ارسال دیدگاه
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
رئیس جمهور در جلسه هیات دولت:
رد لایحه بودجه حق مجلس است اما برخی تخریب ها را انتظار نداشتیم
گروه سیاسی/ رئیس جمهوری بار دیگر با دفاع از لایحه بودجه 1400، تأکید کرد که تصویب و یا رد لایحه بودجه حق مجلس شورای اسلامی است اما «لایحه بودجه باید به کمیسیون تلفیق برگردد نه دولت.» این واکنش رئیس دولت بود به آنچه روز سهشنبه در مجلس گذشت، آنجا که بسیاری از نمایندگان تازه کار تصور میکردند با رأی منفی دادن به گزارش کمیسیون تلفیق بودجه، لایحه را به پاستور برمیگردانند. دولت و البته روال قانونی و آییننامه داخلی مجلس اما چیز دیگری میگوید. رئیس جمهوری در سخنان دیروز خود با تأکید بر آنکه آنچه مصوبات کمیسیون تلفیق بود با لایحه دولت ربطی ندارد، گفت از همانچه که میترسیدیم و نگرانش بودیم، سرمان آمد: «نگران بودیم که مصوبات کمیسیون تلفیق را دائماً صدا و سیما تبلیغ کرده و به مردم بگوید و بازار و اقتصاد را خراب کند و آخرش آن مصوبه نیز تصویب نشود و همین هم شد.»
به گزارش پایگاه اطلاعرسانی ریاست جمهوری، حجتالاسلام والمسلمین حسن روحانی در جلسه هیأت دولت بالا بردن ارزش پول ملی را یکی از اهداف لایحه بودجه برشمرد و گفت: در بودجه وقتی علامت میدهیم که ارز 11500 تومان تعیین شده، همه دنیا میفهمند درآمد ارزی خیلی بیشتر از امسال را برای سال آینده پیشبینی کردیم. وقتی در بودجه میگوییم فروش نفت باید 2 میلیون و 300 هزار بشکه باشد، این پیام را همه دنیا میگیرند و همه میفهمند یعنی چی؟ ما پیامهای مهمی را در بودجه دادیم و متأسفانه بعضیها به این پیامهای مهم توجه نکردند.
روحانی با تأکید بر اینکه «میخواستیم مردم آینده بهتری را مد نظر داشته باشند، تولید حرکت بهتری داشته باشد و جهش تولید را سال آینده هم ادامه دهیم»، گفت: نمیخواستیم کاری کنیم که برای محصولات پتروشیمی، فولاد و همه جا، مشکلاتی پیش بیاید و بازار سرمایه دچار مشکل شود و نمیخواستیم قیمت سوخت را برای صنایع مهم کشور، 5 برابر کنیم. آیا 5 برابر کردن قیمت سوخت صنایع تولیدی، ایجاد درآمد شد؟ این کار را ما هم بلد بودیم اما این یعنی گران کردن و تورم. تورم که شاخ و دم ندارد، با تصمیمات کمیسیون تلفیق مجلس روشن است که چه میشد و ما نگران همین بودیم.رئیس جمهوری اظهار داشت: همان چیزی که بیشتر از آن نگران بودیم به سرمان آمد. میترسیدیم مصوبات کمیسیون تلفیق را دائماً صدا و سیما تبلیغ کرده و به مردم بگوید و بازار و اقتصاد را خراب کند و آخرش آن مصوبه نیز تصویب نشود و همین هم شد.
مصوبه کمیسیون تلفیق ربطی به لایحه دولت ندارد
وی با بیان اینکه کمیسیون مجلس مصوبهای را تصویب کرد که خود مجلس نیز آن را رد کرد و به نظرم اگر این مصوبات کمیسیون تلفیق به دولت هم میآمد، رد میکرد، گفت: مصوبه کمیسیون تلفیق ربطی به لایحه دولت ندارد و زمین تا آسمان، فرق میکند. اینها همه را بههم ریختند و یک چیز دیگر نوشتند. ممکن است نظرشان بوده کاری به آن ندارم، ولی آثارش اگر تصویب میشد، بسیار خطرناک بود. رئیس جمهوری با تأکید بر اینکه نمیخواستیم بودجه رانتی درست کنیم، به موضوع مالیات ورود خودروهای لوکس از مناطق آزاد اشاره کرد و گفت: این 17 هزار میلیارد تومان از مالیات خودروهای لوکس را بلد بودیم که بنویسیم اما این کارها را نکردیم برای اینکه نمیخواستیم رانت به وجود بیاید. معیشت مردم برای ما خیلی مهم است.
روحانی افزود: در دولت معتقدیم ارز 4200 تومانی ممکن است به تدریج و یا یک زمانی تغییر کند اما این دیگر شعار نیست که شما یک دفعه بگویید نباشد. بعضی جنسها در بازار به غلط گران است و باید نظارت دقیقتری کنیم و این حرف درستی است اما آن طرف را بگویید یک مرتبه تغییر میخواهید بدهید، مردم با چه مشکلی مواجه میشوند؟ ما تنها راهحلی که دیدیم این بود که 4200 را به تدریج تغییر دهیم و این کار را کردیم و به تدریج برنج، شکر و حبوبات را خارج کردیم.
روحانی با تأکید بر اینکه «به نظر من آنچه که کمیسیون تلفیق تهیه کرده بود، نه با واقعیت منطبق بود، نه متناسب با معیشت مردم و نه منطبق با شکستن تحریمها بود»، گفت: رد مصوبه کمیسیون تلفیق حق مجلس بود که نپسندید و رد کرد. اگر مصوبه کمیسیون تلفیق به دولت هم میآمد، اینجا هم رد میشد، منتها با آرای بالاتر از مجلس رد میشد.
بودجه باید به کمیسیون تلفیق برگردد نه دولت
وی افزود: اما بعد از اینکه مجلس شورای اسلامی این را نپذیرفت، باید چه کار کنیم. عین این ماجرا را پارسال هم داشتیم یعنی پارسال در سال 98 بودجهای بود و رفت در کمیسیون تلفیق بحث شد و تصویب شد و در صحن علنی رد شد. رئیس جمهوری گفت: رئیس مجلس و مجلس چه کار کرد؟ رئیس مجلس آمد گفت حالا که صحن علنی گزارش کمیسیون تلفیق را رد کرده است، پس برگردد کمیسیون تلفیق تا اصلاح کند و این کار را کرد و برگشت کمیسیون تلفیق اصلاح کرد و لایحه هم تصویب و تمام شد اما چرا امسال نشد؟ روحانی تصریح کرد: اینکه دولت دو مرتبه بیاید اصلاحیه بنویسد از کجا درآمد، نه در آییننامه است و نه در جایی خبر داریم و نه رویه مجلس بوده است. از پارسال تا حالا مگر رنگ آسمان عوض شد، زمین مگر تغییر کرد؟ تنها اسم مجلس فرق کرده، آن مجلس دهم بود و این مجلس یازدهم است. مجلس همان مجلس است و قانون و آییننامه، همان قانون و آییننامه است.
رئیس جمهوری اظهار داشت: امروز نیز دولت رسماً به مجلس شورای اسلامی اعلام میکند که طبق رویه و روال و استنباط ما، انشاءالله آنچه بوده به کمیسیون تلفیق برگردد و آنجا بررسی مجدد و انشاءالله تصویب شود و به یک نقطه مطلوب برسیم. امروز نظرمان را به مجلس اعلام میکنیم چون پارسال همین داستان بوده، قبل از آن در مجلس سابقه دارد که رویه اینچنین بوده است.
برخی ناراحت هستند که ترامپ سرنگون شده!
روحانی خطاب به قوای سه گانه، مردم و رسانهها گفت: الان شرایطی نیست که سردارانی در میدان جنگ و در برابر دشمن باشند و خدای ناکرده یک عدهای علیه سردارانی که در این میدان جنگ مبارزه میکنند، پشت دشمن سنگر بگیرند. همه باید یاری و کمک کنند. ما در این جنگ اقتصادی روزهای سختی را میگذرانیم. رئیس جمهوری اظهار داشت: اگر کسی این شرایط را باور نکرده است، پس باید در افکار و مطالعات خودش تجدیدنظر کند. مگر میشود، جنگ و جنون ترامپ را انکار کرد؟! بعضیها ناراحت هستند ترامپ سرنگون شده است و در جلسات خصوصی این را میگویند که اگر این آدم مجنون میماند، بهتر بود.تعجب میکنم عدهای میدانند بخش بزرگ مشکلات برای تحریم است، اما یک کلمه و یک جمله علیه امریکا حرف نمیزنند. رئیس جمهوری ادامه داد: بعضیهایشان مدعی ضدامریکایی بودن هستند، اما وقتی چیزی گران میشود یک فحش به امریکا نمیدهند، چون فحش خدشهدار میشود؛ فحش ویژه دولت است. فقط باید علیه دولت و مخصوصاً شخص رئیس جمهوری فحش داد. چرا باید این کار را بکنیم! دنبال چه هستیم! چه هدفی داریم!
پیشرفت اقتصاد بدون اقتصاد دیجیتال ممکن نیست
روحانی با اشاره به گسترش پوشش اینترنت و توسعه پهنباند خاطرنشان کرد: خدمت مردم شریف ایران میگویم اگر کسی در دنیای امروز تصور کند پیشرفت اقتصادی بدون اقتصاد دیجیتال امکانپذیر است، خطا کرده. اگر اقتصاد پیشرفت کند باید بخش دیجیتال و شبکه ملی اطلاعات پیشرفت کند و باید باندهای ما ظرفیت این کار را داشته باشد. روحانی با بیان اینکه دولت در نبرد توأمان با کرونا و تحریم، همه توان خود را به کار گرفت تا فشار اقتصادی مضاعف نشود، افزود: در همین یک ماه گذشته، به آمار اقتصادی که مراجعه کنید روند تورم، کاهنده و روند رشد اقتصادی با وجود تورم و همه مشکلاتی که داریم، رو به افزایش است.
هیچ بندی از برجام عوض نمیشود
روحانی در بخش دیگری از سخنانش تصریح کرد: خطاب به جامعه جهانی و مخصوصاً کشورهایی که در برجام حضور داشتند، حال 1+4 یا ممکن است در آینده 1+5 بشود، این را به صراحت میگویم، هیچ بندی از برجام عوض نخواهد شد. هیچ فردی هم به برجام اضافه نخواهد شد. حرفهای ناروا گفته نشود. این توافق چیزی نیست که به سادگی به دست آمده باشد. این توافق است، میخواهند اهلاً و سهلاً، همه پای تعهد بیایند، نمیخواهند هم اهلاً و سهلاً دنبال زندگی خود بروند.
وی با بیان اینکه ما کار خودمان را انجام میدهیم، ادامه داد: امریکاییها باید بدانند آنها تا امروز ناقض قطعنامه 2231 هستند، دائم بحث برجام نکنند. این بحث ایران نیست، این قطعنامه مورد اتفاق شورای امنیت سازمان ملل است. شما هر لحظه که صبر کنید، جرم بالاتری انجام دادید. رئیس جمهوری اضافه کرد: شما قطعنامه 2231 را نقض کردید. به قطعنامه برگردید، به قانون برگردید، به مقررات بینالمللی برگردید. البته اگر برگشتید ما هم بهطور کامل به تعهداتمان عمل خواهیم کرد. ما قطعنامه را نقض نکردیم که بیاییم اصلاح کنیم. ما از برجام خارج نشدیم که برگردیم. 7 تا صندلی بود، ما 6 تا نشستیم، یک نفر از اینها یک دفعه جنون ادواری گرفت و بلند شد و بیرون رفت. حالا یک مقدار عقل پیدا کرده و جنون ادواری تمام شد، میخواهد سر میز خود برگردد، با بقیه چه کار دارد؟ روحانی اظهار داشت: اگر هرگونه حسن نیت دیدیم، پاسخ آن حسن نیت خواهد بود. اگر هرگونه اقدامی در مقام عمل دیدیم، پاسخ آن اقدام خواهد بود. اگر تعهد کامل بود از طرف ما هم تعهد کامل خواهد بود.
به گزارش پایگاه اطلاعرسانی ریاست جمهوری، حجتالاسلام والمسلمین حسن روحانی در جلسه هیأت دولت بالا بردن ارزش پول ملی را یکی از اهداف لایحه بودجه برشمرد و گفت: در بودجه وقتی علامت میدهیم که ارز 11500 تومان تعیین شده، همه دنیا میفهمند درآمد ارزی خیلی بیشتر از امسال را برای سال آینده پیشبینی کردیم. وقتی در بودجه میگوییم فروش نفت باید 2 میلیون و 300 هزار بشکه باشد، این پیام را همه دنیا میگیرند و همه میفهمند یعنی چی؟ ما پیامهای مهمی را در بودجه دادیم و متأسفانه بعضیها به این پیامهای مهم توجه نکردند.
روحانی با تأکید بر اینکه «میخواستیم مردم آینده بهتری را مد نظر داشته باشند، تولید حرکت بهتری داشته باشد و جهش تولید را سال آینده هم ادامه دهیم»، گفت: نمیخواستیم کاری کنیم که برای محصولات پتروشیمی، فولاد و همه جا، مشکلاتی پیش بیاید و بازار سرمایه دچار مشکل شود و نمیخواستیم قیمت سوخت را برای صنایع مهم کشور، 5 برابر کنیم. آیا 5 برابر کردن قیمت سوخت صنایع تولیدی، ایجاد درآمد شد؟ این کار را ما هم بلد بودیم اما این یعنی گران کردن و تورم. تورم که شاخ و دم ندارد، با تصمیمات کمیسیون تلفیق مجلس روشن است که چه میشد و ما نگران همین بودیم.رئیس جمهوری اظهار داشت: همان چیزی که بیشتر از آن نگران بودیم به سرمان آمد. میترسیدیم مصوبات کمیسیون تلفیق را دائماً صدا و سیما تبلیغ کرده و به مردم بگوید و بازار و اقتصاد را خراب کند و آخرش آن مصوبه نیز تصویب نشود و همین هم شد.
مصوبه کمیسیون تلفیق ربطی به لایحه دولت ندارد
وی با بیان اینکه کمیسیون مجلس مصوبهای را تصویب کرد که خود مجلس نیز آن را رد کرد و به نظرم اگر این مصوبات کمیسیون تلفیق به دولت هم میآمد، رد میکرد، گفت: مصوبه کمیسیون تلفیق ربطی به لایحه دولت ندارد و زمین تا آسمان، فرق میکند. اینها همه را بههم ریختند و یک چیز دیگر نوشتند. ممکن است نظرشان بوده کاری به آن ندارم، ولی آثارش اگر تصویب میشد، بسیار خطرناک بود. رئیس جمهوری با تأکید بر اینکه نمیخواستیم بودجه رانتی درست کنیم، به موضوع مالیات ورود خودروهای لوکس از مناطق آزاد اشاره کرد و گفت: این 17 هزار میلیارد تومان از مالیات خودروهای لوکس را بلد بودیم که بنویسیم اما این کارها را نکردیم برای اینکه نمیخواستیم رانت به وجود بیاید. معیشت مردم برای ما خیلی مهم است.
روحانی افزود: در دولت معتقدیم ارز 4200 تومانی ممکن است به تدریج و یا یک زمانی تغییر کند اما این دیگر شعار نیست که شما یک دفعه بگویید نباشد. بعضی جنسها در بازار به غلط گران است و باید نظارت دقیقتری کنیم و این حرف درستی است اما آن طرف را بگویید یک مرتبه تغییر میخواهید بدهید، مردم با چه مشکلی مواجه میشوند؟ ما تنها راهحلی که دیدیم این بود که 4200 را به تدریج تغییر دهیم و این کار را کردیم و به تدریج برنج، شکر و حبوبات را خارج کردیم.
روحانی با تأکید بر اینکه «به نظر من آنچه که کمیسیون تلفیق تهیه کرده بود، نه با واقعیت منطبق بود، نه متناسب با معیشت مردم و نه منطبق با شکستن تحریمها بود»، گفت: رد مصوبه کمیسیون تلفیق حق مجلس بود که نپسندید و رد کرد. اگر مصوبه کمیسیون تلفیق به دولت هم میآمد، اینجا هم رد میشد، منتها با آرای بالاتر از مجلس رد میشد.
بودجه باید به کمیسیون تلفیق برگردد نه دولت
وی افزود: اما بعد از اینکه مجلس شورای اسلامی این را نپذیرفت، باید چه کار کنیم. عین این ماجرا را پارسال هم داشتیم یعنی پارسال در سال 98 بودجهای بود و رفت در کمیسیون تلفیق بحث شد و تصویب شد و در صحن علنی رد شد. رئیس جمهوری گفت: رئیس مجلس و مجلس چه کار کرد؟ رئیس مجلس آمد گفت حالا که صحن علنی گزارش کمیسیون تلفیق را رد کرده است، پس برگردد کمیسیون تلفیق تا اصلاح کند و این کار را کرد و برگشت کمیسیون تلفیق اصلاح کرد و لایحه هم تصویب و تمام شد اما چرا امسال نشد؟ روحانی تصریح کرد: اینکه دولت دو مرتبه بیاید اصلاحیه بنویسد از کجا درآمد، نه در آییننامه است و نه در جایی خبر داریم و نه رویه مجلس بوده است. از پارسال تا حالا مگر رنگ آسمان عوض شد، زمین مگر تغییر کرد؟ تنها اسم مجلس فرق کرده، آن مجلس دهم بود و این مجلس یازدهم است. مجلس همان مجلس است و قانون و آییننامه، همان قانون و آییننامه است.
