کشف استعداد یا جعل استعداد!

رضا صائمی
روزنامه نگار و منتقد
اگر سویه سرگرم کنندگی برنامه عصر جدید را معیار قراردهیم بهتر می‌توان ماهیت و کارکرد آن را تبیین و تحلیل کرد. از این حیث عصر جدید قابلیت سرگرمی مخاطب را دارد ومی تواند با تکیه بر نمایش مهارت‌های شرکت کنندگانش در حوزه‌های مختلف و سویه رقابتی آن، هیجان و نشاطی نسبی را برای تماشاگر خود فراهم کند. اما اینکه رویکرد برنامه کشف استعدادهاست قابل نقد بوده و نیاز به سنجش و چکش کاری دارد. اولاً که بسیاری از توانمندی‌هایی که شرکت‌کنندگان در این برنامه ارائه می‌دهند یک مهارت آموخته شده و تمرین شده است نه استعدادی ویژه در زمینه خاصی. حتی خود آنها هم بیشتر با انگیزه دیده شدن به برنامه آمده‌اند نه لزوماً کشف شدن! در سال‌های اخیر بواسطه گسترش فضاهای مجازی و شبکه‌های اجتماعی میل به نمایش و بازنمایی خود به شکل افراطی و گاه بیمارگونه درجامعه افزایش یافته و شاهد انفجار فردیت‌های سرکوب شده وانکارشده‌ای هستیم که اصرار بر جلوه گری و نمایش خود دارند و گویی میل سرخورده شده در نظام اجتماعی حالا بواسطه امکان تصویری و نمایشی رسانه‌های نوین در حال جبران این شکست در نمایش توانایی‌ها و موفقیت‌های خود است اما اغلب دچار موفقیت نمایشی شده و برای اثبات خود دست و پا می‌زنند. این البته ظرفیت و بهانه خوبی برای عصرجدید است تا خوراک خود را تأمین کند و از این میل انفجاری به نمایش خود برای شکل دادن به مسابقه و جذب مخاطب انبوه بهره ببرد. اینکه هر برنامه‌ای می‌کوشد تا رضایت مخاطبان خود را جلب کند و آمار بینندگان خود را بالا ببرد نه تنها بد نیست که یک امر طبیعی و ضروری است اما اصرار بر کشف استعداد درپس آن جای نقد دارد. مسأله این است که بسیاری از معیارها شاخص‌های حاکم بر داوری‌ها در تعریف استعداد غلط است. از جمله در نمایش‌های کودکان شرکت کننده. نمایشی بودن و تقلیل بازیگری به خودنمایی‌های تصنعی و سانتی مانتال در عصر جدید، لوس و لوث کردن هنر نمایش است برای جذب مخاطب نه تعریف درست نمایش. درواقع در اینجا هنر بازیگری به سلیقه‌های ذوقی و شخصی داوران تقلیل یافته و حتی داوری که تخصصش موسیقی است نه بازیگری در یک واکنش هیجانی زنگ طلایی هم می‌دهد. اگزجره بودن و اغراق‌های نابازیگرانه در یک سانتی مانتالیسم پوپولیستی به مورد شگفت انگیز استعداد بازیگری تعبیر می‌شود و امتیاز طلایی می‌گیرد. این نه کشف استعداد که جعل استعداد است. خیلی از هنرنمایی‌های شرکت‌کنندگان دراین برنامه شبیه به شیرین کاری‌هایی است که مثلاً در برنامه مسابقه محله شاهد بودیم نه استعداد و توانمندی ویژه. آنچه که نیازمند بازنگری در برنامه عصر جدید است، تعریف دقیق و علمی استعداد است تا به جای جعل به کشف آن بتوان دست زد. استعدادنمایی بیش از هر چیز به شرکت‌کنندگان برنامه ضربه می‌زند و آنها را دچار خطاهای شناختی درباره خود می‌کند که تأثیرات مخربش را بعد از برنامه و در زندگی شاهد خواهند بود.