نسخه Pdf
ایران عصر
«ایران» از تلاش‌های دولت سیزدهم در حوزه ترانزیت گزارش می‌دهد
13.8میلیون تن ترانزیت در یک سال؛ بالاترین آمار در تاریخ ایران
گروه اقتصادی/ وعده دولت برای رشد ترانزیت عملی شده است. ترانزیت یک ساله (آغاز به کار دولت تا کنون) به 13 میلیون و 850 هزار تن رسیده است این در حالی است که ترانزیت در سال گذشته (1400) 11.5 میلیون تن بود. میزان ترانزیت در سال 99 حدود 5.5 میلیون تن بوده و به این ترتیب ترانزیت در طی 2 سال 170درصد رشد داشته. هدفگذاری ترانزیت 20 میلیون تن تا پایان امسال است که با برنامه‌های پیش‌رو برای افزایش مناسبات حمل ونقلی با کشورهای منطقه تحقق ترانزیت 20 میلیون تنی نزدیک است. علاوه‌بر کشورهای همسایه، مهم‌ترین برنامه جذب بار خارجی، عبور کالاهای صادراتی و وارداتی چین و روسیه از مسیر ایران است.
جابه‌جایی کالا در سال 93، 12 و نیم میلیون تن، در سال 99، 5.5 میلیون تن و در سال گذشته به 11.5 میلیون تن رسید و این در حالی است که تا پایان امسال باید جابه‌جایی کالا به 20 میلیون تن برسد.در ۵ ماهه نخست امسال نیز در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۲۵درصد افزایش جابه جایی کالا داشتیم.
درصورتی کـه همـه مبادلات کشورهای کریــدور شــمال - جنـوب و یک‌ســوم مبــادلات چیــن و اروپا از مسیرهای ایران انجام شود امـکان کسـب درآمـد 11 میلیـارد دلاری از ایـن مسـیر بـرای ایـران وجـود دارد. ایـران از معـدود کشـورهایی اسـت کـه از موقعیـت بین‌المللـی خاصـی بـرای ترانزیـت بـار برخـوردار اســت. معاون حمل‌ونقل وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه سالانه حدود ۶۰ میلیون تن کالا از چین وارد کشورهای اروپایی می‌شود، می‌گوید: «با توجه به موقعیت ایران که هم در راهگذر شمال به جنوب و هم در راهگذر شرق به غرب قرار دارد، کشورمان می‌تواند مسیر مناسبی برای جابه‌جایی کالاها باشد.» شهریار افندی‌زاده با اشاره به درگیری‌های روسیه و اوکراین خبر داده است که «وزارت راه وشهرسازی برای ترانزیت ۳۰ میلیون تن کالا از راهگذر شمال- جنوب برنامه منسجمی با سه محور اساسی تنظیم کرده و امیدوار است آن را در سال‌های آینده افزایش دهد.»
علاوه‌بر محور شمال-جنوب، در محور شرق به غرب نیز ظرفیت‌های بالایی برای جذب ترانزیت در کشور وجود دارد. از چین ۶۰ میلیون تن کالا به اروپا می‌رود که دو مرز سرخس و اینچه برون ظرفیت انتقال این بار را به سمت ترکیه و بعد به اروپا دارد.