رئیس جمهوری اظهار داشت: امروز نیز دولت رسماً به مجلس شورای اسلامی اعلام میکند که طبق رویه و روال و استنباط ما، انشاءالله آنچه بوده به کمیسیون تلفیق برگردد و آنجا بررسی مجدد و انشاءالله تصویب شود و به یک نقطه مطلوب برسیم. امروز نظرمان را به مجلس اعلام میکنیم چون پارسال همین داستان بوده، قبل از آن در مجلس سابقه دارد که رویه اینچنین بوده است.
برخی ناراحت هستند که ترامپ سرنگون شده!
روحانی خطاب به قوای سه گانه، مردم و رسانهها گفت: الان شرایطی نیست که سردارانی در میدان جنگ و در برابر دشمن باشند و خدای ناکرده یک عدهای علیه سردارانی که در این میدان جنگ مبارزه میکنند، پشت دشمن سنگر بگیرند. همه باید یاری و کمک کنند. ما در این جنگ اقتصادی روزهای سختی را میگذرانیم. رئیس جمهوری اظهار داشت: اگر کسی این شرایط را باور نکرده است، پس باید در افکار و مطالعات خودش تجدیدنظر کند. مگر میشود، جنگ و جنون ترامپ را انکار کرد؟! بعضیها ناراحت هستند ترامپ سرنگون شده است و در جلسات خصوصی این را میگویند که اگر این آدم مجنون میماند، بهتر بود.تعجب میکنم عدهای میدانند بخش بزرگ مشکلات برای تحریم است، اما یک کلمه و یک جمله علیه امریکا حرف نمیزنند. رئیس جمهوری ادامه داد: بعضیهایشان مدعی ضدامریکایی بودن هستند، اما وقتی چیزی گران میشود یک فحش به امریکا نمیدهند، چون فحش خدشهدار میشود؛ فحش ویژه دولت است. فقط باید علیه دولت و مخصوصاً شخص رئیس جمهوری فحش داد. چرا باید این کار را بکنیم! دنبال چه هستیم! چه هدفی داریم!
پیشرفت اقتصاد بدون اقتصاد دیجیتال ممکن نیست
روحانی با اشاره به گسترش پوشش اینترنت و توسعه پهنباند خاطرنشان کرد: خدمت مردم شریف ایران میگویم اگر کسی در دنیای امروز تصور کند پیشرفت اقتصادی بدون اقتصاد دیجیتال امکانپذیر است، خطا کرده. اگر اقتصاد پیشرفت کند باید بخش دیجیتال و شبکه ملی اطلاعات پیشرفت کند و باید باندهای ما ظرفیت این کار را داشته باشد. روحانی با بیان اینکه دولت در نبرد توأمان با کرونا و تحریم، همه توان خود را به کار گرفت تا فشار اقتصادی مضاعف نشود، افزود: در همین یک ماه گذشته، به آمار اقتصادی که مراجعه کنید روند تورم، کاهنده و روند رشد اقتصادی با وجود تورم و همه مشکلاتی که داریم، رو به افزایش است.
هیچ بندی از برجام عوض نمیشود
روحانی در بخش دیگری از سخنانش تصریح کرد: خطاب به جامعه جهانی و مخصوصاً کشورهایی که در برجام حضور داشتند، حال 1+4 یا ممکن است در آینده 1+5 بشود، این را به صراحت میگویم، هیچ بندی از برجام عوض نخواهد شد. هیچ فردی هم به برجام اضافه نخواهد شد. حرفهای ناروا گفته نشود. این توافق چیزی نیست که به سادگی به دست آمده باشد. این توافق است، میخواهند اهلاً و سهلاً، همه پای تعهد بیایند، نمیخواهند هم اهلاً و سهلاً دنبال زندگی خود بروند.
وی با بیان اینکه ما کار خودمان را انجام میدهیم، ادامه داد: امریکاییها باید بدانند آنها تا امروز ناقض قطعنامه 2231 هستند، دائم بحث برجام نکنند. این بحث ایران نیست، این قطعنامه مورد اتفاق شورای امنیت سازمان ملل است. شما هر لحظه که صبر کنید، جرم بالاتری انجام دادید. رئیس جمهوری اضافه کرد: شما قطعنامه 2231 را نقض کردید. به قطعنامه برگردید، به قانون برگردید، به مقررات بینالمللی برگردید. البته اگر برگشتید ما هم بهطور کامل به تعهداتمان عمل خواهیم کرد. ما قطعنامه را نقض نکردیم که بیاییم اصلاح کنیم. ما از برجام خارج نشدیم که برگردیم. 7 تا صندلی بود، ما 6 تا نشستیم، یک نفر از اینها یک دفعه جنون ادواری گرفت و بلند شد و بیرون رفت. حالا یک مقدار عقل پیدا کرده و جنون ادواری تمام شد، میخواهد سر میز خود برگردد، با بقیه چه کار دارد؟ روحانی اظهار داشت: اگر هرگونه حسن نیت دیدیم، پاسخ آن حسن نیت خواهد بود. اگر هرگونه اقدامی در مقام عمل دیدیم، پاسخ آن اقدام خواهد بود. اگر تعهد کامل بود از طرف ما هم تعهد کامل خواهد بود.
وزیر خارجه عراق در دیدار با مقامات ایران:
بغداد به دنبال توسعه همهجانبه روابط با تهران است
رئیس جمـــهوری روز گذشــته در دیدار«فؤاد حسین» وزیر خارجه عراق با اســـــتقبال از تعمیــــــــق روابط تهران – بغداد، تأکید کرد که جمهوری اسلـــــامی ایــــــران و جمهـــــوری عراق، از مشترکات مستحکمی برخوردارنـــــــد و این مشترکات دو کشور را آنچنان به یکدیگر پیوند میدهند که نتایج و ثمرات این پیوند برادرانه و استراتژیک از دو کشور فراتر رفته و امنیت و ثبات کل منطقه را تضمین میکند. به گزارش پایگاه اطلاعرسانی ریاست جمهوری، حجتالاسلام حسن روحانی گفت: ایران و عراق با توجه به ظرفیتهای اقتصادی که دارند میتوانند به عنوان دو اقتصاد مکمل، همدیگر را پوشش دهند و باید با برداشتن گامهایی حجم مبادلات تجاری به چشمانداز 20 میلیارد دلار در سال برسد. روحانی با تأکید براینکه برای ایران حمایت از ثبات و امنیت، استقلال و تمامیت ارضی عراق از اولویت ویژهای برخوردار است، گفت: تهران با هرگونه مداخله خارجی در امور داخلی عراق مخالف است و آن را به ضرر مردم عراق و کل منطقه میداند. رئیس جمهوری افزود: ترور ناجوانمردانه شهید حاج قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس نمونه و مصداق بیشرمانهترین دخالت خارجی در امور داخلی عراق بود که در قالب عملیات تروریستی دولتی انجام شد و قهرمانان پیروزی بر داعش را هدف قرار داد. رئیس جمهوری همچنین تأکید کرد که ایران از حضور عراق در تعاملات منطقهای حمایت میکند و معتقد است که عراق وزنه مهمی در تعاملات سیاسی و امنیتی منطقه است. روحانی ابراز امیدواری کرد دولت جدید امریکا به این نتیجه برسد که حضور آن در این منطقه به ضرر امنیت است و در این سیاست تجدید نظر کند. وزیر امور خارجه عراق نیز در این دیدارگفت: براساس توافقات مختلفی که مقامات دو کشور داشتهاند، تعاملات و روابط در حوزههای مختلف اقتصادی و تجاری در حال پیگیری است و عراق به دنبال گسترش و توسعه همه جانبه روابط با ایران است.
فؤاد حسین افزود: ملت و دولت عراق همواره قدردان همراهیها و همکاریهای ایران در مبارزه با تروریسم در عراق و بویژه داعش است و این موضوع را هیچگاه فراموش نخواهد کرد. او اظهار کرد: بغداد مصرانه خروج نیروهای خارجی از عراق را دنبال میکند و با مذاکرات و اقداماتی که انجام گرفته این موضوع در حال انجام است. وزیر خارجه عراق که روز گذشته در رأس هیأتی به کشورمان سفر کرده است، علاوه بر رئیس جمهوری، با رئیس مجلس، وزیر خارجه و دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان دیدار و گفتوگو کرد. ظریف در دیدار با همتای عراقی خود، با قدردانی از پیگیری روند قضایی ترور سرداران شهید سپهبد سلیمانی و ابومهدی المهندس از سوی دولت عراق، ابراز امیدواری کرد عاملان و آمران این اقدام جنایتکارانه از طریق پیگیریهای قضایی به سزای اعمال جنایتکارانه و خسارتبار خود برسند. او درعین حال، پایان دادن به حضور نیروهای امریکا در منطقه را بهترین واکنش به این اقدام تروریستی خواند.
علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی هم در دیدار فؤاد حسین، از اقدام دستگاه قضایی عراق در زمینه صدور حکم بازداشت ترامپ و پمپئو، عامل اصلی بی ثباتی و بحران در منطقه را حضور شرارتبار نیروهای بیگانه بویژه نیروهای امریکایی دانست و گفت: اجرای هر چه سریعتر مصوبه مجلس عراق برای خروج نظامیان بیگانه از عراق مقدمه خوبی برای خروج آنان از کل منطقه است.
فؤاد حسین افزود: ملت و دولت عراق همواره قدردان همراهیها و همکاریهای ایران در مبارزه با تروریسم در عراق و بویژه داعش است و این موضوع را هیچگاه فراموش نخواهد کرد. او اظهار کرد: بغداد مصرانه خروج نیروهای خارجی از عراق را دنبال میکند و با مذاکرات و اقداماتی که انجام گرفته این موضوع در حال انجام است. وزیر خارجه عراق که روز گذشته در رأس هیأتی به کشورمان سفر کرده است، علاوه بر رئیس جمهوری، با رئیس مجلس، وزیر خارجه و دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان دیدار و گفتوگو کرد. ظریف در دیدار با همتای عراقی خود، با قدردانی از پیگیری روند قضایی ترور سرداران شهید سپهبد سلیمانی و ابومهدی المهندس از سوی دولت عراق، ابراز امیدواری کرد عاملان و آمران این اقدام جنایتکارانه از طریق پیگیریهای قضایی به سزای اعمال جنایتکارانه و خسارتبار خود برسند. او درعین حال، پایان دادن به حضور نیروهای امریکا در منطقه را بهترین واکنش به این اقدام تروریستی خواند.
علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی هم در دیدار فؤاد حسین، از اقدام دستگاه قضایی عراق در زمینه صدور حکم بازداشت ترامپ و پمپئو، عامل اصلی بی ثباتی و بحران در منطقه را حضور شرارتبار نیروهای بیگانه بویژه نیروهای امریکایی دانست و گفت: اجرای هر چه سریعتر مصوبه مجلس عراق برای خروج نظامیان بیگانه از عراق مقدمه خوبی برای خروج آنان از کل منطقه است.
رهبر معظم انقلاب در نشست تصویری با جمعی از مداحان اهلبیت علیهمالسلام:
بدگویی و بدزبانی در جامعه باید جمع شود
در خجسته سالروز میلاد حضرت فاطمهزهرا سلاماللهعلیها، رهبر انقلاب اسلامی صبح دیروز (چهارشنبه) در نشست تصویری با جمعی از مداحان اهل بیت علیهمالسلام، حضرت صدیقه طاهره را تجسم عالیترین مفاهیم اسلامی درباره زن، مادر و همسر دانستند و گفتند: در دیدگاه اسلامی قویترین پایه تربیت فکری و روحی انسان در کانون خانواده قرار دارد و در این کانون است که زمینه رشد واقعی زن در عرصههای مختلف فراهم میشود. ایشان همچنین بر لزوم حفظ ادب اسلامی در سخن گفتن و پرهیز از بدزبانی و بدگویی علیه یکدیگر در فضای رسانهای و مجازی، تأکید کردند.
به گزارش پایگاه اطلاعرسانی دفتر مقام معظم رهبری، حضرت آیتالله خامنهای با تبریک میلاد حضرت زهرا سلاماللهعلیها و بزرگداشت مقام زن و مادر و همچنین سالروز ولادت امام خمینی(ره) و دهه مبارک فجر، به ابعاد شخصیتی حضرت زهرا و نقش برجسته ایشان بهعنوان دختر گرامی و غمگسار پیامبر اسلام(ص) و همچنین همسر و همتراز حضرت علی(ع) و مادر چهار خورشید درخشان و سرسلسله نسل پیامبر عظیمالشأن اسلام اشاره کردند و گفتند: آن حضرت در دوران زندگی خود با فراز و نشیبها، آزمونهای بینظیر و محنتهای متعددی مواجه شدند اما در همه عرصهها همچون همسرداری، مادری، مدیریت خانه، تربیت فرزندان، جهاد فی سبیلالله، امر به معروف و نهی از منکر، عبادت و بندگی خدا و اخلاص در اوج بودند و نشان دادند یک زن میتواند به رتبه عالی عصمت برسد.
ایشان، حضرت زهرا و حضرت علی و فرزندان گرامی آنان را نمونه عالی یک خانواده اسلامی دانستند که الگوبرداری از همراهی، همدلی، اخلاص و مجاهدت آن بزرگواران میتواند جامعه اسلامی را به اوج برساند.
رهبر انقلاب اسلامی افزودند: برخی اوقات دلها در بعضی از امور مضطرب میشوند اما نباید پریشان شوند زیرا رشحات آن مودّت و همراهی و مجاهدتهای خالصانه اهل بیت در نظام جمهوری اسلامی نیز کاملاً مشهود است که فراگیری روحیه بسیجی، خدمات بینام و نشان شهدای هستهای، تلاشهای گروههای جهادی و هزاران گروه جوان در عرصههای فرهنگی و علمی و همچنین صحنهها و جلوههای زیبای گروههای پرستاری و پزشکی در قضیه کرونا، در واقع پیروی از همان نقشه جامع است.
حضرت آیتالله خامنهای با اشاره به تفاوت بنیادین دیدگاه اسلام و غرب در مقوله زن، افزودند: نگاه اسلام و جمهوری اسلامی به زن، نگاه تکریم و احترام است در حالی که نگاه رایج غرب، نگاه کالایی و ابزاری است.
ایشان خاطرنشان کردند: در اسلام، زن و مرد از لحاظ ارزشهای الهی و انسانی تفاوتی ندارند. البته در کنار وظایف مشترک، هر یک از زن و مرد وظایف ویژهای هم دارند و به همین علت است که خداوند متعال ترکیب ساختمان جسمی آنها را متناسب با این وظایف ویژه آفریده است. ما به نگاه اسلام افتخار میکنیم و در مقابل نگاه غرب به زن و سبک زندگی، سراپا اعتراض هستیم.
حضرت آیتالله خامنهای با اشاره به تبلیغات غربیها مبنی بر اینکه اسلام و حجاب اسلامی مانع رشد زن میشود، گفتند: این یک دروغ واضح است و دلیل بارز خلاف واقع بودن آن، وضعیت زنان در جمهوری اسلامی است.
ایشان افزودند: در ایران در هیچ مقطع تاریخی تا به این حد، زن تحصیلکرده و فعال در عرصههای مختلف اجتماعی، فرهنگی و هنری، علمی، سیاسی و اقتصادی حضور نداشته و همه اینها از برکت جمهوری اسلامی است.
ایشان همچنین با تجلیل از نقش ماندگار و بینظیر مادران و همسران شهدای دفاع مقدس و شهدای دفاع از حرم گفتند: متأسفانه درباره این بزرگواران آثار هنری کمی تولید شده که جا دارد اقدامات بیشتری انجام شود.
رهبر انقلاب اسلامی نگاه اسلام به زن را زمینهساز برجسته شدن نقش محوری خانواده و مادر برشمردند و با تأکید براینکه قویترین پایههای تربیت فکری و روحی و حقیقیترین فضای صمیمیت در کانون خانواده شکل میگیرد، خاطرنشان کردند: دستگاههای تبلیغاتی غرب و متأسفانه برخی غربزدههای داخلی تلاش دارند تا نقش محوری مادر در خانواده کمرنگ یا حذف شود.
حضرت آیتالله خامنهای با تأکید بر لزوم ارجگذاری به جایگاه زنان خانهدار و نقش ویژه آنان در خانواده، به موضوع ازدواج بهنگام و فرزندآوری نیز اشاره کردند و افزودند: این دو موضوع از نیازهای حیاتی امروز و فردای کشور است که مداحان باید بهعنوان یک رسانه بزرگ برای ترویج آن نقشآفرینی کنند.
حضرت آیتالله خامنهای در بخش دیگری از سخنانشان، مداحی را پدیدهای ویژه و منحصر بفرد خواندند و با اشاره به ترکیب این هنر از شعر، نغمهپردازی، رساندن سخن به اعماق جان مخاطبان با صدای خوش و همچنین برخورداری از عناصرِ اندیشه، عاطفه، اطلاعات معارفی، تاریخی و آگاهیهای اجتماعی و جهانی، گفتند: موضوع کار مداح از عالیترین موضوعات یعنی ستایشگری اهلبیت و وظیفه او گسترش دادن الگوی زیست نبوی، علوی و فاطمی و ترویج اندیشهها و درسهای آن بزرگواران است.
ایشان با توصیه مداحان به جدی گرفتن این وظیفه مهم، تأکید کردند: هیأت باید به شکل هیأت باقی بماند بنابراین قالب و شکل مداحی را حفظ کنید و نگذارید با استفاده از ابزارهای خارج از قالب مداحی، هیأتها به محیطهای دیگر تبدیل شوند.
رهبر انقلاب اسلامی مداحان و شعرای اشعار مداحی را به استفاده از مطالب متقن و محکم و متین سفارش کردند و با انتقاد از مخدوش شدن ادب اسلامی در برخی محیط های رسانهای و فضای مجازی، در توصیه مهم و پایانی خود به مداحان و همه تریبونداران و رسانهها، بر «حفظ ادب اسلامی در سخن گفتن» تأکید و خاطرنشان کردند: بدگویی و بدزبانی در جامعه باید جمع شود و ادب اسلامی گسترش یابد.
