اتاقی که در آنجا اتفاق افتاد

جان بولتون / مشاورامنیت ملی سابق ترامپ / مترجمان: مسعود میرزایی و بهجت عباسی


مذاکره برای اقدام نظامی علیه سوریه
ساعت 4 و 45 دقیقه عصر نزد ترامپ در اتاق بیضی رفتم تا هنگام گفت‌و‌گوی تلفنی او با امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه حضور داشته باشم. حضور مشاور امنیت ملی در دفتر رئیس جمهوری هنگام مذاکره تلفنی با رهبران خارجی اقدامی مرسوم بود که من هم معمولاً انجام می‌دادم. مکرون در این گفت‌و‌گو مجدداً بر آمادگی فرانسه برای واکنش مشترک به حملات شیمیایی در سوریه تأکید کرد، همچنان که پیشتر نیز به‌طور آشکارا قصد فرانسه را برای پاسخ به سوریه اعلام کرده بود (و البته از این کار بهره و اعتبار لازم را برای خود کسب کرد.) او اشاره کرد که «ترزا می» نخست‌وزیر بریتانیا نیز علاقه‌مند است که اقدام علیه سوریه هرچه زودتر انجام شود. رئیس جمهوری فرانسه همچنین درباره حمله‌ای که پیشتر در روز دوشنبه علیه پایگاه هوایی «تیاس» در استان حُمص سوریه انجام شده بود، صحبت کرد و اینکه ایران تأسیسات و تجهیزاتی در این پایگاه داشته و این خطر وجود دارد در حالی که امریکا برای عملیات خود برنامه‌ریزی می‌کند، ایران دست به حمله متقابل بزند. من سپس با «فیلیپ اِتین» همتای فرانسوی خودم و مشاور سیاسی مکرون تماس گرفتم تا هماهنگی‌های لازم را برای اجرایی کردن توافق‌های ترامپ- مکرون به‌عمل آورم.
هنگامی که به مکالمه تلفنی ترامپ و مکرون گوش می‌دادم به این نتیجه رسیدم که اگر عملیات نظامی تا آخر هفته شروع شود - که محتمل هم به نظر می‌رسید- در آن صورت ترامپ نمی‌تواند در آن ایام در کشور حضور نداشته باشد. پس از پایان گفت‌و‌گوی دو رئیس جمهوری، به ترامپ پیشنهاد کردم که از حضور در کنفرانس سران کشورهای امریکایی که برای آخر هفته در پرو برنامه‌ریزی شده بود، منصرف شود و معاون خود مایک پنس را به این کنفرانس بفرستد. ترامپ با پیشنهادم موافقت کرد و گفت که با پنس و جان کلی رئیس کارکنان کاخ سفید موضوع را نهایی کنم. وقتی تصمیم ترامپ را در مورد لغو سفر برنامه‌ریزی شده به پرو، به کلی گفتم، به خاطر مقدمه‌چینی‌هایی که طی روزهای گذشته برای این سفر شده بود، شروع به غر زدن و ناله و شکایت کرد. من هم در جواب گفتم: «در نخستین روز کاری‌ام از من متنفر نشو»، او پذیرفت که تغییر برنامه در این شرایط اجتناب‌ناپذیر است. از دفتر کلی، عازم دفتر مایک پنس شدم تا شرایط جدید را توضیح دهم. دفتر معاون رئیس جمهوری در حدفاصل دفتر من و دفتر کلی واقع شده بود. وقتی در دفتر پنس مشغول صحبت درباره کنفرانس سران کشورهای امریکایی و حضور وی به ‌جای ترامپ در این کنفرانس بودیم، کلی با عجله وارد شد تا خبر هجوم مأموران پلیس فدرال (اف‌بی‌آی) را به دفاتر «مایکل کوهن» بدهد. در ابتدا واقعاً اتفاق مهمی به نظر نمی‌رسید. کوهن وکیل شخصی ترامپ و یک کارچاق کن ارشد بود که کارهای حقوقی ترامپ و توافق‌های محرمانه او را انجام می‌داد. از جمله کارهایی که او انجام داده بود، توافق با «استورمی دانیلز» بود (استورمی دانیلز بازیگر فیلم‌های مستهجن بود که ظاهراً در سال 2006 روابط ویژه‌ای با ترامپ داشته است. براساس افشاگری‌های رسانه‌ای، کوهن به‌عنوان وکیل ترامپ در سال 2016 و درست قبل از انتخابات ریاست جمهوری با پرداخت 130 هزار دلار حق‌السکوت، با خانم دانیلز توافقی امضا می‌کند که به موجب آن، او حق ندارد روابط غیراخلاقی‌اش با ترامپ را علنی کند.) من در طول هفته وقت زیادی را با ترامپ گذراندم و با وجود هجوم اف‌بی‌آی به دفاتر کوهن، من احساس نکردم که ترامپ اهمیتی به این موضوع می‌دهد و در ملاقات‌های متعددم در ایام هفته که کم هم نبود، هیچگاه موضوع کوهن را مطرح نکرد، البته بجز مواقعی که مجبور می‌شد به سؤالات خبرنگاران سمج جواب دهد.