موانع رشد ترانزیت
ترانزیت کشور در سال‌های گذشته روند نزولی داشته است این روند از سال 93 که میزان ترانزیت بیش از 12 میلیون تن بوده در سال‌های بعد کاهشی شده است تا در سال 99 به5.5 میلیون تن، کمترین میزان در دهه گذشته برسد. در حالی کرونا عامل کاهش ترانزیت در سال‌های گذشته عنوان می‌شود که آمار نشان می‌دهد روند افت میزان ترانزیت قبل از کرونا آغاز شده است. کاهش رشد ترانزیت در گذشته بــه دلایــل مختلــف ازجملــه ناهماهنگی‌هــای داخلــی در امــر سیاســتگذاری کاهش یافته است و به این ترتیب در ترانزیــت نتوانســتیم از مزیت‌هـای متنـوع آن اسـتفاده کنیم. جدا از موضـوع تحریم‌هـا، برخـی مشـکلات داخلـی نیـز مانـع دسـتیابی و بهره‌بـرداری ایـران از مزیت‌هـای فـراوان ترانزیـت و پتانسـیل‌های بالقـوه کشـور در ایـن زمینـه شـده اسـت. در حوزه ترانزیت چالش تعرفه‌ها و زمان طولانی توقف در مرزها نیز وجود دارد که موجب از دست رفتن ظرفیت‌ها در این بخش شده است. دولت سیزدهم در جلسات دو جانبه با کشورهای دیگر به‌دنبال به صفر رساندن تعرفه‌ها است. موانع موجود در گمرکات زمان جابه‌جایی کالا را افزایش می‌دهد، برای رفع این مشکل ایران با کشورهایی مثل جمهوری آذربایجان و ترکمنستان که مرز ورود به کشورهای CIS و روسیه هستند در حال انجام توافق‌هایی برای دیجیتالی کردن عبور کالا و به صفر رساندن زمان برای افزایش سرعت بهره‌وری است. یکی دیگر از موانع رشد ترانزیت، عقب ماندگی در بخش حمل ریلی است. بیــن حمل ونقــل ریلــی و جــاده‌ای در کشور توازن و تناسـبی وجود ندارد. از کل بـار جابه‌جا شـده بـا روش زمینـی 92 درصـد حمل ونقـل کالا در کشـور در جاده‌هـا و 8 درصد از طریق ریل صورت می‌گیرد. بر اساس گزارشی که مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی انجام داده است متوسـط مسـافت طــی شــده توســط یــک کامیــون در کشــور، در ســال 1400 برابــر 502 کیلومتــر بــوده اســت. ایــن بــه معنــای آن اســت کــه در حمل‌ونقــل جــاده‌ای حمــل بــار در فواصــل طولانی‌تر از 300 کیلومتــر اتفــاق می‌افتــد. درحالی که در مسـافت‌های بالاتر از 300 کیلومتـر بایـد حمـل بـار از طریـق ریـل صـورت بگیـرد.
بـرای رفـع موانـع در رقابتـی شــدن حمل ونقــل ریلــی و جــاده‌ای بــه اقداماتــی نیــاز اســت کــه هــم ضعف‌هــای زیرســاختی در بخــش حمـل ریلـی برطـرف شـود و هـم برخـی مزیت‌هـای یک‌طرفـه کـه در حـال حاضـر بـه نفـع حمـل جـاده‌ای اسـت، تغییــر کنــد و موازنــه‌های بیــن دو مدل حمل ونقــل ایجــاد شــود. از سوی دیگر خطوط ریلی برای تحقق هدف ترانزیتی کشور ناکافی است. خطـوط ریلـی در دسـت بهره‌بـرداری کشـور برابـر 13954 کیلومتـر، خطـوط ریلـی در دسـت مطالعـه برابـر 6312 کیلومتـر و خطـوط ریلـی در دسـت اجـرا برابـر 3267 کیلومتـر اسـت. بـر اسـاس اسـناد بالادسـتی و طبـق مطالعـات طـرح جامـع حمل ونقـل کشـور، نیـاز بـه توسـعه شـبکه ریلـی به مراتـب بیـش از نیـاز بـه توسـعه شـبکه جـاده‌ای اسـت و مزایـای حمل ونقـل ریلـی نیـز موجـب شـده در اسـناد بالادســتی متعــدد بــر اولویــت حمل ونقــل ریلــی تصریــح و تأکید شــود. با این حــال در طــول دهه‌های گذشــته توســعه جاده‌هــا بــا شــتابی باورنکردنــی و چنــد برابــر توســعه ریلــی صــورت پذیرفتــه اســت. بــر اســاس اطلاعات موجـود در طـول 43 سـال گذشـته خطـوط ریلـی تنهـا 2.5 برابـر شـده درحالی کـه طـول آزادراه‌هـا طـی همیـن مـدت نزدیـک بـه 20 برابـر و طـول بزرگراه‌هـا نیـز 36.8 برابـر شـده اسـت. طـول راه‌هـای اصلـی نیـز 6.7 برابـر و راه‌هـای روســتایی بیــش از 5 برابــر شــده اســت، بنابراین رشد متوازن در بخش‌های حمل‌ونقل جاده‌ای و ریلی، دستیابی به اهداف ترانزیتی را میسر می‌کند.
