سعید رشیدی نوبندگانی خبرنگار

بر اساس آنچه که در ابتدای انتقال معاملات خودرو به بورس کالا مشخص شده بود، متولیان امر، اهدافی چون افزایش شفافیت در فروش خودرو، حذف رانت، نظم‌بخشی به بازار، افزایش رقابت و در نهایت افزایش رفاه مصرف‌کنندگان را دنبال می‌‌کردند که در این راستا، مقرر شد با انتقال خودرو به بورس کالا در قدم اول و همچنین آزادسازی واردات خودرو‌های خارجی در قدم بعدی، گام‌های ابتدایی برای اصلاح کلی بازار خودرو و خروج صنعت از بحران برداشته شود.
در کنار این موارد، دولت اقداماتی را برای سامان بخشیدن به صورت‌های مالی شرکت‌ها، جداسازی شرکت‌های زیان‌ده و اصلاح ساختار مدیریتی شرکت‌ها برای کاهش هزینه‌های سربار تولید و انواع هزینه‌های غیرعملیاتی کلید زد و اقداماتی را برای تحقق خصوصی‌سازی واقعی خودروسازان و واگذاری نهایی سهام باقی مانده دولتی به بخش خصوصی انجام داد. این اقدامات در ادامه توانست ضمن افزایش درآمدهای عملیاتی خودروسازان، تاب‌آوری این صنعت را بالا ببرد تا صنعت خودروی ایران بتواند برای حضور در یک بازار رقابتی و قرار گرفتن در کنار سایر برندهای مطرح جهان آماده شود. همچنین پیش‌بینی می‌شود تداوم عرضه خودرو در بورس کالا، بازار ایران را به حد اشباع برساند که در این شرایط خودروسازان برای فروش بیشتر کالاهای خود نیازمند ارائه خدمات بیشتر و باکیفیت‌تر به مشتریان خواهند شد و قیمت خودرو نیز روند کاهشی خود را آغاز خواهد کرد. موضوعی که در معاملات اخیر خودرو در بورس کالا نیز قابل مشاهده بود و تداوم عرضه‌ها نه تنها قیمت خودرو در بورس کالا بلکه قیمت این کالا در بازارهای غیررسمی را نیز کاهش داد. بر این اساس، عرضه خودرو در بورس کالا دیروز هم ادامه داشت و بنا به اعلام قبلی بورس کالای ایران، روز سه‌شنبه، تعداد 500 دستگاه کارا دوکابین از طرف شرکت بهمن‌موتور در تالار خودروی بازارفیزیکی عرضه شد و یک هزار و 438 تقاضا برای آن به ثبت رسید. طبق اطلاعیه منتشر شده از طرف سازمان بورس، مشارکت در این حراج برای افراد حقوقی و نیز افرادی که قبلاً موفق به خرید خودرو از شرکت‌های خودرویی بودند بدون مانع بود و افرادی که قصد شرکت در این مزایده را داشتند تنها 10 درصد از قیمت پایه را باید به عنوان پیش دریافت، در حساب بانک گارگزار خود مسکوک می‌کردند. زمان تحویل این خودرو نیز 14 اسفندماه سال‌جاری تعیین شده است و پس از پایان فرایند عرضه، نحوه تکمیل خرید از طریق پیامک به اطلاع مشتریان می‌رسد. 
اتمام عرضه و کشف قیمت 333 میلیون تومانی
در پایان معاملات خودروی کارا دوکابین در بورس کالا، این خودرو تنها با اختلاف 10,4 درصدی نسبت به قیمت پایه و در عدد 333 میلیون تومان کشف قیمت شد که این مبلغ در مقایسه با قیمت کشف شده در عرضه قبلی که در تاریخ 27 آذرماه به انجام رسیده بود تغییر قابل‌توجهی را به ثبت نرساند و قیمت کارا در یک محدوده نسبتاً ثابت باقی ماند. همچنین قیمت این خودرو در بازارهای غیررسمی حدود 450 میلیون تومان برآورد می‌شد که پس از کشف قیمت انجام شده در بورس کالا، شاهد کاهش قیمت بیش از 20 میلیون تومانی این خودرو در بازار غیررسمی بودیم. کاهش پیاپی قیمت خودرو در بازارهای غیررسمی، درپی افزایش عرضه خودرو در بورس کالا اتفاق افتاده است و به نظر می‌رسد تداوم عرضه‌ها در بورس و همچنین تسهیل در دسترسی متقاضیان به این بازار می‌تواند طی ماه‌های آینده نظم‌بخشی و حذف رانت از بازار خودرو را که در دولت قبل به عنوان یک رؤیا شناخته می‌شد، در پی داشته باشد. نگاهی به معاملات 207 در بازارهای غیررسمی هم نشان می‌دهد، قیمت این خودرو نیز پس از عرضه موفق ایران خودرو در بورس کالا، روند نزولی را آغاز کرده است و قیمتش حدود 50 میلیون تومان در بازار غیررسمی پایین کشید. 
