صادرات خدمات زیربنایی ایران به قطر

گروه راه و شهرسازی - توانایی فنی و مهندسی و همچنین ظرفیت بالا در تولید مصالح و تجهیزات ساخت‌و‌ساز، فرصت حضور و سرمایه‌گذاری شرکت‌های ایرانی در طرح‌های زیرساختی قطر بویژه در زمانی که این کشور برای برگزاری جام جهانی آماده می‌شود، را فراهم کرده است.
سفر رئیس جمهور به قطر و امضای موافقتنامه‌های اقتصادی با این کشور، گام دیگری در جهت سیاست دولت در افزایش روابط و مبادلات تجاری با کشورهای منطقه است. یکی از مهم‌ترین زمینه‌های گسترش روابط اقتصادی با قطر، فعالیت در حوزه‌های زیرساختی این کشور است. قطر خود را برای برگزاری جام جهانی پیش‌رو آماده می‌کند به همین جهت طرح‌های زیرساختی و مهندسی عظیمی در این کشور در حال اجراست. از سویی ایران توانایی و ظرفیت بالایی در حوزه فنی و مهندسی و همچنین تولید تجهیزات زیربنایی دارد. کارشناسان اقتصادی معتقدند سفر رئیس جمهور به قطر حضور شرکت‌های فنی و مهندسی ایرانی در قطر را تسهیل خواهد کرد.
در دیدار رئیس جمهور ایران با مقامات قطری، توافقنامه‌هایی در بخش‌های مختلف اقتصادی به امضای دو کشور رسید که شامل حوزه‌های زیرساختی نیز می‌شود.
توانایی بالای ایران
یحیی آل‌اسحاق، عضو اتاق بازرگانی در گفت‌و‌گو با «ایران»، با اشاره به توانایی بالای ایران برای حضور در طرح‌های زیرساختی کشورهای دیگر گفت: روابط ایران و قطر با وجود مسائل و مشکلات سیاسی و تحریم‌ها، روابطی پایدار بوده و دو کشور ارتباطات استراتژیک خود را در شرایط مختلف حفظ کرده‌اند.
آل‌اسحاق افزود: ایران در حوزه صادرات مواد غذایی و خدمات فنی و مهندسی حضور مؤثری در بازار قطر دارد. همچنین کیفیت و قیمت خدمات ایران برای کشورهای منطقه بسیار مناسب و متناسب است.
به گفته آل اسحاق، ایران بیشترین مزیت‌‌ها را برای حضور در احداث زیربناها در کشورهای منطقه دارد، چون شرکت‌ها و پیمانکاران ایرانی در حوزه سخت‌افزاری، نرم‌افزاری و نیروی انسانی سابقه و تجربه در بازسازی و نوسازی را دارند.
آل‌اسحاق خاطرنشان کرد: بعد از سفر رئیس جمهور به قطر، پشتیبانی و حمایت از شرکت‌های فنی و مهندسی، تسهیل حمل و نقل و ارتباطات پولی و بانکی بیشتر می‌شود و حضور سرمایه‌گذاران و شرکت‌ها در قطر، در موقعیت بهتری قرار می‌گیرد.
حضور شرکت‌های فنی و مهندسی ایران در قطر از آنجا اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که بزودی در این کشور رقابت‌های جام جهانی برگزار می‌شود، بنابراین طرح‌های زیرساختی مورد نیاز مسابقات جام‌جهانی فوتبال ۲۰۲۲ در قطر در زمینه صادرات مصالح ساختمانی و خدمات فنی و مهندسی را فراهم کرده است.
حضور سازندگان و مهندسان ایرانی در کشورهای منطقه دارای سابقه زیادی است. آل‌اسحاق با اشاره به این موضوع گفت: شرکت‌های سازنده ایرانی در طرح‌های زیربنایی عراق، امارات سریلانکا، سوریه، پاکستان و برخی کشورهای دیگر حضور داشته یا حضور دارند و فعالیت آنها رضایتبخش بوده است. از سوی دیگر مهندسان ایرانی هم در شرکت‌های ایرانی و هم در شرکت‌های بین‌المللی در کشورهای دیگر خوش درخشیده‌اند.
