کارآگاه هوشمند الگوی پلیس معاصر

سرهنگ غلامحسین بیابانی
 استادیار گروه کشف جرایم دانشگاه علوم انتظامی امین
بی‌تردید آینده از آن سازمان‌هایی است که با هوشمندی اداره می‌‌شوند و شرط موفقیت این سازمان‌ها به وجود مدیران هوشمند بستگی دارد. هوشمندی در پلیس آگاهی سابقه دیرینه دارد به گونه‌ای که از زمان تأسیس تاکنون هوشمندترین کارآگاهان را جذب و تربیت کرده و همین امر باعث اعتماد جامعه نسبت به این سازمان شده است. در پلیس آگاهی امروز سیستم‌های هوشمند اطلاعاتی یکپارچه و تجهیزات مدرن کشف جرم نشان از تغییرات روبنایی و زیربنایی این سازمان دارد، زیرا این هوشمندی دوطرفه است. از یک طرف هوشمندی پلیس آگاهی می‌تواند به کارآگاهان منتقل شود و از طرفی هوشمندی کارآگاهان نیز باعث سرآمدی این سازمان می‌شود. امروزه با توجه به جرایم نوظهور و ناشناخته تعریف کارآگاه هوشمند هم متفاوت از گذشته خواهد بود. در گذشته به شخصی کارآگاه گفته می‌شد که وظیفه تحقیق و جمع‌آوری اطلاعات در راستای کشف جرم را داشت. اما امروز کارآگاه به کسی گفته می‌شود که وقتی وارد صحنه جرم شد بتواند با صحنه حرف بزند و از آنچه در محل وقوع جرم می‌بیند جواب‌هایش را پیدا کند. این تعریف مستلزم این است که یک کارآگاه با مجموعه‌ای از ابزار، امکانات، داده‌ها، تجهیزات و آزمایشگاه‌ها به‌صورت بر خط(آنلاین) در ارتباط باشد و در این صورت است که می‌تواند قدرت پیش‌بینی جرایم، تجزیه و تحلیل جرایم و جرم کاوی داشته باشد.
 کارآگاه هوشمند، واقعیت‌ها و نشانه‌ها را چون دانه‌های یک تسبیح به نخ می‌کشد و از رد پای کمرنگ رخدادها، به مقصد یعنی کشف واقعیت می‌رساند. کارآگاهی که ذهن بیداری برای طرح سؤال از واقعیت‌های پیرامون خود ندارد، نمی‌تواند جامه کارآگاهی بر تن کند و قدم در راه کشف واقعیت بگذارد. هوش شنیداری، بصری و هیجانی یک کارآگاه باید به گونه‌ای باشد که یک داستان مبهم و سردرگم را با خرد پرسشگر خود، به داستانی شگفت انگیز از کشف معماهای غیرقابل حل تبدیل نماید.کارآگاه سنتی بیشتر از تجارب خود استفاده می‌کند حال آنکه ارتباط تحقیقات جنایی با منابع علمی یک مسأله انکار‌ناپذیر است، اگرچه در برخی مواقع روش‌های علمی در نتیجه ابتکارات و تجربیات کارآگاهان به ثمر می‌رسد اما باید دانست که این امر لازمه استفاده از روش‌های صحیح تحقیقات است.
نزدیک به سه دهه است که هوشمندی در پلیس آگاهی آغاز شده است و این پلیس برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از تکنیک آنالیز استفاده می‌کند و داده‌های به‌دست آمده در بانک‌های اطلاعاتی هوشمند ثبت و در سوابق نگهداری می‌شود و کارآگاهان این اختیار را دارند که در تصمیم گیری‌های قانونی از آن استفاده کنند. در این میان برخی معتقدند که استفاده از دستگاه‌های هوشمند، پارادایم علمی در این زمینه را حل کرده است، زیرا پلیس هوشمند به‌صورت کلان و کارآگاه هوشمند به‌عنوان الگوی پلیسی معاصر در طول سال‌های اخیر به‌طور چشمگیری متحول شده است. چشم‌انداز نظام کارآگاهی هوشمند یک چارچوب پایدار برای پلیس آگاهی است که به‌طور مؤثری بر همکاری منسجم بین پلیس و جامعه در سطح ملی، محلی و منطقه‌ای تأکید دارد.