خودروشاهین نیز پس از آنکه در عرضه‌های بورس کالا به قیمت پایه مورد معامله قرار گرفت، در بازار غیررسمی تا 10 میلیون تومان کاهش قیمت داشت و عرضه این خودرو در بازار غیررسمی شدت گرفت.
 معاملات فیدلیتی امروز انجام می‌شود
امروز، چهارشنبه، 21 دی 1401، نیز قرار است 750 دستگاه فیدلیتی 7 نفره در بورس کالا عرضه شود. بر اساس اعلام بورس کالای ایران، مبلغ پیش‌دریافت خرید به میزان ۵۰ درصد قیمت پایه است و اشخاصی که در عرضه‌های قبلی بورس کالا خودرو سواری خریداری کرده‌اند و همچنین از ابتدای سال ۱۳۹۸ از شرکت‌های خودروسازی موفق به خرید خودرو شده‌اند امکان قبت سفارش نخواهند داشت. هر کد بورسی صرفاً امکان یک ثبت سفارش را دارد و ثبت سفارش برای اشخاص حقوقی مجاز نیست.
این خودرو در قیمت پایه 772 میلیون تومان روی تابلو بازار فیزیکی بورس کالای ایران خواهد رفت.
بورس کالا در نامه‌ای شرایط خرید خودرو دنا پلاس دستی را که قرار است ۲۵ دی عرضه شود ابلاغ کرد
در جدیدترین نامه مدیر بازرسی و امور اعضای بورس کالای ایران آمده است مهلت ثبت سفارش دناپلاس ساعت ۱۷ روز شنبه ۲۴ دی بوده و میزان پیش دریافت خرید ۱۰۰ درصد است. اشخاصی که در عرضه‌های قبلی در بورس کالا خودرو سواری خریداری کرده‌اند و همچنین از ابتدای سال ۱۳۹۸ از شرکت‌های خودروسازی موفق به خرید خودرو شده‌اند امکان ثبت سفارش نخواهند داشت.  هر کد بورسی صرفاً امکان یک ثبت سفارش را دارد و ثبت سفارش برای اشخاص حقوقی مجاز نیست. ایران خودرو قرار است دنا پلاس دستی را ۱۸۹ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان در بورس عرضه کند و آن را ۲۷ اسفند ۱۴۰۱ به مشتریان تحویل دهد.

گروه اقتصادی/ بر اساس آمارهای رسمی، خودروسازان تا دو روز پیش یعنی 19 دی‌ماه بیش از 952 هزار دستگاه خودرو تولید کردند که عدد یاد شده یک رکورد برای دولت سیزدهم محسوب می‌‌شود. حال اینکه برخی این دستاورد را زیر سؤال می‌‌برند، جای ابهام دارد. به نظر می‌‌رسد آنهایی که اعتقاد دارند اعداد تولید خودرو دروغین است، با صنعت خودرو و بازار پرالتهاب این بخش آشنایی ندارند و تنها برای آنکه نگاه‌ها را به سمت خود جلب کنند، اظهار نظر می‌‌کنند.
باید تأکید کرد که بازار خودرو با انباشت تقاضا از سال 97 روبه‌رو شده است چرا که هر سال کشور به یک میلیون و 500 هزار دستگاه خودرو نیاز دارد اما در سال 97 بیش از 798 هزار و ۹۲۸ دستگاه، در سال 98 حدود 758 هزار دستگاه و در سال 99 حدود 991 هزار و 692 دستگاه خودرو تولید شده است و این عدد در سال گذشته هم به 963 هزار و 179 دستگاه رسید لذا در تمام این سال‌ها خودروسازان نتوانستند به نیاز کشور پاسخ دهند. از زمانی که دولت سیزدهم مستقر شد بنا بر تکمیل خودروهای ناقص گذاشت و فرصت‌هایی را ایجاد کرد تا خودروسازان در تنگنای تأمین قطعه نباشند. در 9 ماهه سال  گذشته ۱۸۲ هزار دستگاه خودرو ناقص در پارکینگ خودروسازان انباشته شده بود که این عدد هم اکنون به صفر رسیده است. این امر نشان می‌‌دهد که وضعیت تولید خودرو نسبت به دولت دوازدهم تغییرات شگرفی داشته است. لذا به صرف اینکه بازار خودرو دچار مشکل شده بخواهیم اعداد تولید را زیر سؤال ببریم، بسیار اشتباه است چرا که از 4 سال پیش بازار تشنه خودرو شده است.