ایشان با اشاره به دو خطبه طوفانی حضرت زهرا(س) پس از رحلت پیامبر اعظم(ص) که در عین مضامین مهم و اعتراضی و اعلام خطر درباره انحراف از مفاهیم برجسته اسلامی، با کلمات محکم و متین و بدون بیان حتی یک کلمه توهینآمیز بیان شده است، افزودند: مکتب اهل بیت از مسائلی مانند قول بهغیر علم، غیبت، تهمت، بدگویی و بدزبانی مبرا است و شما مداحان نیز باید این معارف را در زبان و عمل به مردم تعلیم دهید.
حضرت آیتالله خامنهای با ابراز خرسندی از حرکت رو به رشد دستگاههای تبلیغی کشور از جمله بخش مداحی، از ابتکارات خوب مداحان در مناسبتهای ماه مبارک رمضان و عزاداری محرم که متناسب با شرایط کرونا انجام شد، تقدیر و در پایان خاطرنشان کردند: بدانید دشمنان در مقابله با جمهوری اسلامی هیچ غلطی نمیتوانند بکنند و اسلام و جمهوری اسلامی رو به قوت و اقتدار روزافزون است.
ایشان افزودند: البته مشکلات و فراز و نشیبها همواره وجود داشته و دارد. افرادی خدمت میکنند و افرادی هم ظرفیتها را از دست میدهند اما جمعبندی همه اینها، حرکت رو به جلو است.
پیش از سخنان رهبر انقلاب اسلامی، هشت نفر از مداحان و شاعران از استانهای مختلف کشور به قرائت اشعار و مدایحی در فضایل حضرت فاطمهزهرا سلاماللهعلیها پرداختند.
به گزارش پایگاه اطلاعرسانی دفتر مقام معظم رهبری، حضرت آیتالله خامنهای با تبریک میلاد حضرت زهرا سلاماللهعلیها و بزرگداشت مقام زن و مادر و همچنین سالروز ولادت امام خمینی(ره) و دهه مبارک فجر، به ابعاد شخصیتی حضرت زهرا و نقش برجسته ایشان بهعنوان دختر گرامی و غمگسار پیامبر اسلام(ص) و همچنین همسر و همتراز حضرت علی(ع) و مادر چهار خورشید درخشان و سرسلسله نسل پیامبر عظیمالشأن اسلام اشاره کردند و گفتند: آن حضرت در دوران زندگی خود با فراز و نشیبها، آزمونهای بینظیر و محنتهای متعددی مواجه شدند اما در همه عرصهها همچون همسرداری، مادری، مدیریت خانه، تربیت فرزندان، جهاد فی سبیلالله، امر به معروف و نهی از منکر، عبادت و بندگی خدا و اخلاص در اوج بودند و نشان دادند یک زن میتواند به رتبه عالی عصمت برسد.
ایشان، حضرت زهرا و حضرت علی و فرزندان گرامی آنان را نمونه عالی یک خانواده اسلامی دانستند که الگوبرداری از همراهی، همدلی، اخلاص و مجاهدت آن بزرگواران میتواند جامعه اسلامی را به اوج برساند.
رهبر انقلاب اسلامی افزودند: برخی اوقات دلها در بعضی از امور مضطرب میشوند اما نباید پریشان شوند زیرا رشحات آن مودّت و همراهی و مجاهدتهای خالصانه اهل بیت در نظام جمهوری اسلامی نیز کاملاً مشهود است که فراگیری روحیه بسیجی، خدمات بینام و نشان شهدای هستهای، تلاشهای گروههای جهادی و هزاران گروه جوان در عرصههای فرهنگی و علمی و همچنین صحنهها و جلوههای زیبای گروههای پرستاری و پزشکی در قضیه کرونا، در واقع پیروی از همان نقشه جامع است.
حضرت آیتالله خامنهای با اشاره به تفاوت بنیادین دیدگاه اسلام و غرب در مقوله زن، افزودند: نگاه اسلام و جمهوری اسلامی به زن، نگاه تکریم و احترام است در حالی که نگاه رایج غرب، نگاه کالایی و ابزاری است.
ایشان خاطرنشان کردند: در اسلام، زن و مرد از لحاظ ارزشهای الهی و انسانی تفاوتی ندارند. البته در کنار وظایف مشترک، هر یک از زن و مرد وظایف ویژهای هم دارند و به همین علت است که خداوند متعال ترکیب ساختمان جسمی آنها را متناسب با این وظایف ویژه آفریده است. ما به نگاه اسلام افتخار میکنیم و در مقابل نگاه غرب به زن و سبک زندگی، سراپا اعتراض هستیم.
حضرت آیتالله خامنهای با اشاره به تبلیغات غربیها مبنی بر اینکه اسلام و حجاب اسلامی مانع رشد زن میشود، گفتند: این یک دروغ واضح است و دلیل بارز خلاف واقع بودن آن، وضعیت زنان در جمهوری اسلامی است.
ایشان افزودند: در ایران در هیچ مقطع تاریخی تا به این حد، زن تحصیلکرده و فعال در عرصههای مختلف اجتماعی، فرهنگی و هنری، علمی، سیاسی و اقتصادی حضور نداشته و همه اینها از برکت جمهوری اسلامی است.
ایشان همچنین با تجلیل از نقش ماندگار و بینظیر مادران و همسران شهدای دفاع مقدس و شهدای دفاع از حرم گفتند: متأسفانه درباره این بزرگواران آثار هنری کمی تولید شده که جا دارد اقدامات بیشتری انجام شود.
رهبر انقلاب اسلامی نگاه اسلام به زن را زمینهساز برجسته شدن نقش محوری خانواده و مادر برشمردند و با تأکید براینکه قویترین پایههای تربیت فکری و روحی و حقیقیترین فضای صمیمیت در کانون خانواده شکل میگیرد، خاطرنشان کردند: دستگاههای تبلیغاتی غرب و متأسفانه برخی غربزدههای داخلی تلاش دارند تا نقش محوری مادر در خانواده کمرنگ یا حذف شود.
حضرت آیتالله خامنهای با تأکید بر لزوم ارجگذاری به جایگاه زنان خانهدار و نقش ویژه آنان در خانواده، به موضوع ازدواج بهنگام و فرزندآوری نیز اشاره کردند و افزودند: این دو موضوع از نیازهای حیاتی امروز و فردای کشور است که مداحان باید بهعنوان یک رسانه بزرگ برای ترویج آن نقشآفرینی کنند.
حضرت آیتالله خامنهای در بخش دیگری از سخنانشان، مداحی را پدیدهای ویژه و منحصر بفرد خواندند و با اشاره به ترکیب این هنر از شعر، نغمهپردازی، رساندن سخن به اعماق جان مخاطبان با صدای خوش و همچنین برخورداری از عناصرِ اندیشه، عاطفه، اطلاعات معارفی، تاریخی و آگاهیهای اجتماعی و جهانی، گفتند: موضوع کار مداح از عالیترین موضوعات یعنی ستایشگری اهلبیت و وظیفه او گسترش دادن الگوی زیست نبوی، علوی و فاطمی و ترویج اندیشهها و درسهای آن بزرگواران است.
ایشان با توصیه مداحان به جدی گرفتن این وظیفه مهم، تأکید کردند: هیأت باید به شکل هیأت باقی بماند بنابراین قالب و شکل مداحی را حفظ کنید و نگذارید با استفاده از ابزارهای خارج از قالب مداحی، هیأتها به محیطهای دیگر تبدیل شوند.
رهبر انقلاب اسلامی مداحان و شعرای اشعار مداحی را به استفاده از مطالب متقن و محکم و متین سفارش کردند و با انتقاد از مخدوش شدن ادب اسلامی در برخی محیط های رسانهای و فضای مجازی، در توصیه مهم و پایانی خود به مداحان و همه تریبونداران و رسانهها، بر «حفظ ادب اسلامی در سخن گفتن» تأکید و خاطرنشان کردند: بدگویی و بدزبانی در جامعه باید جمع شود و ادب اسلامی گسترش یابد.
ایشان با اشاره به دو خطبه طوفانی حضرت زهرا(س) پس از رحلت پیامبر اعظم(ص) که در عین مضامین مهم و اعتراضی و اعلام خطر درباره انحراف از مفاهیم برجسته اسلامی، با کلمات محکم و متین و بدون بیان حتی یک کلمه توهینآمیز بیان شده است، افزودند: مکتب اهل بیت از مسائلی مانند قول بهغیر علم، غیبت، تهمت، بدگویی و بدزبانی مبرا است و شما مداحان نیز باید این معارف را در زبان و عمل به مردم تعلیم دهید.
حضرت آیتالله خامنهای با ابراز خرسندی از حرکت رو به رشد دستگاههای تبلیغی کشور از جمله بخش مداحی، از ابتکارات خوب مداحان در مناسبتهای ماه مبارک رمضان و عزاداری محرم که متناسب با شرایط کرونا انجام شد، تقدیر و در پایان خاطرنشان کردند: بدانید دشمنان در مقابله با جمهوری اسلامی هیچ غلطی نمیتوانند بکنند و اسلام و جمهوری اسلامی رو به قوت و اقتدار روزافزون است.
ایشان افزودند: البته مشکلات و فراز و نشیبها همواره وجود داشته و دارد. افرادی خدمت میکنند و افرادی هم ظرفیتها را از دست میدهند اما جمعبندی همه اینها، حرکت رو به جلو است.
پیش از سخنان رهبر انقلاب اسلامی، هشت نفر از مداحان و شاعران از استانهای مختلف کشور به قرائت اشعار و مدایحی در فضایل حضرت فاطمهزهرا سلاماللهعلیها پرداختند.
مجلس شفاف نشد
نمایندگان مجلس با کلیات طرح «شفافیت آرا» مخالفت کردند
گروه سیاسی/ دیروز روز اظهار تأسف مجلسیها بود؛ از رئیس و برخی نمایندگان گرفته که به دنبال شفافیت آرای خود بودند و ناکام ماندند تا آنانی که این کار را تبلیغاتی برای ریاست جمهوری 1400 دانستند و حسابی به حامی اصلی طرح انتقاد کردند.
در جلسه علنی روز چهارشنبه مجلس طرح شفافیت آرای نمایندگان مورد بررسی قرار گرفت. طرحی که از همان روزهای ابتدایی آغاز بهکار مجلس یازدهم در کنار شعارهای نمایندگان اصولگرا قرار گرفته بود و روز یکشنبه هم وقتی تقاضای برخی از آنان برای در اولویت قرار گرفتنش بررسی شد، موافقت اکثریت نمایندگان را در پی داشت.
این طرح که همان اصلاح موادی از قانون آییننامه داخلی مجلس است، دیروز تنها 3 رأی با تصویب فاصله داشت و آنقدر برای محمدباقر قالیباف که از حامیان اصلی این طرح بوده، گران آمد که پس از مخالفت نمایندگان با آن طی توضیحی در توئیتر خود نوشت: «به طرح شفافیت، رأی موافق دادم ولی متأسفانه این طرح که به دو سوم آرا نیاز داشت با ۱۵۳ رأی (۶۵.۲ درصد) موافق و فقط با ۳ رأی کمتر تصویب نشد. امیدوارم با ایجاد اصلاحات مدنظر نمایندگان و افزوده شدن به دامنه شفافیت، طرح مجدداً به صحن بیاید و در همین مجلس، قفل تصویب شفافیت آرا شکسته شود.»
اما از میان صحبتهای مخالفان این طرح میتوان فهمید که چرا رئیس مجلس به حمایت از آن برخاسته و با عدم موافقت نمایندگان نتوانست ناراحتی خود را پنهان کند.
مخالفان این طرح همگی بر لزوم شفافیت تأکید داشتند اما معتقد بودند که این طرح نمیتواند آن طور که باید و شاید شفافسازی کرده و تنها نمایندگان را در تصمیمگیریها تحت فشار میگذارد. آنان حرفهای دیگری هم از پشت پرده طرح گفتند و از همه مهمتر رفتار محمدباقر قالیباف را در برخورد با این طرح مورد انتقاد قرار دادند.
الیاس نادران، نماینده تهران در مخالفت با کلیات این طرح گفت: بنده از معدود افرادی بودهام که از مجلس هفتم در سختترین شرایط یعنی رأی به وزرا یا استیضاح وزرا و یا رأی به برجام نظر خود را صراحتاً اعلام کردم و هیچ ابایی نداشتم. مشکل ما رفتار دوگانهای است که نمایش شفافیت است. در جلسه روز سهشنبه، بنده تقاضای رأیگیری با ورقه را برای کلیات لایحه بودجه مطرح کردم و به دبیر هیأت رئیسه این موضوع را بیان کردم اما گفتند که رئیس مجلس شورای اسلامی به صلاح نمیداند. چطور دیروز شفافیت آرا بد بود و امروز شفافیت آرا خوب شده است؟ این گونه نمیشود؛ شفافیت یعنی ما هر موضعی که داریم صراحتاً به مردم اعلام کنیم. وی در ادامه تأکید کرد: این رفتارها نمایش شفافیت است. رئیس مجلس شورای اسلامی اگر طرفدار شفافیت هست، صراحتاً اعلام کند که روز سهشنبه به کلیات لایحه بودجه چه رأیی داد. بنده بشدت با شفافیت آرا موافقم ولی باید ملاحظه نمایندگان شهرستانها را بکنید که چه فشاری از سوی بخشهای مختلف استان سالها وارد خواهد شد. کل کشور تهران نیست نباید نماینده را در شرایط پوپولیستی قرار دهیم.
حسین روحالامینی، دیگر نماینده مخالف این طرح هم با اشاره به جلسه روز سهشنبه مجلس که به بررسی لایحه بودجه اختصاص داشت، گفت: بنده با این رویه مخالف هستم که بخواهیم برای مردم نمایش بازی کنیم. آقایان جوان نمایندهای که روز گذشته چهار انگشت یک نماینده را به دو انگشت تبدیل کردند و از سر و کول نمایندگان بالا میرفتند و عدهای را تحت فشار گذاشتند تا نظر خود را درخصوص لایحه بودجه عوض کنند، آیا این معنای شفافیت است؟
محمد باقری، دیگر نماینده مخالف هم این طرح را پوپولیستی خواند و گفت: این طرح تبصرههایی دارد که ماهیت شفافیت را نقض میکند و طرح پوچ و بیخاصیتی است.
پس از رد طرح شفافیت آرا در نشست علنی چهارشنبه مجلس، محمدتقی نقدعلی نماینده خمینی شهر هم دلیل بررسی این طرح را تمایل قالیباف برای کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری 1400 دانست و خطاب به رئیس مجلس گفت: آقای قالیباف، این روزها گفته میشود که قرار است شما نامزد ریاست جمهوری شوید و برخی از اقدامات بویژه بحث شفافیت ابزاری برای انتخابات ریاست جمهوری است که این در شأن مجلس نیست.
نقد علی همچنین نسبت به ابهام پیش آمده در جلسه سهشنبه بر سر بررسی لایحه بودجه هم به قالیباف و هیأت رئیسه خرده گرفت و گفت: نمایندگان در حالی به کلیات رأی ندادند که وقتی از آنها سؤال کردم که لایحه دولت به رأی گذاشته شده بود یا گزارش کمیسیون تلفیق، در این خصوص اختلاف نظر داشتتند و نمیدانستند که به چه رأی دادهاند و چرا آن را رد کردهاند؟ شما که دیروز لایحه را به دولت بازگرداندید، براساس کدام بند از آییننامه این کار را انجام دادید؟ آییننامه مجلس در این خصوص مسکوت است. امروز نیز هیأت رئیسه همین روند را طی میکند.
قالیباف اما در پاسخ، بدون آنکه انتقاد این نماینده مجلس درباره شائبه انتخاباتی بودن رفتار خود در قبال طرح شفافیت را توضیح دهد، درباره ابهام در جلسه سهشنبه گفت: دیروز قبل از آغاز رأیگیری درخصوص کلیات لایحه بودجه که صدای ضبط شده آن موجود است و میتوان آن را مجدداً پخش کرد، بنده تأکید کردم که کلیات لایحه بودجه به رأی گذاشته میشود و اگر رأی بیاورد، وارد جزئیات میشویم و براساس گزارش کمیسیون تلفیق جزئیات را بررسی میکنیم و اگر کلیات رأی نیاورد لایحه رد میشود. کاملاً این موضوع روشن و شفاف است و شما در حق مجلس شورای اسلامی و نمایندگان ظلم میکنید.
در پایان تعدادی از نمایندگان در نامهای به هیأت رئیسه خواستار شدند که مجدداً طرح شفافیت آرای نمایندگان در دستور کار مجلس قرار گیرد. البته طبق ماده ۱۳۰ آییننامه داخلی «اگر طرحی مورد تصویب مجلس یا کمیسیونهای موضوع اصل ۸۵ قانون اساسی واقع نشد، بدون تغییر اساسی تا شش ماه دیگر نمیتوان آن را مجدداً به مجلس پیشنهاد کرد مگر با تقاضای کتبی ۵۰ نماینده و تصویب مجلس» که آن گونه که سیدجواد ساداتی نژاد نماینده کاشان اعلام کرده، این تقاضا از سوی 53 نماینده به امضا رسیده است.
در جلسه علنی روز چهارشنبه مجلس طرح شفافیت آرای نمایندگان مورد بررسی قرار گرفت. طرحی که از همان روزهای ابتدایی آغاز بهکار مجلس یازدهم در کنار شعارهای نمایندگان اصولگرا قرار گرفته بود و روز یکشنبه هم وقتی تقاضای برخی از آنان برای در اولویت قرار گرفتنش بررسی شد، موافقت اکثریت نمایندگان را در پی داشت.