جابه‌جایی کالا در سال 93، 12 و نیم میلیون تن، در سال 99، 5.5 میلیون تن و در سال گذشته به 11.5 میلیون تن رسید و این در حالی است که تا پایان امسال باید جابه‌جایی کالا به 20 میلیون تن برسد.در ۵ ماهه نخست امسال نیز در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۲۵درصد افزایش جابه جایی کالا داشتیم.
درصورتی کـه همـه مبادلات کشورهای کریــدور شــمال - جنـوب و یک‌ســوم مبــادلات چیــن و اروپا از مسیرهای ایران انجام شود امـکان کسـب درآمـد 11 میلیـارد دلاری از ایـن مسـیر بـرای ایـران وجـود دارد. ایـران از معـدود کشـورهایی اسـت کـه از موقعیـت بین‌المللـی خاصـی بـرای ترانزیـت بـار برخـوردار اســت. معاون حمل‌ونقل وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه سالانه حدود ۶۰ میلیون تن کالا از چین وارد کشورهای اروپایی می‌شود، می‌گوید: «با توجه به موقعیت ایران که هم در راهگذر شمال به جنوب و هم در راهگذر شرق به غرب قرار دارد، کشورمان می‌تواند مسیر مناسبی برای جابه‌جایی کالاها باشد.» شهریار افندی‌زاده با اشاره به درگیری‌های روسیه و اوکراین خبر داده است که «وزارت راه وشهرسازی برای ترانزیت ۳۰ میلیون تن کالا از راهگذر شمال- جنوب برنامه منسجمی با سه محور اساسی تنظیم کرده و امیدوار است آن را در سال‌های آینده افزایش دهد.»
علاوه‌بر محور شمال-جنوب، در محور شرق به غرب نیز ظرفیت‌های بالایی برای جذب ترانزیت در کشور وجود دارد. از چین ۶۰ میلیون تن کالا به اروپا می‌رود که دو مرز سرخس و اینچه برون ظرفیت انتقال این بار را به سمت ترکیه و بعد به اروپا دارد.
موانع رشد ترانزیت
ترانزیت کشور در سال‌های گذشته روند نزولی داشته است این روند از سال 93 که میزان ترانزیت بیش از 12 میلیون تن بوده در سال‌های بعد کاهشی شده است تا در سال 99 به5.5 میلیون تن، کمترین میزان در دهه گذشته برسد. در حالی کرونا عامل کاهش ترانزیت در سال‌های گذشته عنوان می‌شود که آمار نشان می‌دهد روند افت میزان ترانزیت قبل از کرونا آغاز شده است. کاهش رشد ترانزیت در گذشته بــه دلایــل مختلــف ازجملــه ناهماهنگی‌هــای داخلــی در امــر سیاســتگذاری کاهش یافته است و به این ترتیب در ترانزیــت نتوانســتیم از مزیت‌هـای متنـوع آن اسـتفاده کنیم. جدا از موضـوع تحریم‌هـا، برخـی مشـکلات داخلـی نیـز مانـع دسـتیابی و بهره‌بـرداری ایـران از مزیت‌هـای فـراوان ترانزیـت و پتانسـیل‌های بالقـوه کشـور در ایـن زمینـه شـده اسـت. در حوزه ترانزیت چالش تعرفه‌ها و زمان طولانی توقف در مرزها نیز وجود دارد که موجب از دست رفتن ظرفیت‌ها در این بخش شده است. دولت سیزدهم در جلسات دو جانبه با کشورهای دیگر به‌دنبال به صفر رساندن تعرفه‌ها است. موانع موجود در گمرکات زمان جابه‌جایی کالا را افزایش می‌دهد، برای رفع این مشکل