اخیراً یکی از نمایندگان مجلس در برنامه تلویزیونی آمار تولید خودرو را دروغ دانست و مدعی شد حداکثر تولید خودروی کشور به 600 تا 650 هزار دستگاه می‌رسد و به 700 هزار دستگاه هم نمی‌رسد و هر کس رقمی بیش از این  اعلام کند، حتماً دروغ گفته است. اظهارات این نماینده مجلس در حالی است که تولید انواع خودرو در سال گذشته بیش از 964 هزار دستگاه بود. طبق آخرین آمار، مجموع تولید انواع خودرو در کشور در 9 ماه نخست سال جاری از 876 هزار دستگاه هم فراتر رفته است. تا نوزدهم دی‌ماه نیز 76 هزار و 300 دستگاه خودروی جدید تولید شده و بدین ترتیب جمع تولید خودرو در سال جاری تا پایان روز گذشته بیش از 952 هزار دستگاه بوده است.
وزارت صمت توضیح داده است با تولید 12 هزار دستگاه خودرو تا پایان هفته جاری، رکورد تولید 12 ماهه 1400 شکسته خواهد شد. یعنی تا یک روز دیگر به اندازه کل سال 1400 خودرو تولید خواهد شد با این تفاوت که آمار تولید امسال، صرفاً شامل خودروهای کامل است در حالی که عدد اعلام شده در سال گذشته شامل قریب به 200 هزار تولید ناقص بود که در پارکینگ خودروسازان انباشته می‌شد. ضمناً تعداد تحویل خودرو در سال جاری نسبت به مدت مشابه پارسال حدود ۳۰ درصد بیشتر می‌باشد که نتیجه تکمیل خودروهای ناقص سال گذشته بوده است. نکته مهم این است که در تمام سال‌های گذشته آمار خودروهای ناقص جزو آمار تولید حساب می‌شد در حالی که خودروی ناقص جزو کالاهای در جریان ساخت است و نباید به حساب آمار تولید گذاشته شود. امسال برای اولین بار از خودروسازان خواسته شد که صرفاً آمار خودروهای کامل خود را به عنوان تولید اعلام کنند. ضمناً اکثر شرکت‌های خودروسازی کشور، بورسی هستند و ماهانه آمارهای تولید خود را به بورس اعلام می‌کنند و علاوه بر این، میزان مالیاتی که شرکت‌ها مکلف به پرداخت آن هستند، بر مبنای میزان تولید و فروش آنها است و هیچ شرکتی حاضر نیست با بزرگنمایی در آمار تولید برای خود هزینه مالیاتی مضاعف بپردازد. همچنین مطابق آمار تمامی نهادهای رسمی خارج از وزارت صمت، بخش تولید خودرو در سال جاری رشد بی‌نظیری را به ثبت رسانده است. به عنوان مثال، بر اساس گزارش بانک مرکزی از شاخص تولید کارگاه‌های بزرگ صنعتی کشور، شاخص تولید وسایل نقلیه موتوری، تریلر و نیم‌تریلر در نیمه اول سال 1401 حدود 21 درصد بیشتر از رقم سال گذشته و برای تولید سایر وسایل نقلیه 57 درصد بیشتر از نیمه اول سال گذشته بوده است.
طبق آمار بانک مرکزی، وسایل نقلیه، پیشتاز رشد تولید در نیمه اول سال جاری بوده اند. همچنین بر اساس گزارش بانک مرکزی، رشد بخش صنعت کشور در نیمه اول سال جاری 5.8 درصد و رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در بخش ماشین‌آلات 15 درصد بوده که نسبت به سال‌های قبل رشدهای بسیار بهتری است و رشد چشمگیر تولید انواع وسایل نقلیه نقش مهمی در تحقق این رکوردها داشته است. بنابراین شکی نیست که تولید خودروی کشور نسبت به سال گذشته رشد چشمگیری پیدا کرده است. اما اینکه یک نماینده مجلس به دلایلی که کاملاً مشخص است تمایلی ندارد واقعیات رشد تولید در بخش‌های صنعتی کشور را ببیند و براحتی در یک برنامه تلویزیونی، آمارهای رسمی را دروغ جلوه می‌دهد، مایه تأسف است، هرچند انتظار اصلاح این رویه نادرست را نداریم.