این طرح که همان اصلاح موادی از قانون آییننامه داخلی مجلس است، دیروز تنها 3 رأی با تصویب فاصله داشت و آنقدر برای محمدباقر قالیباف که از حامیان اصلی این طرح بوده، گران آمد که پس از مخالفت نمایندگان با آن طی توضیحی در توئیتر خود نوشت: «به طرح شفافیت، رأی موافق دادم ولی متأسفانه این طرح که به دو سوم آرا نیاز داشت با ۱۵۳ رأی (۶۵.۲ درصد) موافق و فقط با ۳ رأی کمتر تصویب نشد. امیدوارم با ایجاد اصلاحات مدنظر نمایندگان و افزوده شدن به دامنه شفافیت، طرح مجدداً به صحن بیاید و در همین مجلس، قفل تصویب شفافیت آرا شکسته شود.»
اما از میان صحبتهای مخالفان این طرح میتوان فهمید که چرا رئیس مجلس به حمایت از آن برخاسته و با عدم موافقت نمایندگان نتوانست ناراحتی خود را پنهان کند.
مخالفان این طرح همگی بر لزوم شفافیت تأکید داشتند اما معتقد بودند که این طرح نمیتواند آن طور که باید و شاید شفافسازی کرده و تنها نمایندگان را در تصمیمگیریها تحت فشار میگذارد. آنان حرفهای دیگری هم از پشت پرده طرح گفتند و از همه مهمتر رفتار محمدباقر قالیباف را در برخورد با این طرح مورد انتقاد قرار دادند.
الیاس نادران، نماینده تهران در مخالفت با کلیات این طرح گفت: بنده از معدود افرادی بودهام که از مجلس هفتم در سختترین شرایط یعنی رأی به وزرا یا استیضاح وزرا و یا رأی به برجام نظر خود را صراحتاً اعلام کردم و هیچ ابایی نداشتم. مشکل ما رفتار دوگانهای است که نمایش شفافیت است. در جلسه روز سهشنبه، بنده تقاضای رأیگیری با ورقه را برای کلیات لایحه بودجه مطرح کردم و به دبیر هیأت رئیسه این موضوع را بیان کردم اما گفتند که رئیس مجلس شورای اسلامی به صلاح نمیداند. چطور دیروز شفافیت آرا بد بود و امروز شفافیت آرا خوب شده است؟ این گونه نمیشود؛ شفافیت یعنی ما هر موضعی که داریم صراحتاً به مردم اعلام کنیم. وی در ادامه تأکید کرد: این رفتارها نمایش شفافیت است. رئیس مجلس شورای اسلامی اگر طرفدار شفافیت هست، صراحتاً اعلام کند که روز سهشنبه به کلیات لایحه بودجه چه رأیی داد. بنده بشدت با شفافیت آرا موافقم ولی باید ملاحظه نمایندگان شهرستانها را بکنید که چه فشاری از سوی بخشهای مختلف استان سالها وارد خواهد شد. کل کشور تهران نیست نباید نماینده را در شرایط پوپولیستی قرار دهیم.
حسین روحالامینی، دیگر نماینده مخالف این طرح هم با اشاره به جلسه روز سهشنبه مجلس که به بررسی لایحه بودجه اختصاص داشت، گفت: بنده با این رویه مخالف هستم که بخواهیم برای مردم نمایش بازی کنیم. آقایان جوان نمایندهای که روز گذشته چهار انگشت یک نماینده را به دو انگشت تبدیل کردند و از سر و کول نمایندگان بالا میرفتند و عدهای را تحت فشار گذاشتند تا نظر خود را درخصوص لایحه بودجه عوض کنند، آیا این معنای شفافیت است؟
محمد باقری، دیگر نماینده مخالف هم این طرح را پوپولیستی خواند و گفت: این طرح تبصرههایی دارد که ماهیت شفافیت را نقض میکند و طرح پوچ و بیخاصیتی است.
پس از رد طرح شفافیت آرا در نشست علنی چهارشنبه مجلس، محمدتقی نقدعلی نماینده خمینی شهر هم دلیل بررسی این طرح را تمایل قالیباف برای کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری 1400 دانست و خطاب به رئیس مجلس گفت: آقای قالیباف، این روزها گفته میشود که قرار است شما نامزد ریاست جمهوری شوید و برخی از اقدامات بویژه بحث شفافیت ابزاری برای انتخابات ریاست جمهوری است که این در شأن مجلس نیست.
نقد علی همچنین نسبت به ابهام پیش آمده در جلسه سهشنبه بر سر بررسی لایحه بودجه هم به قالیباف و هیأت رئیسه خرده گرفت و گفت: نمایندگان در حالی به کلیات رأی ندادند که وقتی از آنها سؤال کردم که لایحه دولت به رأی گذاشته شده بود یا گزارش کمیسیون تلفیق، در این خصوص اختلاف نظر داشتتند و نمیدانستند که به چه رأی دادهاند و چرا آن را رد کردهاند؟ شما که دیروز لایحه را به دولت بازگرداندید، براساس کدام بند از آییننامه این کار را انجام دادید؟ آییننامه مجلس در این خصوص مسکوت است. امروز نیز هیأت رئیسه همین روند را طی میکند.
قالیباف اما در پاسخ، بدون آنکه انتقاد این نماینده مجلس درباره شائبه انتخاباتی بودن رفتار خود در قبال طرح شفافیت را توضیح دهد، درباره ابهام در جلسه سهشنبه گفت: دیروز قبل از آغاز رأیگیری درخصوص کلیات لایحه بودجه که صدای ضبط شده آن موجود است و میتوان آن را مجدداً پخش کرد، بنده تأکید کردم که کلیات لایحه بودجه به رأی گذاشته میشود و اگر رأی بیاورد، وارد جزئیات میشویم و براساس گزارش کمیسیون تلفیق جزئیات را بررسی میکنیم و اگر کلیات رأی نیاورد لایحه رد میشود. کاملاً این موضوع روشن و شفاف است و شما در حق مجلس شورای اسلامی و نمایندگان ظلم میکنید.
در پایان تعدادی از نمایندگان در نامهای به هیأت رئیسه خواستار شدند که مجدداً طرح شفافیت آرای نمایندگان در دستور کار مجلس قرار گیرد. البته طبق ماده ۱۳۰ آییننامه داخلی «اگر طرحی مورد تصویب مجلس یا کمیسیونهای موضوع اصل ۸۵ قانون اساسی واقع نشد، بدون تغییر اساسی تا شش ماه دیگر نمیتوان آن را مجدداً به مجلس پیشنهاد کرد مگر با تقاضای کتبی ۵۰ نماینده و تصویب مجلس» که آن گونه که سیدجواد ساداتی نژاد نماینده کاشان اعلام کرده، این تقاضا از سوی 53 نماینده به امضا رسیده است.
معاون اول رئیس جمهوری:
بحث بودجه در مجلس بهخوبی مدیریت نشد
گروه سیاسی/ روز گذشته اعضای دولت از رأی سهشنبه نمایندگان درباره بودجه خشنود بودند. زیرا به باور آنان، آنچه در جلسه سهشنبه مجلس با رأی منفی نمایندگان روبهرو شد، کلیات لایحه دولت نبود، بلکه گزارش کمیسیون تلفیق از لایحه بود. مطابق چنین رویکردی بود که روز گذشته محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس جمهوری از مجلس تشکر کرد، چرا که به باور او کمیسیون تلفیق شاکله لایحه بودجه ۱۴۰۰ را بههم زده بود. حسینعلی امیری، معاون امور مجلس رئیس جمهوری که سابقه عضویت در شورای نگهبان را دارد هم اظهارکرد آنچه سهشنبه گذشته به صحن آمد مصوبات کمیسیون تلفیق بود، نه لایحه دولت. او گفت که براساس رویههای سابق که در مجلس اتفاق افتاده است، دیگر نیازی به ارسال لایحه جدید یا اصلاح شده بودجه از سوی دولت نیست و کمیسیون تلفیق باید بار دیگر لایحه دولت را بررسی کند. همین نظر را پیش از او رئیس جمهوری هم در جلسه هیأت دولت مطرح کرد و در پی آن امیری در نامهای به رئیس مجلس، با استناد به مواد آییننامه داخلی مجلس، توضیح داد که لایحه بودجه برای اصلاح دوباره باید به کمیسیون تلفیق برگردد نه دولت. هرچند احمد امیرآبادی فراهانی، عضو هیأت رئیسه مجلس در نخستین واکنش به موضع دولت، اعلام کرد که برداشت هیأت رئیسه از آییننامه داخلی مجلس این نیست که بودجه پس از رد کلیات آن باید به کمیسیون تلفیق بازگردد. او گفت: دولت باید برای بودجه سال آینده لایحه یک یا چند دوازدهم بدهد و در خلال بررسی این لایحه قبل یا بعد از سال جدید لایحه بودجه را به مجلس ارائه کند. به گفته نماینده قم، اگر دولت در نظر خود مبنی بر ایجاد اصلاح در لایحه بودجه در کمیسیون تلفیق اصرار دارد دو راه وجود دارد؛ یکی اینکه موضوع برای تصمیمگیری نهایی به شورای حل اختلاف قوا ارسال شود و دیگر اینکه مجلس برای بودجه سال آینده طرح چند دوازدهم ارائه و تصویب کند.
پاسخ فوری رهبر انقلاب به نامه جهانگیری
به گزارش «ایران» روز گذشته پس از جلسه هیأت دولت، ابتدا معاون اول رئیس جمهوری در جمع خبرنگاران حاضر شد که در سخنان کوتاهی، از یک نامهنگاری به رهبر معظم انقلاب درباره بودجه و پاسخ فوری ایشان خبرداد. اسحاق جهانگیری گفت: ۶ بهمن نامهای خدمت مقام معظم رهبری نوشتم و برخی از مسائل بودجه را به ایشان توضیح دادم. این نامه ساعت 10 و نیم صبح ارسال شد و کمتر از دو ساعت و نیم بعد از دفتر مقام معظم رهبری تماس گرفتند که آقا پاسخ نامه را دادهاند، بیایید و دریافت کنید. جهانگیری با قدردانی از رهبر معظم انقلاب در توجه به مسائل روز کشور و پاسخگویی سریع به نامه ارسال شده، افزود: پاسخ، خطاب به آقای قالیباف رئیس مجلس بود، با این تأکید که به مسائل مطرح شده در نامه (جهانگیری) توجه شود. معاون اول رئیس جمهوری در سخنانی که نشاندهنده بیتوجهی مجلس به این نامه است، اظهارکرد: اگر مجلس شورای اسلامی بعد از این دستور با مسئولان دولتی جلسهای گذاشته بودند، به نظر من مسائل حل و فصل میشد و کار به اینجا نمیرسید.
تشکر واعظی از نمایندگان
محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس جمهوری هم در جمع خبرنگاران گفت: باید برای آنچه سهشنبه گذشته اتفاق افتاد از مجلس تشکر کنیم، زیرا کمیسیون تلفیق شاکله بودجه را به هم زده بود. او در تشریح برخی از این تغییرات اساسی اظهار کرد: بر خلاف ادعاهایی که میکردند که نباید بودجه رانتی شود، خودشان واردات خودروی لوکس را از مناطق آزاد، آزاد کردند که خود یک رانت است، یا مالیاتها و عوارضی تعیین شده بود که قابل وصول نبود. واعظی با اشاره به افزایش 130 تا 140 هزار میلیارد تومانی بودجه در کمیسیون تلفیق، این اتفاق را مغایر ادعاهای اولیه مبنی بر بالا بسته شدن بودجه از سوی دولت دانست و افزود: خوشبختانه مجلس مخالفت کرد، البته من فکر میکنم آن چیزی که مجلس رأی (منفی) داد به پیشنهاداتی بود که کمیسیون تلفیق آورده بود که حال (لایحه) باید به کمیسیون تلفیق برگردد و کمیسیون تلفیق آن را اصلاح کند.
توضیحات امیری درباره نظر قانون نسبت به شرایط جدید
حسینعلی امیری، معاون امور مجلس نیز توضیح داد آنچه سهشنبه گذشته در مجلس رد شد، گزارش کمیسیون تلفیق از لایحه بودجه بود و اضافه کرد که نیازی به ارسال لایحه جدید یا اصلاحیه از سوی دولت نیست و کمیسیون تلفیق باید لایحه دولت را بار دیگر بررسی کند.
امیری اضافه کرد: اگر کمیسیون (لایحه دولت را) رد کند و مجلس هم رد کند، حکم این مسأله در آییننامه مشخص است و آییننامه میگوید باید به دولت بیاید، اما آنجایی که کلیات در کمیسیون تلفیق تصویب میشود، اما در مجلس رد میشود، آییننامه ساکت است. او با بیان اینکه مشابه همین اتفاق در سال 97 و در جریان بررسی لایحه بودجه 98 رخ داد، ادامه داد: در آن زمان دکتر لاریجانی از ملاک قانون برنامه استفاده کرده و رسماً اعلام کردند گرچه آییننامه مجلس درباره بودجه ساکت است، اما درباره برنامه، حکم وجود دارد. آن بخشی که در قانون آییننامه داخلی مربوط به برنامه است، مشخص کرده وقتی لایحه رد میشود، به کمیسیون تلفیق برمیگردد. در آن زمان آقای لاریجانی از این ملاک استفاده کردند و لایحه بودجه را به کمیسیون تلفیق بازگرداندند، کمیسیون تلفیق هم بار دیگر لایحه را اصلاح کرد و به صحن مجلس آورد. معاون امور مجلس رئیس جمهوری گفت: اکنون هم معتقدیم با توجه به رویه مجلس که سابقه دارد و نیز با توجه به اینکه آییننامه داخلی مجلس در این مورد ساکت است و باید به رویه مراجعه کرد، مطابق ملاکی که آقای دکتر لاریجانی استفاده کردند، مصوبه رد شده کمیسیون تلفیق، باید بار دیگر به این کمیسیون برگردد و در آنجا اصلاح شود.
امیری تأکید کرد که مطابق این رویه، دولت روز گذشته رسماً به رئیس مجلس شورای اسلامی و هیأت رئیسه مجلس اعلام کرد که لایحه باید بار دیگر به کمیسیون تلفیق برگردد. او همچنین با اشاره به اینکه دولت تصمیمی ندارد بار دیگر لایحه بودجه را به مجلس بفرستد، دلیل این امر را مشکلات فنی و نیز محدودیت زمانی دولت و کشور برای تدوین لایحه جدید دانست و گفت: بودجه چند دوازدهم هم از لحاظ قانونی امکانپذیر نیست، زیرا قانون میگوید زمانی دولت چند دوازدهم را میدهد که لایحه بودجه در موعد قانونی به مجلس تقدیم نکرده باشد. امسال لایحه بودجه نه تنها در زمان قانونی که دو روز هم زودتر تقدیم شد. بنابراین به هیچ وجه شرایط قانونی برای بودجه چند دوازدهم وجود ندارد.
پاسخ فوری رهبر انقلاب به نامه جهانگیری
به گزارش «ایران» روز گذشته پس از جلسه هیأت دولت، ابتدا معاون اول رئیس جمهوری در جمع خبرنگاران حاضر شد که در سخنان کوتاهی، از یک نامهنگاری به رهبر معظم انقلاب درباره بودجه و پاسخ فوری ایشان خبرداد. اسحاق جهانگیری گفت: ۶ بهمن نامهای خدمت مقام معظم رهبری نوشتم و برخی از مسائل بودجه را به ایشان توضیح دادم. این نامه ساعت 10 و نیم صبح ارسال شد و کمتر از دو ساعت و نیم بعد از دفتر مقام معظم رهبری تماس گرفتند که آقا پاسخ نامه را دادهاند، بیایید و دریافت کنید. جهانگیری با قدردانی از رهبر معظم انقلاب در توجه به مسائل روز کشور و پاسخگویی سریع به نامه ارسال شده، افزود: پاسخ، خطاب به آقای قالیباف رئیس مجلس بود، با این تأکید که به مسائل مطرح شده در نامه (جهانگیری) توجه شود. معاون اول رئیس جمهوری در سخنانی که نشاندهنده بیتوجهی مجلس به این نامه است، اظهارکرد: اگر مجلس شورای اسلامی بعد از این دستور با مسئولان دولتی جلسهای گذاشته بودند، به نظر من مسائل حل و فصل میشد و کار به اینجا نمیرسید.
تشکر واعظی از نمایندگان
محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس جمهوری هم در جمع خبرنگاران گفت: باید برای آنچه سهشنبه گذشته اتفاق افتاد از مجلس تشکر کنیم، زیرا کمیسیون تلفیق شاکله بودجه را به هم زده بود. او در تشریح برخی از این تغییرات اساسی اظهار کرد: بر خلاف ادعاهایی که میکردند که نباید بودجه رانتی شود، خودشان واردات خودروی لوکس را از مناطق آزاد، آزاد کردند که خود یک رانت است، یا مالیاتها و عوارضی تعیین شده بود که قابل وصول نبود. واعظی با اشاره به افزایش 130 تا 140 هزار میلیارد تومانی بودجه در کمیسیون تلفیق، این اتفاق را مغایر ادعاهای اولیه مبنی بر بالا بسته شدن بودجه از سوی دولت دانست و افزود: خوشبختانه مجلس مخالفت کرد، البته من فکر میکنم آن چیزی که مجلس رأی (منفی) داد به پیشنهاداتی بود که کمیسیون تلفیق آورده بود که حال (لایحه) باید به کمیسیون تلفیق برگردد و کمیسیون تلفیق آن را اصلاح کند.
