ضرورت مراقبت از روابط ایران و چین
محسن پاک آیین
کارشناس ارشد روابط بینالملل
یکی از اصول سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران توسعه روابط با کشورهای جهان بر اساس احترام متقابل است. روابط ایران و چین نیز پس از پیروزی انقلاب اسلامی روند رو به رشدی داشته و بخصوص در سالهای اخیر به دلیل مخالفت دو کشور با سیاستهای خودمحورانه و یکجانبه گرایانه امریکا، گرمتر شده است. در ارتباط با تنظیم مناسبات با چین باید به مراتب زیر توجه کرد.
- روابط جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین در ۴۰ سال اخیر گرم و سازنده بوده است. ایران، فروشنده انرژی به چین و خریدار کالا از این کشور است. چین نیز شریک اول تجاری بیش از ۱۳۰ کشور از جمله ایران محسوب میشود. در غرب آسیا، ایران سومین شریک چین میباشد و شواهد نشان میدهد که در سال ۲۰۱۹ علیرغم ممنوعیت واردات ۱۴۰۰ قلم کالا به ایران وارد شده و چین شریک اول تجاری ایران باقی خواهد ماند.
- چین به عنوان یکی از اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد همواره از حق ایران برای داشتن انرژی صلح آمیز هستهای دفاع کرده و در مذاکرات هستهای ایران و کشورهای 1+5 نیز دیدگاهی نزدیک به ایران داشته است. مقامات ارشد چین از جمله رئیسجمهوری این کشور با تحریمهای ظالمانه و غیرقانونی امریکا علیه ایران مخالف بوده و در عرصه عمل نیز، ایران را در مدیریت تحریمها یاری کرده است. البته به دلیل اعمال نفوذ امریکا در اقتصاد بینالملل، در مواقعی تعدادی از شرکتها و بانکهای چینی نتوانستهاند نظر ایران را تأمین کنند. در این موارد نیز، طرفین طی مذاکرات خود، راهکارهای مناسب را برای ادامه همکاری پیدا کردهاند.
- جمهوری اسلامی ایران، بخشی از منافع ملی خود را در ارتباط با منطقه اوراسیا و حضور در کنار روسیه و چین میتواند تأمین کند. چین نیز با اعتراف به موفقیت ایران در مقابله جدی با تروریسم و تکفیر، برای تأمین امنیت اوراسیا روی همکاری با ایران حساب میکند. بسیاری از کارشناسان امور راهبردی معتقدند منطقه اوراسیا با حضور چین و روسیه آینده جهان را رقم خواهد زد. مثلث روسیه، چین و ایران با مشکل نارضایتی امریکا در اوراسیا نیز مواجه است. امریکا از بازیگری در اوراسیا قصد جلوگیری از تبدیل روسیه به قدرت برتر در منطقه، کنترل چین برای تبدیل نشدن به یک ابرقدرت اقتصادی و مهار ایران برای کنترل غرب آسیا و تأمین امنیت اسرائیل را دارد.
- چین علاقهمند است به عنوان یک قدرت آسیایی یا حتی اوراسیایی، برای یافتن ظرفیتهای جدید اقتصادی، نگاه به غرب جغرافیایی داشته باشد. سرمایهگذاری 45 میلیارد دلاری چین در بندر گوادر در پاکستان، نمونهای از سیاست نگاه به غرب چین برای دستیابی به فرصتهای راهبردی در جنوب آسیاست. در واقع پکن منافع خود را نه فقط در شرق آسیا، بلکه در تمام قاره کهن تعریف کرده و از این رو به رابطه راهبردی با ایران نیز توجه دارد.
- جمهوری اسلامی ایران به دلیل مواجهه با خصومتهای ذاتی و مستمر امریکا و بیاعتمادی نسبت به کشورهای شاخص اروپا، در صدد تقویت رویکرد نگاه به شرق است. طبعاً در این روند، کشورهایی که در دوره تحریم در کنار ما بودند، باید در اولویت قرار گیرند. تهران میتواند بهصورت راهبردی، همکاری با کشورهای شرق را طراحی کند و از اقدامات تاکتیکی که موجب نارضایتی دوستان قدیمی میشود، پرهیز نماید. البته سیاست نگاه به شرق که با هدف ایجاد تنوع در روابط دیپلماتیک دنبال میشود، نباید به گونهای دنبال شود که کشور مقابل اینگونه تصور کند که ایران گزینه دیگری جز رابطه با آن کشور ندارد.
- امریکا و برخی دولتهای اروپایی از روابط پایدار و باثبات ایران و چین خرسند نبوده و با ترفندهای مختلف و بخصوص با اهرم رسانه سعی در ایجاد اختلال در این روابط دارند. با این وصف مسئولان دو کشور بخصوص دستگاههای دیپلماسی باید از مناسبات باثبات و دوستانه خود مراقبت کرده و اجازه ندهند که برخی سوءتفاهمهای مقطعی، دوستی دیرینه دو کشور را دچار مشکل کند.
- قطعاً تداوم مناسبات راهبردی ایران و چین، مبتنی بر احترام متقابل میتواند جبهه مقابله با یکجانبهگرایی را تقویت کرده و الگوی مناسبی برای دیگر کشورهای مستقل باشد.