وی افزود: شرکت‌های سازنده ایرانی در شرایط رقابتی نابرابر در کشورهای دیگر فعالیت می‌کنند اما به‌رغم محدودیت‌های سیاسی، بانکی، بیمه‌ای و... در ساخت‌و‌ساز و توسعه کشورهای دیگر بویژه کشورهای منطقه حضوری فعال دارند.
آل‌اسحاق با اشاره به مزیت‌های شرکت‌های فنی و مهندسی ایران برای کشورهای منطقه گفت: حمل و نقل یکی از مزیت‌های ایران برای کشورهای منطقه است. مثلاً در خصوص افزایش روابط با قطر، ایران و قطر دو کشور نزدیک به‌ هم هستند که همین موضوع هزینه حمل و نقل تجهیزات فنی، مصالح و ماشین‌آلات را کاهش می‌دهد. نزدیکی دو کشور از نظر لجستیک و حمل و نقل نیز مزیت بزرگی است به این ترتیب انتقال تجهیزات و نیروی انسانی با هزینه کمتری برای کشوری مانند قطر همراه خواهد بود.
عضو اتاق بازرگانی گفت: از سوی دیگر دستمزدها و قیمت تمام شده کالاهای ایرانی برای حضور در طرح‌های زیربنایی کشورهای منطقه بسیار مناسب و قابل مقایسه با هزینه‌ شرکت‌های اروپایی یا امریکایی نیست.
علاوه بر مزیت شرکت‌های فنی و مهندسی ایرانی برای حضور در ساخت‌و‌ساز کشورهای منطقه، این فعالیت‌ها اشتغالزایی برای متخصصان و کارگران ایرانی و همچنین کسب سود و درآمدهای ارزی را برای کشور در پی دارد. ساخت‌و‌ساز و فعالیت در طرح‌های زیربنایی قطر با توجه به برگزاری جام جهانی در این کشور، توانایی شرکت‌های ایرانی را به کشورهای مختلف نشان می‌دهد. همچنین شرکت‌ها می‌توانند با بهره‌گیری از این شرایط، همکاری با شرکت‌های بین‌المللی را دنبال کنند.
به اعتقاد کارشناسان اقتصادی، شرکت‌های ایرانی در پروژه‌‌های راه‌سازی، ساختمان سازی، ساخت سد، ساخت خط لوله‌های انتقال آب، نفت و گاز تجربه و توان مهندسی بالایی دارند. در حال حاضر ظرفیت خالی زیادی در شرکت‌های فنی و مهندسی داریم که با حضور در کشورهای منطقه، این ظرفیت‌های خالی از حالت بالقوه به بالفعل می‌رسد.
خورشید گزدرازی، نایب رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و قطر نیز در گفت‌و‌گو با ایرنا تأکید کرد که قطر شریک تجاری و مصرف کننده خوبی برای کالاهای ایرانی است. وی گفت: با توجه به برگزاری جام جهانی فوتبال در سال‌جاری میلادی در این کشور و از سوی دیگر با کاهش محدودیت‌ها، ایجاد امنیت صادراتی، توسعه زیرساخت‌ها و کاهش هزینه تمام شده صادرات کالاها، شاهد افزایش تجارت با قطر خواهیم بود.
تشکیل کنسرسیوم
امیررضا احمدی مطلق، عضو کمیسیون احداث و خدمات مهندسی اتاق بازرگانی نیز در گفت‌و‌گو با «ایران»، با اشاره به تجربه حضور شرکت‌های ایرانی در کشور قطر گفت: یکی از مشکلات شرکت‌های فنی و مهندسی ایرانی برای فعالیت در قطر، رقابت بالا در این کشور و حضور شرکت‌های پرقدرت خارجی است.
