زهره افشار
خبرنگار
هرچند سیلاب در استان کرمان پس از سه روز بحرانی در این استان روز چهارشنبه قدری آرام گرفت و مجالی داد تا امداد‌رسانی با سرعت بیشتری انجام شود اما حجم سیلاب به حدی بوده که 14 شهرستان و صدها روستا تحت تأثیر سیل قرار گرفتند و تا صبح چهارشنبه 19روستای منطقه تخلیه اضطراری شد و حدود 6 هزار واحد مسکونی دچار آبگرفتگی شدید شدند و امکان امداد‌رسانی زمینی هنوز در بسیاری از روستاها وجود ندارد و آب و برق ده‌ها روستا قطع شده است. همچنین روز گذشته به‌دنبال درخواست استاندار برای گسیل تجهیزات و امکانات ملی به استان، وزیر کشور نیز به جنوب کرمان رفت تا به منطقه زلزله‌زده سرکشی و دستورات لازم را برای تسریع در امدادرسانی بدهد. «علی زینی وند» استاندار کرمان روز چهارشنبه در نشست ستاد مدیریت بحران در محل فرمانداری شهرستان رودبار جنوب تأکید کرد: امکانات استان برای سیلزدگان جوابگو نیست و نیاز به مساعدت‌های ملی است.
وی افزود: حدود ۲۵ هزار نفر گرفتار سیل هستند و اولویت نخست استان، اسکان موقت آنان است ضمن اینکه از ارتش درخواست کمک شده و مهندسی ارتش نیز ارسال تجهیزات را شروع کرده و هماهنگ شده تا به سمت زهکلوت در رودبار جنوب بیایند. در ورودی زهکلوت در محل پل پرچم ۱۵۰ متر از جاده دچار تخریب شده است، ضمن آنکه در ۲ نقطه دیگر نیز جاده دچار آسیب شده که ترمیم می‌شود. وی تأکید کرد: حضور وزیر کشور و سرکشی ایشان از جنوب کرمان نیز ضمن دلگرمی به سیلزدگان در تسهیل امدادرسانی مؤثر بود.
وی تأکید کرد: متأسفانه یک از مسائلی که به سیل دامن زده است دستکاری‌های انسانی در حریم رودخانه‌ها است و ما در حال حاضر احتیاج فوری به تجهیزات سنگین بویژه بیل مکانیکی داریم. در ستاد مدیریت بحران باید مصوب شود با توجه به دستکاری و تجاوز به حریم رودخانه‌ها تا هرجا که لازم باشد بازگشایی شود.
به گفته وی، تاکنون پنج هزار و ۱۰۰ منزل آسیب دیده و ممکن است این عدد به ۶ هزار واحد مسکونی هم برسد. زینی وند گفت: در سیل قبل (13 دی ماه) یک هزار و ۵۰۰ رأس دام تلف شد و برآورد سیل اخیر نیز باید بسرعت انجام شود تا با خرید اضطراری وسایل آسیب‌دیدگان مانند یخچال و گاز تهیه و تحویل خانواده‌ها شود و زندگی مردم به روال عادی برگردد. استاندار کرمان خاطرنشان کرد: برای تسریع در سر و سامان دادن به مناطق سیلزده در حال پهنه‌بندی منطقه و انتخاب مسئول برای هر پهنه هستیم؛ هر مسئول، مدیریت هر پهنه را باید برعهده داشته باشد تا مدیریت هدفمند انجام شود.
در جریان سیلاب 3 نفر را از دست دادیم
«مجید سعیدی» مدیرکل مدیریت بحران استان کرمان با اشاره به اینکه سیلابی که از روز شنبه تا بامداد چهارشنبه در استان کرمان به راه افتاد در چهار دهه گذشته بی‌سابقه بوده است، تأکید کرد: کرمان سه روز بحرانی را از سر گذرانده است.
وی افزود: شدت سیلاب به حدی بوده که با وجود آمادگی قبلی برای کنترل سیلاب متأسفانه 3 نفر از هم استانی‌هایمان را از دست دادیم و متحمل خسارت شدید در زیر بخش‌های استان شدیم. وی تصریح کرد: تا صبح امروز (چهارشنبه) 19 روستا را تخلیه اضطراری کردیم و ساکنان و دام هایشان را به مدارس و مساجد روستاهای نزدیک منتقل کردیم و متأسفانه 98 روستای دیگر در معرض شدید سیل هستند که امیدواریم با آرام گرفتن بارش‌ها به مرور حالت اضطرار برطرف شود. به گفته وی ، تا صبح دیروز 320 راه روستایی به‌دلیل سیلاب مسدود بود. در برخی نقاط امکان امدادرسانی زمینی میسر نیست و ارتش پای کار آمده تا بتوانیم از طریق هوایی ضمن امداد‌رسانی اقلام مورد نیاز را نیز به دست مردم برسانیم. برق 45 روستا و آب 67 روستا قطع شده است. سعیدی تأکید کرد: هر چند با همکاری ارتش و سپاه و نیروهای بسیج و هلال احمر کمبودی در نیروی انسانی برای امدادرسانی نداریم اما سریعاً خواستار ارسال تجهیزات به منطقه هستیم.
