ترانه بنی یعقوب
گزارش‌نویس
دانشجوی رشته پزشکی است اما نه تا به حال کشور محل تحصیلش را دیده نه آزمایشگاه و سالن تشریح را تجربه کرده. باور کنید یا نه، دو سال تمام همین جوری درس خوانده. این روزها اما کلافه شده و دلش می‌خواهد تکلیفش برای آینده مشخص شود. او یکی از دانشجویان بورسیه چین است که ناگهان کرونا زندگی‌اش را تغییر داد. ویروس کرونا اولین بار در چین شناسایی شد، در یک بازار محلی فروش غذاهای دریایی. این ویروس به سرعت منتشر شد و همه ما یک همه‌گیری جهانی را تجربه کردیم.
 شاید هیچ‌کس تصورش را هم نمی‌کرد قرنطینه چند روزه در شهر ووهان چین که مبدأ انتشار ویروس بود، خیابان‌های خالی، دود، مغازه‌های بسته، بوی سوزنده مواد ضدعفونی‌کننده، جنازه‌هایی که کسی جرأت نزدیک شدن به آنها را نداشت به این زودی‌ها حل نشود و این داستان تا همین حالا ادامه پیدا کند و زندگی‌مان را تحت‌الشعاع قرار دهد، آن طور که زندگی دانشجویان ایرانی این کشور نیز تحت تأثیر مستقیم آن قرار گرفت.
«دانشجوی رشته پزشکی از شهر جینجو هستم. زمانی که برای درس خواندن در کشور چین اقدام کردم هنوز کرونایی نبود. من ویزا گرفتم، بلیتم را رزرو کردم و حتی خانه هم اجاره کردم تا اینکه کرونا دقیقاً از چین شیوع پیدا کرد. چین اعلام کرد همه مرزهایش بسته شده و رشته ما هم تعلیق شده و دانشگاه تصمیم گرفته کلاس‌های این رشته را فعلاً برگزار نکند. ما برای رشته اصلی اقدام کردیم یعنی پذیرش‌مان را تغییر دادیم تا علوم پایه را بگذرانیم اما باز هم از باز شدن مرزها خبری نبود. الان دو سال است ما درس‌مان را این طوری ادامه می‌دهیم و امیدواریم بعد از دو سال بالاخره تاریخ دقیقی مبنی بر بازگشت بدهند و ما این طور بلاتکلیف زندگی نکنیم.
من دانشجوی کشور چین هستم اما تا حالا چین را ندیده‌ام. زبان چینی را در این چهار ترم در ایران گذراندم در حالی که همه این را می‌دانند که ذات زبان آموزی در کشور اصلی معنا دارد. چینی زبان سختی است و ما از یادگرفتن در محیط محروم شدیم. آموزش آنلاین مشکلات زیادی دارد. سرعت پایین اینترنت هم بماند. برگزاری آنلاین رشته‌هایی مثل پزشکی و داروسازی واقعاً بی‌معناست بویژه رشته‌ای مثل پزشکی که با جان مردم در تماس است. ما درحال حاضر علوم پایه را می‌گذرانیم اما یک سری مباحث هست که نیاز به آزمایشگاه و سالن تشریح دارد. درس خواندن به این شکل غیرممکن است. ما قبل از این هر وقت سؤال می‌کردیم جواب می‌شنیدیم مرز چین برای همه ملیت‌ها بسته است، اما الان برخی دانشجویان دیگر کشورها درحال برگشت به چین هستند و این دیگر غیرقابل پذیرش است.» آنچه دانشجویان ایرانی بورسیه در چین را کلافه کرده بلاتکلیفی است، اینکه نمی‌دانند، چه زمان می‌توانند دوباره تحصیل‌شان را ادامه دهند و این سردرگمی تا چه زمان ادامه خواهد داشت؟ آیا می‌توان در چین دانشجو بود و در تهران درس خواند؟یکی دیگر از دانشجویان دکترای عمران در شهر ووهان چین می‌گوید: «ژانویه 2020 (اواسط دی‌ماه 98) ووهان را ترک کردم. برای اینکه خانواده‌ام را برای دو هفته تعطیلات زمستانی ببینم اما از آن موقع تا حالا به خاطر پاندمی نتوانسته‌ام به چین برگردم و از آنجایی که برای مسافرت آمده بودم به جز سوغاتی هیچ چیز با خودم نیاوردم و حتی وسایل شخصی‌ام همراهم نبود. از آن موقع تا حالا آنلاین درس می‌خوانم. بماند که شش ماه اجاره یک خانه خالی را دادم و مجبور شدم با هزینه خیلی زیادی از دوستانم بخواهم لپ تاپ و یکسری وسایلم را بفرستند. بعد از شش ماه اجاره دادن در شرایط خیلی بدی از صاحبخانه و مأمور پست خواستم تا خانه‌ام را خالی کنند. من چند سال آنجا زندگی کرده بودم و کلی وسیله داشتم. از آن موقع تا حالا منتظرم مرزها باز شود. من دانشجوی مهندسی هستم و غیرممکن است بتوانم آنلاین ادامه تحصیل بدهم. این دو سال هیچ پیشرفتی هم در رشته تحصیلی‌ام نداشته‌ام.»