توضیحات امیری درباره نظر قانون نسبت به شرایط جدید
حسینعلی امیری، معاون امور مجلس نیز توضیح داد آنچه سهشنبه گذشته در مجلس رد شد، گزارش کمیسیون تلفیق از لایحه بودجه بود و اضافه کرد که نیازی به ارسال لایحه جدید یا اصلاحیه از سوی دولت نیست و کمیسیون تلفیق باید لایحه دولت را بار دیگر بررسی کند.
امیری اضافه کرد: اگر کمیسیون (لایحه دولت را) رد کند و مجلس هم رد کند، حکم این مسأله در آییننامه مشخص است و آییننامه میگوید باید به دولت بیاید، اما آنجایی که کلیات در کمیسیون تلفیق تصویب میشود، اما در مجلس رد میشود، آییننامه ساکت است. او با بیان اینکه مشابه همین اتفاق در سال 97 و در جریان بررسی لایحه بودجه 98 رخ داد، ادامه داد: در آن زمان دکتر لاریجانی از ملاک قانون برنامه استفاده کرده و رسماً اعلام کردند گرچه آییننامه مجلس درباره بودجه ساکت است، اما درباره برنامه، حکم وجود دارد. آن بخشی که در قانون آییننامه داخلی مربوط به برنامه است، مشخص کرده وقتی لایحه رد میشود، به کمیسیون تلفیق برمیگردد. در آن زمان آقای لاریجانی از این ملاک استفاده کردند و لایحه بودجه را به کمیسیون تلفیق بازگرداندند، کمیسیون تلفیق هم بار دیگر لایحه را اصلاح کرد و به صحن مجلس آورد. معاون امور مجلس رئیس جمهوری گفت: اکنون هم معتقدیم با توجه به رویه مجلس که سابقه دارد و نیز با توجه به اینکه آییننامه داخلی مجلس در این مورد ساکت است و باید به رویه مراجعه کرد، مطابق ملاکی که آقای دکتر لاریجانی استفاده کردند، مصوبه رد شده کمیسیون تلفیق، باید بار دیگر به این کمیسیون برگردد و در آنجا اصلاح شود.
امیری تأکید کرد که مطابق این رویه، دولت روز گذشته رسماً به رئیس مجلس شورای اسلامی و هیأت رئیسه مجلس اعلام کرد که لایحه باید بار دیگر به کمیسیون تلفیق برگردد. او همچنین با اشاره به اینکه دولت تصمیمی ندارد بار دیگر لایحه بودجه را به مجلس بفرستد، دلیل این امر را مشکلات فنی و نیز محدودیت زمانی دولت و کشور برای تدوین لایحه جدید دانست و گفت: بودجه چند دوازدهم هم از لحاظ قانونی امکانپذیر نیست، زیرا قانون میگوید زمانی دولت چند دوازدهم را میدهد که لایحه بودجه در موعد قانونی به مجلس تقدیم نکرده باشد. امسال لایحه بودجه نه تنها در زمان قانونی که دو روز هم زودتر تقدیم شد. بنابراین به هیچ وجه شرایط قانونی برای بودجه چند دوازدهم وجود ندارد.
اعتراض امریکا پذیرفته نشد
« لاهه» به شکایت ایران از امریکا رسیدگی میکند
گروه سیاسی/ مهمترین دادگاه بینالمللی جهان صلاحیت خود را برای رسیدگی به پرونده شکایت ایران از امریکا به رسمیت شناخت تا واشنگتن در نبرد حقوقی که از دو سال پیش و در پی شکایت تهران از کارشکنیهای اقتصادی دولت ترامپ در دیوان بینالمللی دادگستری لاهه آغاز شده بود، شکست بخورد. به گزارش «ایران»، سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ضمن اعلام خبر صدور رأی صلاحیتی دیوان بینالمللی دادگستری در پرونده نقضهای عهدنامه مودت 1955 اعلام کرد که با صدور این رأی، دومین موفقیت حقوقی در روند رسیدگی به این پرونده حاصل شد که موضوع آن مربوط به اعمال مجدد و تشدید تحریمهای غیر انسانی ایالات متحده علیه کشورمان از تاریخ 8 مه 2018 است. به گفته سخنگوی وزارت امور خارجه، دیوان پیش از این در 3 اکتبر 2018 (11 مهر 1397) با صدور دستور موقت به نفع کشورمان، امریکا را ملزم کرد هرگونه موانع ناشی از تحریمهای وضع شده علیه ایران در حوزه دارو و اقلام پزشکی، مواد غذایی و محصولات کشاورزی و قطعات و خدمات مربوط به ایمنی هواپیمایی کشوری را مرتفع کند، اما امریکاییها در راستای سیاست فشار حداکثری و تروریسم اقتصادی علیه دولت و ملت ایران تاکنون از تبعیت از دستور دیوان خودداری ورزیدهاند.
سخنگوی وزارت امور خارجه با تشریح اینکه جمهوری اسلامی ایران موضوع پیگیری اجرای دستور موقت و نقض آن توسط امریکا را به نحو مقتضی به اطلاع دیوان رسانده است و اکنون با رأی صلاحیتی صادره، این فرصت وجود دارد تا در مرحله رسیدگی ماهوی، دیوان راجع به عدم اجرای دستور موقت توسط امریکا نیز بررسی لازم را صورت دهد، افزود: «هرچند رأیی که امروز صادر شد مربوط به مرحله صلاحیتی است اما خود نشان از حقانیت خواستههای جمهوری اسلامی ایران در این مرحله از دادرسی دارد و با این موفقیت پرونده وارد مرحله رسیدگی نهایی یا همان ماهیت پرونده خواهد شد.»
محمدجواد ظریف هم در واکنش به رأی اخیر دیوان در صفحه توئیتر خود نوشت: «دیوان بینالمللی دادگستری اکنون تمام موارد استدلالی مخالفت مقدماتی ایالات متحده در پرونده مطروحه از جانب ایران در خصوص تحریمهای غیرقانونی ایالات متحده را رد کرد. این یک پیروزی حقوقی دیگر برای ایران پس از حکم ۳ اکتبر ۲۰۱۸ است. ایران همواره و به صورت کامل قوانین بینالمللی را محترم شمرده است. زمان آن فرارسیده است که ایالات متحده به تعهدات بینالمللی خود پایبند شود.» مقامهای کشورمان دو سال پیش و بلافاصله پس از خروج امریکا از برجام به دنبال تصویب تحریمهای گسترده اقتصادی و کارشکنی این کشور در برقراری مناسبات مالی و اقتصادی ایران با سایر کشورهای جهان، شکایت خود را مبنی بر اینکه این اقدامات ناقض پیمان دوستی است که در سال ۱۹۵۵ میان ایران و امریکا امضا شد، در دیوان بینالمللی دادگستری مطرح کردند. بررسی این شکایت در فاصله کوتاهی بعد از طرح آن آغاز شد اما امریکا کمی بعد اعلام کرد که از پیمان مودت با ایران خارج میشود.
ایران همزمان با ثبت این شکایت از دیوان بینالمللی دادگستری درخواست کرد با توجه به آثار مخرب زیانبار و جبرانناپذیر تصمیم دولت امریکا در اعمال و تشدید تحریمهای یکجانبه که نقض صریح مفاد و ترتیبات عهدنامه ۱۹۵۵ به شمار میآیند، با صدور قرار موقت خطاب به امریکا، این دولت را ملزم به توقف اجرای تصمیم غیرقانونی خود تا زمان صدور رأی نهایی کند. ذیل همین درخواست ایران هم بود که دادگاه با توجه به برگزاری جلسات و با صدور یک قرار موقت امریکا را به رعایت حقوق ایران موظف کرد. دستوری که قابل انتظار بود از سوی مقامهای امریکایی نادیده گرفته شود. در نهایت جلسات دیوان در شهریورماه سال جاری پس از چهار روز رسیدگی به شکایت ایران که دو روز آن به دفاع امریکا و دو روز آن به دولت ایران برای دفاع از شکایتش اختصاص داشت، برای بررسی صلاحیتش در مورد رسیدگی به پرونده شکایت حقوقی ایران علیه امریکا برگزار شد و بر اساس بیانیه این دادگاه که بعد از آخرین جلسه دادگاه منتشر شد، امریکا در دفاع از خود صلاحیت قضایی دادگاه لاهه را زیر سؤال برد که در نهایت دیوان بینالمللی دادگستری روز گذشته این اعتراض امریکا را بررسی و رد کرد و خود را برای رسیدگی به این دعوای حقوقی واجد صلاحیت دانست.
سخنگوی وزارت امور خارجه با تشریح اینکه جمهوری اسلامی ایران موضوع پیگیری اجرای دستور موقت و نقض آن توسط امریکا را به نحو مقتضی به اطلاع دیوان رسانده است و اکنون با رأی صلاحیتی صادره، این فرصت وجود دارد تا در مرحله رسیدگی ماهوی، دیوان راجع به عدم اجرای دستور موقت توسط امریکا نیز بررسی لازم را صورت دهد، افزود: «هرچند رأیی که امروز صادر شد مربوط به مرحله صلاحیتی است اما خود نشان از حقانیت خواستههای جمهوری اسلامی ایران در این مرحله از دادرسی دارد و با این موفقیت پرونده وارد مرحله رسیدگی نهایی یا همان ماهیت پرونده خواهد شد.»
محمدجواد ظریف هم در واکنش به رأی اخیر دیوان در صفحه توئیتر خود نوشت: «دیوان بینالمللی دادگستری اکنون تمام موارد استدلالی مخالفت مقدماتی ایالات متحده در پرونده مطروحه از جانب ایران در خصوص تحریمهای غیرقانونی ایالات متحده را رد کرد. این یک پیروزی حقوقی دیگر برای ایران پس از حکم ۳ اکتبر ۲۰۱۸ است. ایران همواره و به صورت کامل قوانین بینالمللی را محترم شمرده است. زمان آن فرارسیده است که ایالات متحده به تعهدات بینالمللی خود پایبند شود.» مقامهای کشورمان دو سال پیش و بلافاصله پس از خروج امریکا از برجام به دنبال تصویب تحریمهای گسترده اقتصادی و کارشکنی این کشور در برقراری مناسبات مالی و اقتصادی ایران با سایر کشورهای جهان، شکایت خود را مبنی بر اینکه این اقدامات ناقض پیمان دوستی است که در سال ۱۹۵۵ میان ایران و امریکا امضا شد، در دیوان بینالمللی دادگستری مطرح کردند. بررسی این شکایت در فاصله کوتاهی بعد از طرح آن آغاز شد اما امریکا کمی بعد اعلام کرد که از پیمان مودت با ایران خارج میشود.
ایران همزمان با ثبت این شکایت از دیوان بینالمللی دادگستری درخواست کرد با توجه به آثار مخرب زیانبار و جبرانناپذیر تصمیم دولت امریکا در اعمال و تشدید تحریمهای یکجانبه که نقض صریح مفاد و ترتیبات عهدنامه ۱۹۵۵ به شمار میآیند، با صدور قرار موقت خطاب به امریکا، این دولت را ملزم به توقف اجرای تصمیم غیرقانونی خود تا زمان صدور رأی نهایی کند. ذیل همین درخواست ایران هم بود که دادگاه با توجه به برگزاری جلسات و با صدور یک قرار موقت امریکا را به رعایت حقوق ایران موظف کرد. دستوری که قابل انتظار بود از سوی مقامهای امریکایی نادیده گرفته شود. در نهایت جلسات دیوان در شهریورماه سال جاری پس از چهار روز رسیدگی به شکایت ایران که دو روز آن به دفاع امریکا و دو روز آن به دولت ایران برای دفاع از شکایتش اختصاص داشت، برای بررسی صلاحیتش در مورد رسیدگی به پرونده شکایت حقوقی ایران علیه امریکا برگزار شد و بر اساس بیانیه این دادگاه که بعد از آخرین جلسه دادگاه منتشر شد، امریکا در دفاع از خود صلاحیت قضایی دادگاه لاهه را زیر سؤال برد که در نهایت دیوان بینالمللی دادگستری روز گذشته این اعتراض امریکا را بررسی و رد کرد و خود را برای رسیدگی به این دعوای حقوقی واجد صلاحیت دانست.
کرونا به ما آموخت لایههای پنهان زندگی سالمندان را بهتر بشناسیم
گوشه نشینان کرونا
ترانه بنییعقوب
گزارش نویس
دیروز برای همسایه بالایی آش رشته پخت. وقتی همسایه آش رشته داغ را دید چقدر ذوق کرد. چقدر از عطر و طعماش و پیاز و سیرداغ روی آش رشتهاش تعریف کرد. لبخند روی لبش نشست و با خودش فکر کرد دختر جوان تنها زندگی میکند، طفلی مگر وقت میکند از این غذاها برای خودش درست کند؟ تازه توی این کرونا که دیگر نمیتواند بیرون هم غذا بخورد. مگر میشود آدم 9 شب از راه برسد و تازه بایستد به آشپزی. پایینیها هم طفلکیها خیلی مشکل دارند زن و شوهر شاغلند بهتر است امشب برای شام آنها هم فکری کند. زرشک پلو با مرغ برای خودش و شام همسایهاش.
منیژه خانم 73 ساله است و این روزها که دیگر بچهها و نوههایش به خاطر کرونا کمتر سراغش میروند و بیشتر هم توی خانه تنهاست سرگرمی جدیدی برای خودش دست و پا کرده؛ آشپزی برای همسایهها: «دختر جون! بچهها که مدام میگویند از در خانه بیرون نرو. تمام خریدهایم را ضدعفونی میکنند و برایم میآورند. البته از این کامپیوترها دارم که مدام تصویری حرف میزنیم؛ اما میگویند چون تو سنت بالا رفته نباید از خانه بروی بیرون. خدا را شکر این تصویری هست وگرنه دق میکردم.»
شوهر منیژه خانم چند سال پیش فوت کرده سه تا دختر و سه تا نوه تا قبل از کرونا همه دلخوشی زندگیاش بود و البته چند تا دوستی که در پارک نزدیک محلهشان داشت: «بهشان میگویم حالا که مثل سابق پیش من نمیآیید و من تنها هستم بگذارید ماسک بزنم و تا سر کوچه و پارک بروم؛میگویند نه خطرناک است. حواست نیست دستت را به سر و صورتت میمالی کرونا میگیری؛ میگویند باید دو لایه ماسک بزنم. آنقدر از این حرفها زدند تصمیم گرفتم بنشینم توی خانه و برای همسایهها آشپزی کنم اما نگران بالا رفتن وزنم هم هستم؛ غذا بیشتر میخورم و تحرکم هم پایین آمده. احساس خستگی هم دارم. کرونا نکشد چاقی و سکته میکشد، میگویند نه واکسن زود میآید طاقت بیار.»
افزایش افسردگی و اضطراب در سالمندان
منیژه خانم تنها سالمندی نیست که در دوره کرونا تنها شده و نمیداند چطور باید وقت بگذراند. محققان انگلیسی گفتهاند تأثیر تنهایی ناشی از شیوع کووید 19 میتواند افسردگی در میان افراد میانسال را افزایش دهد. پژوهشهایی که در ایران انجام شده هم نتایج مشابهی را نشان میدهد. کرونا همانطور که خیلی چیزها را عوض کرده سبک زندگی سالمندان را هم تغییر داده و با توجه به طولانی شدن همهگیری خیلیها دنبال راهحلهایی هستند تا افسردگی در سالمندان را کنترل کنند اما با چه راهکارهایی میتوانیم این روند را کندتر کنیم؟ آیا واقعاً راهحل حفاظت از سالمندان در برابر کووید 19 خانهنشین کردنشان است؟چند مرد میانسال ماسک زده در پارک دورهم نشستهاند. با فاصله از هم اختلاط میکنند: «اولش نشستیم توی خانه بعد دیدیم کمکم عقلمان دارد از دست میرود. الان میآییم اینجا دورهم مینشینیم اما فاصله را حفظ میکنیم. کرونا که آدم را یقه نمیکند، میکند؟» آنها صبحها برنامه ورزش صبحگاهی هم دارند و میگویند تا حدی توانستهاند با این وضعیت کنار بیایند.
بهنام شریعتی، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران و محقق در حوزه روانپزشکی سالمندان میگوید: «افراد سالمند یکی از مهمترین قربانیان کووید19 هم از نظر جسمی و هم روحی بودهاند. اول برای آرامش جامعه میگفتند، نگران نباشید فقط کسانی که سالمندند و بیماری زمینهای دارند در معرض خطر جدی هستند و جوانها نباید نگران باشند. البته این روزها میدانیم این موضوع واقعیت ندارد اما به هرحال سالمندان با این گفتهها هم تحت تأثیر شدید این ویروس قرار گرفتهاند. با تحقیقاتی که تا الان درباره نقش کرونا در زندگی سالمندان انجام شده مشخص شده افسردگی، اضطراب و فشار روانی در سالمندان افزایش یافته. هرچند این استرس ممکن است نمود ظاهری نداشته باشد و سالمندان کمتر علائم ظاهری اضطراب مانند ترس و بیقراری را نشان بدهند اما این یک واقعیت پنهان است.»
