سه دهه زندگی با تاول و خردل

مرجان قندی
خبرنگار
رژیم بعث عراق در طول جنگ تحمیلی، ‌252 بار ایران را مورد حمله شیمیایی قرار داد. براساس آمار و گزارش‌ها ایران جزو کشورهایی است که بیشترین آسیب از به کارگیری سلاح‌های نامتعارف در طول تاریخ را متحمل شده است. از این‌رو هشتم تیرماه در تقویم  ملی ایران که مصادف با سالروز بمباران شیمیایی سردشت است، روز مبارزه با سلاح‌های شیمیایی و میکروبی نام گرفته است.
اولین باری که ارتش عراق از سلاح شیمیایی استفاده کرد، به نخستین ماه جنگ و 27 مهرماه 1359 در منطقه جنوب (استان خوزستان) برمی‌گردد. درنخستین سال جنگ تحمیلی، عراق چهار بار از سلاح شیمیایی، نوع تاول زا (گاز خردل) استفاده کرد. ارتش بعث در سال‌های‌۶۰ و ۶۱ همزمان با وقتی که عملیات‌های پیاپی رزمندگان ایرانی گسترش یافت، در عملیات‌های والفجر2، والفجر ۴، والفجر۸، خیبر، بدر، نبرد دوم فاو و عملیات توکلنا علی‌الله از بمب‌های شیمیایی استفاده کرد.
بعد از آنکه رژیم بعث عراق از پیروزی در جبهه‏ های جنگ علیه ایران ناامید شد، تصور می‌کرد با حملات شیمیایی می‌تواند خواسته‏ های خود را بر ملت ایران تحمیل کند، از این‌رو در تاریخ هفتم و هشتم تیرماه 1366، هواپیماهای بمب‏ افکن عراقی با بمب‏ های شیمیایی به چهار نقطه پر ازدحام و متراکم جمعیتی شهر سردشت حمله کردند.در پی این اقدام عراق، ستاد تبلیغات جنگ از نمایندگان رسانه‌ها و کارشناسان سازمان ملل دعوت کرد تا از آثار بمباران شیمیایی عراق در شهر سردشت بازدید کنند. در بخشی از اطلاعیه ستاد تبلیغات جنگ درهمین ارتباط آمده است: «مردم جهان باید بدانند که جنایتکاران جنگی حاکم بر عراق در وحشیگری و رذالت گوی سبقت را از «هیتلر» و سران ارتش نازی ربوده‌اند و این وظیفه برعهده ارگان‌های بین‌المللی و رسانه‌های گروهی است که افکار عمومی را از عمق این جنایات آگاه سازند.»
اما بار دیگر بعد از حمله به سردشت، روستاهای زرده، نساردیره، نساردیره سفلی و شاهمار دیره از توابع شهرستان گیلانغرب، شیخ صله از توابع شهرستان ثلاث باباجانی، دودان از توابع شهرستان پاوه و روستای باباجانی از توابع شهرستان دالاهو همزمان در یک روز مورد حمله شیمیایی مشابهی قرار گرفتند. همچنین شهرهای سومار، مریوان، بانه، پیرانشهر، نودشه، منطقه عملیاتی طلائیه، حلبچه، فاو و جزایر مجنون از دیگر مناطقی بودند که مورد حمله شیمیایی رژیم بعث عراق قرار گرفتند.
در 8 سال دفاع مقدس استفاده از سلاح‌های شیمیایی از سوی عراق، درحالی اتفاق می‌افتاد که این کشور جزو کشورهای امضاکننده پروتکل ژنو در سال ۱۹۲۵ درارتباط با منع استفاده از سلاح‌های سمی، خفه‌کننده و ترکیبات باکتریولوژیک بود. قربانی گرفتن سلاح‌های شیمیایی باعث شد جمهوری اسلامی ایران از بدو گفت‌و‌گوهای مربوط به تدوین کنوانسیون در ژنو و همچنین در کمیسیون مقدماتی آن جزو فعال‌ترین کشورهای عضو باشد. ایران در سال ۱۹۹۷ با تصویب مجلس شورای اسلامی به کنوانسیون پیوست و از همان آغاز همواره عضو شورای اجرایی سازمان بوده و حضوری فعال و تأثیرگذار در سازمان منع سلاح‌های شیمیایی داشته است.
 با اینکه سی و سه سال از سند توحش غرب و مدعیان حقوق بشر در سردشت، نخستین شهر بمباران شیمیایی شده غیرنظامی جهان و دیگر مناطق مورد حمله بمباران‌های شیمیایی می‌گذرد اما هنوز تاول‌های چرکی و سرفه‌های خشک مصدومین وآسیب دیدگان ناشی از این اقدام ضد بشری را پایانی نیست و هنوز هم که هنوز است خردل و تاول جزئی از زندگی روزمره مردم مرزی این دیار است.