر کوچکترین شبههای در تأمین این منافع داشته باشد، ولو به بهای تأثیر منفی تصمیماتش بر افکار و اذهان عمومی جهان، خروج از این نهادها و یا سازمانها را عملی خواهد کرد. اقدامی که در چند سال گذشته بارها از سوی او شاهد آن بودهایم.
■ القدس العربی: وزیر دفاع انگلیس با وجود حکم دادگاه و یک سال فرصت برای بازنگری در مجوز فروش سلاح به ریاض در تماس تلفنی با معاون همتای عربستانیاش از تمایل لندن به توسعه روابط دفاعی با ریاض خبر داد.
■ روسیا الیوم: شماری از مردم لبنان در اعتراض به سفر ژنرال «فرانکلین مک کنزی»، فرمانده نیروهای امریکایی در خاورمیانه به کشورشان، با تجمع در مسیر فرودگاه بینالمللی بیروت، با نیروهای ارتش درگیر شدند.
■ آسوشیتدپرس: بنی گانتس، وزیر جنگ رژیم صهیونیستی پس از ملاقات با یک فرد مبتلا به کرونا به توصیه پزشکان در خانه قرنطینه شد.