دکتر شریعتی با اشاره به اینکه به هیچ عنوان توصیه نمیشود که ارتباط سالمندان محدود شود یا سالمندان در خانه بمانند ادامه میدهد: «ما دوره قرنطینه داشتیم و آن موقع لازم بود کسی از خانه خارج نشود که در ایران این شکل قرنطینه بسیار محدود بود. اما تبلیغ اینکه مطلقاً از خانه خارج نشوید هم بود. این شعار به نظر من گمراه کننده است. ما میگوییم ارتباطاتتان را محدود کنید و در محلهای پرخطر حاضر نشوید. این اصطلاحات درستتر است تا اینکه بگوییم در خانه بمانید. من در این مدت مراجعانی داشتم که واقعاً از منزل خارج نشدند و وقتی توضیح میدهم مراعات یعنی آنکه در محلهای پرخطر حاضر نشوید باور نمیکنند. میگویم میتوانید در محلهای خلوت با ماسک و پروتکلهای بهداشتی حاضر شوید تعجب میکنند و ترس شدید برای خروج از منزل دارند. به هیچ عنوان شعار در خانه ماندن درست نیست بلکه تغییر شکل ارتباطات، بهبود ارتباطات و جلوگیری از تجمع در محلهای سربسته مهم است. بسیاری از سالمندان از این شعار آسیب دیدند.»
او درباره تغییر ارتباطات پیشنهادهایی دارد: «ما نمیتوانیم روان افراد را از زندگی اجتماعی جدا کنیم روان سالمندان وابسته به شرایط اجتماعی است در این دوره درباره سالمندان کمکاری شده. ارتباط مجازی جایگزین ارتباط رودررو نیست اما به عنوان یک راهحل کمکی میتواند تا حدی مؤثر باشد. ممکن است سالمندان تجربه کمتری دراین باره داشته باشند اما تجربه کرونا نشان داد که سالمندان خیلی خوب توانستند از این وسایل استفاده کنند. راهکار دیگر این است که شکل ارتباطات فیزیکی را تغییر دهیم قبلاً همه پیش بزرگ خانواده میرفتند و ساعتهای طولانی کنار هم بودند. اما ما سنت سر زدن هم داریم؛ سر زدن به معنای میهمانی رفتن نیست و البته جمعی هم نیست. در طول هفته افراد میتوانند با فواصل کوتاه و رعایت پروتکلها به افراد سالمند خانواده سر بزنند. سر زدن فاکتورهای خطرناک انتقال کرونا را ندارد و تحمل ماسک برای هر دو طرف قابلتحملتر است.»
به گفته این روانپزشک، ما در کشورمان دسترسی آسان به تست کرونا نداریم وگرنه در شرایط دسترسی راحت کسانی که تستشان منفی بود بیشتر میتوانستند با سالمندان در ارتباط باشند. درواقع هرچقدر دسترسی به تست بیشتر باشد ارتباطات هم قابل کنترلتر است.
حذف اخبار هراسآور از زندگی سالمندان
«شیوع ویروس کووید 19ویران کنندهترین نوع بحران بعد از جنگ جهانی دوم است و بسیار سریعتر از آنچه تصور میشد کل جهان را درگیر کرد و به همهگیری تبدیل شد و فاصلهگذاری فیزیکی مؤثرترین راه تا کشف واکسن درنظر گرفته شد. این ویروس فراتر از بحران زیستی است و تعلیقهای ناشی از آن زمینهساز گسلهای اجتماعی، اقتصادی و تغییرات اجتماعی فراوانی شد و عادتوارههای جدیدی را ایجاد کرد که سالمندان راهم بینصیب نگذاشت.» اینها گفتههای عالیه شکربیگی، استاد دانشگاه و جامعهشناس در حوزه سالمندی است.
به گفته او، با اینکه هنوز تحقیقات زیادی در رابطه با سالمندی و کرونا انجام نشده اما با همان تحقیقات اندکی که در سال 1398 انجام شد نظر مردم این است که افراد سالمند نسبت به کرونا احساس خطر بیشتری میکنند و آنهایی که در خانه سالمندان هستند یا تنها زندگی میکنند بیشترین فشار را تحمل میکنند. قرنطینه برای سالمندان سخت و غیرقابل تحمل است و فاصله فیزیکی و منع رفت و آمد بهانه خوبی برای بیتوجهی خانوادهها به سالمندان شده است. خیلی از سالمندان به این مسائل اشاره میکنند و از تنهایی گلایه دارند و حتی در مصاحبه با پژوهشگران اعلام میکنند در این شرایط مرگ برای ما غنیمت است.
او تأکید میکند: «پیام کرونا این بود که سلامت جسمی، راهبردیترین متغیر در زندگی انسان است و مرحله بعد هم سلامت روان است. کرونا ما را نیازمند کرد تا لایههای پنهان زندگی سالمندان را بشناسیم. بنابراین مطالعات پدیدارشناسانهای نیاز است تا در این باره نگاه درون کاوانهای داشته باشیم. کرونا توانسته حوزه ذهنیت و عینیت زندگی سالمندان را تغییر دهد و تغییرات اساسی در مدار و سبک زندگی و ارتباط شان به وجود آورد.»
سالمندان در جمعیت 70 میلیونی ایران سهم ده درصدی دارند: «در این دوره به جای رها کردن سالمندان باید حمایتهای اجتماعی وعاطفی با حفظ رعایت فاصله فیزیکی توسط خانواده و جامعه انجام شود و عواملی که آسیبپذیری سلامت روان سالمندان را تشدید میکنند مورد کنترل قرار گیرد؛ مثل انتشار اخبار غلط و هراسآور. در دریافت خدمات دیجیتالی نیز سالمندان باید در اولویت قرار گیرند و تغییراتی در عادتوارهها و هنجارسازیهای مربوط به زندگی آنها ایجاد شود. همچنین باید در شرایط زندگی و توانمندسازی مؤسسات حمایتی در ارائه خدمات به سالمندان و آگاهی بخشی آنها درباره کرونا اولویت قائل شد.»
کرونا زندگی خیلیهایمان را تغییر داده اما سعی کردهایم طور دیگری با زندگی کنار بیاییم با این همه چقدر سالمندان دور و برمان هم توانستهاند با این سبک جدید زندگی کنار بیایند؟ چقدر در کنار آنها ایستاده و به فکرشان بودهایم؟
گزارش نویس
دیروز برای همسایه بالایی آش رشته پخت. وقتی همسایه آش رشته داغ را دید چقدر ذوق کرد. چقدر از عطر و طعماش و پیاز و سیرداغ روی آش رشتهاش تعریف کرد. لبخند روی لبش نشست و با خودش فکر کرد دختر جوان تنها زندگی میکند، طفلی مگر وقت میکند از این غذاها برای خودش درست کند؟ تازه توی این کرونا که دیگر نمیتواند بیرون هم غذا بخورد. مگر میشود آدم 9 شب از راه برسد و تازه بایستد به آشپزی. پایینیها هم طفلکیها خیلی مشکل دارند زن و شوهر شاغلند بهتر است امشب برای شام آنها هم فکری کند. زرشک پلو با مرغ برای خودش و شام همسایهاش.
منیژه خانم 73 ساله است و این روزها که دیگر بچهها و نوههایش به خاطر کرونا کمتر سراغش میروند و بیشتر هم توی خانه تنهاست سرگرمی جدیدی برای خودش دست و پا کرده؛ آشپزی برای همسایهها: «دختر جون! بچهها که مدام میگویند از در خانه بیرون نرو. تمام خریدهایم را ضدعفونی میکنند و برایم میآورند. البته از این کامپیوترها دارم که مدام تصویری حرف میزنیم؛ اما میگویند چون تو سنت بالا رفته نباید از خانه بروی بیرون. خدا را شکر این تصویری هست وگرنه دق میکردم.»
شوهر منیژه خانم چند سال پیش فوت کرده سه تا دختر و سه تا نوه تا قبل از کرونا همه دلخوشی زندگیاش بود و البته چند تا دوستی که در پارک نزدیک محلهشان داشت: «بهشان میگویم حالا که مثل سابق پیش من نمیآیید و من تنها هستم بگذارید ماسک بزنم و تا سر کوچه و پارک بروم؛میگویند نه خطرناک است. حواست نیست دستت را به سر و صورتت میمالی کرونا میگیری؛ میگویند باید دو لایه ماسک بزنم. آنقدر از این حرفها زدند تصمیم گرفتم بنشینم توی خانه و برای همسایهها آشپزی کنم اما نگران بالا رفتن وزنم هم هستم؛ غذا بیشتر میخورم و تحرکم هم پایین آمده. احساس خستگی هم دارم. کرونا نکشد چاقی و سکته میکشد، میگویند نه واکسن زود میآید طاقت بیار.»
افزایش افسردگی و اضطراب در سالمندان
منیژه خانم تنها سالمندی نیست که در دوره کرونا تنها شده و نمیداند چطور باید وقت بگذراند. محققان انگلیسی گفتهاند تأثیر تنهایی ناشی از شیوع کووید 19 میتواند افسردگی در میان افراد میانسال را افزایش دهد. پژوهشهایی که در ایران انجام شده هم نتایج مشابهی را نشان میدهد. کرونا همانطور که خیلی چیزها را عوض کرده سبک زندگی سالمندان را هم تغییر داده و با توجه به طولانی شدن همهگیری خیلیها دنبال راهحلهایی هستند تا افسردگی در سالمندان را کنترل کنند اما با چه راهکارهایی میتوانیم این روند را کندتر کنیم؟ آیا واقعاً راهحل حفاظت از سالمندان در برابر کووید 19 خانهنشین کردنشان است؟چند مرد میانسال ماسک زده در پارک دورهم نشستهاند. با فاصله از هم اختلاط میکنند: «اولش نشستیم توی خانه بعد دیدیم کمکم عقلمان دارد از دست میرود. الان میآییم اینجا دورهم مینشینیم اما فاصله را حفظ میکنیم. کرونا که آدم را یقه نمیکند، میکند؟» آنها صبحها برنامه ورزش صبحگاهی هم دارند و میگویند تا حدی توانستهاند با این وضعیت کنار بیایند.
بهنام شریعتی، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران و محقق در حوزه روانپزشکی سالمندان میگوید: «افراد سالمند یکی از مهمترین قربانیان کووید19 هم از نظر جسمی و هم روحی بودهاند. اول برای آرامش جامعه میگفتند، نگران نباشید فقط کسانی که سالمندند و بیماری زمینهای دارند در معرض خطر جدی هستند و جوانها نباید نگران باشند. البته این روزها میدانیم این موضوع واقعیت ندارد اما به هرحال سالمندان با این گفتهها هم تحت تأثیر شدید این ویروس قرار گرفتهاند. با تحقیقاتی که تا الان درباره نقش کرونا در زندگی سالمندان انجام شده مشخص شده افسردگی، اضطراب و فشار روانی در سالمندان افزایش یافته. هرچند این استرس ممکن است نمود ظاهری نداشته باشد و سالمندان کمتر علائم ظاهری اضطراب مانند ترس و بیقراری را نشان بدهند اما این یک واقعیت پنهان است.»
دکتر شریعتی با اشاره به اینکه به هیچ عنوان توصیه نمیشود که ارتباط سالمندان محدود شود یا سالمندان در خانه بمانند ادامه میدهد: «ما دوره قرنطینه داشتیم و آن موقع لازم بود کسی از خانه خارج نشود که در ایران این شکل قرنطینه بسیار محدود بود. اما تبلیغ اینکه مطلقاً از خانه خارج نشوید هم بود. این شعار به نظر من گمراه کننده است. ما میگوییم ارتباطاتتان را محدود کنید و در محلهای پرخطر حاضر نشوید. این اصطلاحات درستتر است تا اینکه بگوییم در خانه بمانید. من در این مدت مراجعانی داشتم که واقعاً از منزل خارج نشدند و وقتی توضیح میدهم مراعات یعنی آنکه در محلهای پرخطر حاضر نشوید باور نمیکنند. میگویم میتوانید در محلهای خلوت با ماسک و پروتکلهای بهداشتی حاضر شوید تعجب میکنند و ترس شدید برای خروج از منزل دارند. به هیچ عنوان شعار در خانه ماندن درست نیست بلکه تغییر شکل ارتباطات، بهبود ارتباطات و جلوگیری از تجمع در محلهای سربسته مهم است. بسیاری از سالمندان از این شعار آسیب دیدند.»
او درباره تغییر ارتباطات پیشنهادهایی دارد: «ما نمیتوانیم روان افراد را از زندگی اجتماعی جدا کنیم روان سالمندان وابسته به شرایط اجتماعی است در این دوره درباره سالمندان کمکاری شده. ارتباط مجازی جایگزین ارتباط رودررو نیست اما به عنوان یک راهحل کمکی میتواند تا حدی مؤثر باشد. ممکن است سالمندان تجربه کمتری دراین باره داشته باشند اما تجربه کرونا نشان داد که سالمندان خیلی خوب توانستند از این وسایل استفاده کنند. راهکار دیگر این است که شکل ارتباطات فیزیکی را تغییر دهیم قبلاً همه پیش بزرگ خانواده میرفتند و ساعتهای طولانی کنار هم بودند. اما ما سنت سر زدن هم داریم؛ سر زدن به معنای میهمانی رفتن نیست و البته جمعی هم نیست. در طول هفته افراد میتوانند با فواصل کوتاه و رعایت پروتکلها به افراد سالمند خانواده سر بزنند. سر زدن فاکتورهای خطرناک انتقال کرونا را ندارد و تحمل ماسک برای هر دو طرف قابلتحملتر است.»
به گفته این روانپزشک، ما در کشورمان دسترسی آسان به تست کرونا نداریم وگرنه در شرایط دسترسی راحت کسانی که تستشان منفی بود بیشتر میتوانستند با سالمندان در ارتباط باشند. درواقع هرچقدر دسترسی به تست بیشتر باشد ارتباطات هم قابل کنترلتر است.
حذف اخبار هراسآور از زندگی سالمندان
«شیوع ویروس کووید 19ویران کنندهترین نوع بحران بعد از جنگ جهانی دوم است و بسیار سریعتر از آنچه تصور میشد کل جهان را درگیر کرد و به همهگیری تبدیل شد و فاصلهگذاری فیزیکی مؤثرترین راه تا کشف واکسن درنظر گرفته شد. این ویروس فراتر از بحران زیستی است و تعلیقهای ناشی از آن زمینهساز گسلهای اجتماعی، اقتصادی و تغییرات اجتماعی فراوانی شد و عادتوارههای جدیدی را ایجاد کرد که سالمندان راهم بینصیب نگذاشت.» اینها گفتههای عالیه شکربیگی، استاد دانشگاه و جامعهشناس در حوزه سالمندی است.
به گفته او، با اینکه هنوز تحقیقات زیادی در رابطه با سالمندی و کرونا انجام نشده اما با همان تحقیقات اندکی که در سال 1398 انجام شد نظر مردم این است که افراد سالمند نسبت به کرونا احساس خطر بیشتری میکنند و آنهایی که در خانه سالمندان هستند یا تنها زندگی میکنند بیشترین فشار را تحمل میکنند. قرنطینه برای سالمندان سخت و غیرقابل تحمل است و فاصله فیزیکی و منع رفت و آمد بهانه خوبی برای بیتوجهی خانوادهها به سالمندان شده است. خیلی از سالمندان به این مسائل اشاره میکنند و از تنهایی گلایه دارند و حتی در مصاحبه با پژوهشگران اعلام میکنند در این شرایط مرگ برای ما غنیمت است.
او تأکید میکند: «پیام کرونا این بود که سلامت جسمی، راهبردیترین متغیر در زندگی انسان است و مرحله بعد هم سلامت روان است. کرونا ما را نیازمند کرد تا لایههای پنهان زندگی سالمندان را بشناسیم. بنابراین مطالعات پدیدارشناسانهای نیاز است تا در این باره نگاه درون کاوانهای داشته باشیم. کرونا توانسته حوزه ذهنیت و عینیت زندگی سالمندان را تغییر دهد و تغییرات اساسی در مدار و سبک زندگی و ارتباط شان به وجود آورد.»
سالمندان در جمعیت 70 میلیونی ایران سهم ده درصدی دارند: «در این دوره به جای رها کردن سالمندان باید حمایتهای اجتماعی وعاطفی با حفظ رعایت فاصله فیزیکی توسط خانواده و جامعه انجام شود و عواملی که آسیبپذیری سلامت روان سالمندان را تشدید میکنند مورد کنترل قرار گیرد؛ مثل انتشار اخبار غلط و هراسآور. در دریافت خدمات دیجیتالی نیز سالمندان باید در اولویت قرار گیرند و تغییراتی در عادتوارهها و هنجارسازیهای مربوط به زندگی آنها ایجاد شود. همچنین باید در شرایط زندگی و توانمندسازی مؤسسات حمایتی در ارائه خدمات به سالمندان و آگاهی بخشی آنها درباره کرونا اولویت قائل شد.»
کرونا زندگی خیلیهایمان را تغییر داده اما سعی کردهایم طور دیگری با زندگی کنار بیاییم با این همه چقدر سالمندان دور و برمان هم توانستهاند با این سبک جدید زندگی کنار بیایند؟ چقدر در کنار آنها ایستاده و به فکرشان بودهایم؟
روسیه از اینترنت جهانی جدا می شود؟
میترا جلیلی
خبرنگار
«روسیه هم به طور قانونی و هم از نظر تکنولوژیکی کاملاً آماده است تا در صورت نیاز از اینترنت جهانی جدا شود.» این یکی از بخشهای سخنان دمیتری مدودف، معاون رئیس شورای امنیت روسیه و رئیسجمهوری سابق این کشور در گفتوگو با یکی از شبکههای خبری روسیه بود که در میانه بحران و آشوبهای فعلی این کشور نظر بسیاری از مردم و صاحبنظران حوزه فناوری را به خود جلب کرد. در شرایطی که دستگیری الکسی ناوالنی (فعال سیاسی مخالف دولت روسیه) اعتراضات گستردهای را در این کشور رقم زده، بسیاری طرح این موضوع را در جهت سانسور و مخالفت با آزادی بیان میدانند درحالی که دولت روسیه این اتهامها را نمیپذیرد.