همه امکانات سپاه در اختیار سیلزدگان کرمان
«سردار حسین معروفی» فرمانده سپاه ثارالله استان کرمان نیز به ایرنا گفت: فرمانده کل سپاه پاسداران مراتب امداد و کمک‌رسانی را ابلاغ کرده و تمامی مجموعه سپاه اعم از قرارگاه قدس، نیروی هوایی و دریایی و قرارگاه خاتم الانبیا، سپاه ثارالله، دستگاه‌ها و تجهیزات مورد نیاز را از جمله ۲ فروند بالگرد به استان اعزام کرده است.
آب بسرعت وارد منطقه شده و به خانه‌ها، مزارع و دام‌های مردم آسیب می‌زند اما خوشبختانه ماندگاری آن کم است.

شیما جهانبخش
خبرنگار
مردمی که تا همین چند وقت پیش فکر می‌کردند روزگار خوش «هامون» هم رفت و چسبید تنگ هزار و یک ‌ای‌کاش و حسرت دیگر، این روزها  با شنیدن صدای پای آب در چند قدمی این تالاب آرزوهایشان به امید تبدیل شده است. حالا آنها برای انداختن دوباره قایق در دل‌ هامون لحظه‌شماری می‌کنند. حسن مرتضوی، معاون سفیر جمهوری اسلامی ایران در کابل خبر از باز شدن دریچه‌های سد کمال‌‌خان و جاری شدن آب به سمت مرز‌های ایران داد و گفت: «در پی رایزنی‌های جمهوری اسلامی ایران با طالبان در جریان سفر امیرخان متقی، سرپرست وزارت امور خارجه طالبان به تهران دستور بازگشایی دریچه‌های سد کمال‌‌خان صادر شد.» مسئولان سیستان و بلوچستان در گفت‌وگو با «ایران» تأکید می‌کنند که حقابه‌های پرداختی از سوی افغانستان منهای سیلاب‌ها است. آنها همچنین خواستار ادامه رایزنی‌های مسئولان جمهوری اسلامی با افغانستان برای جلوگیری از انحراف مسیر ‌هامون شدند. انحراف مسیر‌ هامون به سمت بخشی از زمین‌های کشاورزی از جمله برنامه‌های غنی بود که دلنگرانی بیشتری از سد کمال‌خان در بخش سیستان ایران به وجود آورده است.
بر اساس معاهده هیرمند، سهم ایران از آب رودخانه هیرمند ۸۲۰ میلیون مترمکعب در سال و در حدود ۲۶ مترمکعب در ثانیه است که البته در ماه‌ها و فصل‌های مختلف، متفاوت است. از آنجا که این رودخانه از مناطق خشک و کم‌آب استان سیستان و بلوچستان می‌گذرد، در تأمین آب آشامیدنی، کشاورزی و صنعتی نقشی حیاتی ایفا می‌کند. اشرف غنی رئیس جمهور پیشین افغانستان برخلاف تفاهمنامه دو کشور پس از افتتاح سد کمال‌خان اعلام کرد تنها در مقابل نفت به ایران آب می‌دهد.
 رهاسازی آب از افغانستان به سمت ایران
«حسین مدرس خیابانی» استاندار سیستان و بلوچستان با اعلام خبر بازگشایی آب سد کمال‌خان افغانستان به «ایران» گفت: با پیگیری‌ها و رایزنی‌های انجام شده سرانجام دو دریچه تخلیه از بند کمال‌خان باز شد و بر اساس پیش‌بینی‌های انجام شده تا پایان هفته جاری آب وارد خاک ایران می‌شود. مدرس خیابانی با ابراز امیدواری به ادامه این روند افزود: در توافقاتی که با دولت افغانستان داشته‌ایم، این کشور متعهد شده این جریان تا زمانی که حقابه ایران به طور کامل تأمین شود، ادامه داشته باشد. ما در تلاش هستیم با هدایت آب به سمت چاه نیمه‌ها منابع آبی مورد نیاز برای منطقه سیستان را تأمین کنیم تا در سال 1401 مشکلی در این زمینه نداشته باشیم. وی ادامه داد: اگر حقابه‌ هامون به طور کامل تأمین شود، یک میلیارد و 800 میلیمترمکعب در چاه نیمه‌های سیستان ذخیره می‌شود و ما در سال آینده مشکل آبی نخواهیم داشت.
استاندار سیستان و بلوچستان خاطرنشان کرد: می‌دانیم مشکلات کم‌آبی استان تنها با یک دوره بازگشایی آب حل نمی‌شود. طبق اعلام مسئولان سفارت در هفته‌های آتی مذاکرات مفصلی با حکومت مستقر در کابل برای رفع کامل مشکلات پیش‌آمده توسط حکومت سابق افغانستان برای آب‌های مرزی مشترک، انجام خواهد شد.