ایران با کشورهایی مثل جمهوری آذربایجان و ترکمنستان که مرز ورود به کشورهای CIS و روسیه هستند در حال انجام توافق‌هایی برای دیجیتالی کردن عبور کالا و به صفر رساندن زمان برای افزایش سرعت بهره‌وری است. یکی دیگر از موانع رشد ترانزیت، عقب ماندگی در بخش حمل ریلی است. بیــن حمل ونقــل ریلــی و جــاده‌ای در کشور توازن و تناسـبی وجود ندارد. از کل بـار جابه‌جا شـده بـا روش زمینـی 92 درصـد حمل ونقـل کالا در کشـور در جاده‌هـا و 8 درصد از طریق ریل صورت می‌گیرد. بر اساس گزارشی که مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی انجام داده است متوسـط مسـافت طــی شــده توســط یــک کامیــون در کشــور، در ســال 1400 برابــر 502 کیلومتــر بــوده اســت. ایــن بــه معنــای آن اســت کــه در حمل‌ونقــل جــاده‌ای حمــل بــار در فواصــل طولانی‌تر از 300 کیلومتــر اتفــاق می‌افتــد. درحالی که در مسـافت‌های بالاتر از 300 کیلومتـر بایـد حمـل بـار از طریـق ریـل صـورت بگیـرد.
بـرای رفـع موانـع در رقابتـی شــدن حمل ونقــل ریلــی و جــاده‌ای بــه اقداماتــی نیــاز اســت کــه هــم ضعف‌هــای زیرســاختی در بخــش حمـل ریلـی برطـرف شـود و هـم برخـی مزیت‌هـای یک‌طرفـه کـه در حـال حاضـر بـه نفـع حمـل جـاده‌ای اسـت، تغییــر کنــد و موازنــه‌های بیــن دو مدل حمل ونقــل ایجــاد شــود. از سوی دیگر خطوط ریلی برای تحقق هدف ترانزیتی کشور ناکافی است. خطـوط ریلـی در دسـت بهره‌بـرداری کشـور برابـر 13954 کیلومتـر، خطـوط ریلـی در دسـت مطالعـه برابـر 6312 کیلومتـر و خطـوط ریلـی در دسـت اجـرا برابـر 3267 کیلومتـر اسـت. بـر اسـاس اسـناد بالادسـتی و طبـق مطالعـات طـرح جامـع حمل ونقـل کشـور، نیـاز بـه توسـعه شـبکه ریلـی به مراتـب بیـش از نیـاز بـه توسـعه شـبکه جـاده‌ای اسـت و مزایـای حمل ونقـل ریلـی نیـز موجـب شـده در اسـناد بالادســتی متعــدد بــر اولویــت حمل ونقــل ریلــی تصریــح و تأکید شــود. با این حــال در طــول دهه‌های گذشــته توســعه جاده‌هــا بــا شــتابی باورنکردنــی و چنــد برابــر توســعه ریلــی صــورت پذیرفتــه اســت. بــر اســاس اطلاعات موجـود در طـول 43 سـال گذشـته خطـوط ریلـی تنهـا 2.5 برابـر شـده درحالی کـه طـول آزادراه‌هـا طـی همیـن مـدت نزدیـک بـه 20 برابـر و طـول بزرگراه‌هـا نیـز 36.8 برابـر شـده اسـت. طـول راه‌هـای اصلـی نیـز 6.7 برابـر و راه‌هـای روســتایی بیــش از 5 برابــر شــده اســت، بنابراین رشد متوازن در بخش‌های حمل‌ونقل جاده‌ای و ریلی، دستیابی به اهداف ترانزیتی را میسر می‌کند.
آدرس مطلب
http://old.irannewspaper.ir/newspaper/page/7992/13/624799/0
ارسال دیدگاه
ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
ویژه نامه
ویژه نامه ها
.jpg)