«رونت» جایگزین اینترنت جهانی
روسیه مدت هاست که با متهم کردن امریکا به دخالت در حوزه اینترنت و ابراز نارضایتی از حکمرانی امریکا، بهدنبال راهی برای داشتن اینترنت مستقل از دنیاست و در ادامه تلاشهایش برای نیل به این هدف، در سال 2019 سرانجام شبکه داخلی مستقل از شبکه جهانی اینترنت را با نام رونت(RuNet) ارائه داد. با دستور مستقیم ولادیمیر پوتین رئیسجمهوری روسیه، این اینترنت داخلی در بخشهایی از این کشور بهصورت آزمایشی مورد استفاده قرار گرفت و درنهایت هم دولت روسیه اعلام کرد که آزمایش سیستم اینترنت ملی بهعنوان جایگزینی برای شبکه جهانی اینترنت، با موفقیت انجام شده است.
در آن زمان الکسی سوکولوف، معاون وزیر ارتباطات روسیه با اشاره به نتایج آزمایشها، از آمادگی مقامات و اپراتورهای اینترنت در روسیه برای پیوستن به اینترنت ملی خبر داد و یادآور شد که این مجموعه در صورت بروز خطرات و تهدیدات احتمالی میتوانند با اقدامی یکپارچه و مؤثر، مانع هرگونه اختلال در عملکرد سیستمهای متصل به اینترنت شوند. وی ادامه داد: با وجود اینترنت ملی و آزمایش موفق آن، در زمینه عملکرد پایدار اینترنت و شبکه اینترنت ملی در روسیه اطمینان حاصل شده است و دیگر هیچ نگرانی بابت این موضوع نداریم که روزی امریکا بخواهد اینترنت را به روی ما ببندد. وی همچنین خاطرنشان کرد که کاربران عادی هرگز متوجه نشدند چه زمانی تحت این آزمایش قرار گرفتهاند پس هیچ کم و کاستی در اینترنت ملی روسیه دیده نمیشود و همین موضوع نشان از توانمندی بالای اینترنت ملی روسیه دارد.
درواقع دولت روسیه حدود 15 ماه پیش در نوامبر 2019 برای عملی ساختن برنامههای خود لایحهای قانونی را به تصویب رساند و عنوان کرد که با این کار میخواهد مانع تحقق حملات سایبری بویژه هکهایی با منشأ دولتها شود. اما مواد این لایحه قانونی چه چیزهایی هستند و اصولاً شهروندان روسیه در صورتی که مجبور شوند تنها از اینترنت داخلی و بومی خود استفاده کنند با چه سناریوهایی مواجه خواهند بود؟ برای پاسخ به این سؤال باید سراغ این لایحه قانونی رفت. طبق این قانون جدید در صورت لزوم استفاده از اینترنت ملی، همه خدمات دهندههای اینترنت موظفند فقط از دامنههای روسی استفاده میکنند اما این کار دولت روسیه منتقدان جدی و پروپاقرصی هم بهدنبال داشت. منتقدان این قانون از خطر انزوای دیجیتالی روسیه سخن میگویند و نهادهای حقوق بشری آن را مصداق نقض آزادی بیان و افزایش سطح فیلترینگ در این کشور میدانند. البته پیش از این هم دولتمردان روسیه بارها تأکید کرده بودند که روسیه قصد ندارد از اینترنت جهانی جدا شود ولی اگر شرایط به گونهای رقم بخورد که این کشور احساس کند نباید از اینترنتی با حکمرانی امریکا استفاده کند روسیه حتماً با توانی که کسب کرده از طریق اینترنت ملی بهعنوان جایگزین اینترنت جهانی، به نیاز کاربرانش پاسخ خواهد داد.
یک تیغ دولبه
وقتی قانون جدید اینترنت روسیه در سال 2019 تصویب شد تا این کشور از دنیای وب جهانی(World Wide Web) قطع رابطه کند بسیاری از فعالان این حوزه درباره توانمندی روسیه در اجرای این قانون ابراز تردید کردند. اما حالا دمیتری مدودف، معاون رئیس شورای امنیت روسیه تأکیدی مجدد بر توانمندی روسیه در این زمینه داشته و یادآور شد که این قانون یک تیغ دولبه است و فعلاً روسیه دلیلی برای این کار نمیبیند ولی اگر زمانش برسد قطعاً از اینترنت جهانی جدا خواهد شد.
مدودف گفت که ایالات متحده ابزار کلیدی کنترل اینترنت را در اختیار دارد و در صورت وقوع یک اتفاق خاص، میتواند ارتباط روسیه را از اینترنت جهانی جدا کند. وی همچنین در مثال دیگری گفت: روسیه حتی با توجه به توانمندیهای فناورانهاش میتواند از سیستم پرداخت بینالمللی سوئیفت(SWIFT) نیز جدا شود تا در صورتی که امریکا بخواهد در این زمینه سنگاندازی کند باز هم روسیه توان جایگزینی آن را داشته باشد. ما معتقدیم که حتی باید سیستمهای ویژه خود را برای انتقال اطلاعات داشته باشیم تا در صورتی که اینترنت جهانی به روی ما بسته شد، بتوانیم در مواقع ضروری، پیامهای الکترونیکی را انتقال دهیم. این اظهارات درحالی عنوان میشود که در دوهفته گذشته بیش از 100شهر در این کشور شاهد اعتراضات گسترده مردمی بوده است؛ اعتراضاتی که بهدنبال دستگیری الکسی ناوالنی و انتشار ویدئوی یک قصر مجلل که مالکیت آن به پوتین نسبت داده شده و بیش از 100میلیون بازدید در یوتیوب داشته، شکل گرفته است.
این نخستین بار نیست که مدودف با بدبینی شدید نسبت به امریکا سخن میگوید و در سال گذشته نیز زمانی که ترامپ تلاش داشت برای وی چت و تیک تاک دردسر درست کند، در سخنانی گفته بود: هیچ تعجبی ندارد که تعدادی از کشورها در درجه اول ایالات متحده، بهدنبال استفاده از اینترنت بهعنوان ابزاری برای اطمینان از برآورده شدن منافع خود به طور انحصاری هستند. وی با یادآوری اینکه ایالات متحده سیستم نام دامنهها و آدرسهای IP را کنترل میکند، گفت: نباید اینگونه باشد.
وی با اشاره به شبکههای اجتماعی چینی در تیررس امریکا گفت: این نشان میدهد که ایالات متحده قصد دارد سیاست خود را در اینترنت ادامه دهد، در حالی که تصمیمات برخی از شرکتها یا کشورها را فقط از طریق منشور منافع ملی تفسیر میکند و هرگونه رقابت بینالمللی یا قوانینی را که امروز وجود دارد، نادیده میگیرد. این رفتار امریکا و برخی شرکایش اثبات میکند که نه کاربران اینترنت نه کسب و کارها نمیتوانند مطمئن باشند که در همه شرایط منافع آنها محافظت میشود.
مخالفت با اینترنت ماهوارهای
روسیه نه تنها بهدنبال استفاده از اینترنت ملی در مواقع ضروری است بلکه قصد ندارد که اجازه دهد کاربرانش از سیستمهای اینترنتی غربی هم استفاده کنند. در این راستا مجلس دومای روسیه به این موضوع وارد شده و قصد دارد با اعمال جریمههایی سنگین، شرکتها و کاربرانی را که از اینترنت ماهوارهای استارلینک یا سایر سرویسهای اینترنتی غربی استفاده میکنند، تنبیه کند و به این ترتیب دیگر کسی سراغ این اینترنتهای ماهوارهای غربی نرود. در این قانون نام سرویسهای اینترنت ماهوارهای ازجمله استارلینک کمپانی اسپیس ایکس به مدیریت ایلان ماسک و همچنین کمپانی وان وب بریتانیا دیده میشود. در صورت تصویب این قانون، کاربران عادی بین ۱۰ تا ۳۰ هزار روبل (۱۳۵ تا ۴۰۵ دلار) و کمپانیها نیز بین ۵۰ هزارتا یک میلیون روبل (۶۷۵۰ تا ۱۳۵۰۰ دلار) جریمه نقدی میشوند. روسیه در زمینه شبکههای اجتماعی نیز قوانینی بسیار سختگیرانه دارد و هفته گذشته رگولاتور مخابرات روسیه درتلاش بود تا 7 شبکه اجتماعی را بهدلیل عدم حذف ویدئوهای مرتبط با اعتراضات روسیه جریمه مالی کند.
لازم به ذکر است مسکو که از سالها قبل با حکمرانی امریکا در اینترنت مشکلات عمده داشت، این نگاه را به مسائل سایبری نیز تعمیم داد و در سال 2001 از امضای کنوانسیون جرایم سایبری بوداپست خودداری کرد. استدلال روسیه این بود که مقررات این کنوانسیون بیش از حد مزاحم است. کنوانسیون جرایم سایبری معروف به «کنوانسیون جرایم سایبری بوداپست» یا به اختصار «کنوانسیون بوداپست» نخستین معاهده بینالمللی است که به جرایم رایانهای و اینترنتی میپردازد و میکوشد قوانین ملی را سازگار کرده، روشهای تحقیقات را ارتقا دهد و همکاری بین کشورها را بهبود بخشد. سرانجام مسکو خواستار به روز کردن این کنوانسیون در حد امکان شد و در سال گذشته طرح پیشنهادی این کشور در زمینه مبارزه با جرایم سایبری در مجمع عمومی سازمان ملل با اکثریت آرا تصویب شد.
خبرنگار
«روسیه هم به طور قانونی و هم از نظر تکنولوژیکی کاملاً آماده است تا در صورت نیاز از اینترنت جهانی جدا شود.» این یکی از بخشهای سخنان دمیتری مدودف، معاون رئیس شورای امنیت روسیه و رئیسجمهوری سابق این کشور در گفتوگو با یکی از شبکههای خبری روسیه بود که در میانه بحران و آشوبهای فعلی این کشور نظر بسیاری از مردم و صاحبنظران حوزه فناوری را به خود جلب کرد. در شرایطی که دستگیری الکسی ناوالنی (فعال سیاسی مخالف دولت روسیه) اعتراضات گستردهای را در این کشور رقم زده، بسیاری طرح این موضوع را در جهت سانسور و مخالفت با آزادی بیان میدانند درحالی که دولت روسیه این اتهامها را نمیپذیرد.
«رونت» جایگزین اینترنت جهانی
روسیه مدت هاست که با متهم کردن امریکا به دخالت در حوزه اینترنت و ابراز نارضایتی از حکمرانی امریکا، بهدنبال راهی برای داشتن اینترنت مستقل از دنیاست و در ادامه تلاشهایش برای نیل به این هدف، در سال 2019 سرانجام شبکه داخلی مستقل از شبکه جهانی اینترنت را با نام رونت(RuNet) ارائه داد. با دستور مستقیم ولادیمیر پوتین رئیسجمهوری روسیه، این اینترنت داخلی در بخشهایی از این کشور بهصورت آزمایشی مورد استفاده قرار گرفت و درنهایت هم دولت روسیه اعلام کرد که آزمایش سیستم اینترنت ملی بهعنوان جایگزینی برای شبکه جهانی اینترنت، با موفقیت انجام شده است.
در آن زمان الکسی سوکولوف، معاون وزیر ارتباطات روسیه با اشاره به نتایج آزمایشها، از آمادگی مقامات و اپراتورهای اینترنت در روسیه برای پیوستن به اینترنت ملی خبر داد و یادآور شد که این مجموعه در صورت بروز خطرات و تهدیدات احتمالی میتوانند با اقدامی یکپارچه و مؤثر، مانع هرگونه اختلال در عملکرد سیستمهای متصل به اینترنت شوند. وی ادامه داد: با وجود اینترنت ملی و آزمایش موفق آن، در زمینه عملکرد پایدار اینترنت و شبکه اینترنت ملی در روسیه اطمینان حاصل شده است و دیگر هیچ نگرانی بابت این موضوع نداریم که روزی امریکا بخواهد اینترنت را به روی ما ببندد. وی همچنین خاطرنشان کرد که کاربران عادی هرگز متوجه نشدند چه زمانی تحت این آزمایش قرار گرفتهاند پس هیچ کم و کاستی در اینترنت ملی روسیه دیده نمیشود و همین موضوع نشان از توانمندی بالای اینترنت ملی روسیه دارد.
درواقع دولت روسیه حدود 15 ماه پیش در نوامبر 2019 برای عملی ساختن برنامههای خود لایحهای قانونی را به تصویب رساند و عنوان کرد که با این کار میخواهد مانع تحقق حملات سایبری بویژه هکهایی با منشأ دولتها شود. اما مواد این لایحه قانونی چه چیزهایی هستند و اصولاً شهروندان روسیه در صورتی که مجبور شوند تنها از اینترنت داخلی و بومی خود استفاده کنند با چه سناریوهایی مواجه خواهند بود؟ برای پاسخ به این سؤال باید سراغ این لایحه قانونی رفت. طبق این قانون جدید در صورت لزوم استفاده از اینترنت ملی، همه خدمات دهندههای اینترنت موظفند فقط از دامنههای روسی استفاده میکنند اما این کار دولت روسیه منتقدان جدی و پروپاقرصی هم بهدنبال داشت. منتقدان این قانون از خطر انزوای دیجیتالی روسیه سخن میگویند و نهادهای حقوق بشری آن را مصداق نقض آزادی بیان و افزایش سطح فیلترینگ در این کشور میدانند. البته پیش از این هم دولتمردان روسیه بارها تأکید کرده بودند که روسیه قصد ندارد از اینترنت جهانی جدا شود ولی اگر شرایط به گونهای رقم بخورد که این کشور احساس کند نباید از اینترنتی با حکمرانی امریکا استفاده کند روسیه حتماً با توانی که کسب کرده از طریق اینترنت ملی بهعنوان جایگزین اینترنت جهانی، به نیاز کاربرانش پاسخ خواهد داد.
یک تیغ دولبه
وقتی قانون جدید اینترنت روسیه در سال 2019 تصویب شد تا این کشور از دنیای وب جهانی(World Wide Web) قطع رابطه کند بسیاری از فعالان این حوزه درباره توانمندی روسیه در اجرای این قانون ابراز تردید کردند. اما حالا دمیتری مدودف، معاون رئیس شورای امنیت روسیه تأکیدی مجدد بر توانمندی روسیه در این زمینه داشته و یادآور شد که این قانون یک تیغ دولبه است و فعلاً روسیه دلیلی برای این کار نمیبیند ولی اگر زمانش برسد قطعاً از اینترنت جهانی جدا خواهد شد.
مدودف گفت که ایالات متحده ابزار کلیدی کنترل اینترنت را در اختیار دارد و در صورت وقوع یک اتفاق خاص، میتواند ارتباط روسیه را از اینترنت جهانی جدا کند. وی همچنین در مثال دیگری گفت: روسیه حتی با توجه به توانمندیهای فناورانهاش میتواند از سیستم پرداخت بینالمللی سوئیفت(SWIFT) نیز جدا شود تا در صورتی که امریکا بخواهد در این زمینه سنگاندازی کند باز هم روسیه توان جایگزینی آن را داشته باشد. ما معتقدیم که حتی باید سیستمهای ویژه خود را برای انتقال اطلاعات داشته باشیم تا در صورتی که اینترنت جهانی به روی ما بسته شد، بتوانیم در مواقع ضروری، پیامهای الکترونیکی را انتقال دهیم. این اظهارات درحالی عنوان میشود که در دوهفته گذشته بیش از 100شهر در این کشور شاهد اعتراضات گسترده مردمی بوده است؛ اعتراضاتی که بهدنبال دستگیری الکسی ناوالنی و انتشار ویدئوی یک قصر مجلل که مالکیت آن به پوتین نسبت داده شده و بیش از 100میلیون بازدید در یوتیوب داشته، شکل گرفته است.
این نخستین بار نیست که مدودف با بدبینی شدید نسبت به امریکا سخن میگوید و در سال گذشته نیز زمانی که ترامپ تلاش داشت برای وی چت و تیک تاک دردسر درست کند، در سخنانی گفته بود: هیچ تعجبی ندارد که تعدادی از کشورها در درجه اول ایالات متحده، بهدنبال استفاده از اینترنت بهعنوان ابزاری برای اطمینان از برآورده شدن منافع خود به طور انحصاری هستند. وی با یادآوری اینکه ایالات متحده سیستم نام دامنهها و آدرسهای IP را کنترل میکند، گفت: نباید اینگونه باشد.
وی با اشاره به شبکههای اجتماعی چینی در تیررس امریکا گفت: این نشان میدهد که ایالات متحده قصد دارد سیاست خود را در اینترنت ادامه دهد، در حالی که تصمیمات برخی از شرکتها یا کشورها را فقط از طریق منشور منافع ملی تفسیر میکند و هرگونه رقابت بینالمللی یا قوانینی را که امروز وجود دارد، نادیده میگیرد. این رفتار امریکا و برخی شرکایش اثبات میکند که نه کاربران اینترنت نه کسب و کارها نمیتوانند مطمئن باشند که در همه شرایط منافع آنها محافظت میشود.