اما این تنها لطمه‌ای نیست که این دانشجو در زمان کرونا دیده. او می‌گوید: «چون دانشجوی بورسیه دکترا هستم در این مدت بورسیه‌ام هم قطع شد و از نظر مالی هم تحت فشار بودم که از این جنبه هم مشکلات زیادی پیدا کردم. چون وقتی مجبوری سرکار بروی دیگر راحت نمی‌توانی درس بخوانی. آنجا درس خواندن فقط درس خواندن نبود و با وضعیتی که پیش آمد در واقع هدف و آینده ما تغییر کرد.»دانشجویان بورسیه چین این روزها اقداماتی برای بازگشت انجام داده‌اند از جمله اینکه با دولت چین و دولت خودمان مکاتبه‌های رسمی کرده‌اند. هرچند تاکنون دولت چین جوابی به این درخواست‌ها نداده اما دولت خودمان قول‌هایی به دانشجویان داده است که در سال جدید مشکل را حل کند.  «آینده ما دانشجویان بستگی به این رایزنی‌ها دارد و تا تکلیف‌مان روشن نشود، زندگی‌مان در سردرگمی، افسردگی و سرخوردگی می‌گذرد. این درحالی است که دانشجویان روسیه، پاکستان، سنگاپور و خیلی دیگر از کشورها درحال بازگشتند و حتی ویزایشان را هم دریافت کرده‌اند. دست‌کم به ما بگویند چه زمان می‌توانیم برگردیم تا بتوانیم بر مبنای آن خبر برنامه‌ریزی کنیم. قرار شده مقامات ما جلساتی با مقام‌های چین داشته باشند و اسامی دانشجویان ایرانی را اعلام کنند که بر اساس آن دانشجویانی که در اولویت هستند به چین برگردند. در این دوسال بلاتکلیفی خیلی از دانشجویان انصراف دادند.»
دانشجوی دیگری که کارشناسی ارشد مهندسی عمران دانشگاه «هاست» چین است، می‌گوید 20 ژانویه دو سال و اندی قبل (انتهای دی‌ماه 98) از چین به سمت ایران پرواز کرد و دیگر موفق به بازگشت نشد: «درست یک هفته بعد از ورودم به ایران خبر رسید شهر ووهان چین کاملاً قرنطینه شده و پروازهای ایران به سمت چین کنسل شده است. دانشگاه‌های دیگر شهرهای چین هم به همه دانشجویان گفتند به هیچ عنوان برنگردید و حتی تهدید کردند اگر بدون اطلاع برگردید یا اخراج می‌شوید یا بورسیه‌تان قطع می‌شود. هر چند پروازهایی از سمت تایلند به چین انجام می‌شد اما گران بود و ما هم به خاطر تهدیدهای دانشگاه کاری انجام ندادیم و صبر کردیم تا دانشگاه خبر بدهد اما روز 28 مارس 2020 و در همان هفته اول نوروز 99 خبر دادند همه پروازهای خارجی را کنسل کرده و مرزهای چین بسته شده است. هرچند تابستان همان سال مرزها را برای کارهای تجاری باز کردند اما به هیچ عنوان دانشجویان را طی این دو سال راه ندادند و هر بار که پرسیدیم چه زمانی می‌توانیم برگردیم، گفتند باید صبر کنید و سعی داریم دانشجویان را با کلاس‌های آنلاین حمایت کنیم. مسئولان وزارت خارجه و سفارت ایران در این مدت خیلی کمک حال دانشجویان بودند و مدام با ما ارتباط داشتند و رایزنی‌های زیادی کردند و جناب دکترعبداللهیان وزیر امور خارجه همین زمستان به ما قول دادند که ما در اولویت بازگشت به چین باشیم. ما ازمسئولان باز هم تقاضا داریم یک فهرست از دانشجویان ایرانی که در چین درس می‌خوانند تهیه کنند و به دولت چین بدهند تا بتوانند به مرور مثل دیگر دانشجویان به چین برگردند و تحصیل‌شان را حضوری ادامه دهند. روش آنلاین نه تنها به کیفیت آموزش لطمه زده که حتی مدرک دانشجویان را نیز با مشکل مواجه کرده چون بیش از یک سوم تحصیل از نظر وزارت بهداشت وعلوم  نمی‌تواند غیر حضوری باشد و خیلی از دانشجویان پسر با مشکل سربازی و خروج از کشور مواجهند برای همین ما دوست داریم به چین برگردیم و تحصیلات‌مان را حضوری ادامه دهیم.»
دانشجوی دیگری که در مقطع دکترا در شهر چنگدو درس می‌خواند، می‌گوید: «من هم برای ژانویه و تعطیلات به ایران آمدم. بعد کرونا آمد و به ما گفتند کرونا تمام می‌شود و برمی‌گردید. الان دو سال است ایرانم و همه وسایل‌مان در چین مانده. از آن طرف اختلاف زمانی زیاد با چین کلاس‌های آنلاین را خیلی سخت کرده. تا دوماه پیش به همه ما می‌گفتند برای همه این شرایط یکسان است اما الان شرایط فرق کرده و خیلی‌ها دارند برمی‌گردند و با هزینه خودشان قرار است قرنطینه شوند. امیدوارم صدای ما هم به گوش دولتمردان چین و کشور خودمان برسد و کاری کنند که از این بلاتکلیفی بیرون بیاییم.»