 مسیل‌ها و کانال‌های ورودی آب به ایران لایروبی شده‌اند
«علیرضا شهرکی»، مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری سیستان و بلوچستان نیز با اشاره به اینکه از 10 روز گذشته دستگاه‌های متولی تمام مسیرهای ورود آب هیرمند به سیستان را بررسی و موانع موجود را رفع کرده‌اند، به «ایران» گفت: با توجه به تجارب گذشته و همچنین حجم بارندگی‌های اخیر در منطقه سیستان تمام مسیل‌ها و کانال‌های آب لایروبی شده‌اند تا با مشکلی در مسیر آب رهاسازی شده از سوی افغانستان مواجه نشویم. از سوی دیگر از آنجایی که براساس اعلام سازمان هواشناسی احتمال بارندگی جدید در حوزه کشور افغانستان وجود دارد، مسئولان و دستگاه‌های ذیربط  با حساسیت بالایی پیگیر کار هستند. وی با تأکید بر اینکه هم‌اینک دغدغه خاصی برای ورود حجم آب پیش‌بینی شده به کشور نداریم، افزود: تمامی اعضای ستاد بحران، دهیاران، شوراها و معتمدان به صورت شبانه‌روزی در آماده‌باش کامل هستند تا این سیلاب بدون خسارت به سمت تالاب ‌هامون هدایت شود. با توجه به گزارشی که تا این لحظه داریم آب به سمت مرزهای کشورمان جاری شده و روزهای پایانی هفته با ورودی آب به کشورمان می‌توانیم شاهد خوشحالی مردم سیستان باشیم.
مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری سیستان و بلوچستان تصریح کرد: با حرکت آب و رهاسازی آن از سمت سد کمال‌خان تمام چاه نیمه‌های سیستان پر خواهد شد و امیدواریم مشکلی از نظر تأمین آب در سال  آینده نداشته باشیم. البته باید به این نکته هم دقت شود تنها با مدیریت این آب می‌توانیم سهم خوبی را برای ذخیره‌سازی، کشاورزی و محیط زیست داشته باشیم.
آب روانه سیستان شد
«محمد سرگزی»، نماینده مردم سیستان در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با «ایران»، از بازگشایی آب سد کمال‌خان به سمت ایران خبر داد و اظهار داشت: با پیگیری‌ها و رایزنی‌های انجام شده از سوی استاندار و نماینده ویژه رئیس جمهور در امور افغانستان و مسئولان وزارت خارجه با طرف افغانستانی سرانجام دریچه‌های تخلیه سد کمال‌خان بازگشایی و آب به سمت سیستان روانه شد. وی با تأکید بر اینکه سعه‌صدر مردم و تلاش مسئولان منجر به همراهی دولت افغانستان شد، افزود: در روزهای گذشته مردم سیستان موضوع روان شدن آب در رودخانه هیرمند را با حساسیت زیاد پیگیری کرده و راهکارهایی را برای ایجاد فشار و رهایی آب مطرح می‌کردند.
حقابه باید بدون لحاظ سیلاب و در زمان مناسب اخذ شود
سرگزی با اشاره به اینکه مردم استان از انحراف دوباره آب در افغانستان نگران هستند، افزود: مسئولان باید بدانند بازگشایی دریچه‌های سد کمال‌خان به تنهایی کافی نیست. ما به انحراف آب معترض هستیم، چراکه طبق اصول و حقوق جاری، کشور افغانستان حق انحراف آب رودخانه هیرمند را نداشته و نخواهد داشت. وی افزود: ضروری است دستگاه دیپلماسی کشور این موضوع را به صورت جدی دنبال کند، چرا که با توجه به خشکسالی‌های متمادی و اهمیت آب این رودخانه برای مردم سیستان، به طور قطع نباید حتی مقدار کمی از آب هدر رود یا با انحراف مسیر اصلی رودخانه موجبات نگرانی مردم سیستان فراهم شود. این نماینده مردم ادامه داد: حقابه باید بدون لحاظ سیلاب‌های فصلی که کشور همسایه امکان کنترل آن را ندارد و البته در زمان مناسب اخذ شود. این موضوع براحتی از مفاد معاهده رودخانه هیرمند قابل احصاست، تا ما بتوانیم برنامه‌ریزی دقیق برای بهره‌برداری از آن را داشته باشیم. رئیس مجمع نمایندگان سیستان و بلوچستان گفت: موضوع دیگری که دستگاه دیپلماسی باید در دستور کار قرار دهد، جلوگیری از ساخت بند بخش آباد روی رودخانه «فراه رود» است، چرا که این کار نقض آشکار حقوق مردم سیستان بوده و طبق طبقه‌بندی کنوانسیون جهانی حفاظت از تالاب‌ها، دریاچه ‌هامون به عنوان تالاب ثبت شده و حفظ این تالاب از وظایف بین‌المللی کشور همسایه است. در واقع  این ‌موضوع باید جدای از حقابه هیرمند مورد پیگیری قرار گیرد.