احمدی مطلق گفت: انتظار ما این است که اتاق مشترک بازرگانی، تلاش بیشتری برای فراهم کردن زمینه فعالیت شرکت‌های ایرانی در قطر انجام دهد. برای مثال شرکت‌های ایرانی در کشورهای دیگر منطقه مانند عمان، بسیار فعال هستند و میان ایران و عمان روابط کاری قوی وجود دارد اما متأسفانه ایران رایزن بازرگانی در قطر ندارد. در صورت رفع موانع و مشکلات ضمانتنامه‌ای، بانکی و بیمه‌ای، حضور شرکت‌های فنی و مهندسی ایرانی در قطر با موانع کمتری مواجه خواهد بود.
احمدی مطلق گفت: رایزنان بازرگانی و حتی سفارت ایران در قطر، می‌توانند با رایزنی با مقامات و بخش خصوصی قطر، قوانین سختی را که این کشور برای حضور شرکت‌ها دارد تسهیل کنند. مثلاً شرکت‌ها قبل از حضور باید در کشور قطر ثبت و رجیستر شوند در حالی که مثلاً در کشورهای دیگر ابتدا حضور شرکت قطعی می‌شود سپس ثبت شرکت باید انجام گیرد.
به گفته این فعال اقتصادی، یکی از راهکارهای افزایش توان رقابتی شرکت‌های فنی و مهندسی ایرانی برای حضور در قطر، تشکیل کنسرسیوم و مشارکت شرکت‌های مختلف با هم و حتی با شرکت‌های خارجی است. مثلاً شرکت‌های ایرانی با هم همچنین می‌توانند با شرکت‌های خارجی فعال در قطر کنسرسیوم تشکیل دهند. تشکیل کنسرسیوم و همکاری شرکت‌ها با هم توان آنها را بالا می‌برد و از سوی دیگر هزینه را برای آنان کاهش می‌دهد.
فعالان اقتصادی معتقدند روابط سیاسی پایدار میان ایران و قطر، باید به گسترش روابط اقتصادی بینجامد. چون حضور شرکت‌های ایرانی در قطر، تجربه بی‌نظیری برای آنها خواهد بود. در حال حاضر شرکت‌های بین‌المللی در قطر فعالیت زیادی دارند و اگر امکان حضور شرکت‌های ایرانی در این کشور فراهم شود تجربه فنی و مهندسی جهانی به داخل کشور منتقل می‌شود.
علی آزاد، رئیس هیأت اجرایی شورای هماهنگی تشکل‌های فنی- مهندسی کشور نیز در گفت‌و‌گو با ما از برنامه دولت برای افزایش صادرات کالا و خدمات فنی و مهندسی به کشورهای همسایه، خبر داد و گفت: شرکت‌های ایرانی ظرفیت بالایی برای صدور خدمات فنی و مهندسی به کشورهای همسایه دارند اما قوانین در کشور ما و همچنین کشورهای مقصد مانع بزرگی برای این حضور است. رایزنی‌های سیاسی و دیپلماسی اقتصادی در این زمینه راهگشا خواهد بود.
آزاد گفت: سفر رئیس جمهور به قطر و حضور ایران در پیمان‌های منطقه‌ای مانند پیمان شانگهای، کمک می‌کند تا سختی قوانین تجارت و خدمات میان کشورها کمتر شود.
انتظار فعالان اقتصادی این است که بعد از سفر رئیس جمهور به قطر، زمینه فعالیت‌های اقتصادی و تسهیل حضور شرکت‌های فنی و مهندسی ایرانی در این کشور فراهم شود. حضور رایزنان بازرگانی همچنین تلاش برای رفع موانع و قوانین، از جمله راهکارهای دیگری است که از سوی کارشناسان اقتصادی برای افزایش فعالیت‌های شرکت‌های فنی و مهندسی ایرانی در قطر، پیشنهاد می‌شود.