کارشناس ارشد روابط بینالملل
یکی از اصول سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران توسعه روابط با کشورهای جهان بر اساس احترام متقابل است. روابط ایران و چین نیز پس از پیروزی انقلاب اسلامی روند رو به رشدی داشته و بخصوص در سالهای اخیر به دلیل مخالفت دو کشور با سیاستهای خودمحورانه و یکجانبه گرایانه امریکا، گرمتر شده است. در ارتباط با تنظیم مناسبات با چین باید به مراتب زیر توجه کرد.
- روابط جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین در ۴۰ سال اخیر گرم و سازنده بوده است. ایران، فروشنده انرژی به چین و خریدار کالا از این کشور است. چین نیز شریک اول تجاری بیش از ۱۳۰ کشور از جمله ایران محسوب میشود. در غرب آسیا، ایران سومین شریک چین میباشد و شواهد نشان میدهد که در سال ۲۰۱۹ علیرغم ممنوعیت واردات ۱۴۰۰ قلم کالا به ایران وارد شده و چین شریک اول تجاری ایران باقی خواهد ماند.
- چین به عنوان یکی از اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد همواره از حق ایران برای داشتن انرژی صلح آمیز هستهای دفاع کرده و در مذاکرات هستهای ایران و کشورهای 1+5 نیز دیدگاهی نزدیک به ایران داشته است. مقامات ارشد چین از جمله رئیسجمهوری این کشور با تحریمهای ظالمانه و غیرقانونی امریکا علیه ایران مخالف بوده و در عرصه عمل نیز، ایران را در مدیریت تحریمها یاری کرده است. البته به دلیل اعمال نفوذ امریکا در اقتصاد بینالملل، در مواقعی تعدادی از شرکتها و بانکهای چینی نتوانستهاند نظر ایران را تأمین کنند. در این موارد نیز، طرفین طی مذاکرات خود، راهکارهای مناسب را برای ادامه همکاری پیدا کردهاند.
- جمهوری اسلامی ایران، بخشی از منافع ملی خود را در ارتباط با منطقه اوراسیا و حضور در کنار روسیه و چین میتواند تأمین کند. چین نیز با اعتراف به موفقیت ایران در مقابله جدی با تروریسم و تکفیر، برای تأمین امنیت اوراسیا روی همکاری با ایران حساب میکند. بسیاری از کارشناسان امور راهبردی معتقدند منطقه اوراسیا با حضور چین و روسیه آینده جهان را رقم خواهد زد. مثلث روسیه، چین و ایران با مشکل نارضایتی امریکا در اوراسیا نیز مواجه است. امریکا از بازیگری در اوراسیا قصد جلوگیری از تبدیل روسیه به قدرت برتر در منطقه، کنترل چین برای تبدیل نشدن به یک ابرقدرت اقتصادی و مهار ایران برای کنترل غرب آسیا و تأمین امنیت اسرائیل را دارد.
- چین علاقهمند است به عنوان یک قدرت آسیایی یا حتی اوراسیایی، برای یافتن ظرفیتهای جدید اقتصادی، نگاه به غرب جغرافیایی داشته باشد. سرمایهگذاری 45 میلیارد دلاری چین در بندر گوادر در پاکستان، نمونهای از سیاست نگاه به غرب چین برای دستیابی به فرصتهای راهبردی در جنوب آسیاست. در واقع پکن منافع خود را نه فقط در شرق آسیا، بلکه در تمام قاره کهن تعریف کرده و از این رو به رابطه راهبردی با ایران نیز توجه دارد.
- جمهوری اسلامی ایران به دلیل مواجهه با خصومتهای ذاتی و مستمر امریکا و بیاعتمادی نسبت به کشورهای شاخص اروپا، در صدد تقویت رویکرد نگاه به شرق است. طبعاً در این روند، کشورهایی که در دوره تحریم در کنار ما بودند، باید در اولویت قرار گیرند. تهران میتواند بهصورت راهبردی، همکاری با کشورهای شرق را طراحی کند و از اقدامات تاکتیکی که موجب نارضایتی دوستان قدیمی میشود، پرهیز نماید. البته سیاست نگاه به شرق که با هدف ایجاد تنوع در روابط دیپلماتیک دنبال میشود، نباید به گونهای دنبال شود که کشور مقابل اینگونه تصور کند که ایران گزینه دیگری جز رابطه با آن کشور ندارد.
- امریکا و برخی دولتهای اروپایی از روابط پایدار و باثبات ایران و چین خرسند نبوده و با ترفندهای مختلف و بخصوص با اهرم رسانه سعی در ایجاد اختلال در این روابط دارند. با این وصف مسئولان دو کشور بخصوص دستگاههای دیپلماسی باید از مناسبات باثبات و دوستانه خود مراقبت کرده و اجازه ندهند که برخی سوءتفاهمهای مقطعی، دوستی دیرینه دو کشور را دچار مشکل کند.
- قطعاً تداوم مناسبات راهبردی ایران و چین، مبتنی بر احترام متقابل میتواند جبهه مقابله با یکجانبهگرایی را تقویت کرده و الگوی مناسبی برای دیگر کشورهای مستقل باشد.
ارسال دیدگاه
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
ویژه نامه