دوشنبه شب ترامپ ضیافت شامی را با حضور رئیس ستاد مشترک ارتش و فرماندهان رزمی نظامی میزبانی کرد تا موضوعات مورد علاقه و مرتبط با امور دفاعی را با آنها بررسی کند. معمولاً هر شش ماه یک بار چنین ضیافتی با حضور فرماندهان نظامی برگزار می‌شد. حضور همه فرماندهان نظامی در واشنگتن همچنین فرصت مناسبی فراهم کرد تا نقطه نظرات آنها را در قبال سوریه بشنویم. اگر نخستین روز کاری من این گونه تحت تأثیر بحران استفاده از سلاح شیمیایی در سوریه قرار نگرفته بود و سرم شلوغ نشده بود، حتماً تلاش می‌کردم که به‌طور جداگانه با تک تک فرماندهان دیدار و درباره مسئولیت‌هایشان گفت‌و‌گو کنم. به نظر می‌رسد برای انجام این کار فعلاً باید منتظر بمانم.
روز بعد ساعت هشت و نیم صبح من مجدداً با سدویل گفت‌و‌گو کردم تا مقدمات مکالمه تلفنی ترزا می ‌با ترامپ را برای ساعاتی بعد آماده کنم. سدویل دوباره بر ضرورت تسریع در پاسخ به حمله شیمیایی سوریه تأکید کرد و من در این اندیشه بودم که نکند فشارهای سیاسی داخلی در بریتانیا بر افکار خانم می ‌تأثیر گذاشته باشد، چرا که پارلمان بریتانیا پس از چند روز تعطیلی قرار بود جلسات خود را از روز 16 آوریل از سر بگیرد. مخالفت پارلمان بریتانیا مسبوق به سابقه بود. «دیوید کامرون» نخست‌وزیر سابق بریتانیا قبلاً وقتی که رژیم سوریه از خط قرمز ترسیم شده توسط اوباما در زمینه کاربرد سلاح‌های شیمیایی عبور کرد، نتوانست موافقت مجلس عوام را با اقدام نظامی علیه سوریه جلب کند. روشن بود که اگر ما زودتر و قبل از شروع به کار پارلمان بریتانیا عملیات نظامی مشترک خود را علیه سوریه کلید می‌زدیم، خطر مخالفت نمایندگان مجلس عوام نیز خود به خود منتفی می‌شد. سدویل همچنین وقتی که شنید پنتاگون برای پاسخی سنگین و نه سبک، آماده می‌شود، خوشحال شد چرا که ترجیح دولت بریتانیا هم واکنش فوری و شدید بود و این اقدام می‌توانست در ابعاد گسترده‌تر نیز هم راستا با چارچوب‌های تحلیلی و نظری ما درباره موضوع سوریه باشد. وقتی که تماس تلفنی ترزا می‌ و ترامپ برقرار شد، نخست‌وزیر بریتانیا هم به‌نوعی اظهارات مشاور امنیت ملی‌اش را در زمینه ضرورت اقدام فوری، تکرار کرد. به نظر می‌رسید که در جریان این مکالمه تلفنی ترامپ مصمم‌تر شده بود هر چند که کاملاً آشکار بود که از خانم می‌  خوشش نمی‌آید. البته به نظر من این حسی متقابل بود و خانم می‌ هم از آقای ترامپ خوشش نمی‌آمد. در طول هفته من به طور مرتب با «مئیر بن شبات» همتای اسرائیلی‌ام در تماس بودم و درباره گزارش‌های مربوط به حمله هوایی انجام شده علیه پایگاه تیاس سوریه و حضور بشدت تهدیدآمیز ایران در این پایگاه با او گفت‌و‌گو می‌کردم.
همچنین طی روزهای بعدی اطلاعات بیشتری از حملات سوریه به دست‌مان می‌رسید و من زمان زیادی را برای بازبینی و تحلیل اطلاعات رسیده درباره سوریه و همچنین انبوهی از اطلاعات محرمانه در مورد مناطق مختلف جهان صرف می‌کردم. من از مشاغل قبلی‌ام در دولت یاد گرفته بودم که همیشه تا آنجا که می‌توانم بیشتر از اطلاعات استفاده کنم. ممکن بود من با تحلیل‌ها یا نتیجه‌گیری‌های اطلاعات رسیده موافق یا مخالف باشم ولی همیشه آماده بودم اطلاعات بیشتری را ببلعم. شواهد و مستندات مربوط به استفاده رژیم اسد از سلاح‌های شیمیایی در گزارش‌های علنی و رسانه‌ای روز به روز آشکارتر می‌شد، هرچند که هنوز برخی تحلیلگران چپ گرا و حتی برخی مفسران در شبکه فاکس نیوز، می‌گفتند که شواهدی در این زمینه وجود ندارد، اما آنها در اشتباه بودند.