مخالفت با اینترنت ماهوارهای
روسیه نه تنها بهدنبال استفاده از اینترنت ملی در مواقع ضروری است بلکه قصد ندارد که اجازه دهد کاربرانش از سیستمهای اینترنتی غربی هم استفاده کنند. در این راستا مجلس دومای روسیه به این موضوع وارد شده و قصد دارد با اعمال جریمههایی سنگین، شرکتها و کاربرانی را که از اینترنت ماهوارهای استارلینک یا سایر سرویسهای اینترنتی غربی استفاده میکنند، تنبیه کند و به این ترتیب دیگر کسی سراغ این اینترنتهای ماهوارهای غربی نرود. در این قانون نام سرویسهای اینترنت ماهوارهای ازجمله استارلینک کمپانی اسپیس ایکس به مدیریت ایلان ماسک و همچنین کمپانی وان وب بریتانیا دیده میشود. در صورت تصویب این قانون، کاربران عادی بین ۱۰ تا ۳۰ هزار روبل (۱۳۵ تا ۴۰۵ دلار) و کمپانیها نیز بین ۵۰ هزارتا یک میلیون روبل (۶۷۵۰ تا ۱۳۵۰۰ دلار) جریمه نقدی میشوند. روسیه در زمینه شبکههای اجتماعی نیز قوانینی بسیار سختگیرانه دارد و هفته گذشته رگولاتور مخابرات روسیه درتلاش بود تا 7 شبکه اجتماعی را بهدلیل عدم حذف ویدئوهای مرتبط با اعتراضات روسیه جریمه مالی کند.
لازم به ذکر است مسکو که از سالها قبل با حکمرانی امریکا در اینترنت مشکلات عمده داشت، این نگاه را به مسائل سایبری نیز تعمیم داد و در سال 2001 از امضای کنوانسیون جرایم سایبری بوداپست خودداری کرد. استدلال روسیه این بود که مقررات این کنوانسیون بیش از حد مزاحم است. کنوانسیون جرایم سایبری معروف به «کنوانسیون جرایم سایبری بوداپست» یا به اختصار «کنوانسیون بوداپست» نخستین معاهده بینالمللی است که به جرایم رایانهای و اینترنتی میپردازد و میکوشد قوانین ملی را سازگار کرده، روشهای تحقیقات را ارتقا دهد و همکاری بین کشورها را بهبود بخشد. سرانجام مسکو خواستار به روز کردن این کنوانسیون در حد امکان شد و در سال گذشته طرح پیشنهادی این کشور در زمینه مبارزه با جرایم سایبری در مجمع عمومی سازمان ملل با اکثریت آرا تصویب شد.
مهر تأیید شیلات بر مطالبه چند ساله زنان هرمزگانی
صیادان زن جزیره هنگام مجوز میگیرند
زهره توکلی
خبرنگار
«اعظم زحمتکش هنگامی» یکی از زنان صیاد جزیره هنگام در استان هرمزگان است که به گفته خودش از زمانی که فقط 9 سال داشت، همراه پدربزرگ و پدرش برای صیادی به دریا میرفته و امروز هم ماهیگیری و صیادی شغل اصلی اوست.
در طول بیش از 30 سال که در این حرفه مشغول است، ماجراها و گفتنیهای بسیار از دریا دارد. از خراب شدن موتور قایق و ساعت ها ماندن در دریا و روزهایی که با تور خالی به خانه برگشته تا واژگون شدن قایق و شنا کردن در زیر آب برای برگرداندن قایق و از لحظههای پرهیجان و شعف انگیز تک زدن ماهیها به طعمه و بعد سختی شیرین بالا کشیدن تور پر از ماهی به داخل قایق و... اما در همه این سالها آنچه او را آزار میداده این است که با وجودی که دوشادوش مردان صیاد به دریا میرفته و در سختکوشی و درآمد صیادی چیزی از آنان کم نداشته، بهعنوان صیاد رسمی شناخته نشده و از امکاناتی چون سهمیه سوخت، وام برای تعمیر و خرید تجهیزات ماهیگیری و... بهرهای نداشته است. اما رشته طولانی این محرومیت قرار است برای 25 صیاد زن جزیره هنگام شکسته شده و مجوز صیادی برایشان صادر شود.
«زحمتکش هنگامی» که نمایندگی امور بانوان و مدیرعامل شرکت تعاونی زنان ساحل نشین هنگام را نیز برعهده دارد با تشکر از شورای دهیاری جزیره هنگام و اداره شیلات قشم و استان برای پیگیری گرفتن مجوزها و معرفی بانوان صیاد به دنیا، درباره تعداد بانوان فعال در این حوزه میگوید: در جزیره هنگام حدود 25 نفر بانوی صیاد مشغول به کار هستند. هر کدام از اینها اوایل کار، همراه با همسران خود یا حتی با قایقهای پارویی میرفتند تا درآمدی برای خانواده کسب کنند، تعدادی هم سرپرست خانوار هستند.
«حورا اربابی»، بانوی صیادی که سرپرست خانوار نیز است، در این باره به «ایران» میگوید: در حال حاضر ما مجوز صید نداریم و اگر حراست شیلات در دریا باشد، مجوزی برای ارائه به آنها نداریم بنابراین اگر به زنان صیاد جزیره مجوز صیادی بدهند کار برای ما راحت تر میشود. همچنین الان سوخت شناورها را لیتری 3 هزار تومان میخریم در صورتی که اگر مجوز داشته باشیم سهمیه سوخت به ما تعلق میگیرد و میتوانیم لیتری یکهزار و 500 تومان بخریم و برای افرادی مثل من که سرپرست خانوار هستند وضعیت خیلی بهتر میشود.
وی برخلاف تصور خیلی از افراد، حرفه ماهیگیری را سخت نمیداند و شغلی عادی و معمولی به حساب میآورد و فقط سختی آن را زمان به آب انداختن قایق روی آب عنوان میکند.
این بانوی صیاد تصریح میکند: قایقها سنگین هستند و وقتی میخواهیم به دریا برویم اگر مردها در ساحل نباشند، حرکت دادن قایق برایمان بسیار سخت میشود چون برخی ساعت 2 صبح کار را شروع میکنند و برخی دیگر 2عصر وارد دریا میشوند.
وی ادامه میدهد: اگر مشکل دیگری در دریا پیش آید، هم تلفن همراه داریم که چون فاصله زیادی از ساحل نداریم میتوانیم از آن استفاده کنیم و هم اینکه سعی میکنیم به همراه قایقهای دیگر برویم تا در صورت ایجاد مشکل بتوانیم کمک بگیریم.
این بانوی 54 ساله که از 20 سالگی وارد این حرفه شده است، درآمد این شغل را برای خانواده 4 نفره خود کافی میداند در صورتی که هنوز در خانه پدری زندگی میکند اما معتقد است با صیادی، برای امرار معاش دیگر نیازی به کسی ندارد بنابراین همیشه خدا را شاکر است.وی از مسئولان تقاضا دارد که اگر قرار است مجوزها به بانوان صیاد داده شود به گونهای نباشد که به دو نفرصیاد با عملکرد متفاوت به صورت اشتراکی یک مجوز داده شود یعنی این طور نباشد که یک بانوی صیاد فعال با بانوی صیاد دیگری که فعالیت زیادی ندارد بهصورت اشتراکی مجوز صیادی بگیرند چون در این صورت به ضرر صیاد فعال میشود.
هرمزگان تنها استانی است که بانوان آن مالک شناورها هستند
معاون صید و بنادر ماهیگیری شیلات هرمزگان درباره اعطای این مجوزها به بانوان صیاد جزیره هنگام به «ایران» میگوید: بانوان جزیره هنگام از سالهای گذشته تاکنون به وسیله قایقهای کوچک به صیادی اقدام میکردند که اغلب به روش صید قلاب در اطراف جزیره صورت میگرفت بنابراین یکی از خواستههای آنها اخذ مجوز صید بوده تا بتوانند بهصورت قانونی از دریا برداشت کنند لذا اداره کل شیلات هرمزگان پیگیریهای لازم را در این خصوص انجام داد تا با اعطای این مجوزها هم بانوان فعال این حوزه ساماندهی شده و بهصورت قانونی وارد دریا شوند و هم همانند مردان بتوانند از امتیازات مجوز استفاده کنند. نتیجه این پیگیریها هم منجر به اختصاص 15 فقره مجوز صید برای این بانوان شد.
دکتر ابراهیم عالیزاده میافزاید: هم اکنون فرآیند اعطای مجوز صیادی به بانوان جزیره هنگام در مرحله تکمیل پروندهها قرار دارد و از آنجا که قرار است این مجوزها برای نخستین بار به بانوان اعطا شود، نیاز به دستورالعمل دارد لذا در حال به روز کردن و اصلاح دستورالعملهایی هستیم که از قبل وجود داشته است.وی ادامه میدهد: بزودی پروندههای تکمیل شده را تحویل میگیریم تا پس از اخذ مجوز صید، تمامی بانوان صیاد از مزایای این مجوزها که مهمترین آن استفاده از سوخت یارانهای و خدمات بیمهای است، بهرهمند شوند.
عالیزاده اضافه میکند: از طریق این مجوزها، شناور آنها در اداره ثبت شناوران اداره بنادر و ماهیگیری استان هرمزگان نیز ثبت خواهد شد همچنین تا 5 نفر نیز میتوانند از معافیت بیمهای استفاده کنند.وی تصریح میکند: تلاش میکنیم در دهه مبارک فجر امسال این مجوزها را به بانوان صیاد ارائه کنیم.
عالیزاده، مجموع تعداد شناورهای کل استان هرمزگان را در حدود 4 هزار و 500 فروند اعلام میکند که تقریباً 4 تا 5 درصد مالکان شناورهای صیادی استان را بانوان تشکیل میدهند.
وی میافزاید: هرمزگان تنها استانی است که بانوان آن مالک شناور هم هستند چون در استانهای دیگر کشور که صیاد زن فعال است هیچ بانویی مالک شناور نیست در صورتی که داشتن مالکیت شناور همانند داشتن مسکن و... میتواند پشتوانه مالی برای بانوان باشد.عالیزاده درباره کافی بودن مجوزها با توجه به تعداد بانوان صیاد در این استان میگوید: برای تخصیص مجوز صید، قبل از هر اقدامی باید ظرفیتیابی توسط مراکز علمی و مؤسسه تحقیقات شیلات انجام میشد تا در صورت وجود ظرفیت، مجوز اختصاص داده شود لذا 15مجوز برای آنها در نظر گرفته شده که تعداد بیشتری از بانوان و خانوادههای آنان را زیرپوشش قرار میدهد و میتوان گفت با دادن این مجوزها دیگر بانویی بدون مجوز فعالیت نخواهد کرد.
وی اضافه میکند: هر فقره مجوز بهصورت مشترک به دو نفر اعطا میشود که با توجه به هزینه بالای تأمین و ساخت شناور، امکان اشتغالزایی برای 3 نفر نیز وجود خواهد داشت. البته در مجوزهای جدیدی که در شهرستان جاسک و سیریک برای عموم در حال صدور است نیز هر مجوز قایق برای دو نفر خواهد بود.
معاون صید و بنادر ماهیگیری شیلات هرمزگان با بیان اینکه بانوان صیاد میتوانند شریک خود را برای گرفتن مجوز صیادی انتخاب و به ما اعلام کنند، درباره شرایط اعطای مجوزها نیز میگوید: همان شرایطی که برای صیادان مرد در نظر داشتیم برای بانوان هم در نظر داریم اما به طور کلی در حال به روز کردن دستورالعملهای این حوزه هستیم.
وی درباره چگونگی اشتغال بانوان در حرفه صیادی که شغلی مردانه است، اظهار میدارد: زنان هرمزگانی بسیار فعال هستند و از کودکی کنار ساحل بزرگ شدهاند لذا ترسی از دریا ندارند و به این شغل علاقهمند شدهاند بنابراین شاید در تصور افرادی که دور از دریا زندگی میکنند این شغل برای بانوان سخت باشد اما برای بانوان این جزیره اینطور نیست. ضمن اینکه بانوان به روش قلاب و در نزدیکی ساحل، ماهی صید میکنند و طی چند ساعت ماندن در دریا دوباره به ساحل برمی گردند و مهارت کافی هم در این زمینه دارند.عالیزاده میافزاید: بانوان صیاد در حدود 3 تا 4 مایلی ساحل فعالیت میکنند و به عمق دریا نمیروند چون طبق قانون دریانوردی، شناور قایق اجازه ندارد از ساحل فاصله زیادی بگیرد و از آنجا که منطقه بکر صید است، همان حوالی جزیره به کار صیادی مشغول هستند.
وی درباره اولویت واگذاری مجوزهای صیادی نیز میگوید: در اعطای این مجوزها اولویت نخست با بانوانی است که سرپرست خانوار هستند و اولویت بعدی شامل بانوانی میشود که همسرانشان شغلی ندارند یا شغل مناسبی ندارند که بتوانند تأمین کننده هزینههای زندگی باشند.معاون صید و بنادر ماهیگیری شیلات هرمزگان اظهار میدارد: با توجه به اینکه مناطق اطراف جزیره هنگام، بهدلیل وجود دولفینها، جاذبه گردشگری دارد، میتوان از این اقدام در جهت جذب بیشتر گردشگر نیز استفاده کرد چون جزیره هنگام جزیرهای گردشگری است و وقتی صیادی بانوان با گردشگری تلفیق میشود، جاذبه بسیاری را برای گردشگران ایجاد خواهد کرد چرا که صیادی بانوان در دریا برای بسیاری از گردشگران تازگی دارد و جالب خواهد بود.
خبرنگار
«اعظم زحمتکش هنگامی» یکی از زنان صیاد جزیره هنگام در استان هرمزگان است که به گفته خودش از زمانی که فقط 9 سال داشت، همراه پدربزرگ و پدرش برای صیادی به دریا میرفته و امروز هم ماهیگیری و صیادی شغل اصلی اوست.
در طول بیش از 30 سال که در این حرفه مشغول است، ماجراها و گفتنیهای بسیار از دریا دارد. از خراب شدن موتور قایق و ساعت ها ماندن در دریا و روزهایی که با تور خالی به خانه برگشته تا واژگون شدن قایق و شنا کردن در زیر آب برای برگرداندن قایق و از لحظههای پرهیجان و شعف انگیز تک زدن ماهیها به طعمه و بعد سختی شیرین بالا کشیدن تور پر از ماهی به داخل قایق و... اما در همه این سالها آنچه او را آزار میداده این است که با وجودی که دوشادوش مردان صیاد به دریا میرفته و در سختکوشی و درآمد صیادی چیزی از آنان کم نداشته، بهعنوان صیاد رسمی شناخته نشده و از امکاناتی چون سهمیه سوخت، وام برای تعمیر و خرید تجهیزات ماهیگیری و... بهرهای نداشته است. اما رشته طولانی این محرومیت قرار است برای 25 صیاد زن جزیره هنگام شکسته شده و مجوز صیادی برایشان صادر شود.
«زحمتکش هنگامی» که نمایندگی امور بانوان و مدیرعامل شرکت تعاونی زنان ساحل نشین هنگام را نیز برعهده دارد با تشکر از شورای دهیاری جزیره هنگام و اداره شیلات قشم و استان برای پیگیری گرفتن مجوزها و معرفی بانوان صیاد به دنیا، درباره تعداد بانوان فعال در این حوزه میگوید: در جزیره هنگام حدود 25 نفر بانوی صیاد مشغول به کار هستند. هر کدام از اینها اوایل کار، همراه با همسران خود یا حتی با قایقهای پارویی میرفتند تا درآمدی برای خانواده کسب کنند، تعدادی هم سرپرست خانوار هستند.
«حورا اربابی»، بانوی صیادی که سرپرست خانوار نیز است، در این باره به «ایران» میگوید: در حال حاضر ما مجوز صید نداریم و اگر حراست شیلات در دریا باشد، مجوزی برای ارائه به آنها نداریم بنابراین اگر به زنان صیاد جزیره مجوز صیادی بدهند کار برای ما راحت تر میشود. همچنین الان سوخت شناورها را لیتری 3 هزار تومان میخریم در صورتی که اگر مجوز داشته باشیم سهمیه سوخت به ما تعلق میگیرد و میتوانیم لیتری یکهزار و 500 تومان بخریم و برای افرادی مثل من که سرپرست خانوار هستند وضعیت خیلی بهتر میشود.
وی برخلاف تصور خیلی از افراد، حرفه ماهیگیری را سخت نمیداند و شغلی عادی و معمولی به حساب میآورد و فقط سختی آن را زمان به آب انداختن قایق روی آب عنوان میکند.
این بانوی صیاد تصریح میکند: قایقها سنگین هستند و وقتی میخواهیم به دریا برویم اگر مردها در ساحل نباشند، حرکت دادن قایق برایمان بسیار سخت میشود چون برخی ساعت 2 صبح کار را شروع میکنند و برخی دیگر 2عصر وارد دریا میشوند.
وی ادامه میدهد: اگر مشکل دیگری در دریا پیش آید، هم تلفن همراه داریم که چون فاصله زیادی از ساحل نداریم میتوانیم از آن استفاده کنیم و هم اینکه سعی میکنیم به همراه قایقهای دیگر برویم تا در صورت ایجاد مشکل بتوانیم کمک بگیریم.
این بانوی 54 ساله که از 20 سالگی وارد این حرفه شده است، درآمد این شغل را برای خانواده 4 نفره خود کافی میداند در صورتی که هنوز در خانه پدری زندگی میکند اما معتقد است با صیادی، برای امرار معاش دیگر نیازی به کسی ندارد بنابراین همیشه خدا را شاکر است.وی از مسئولان تقاضا دارد که اگر قرار است مجوزها به بانوان صیاد داده شود به گونهای نباشد که به دو نفرصیاد با عملکرد متفاوت به صورت اشتراکی یک مجوز داده شود یعنی این طور نباشد که یک بانوی صیاد فعال با بانوی صیاد دیگری که فعالیت زیادی ندارد بهصورت اشتراکی مجوز صیادی بگیرند چون در این صورت به ضرر صیاد فعال میشود.
هرمزگان تنها استانی است که بانوان آن مالک شناورها هستند
معاون صید و بنادر ماهیگیری شیلات هرمزگان درباره اعطای این مجوزها به بانوان صیاد جزیره هنگام به «ایران» میگوید: بانوان جزیره هنگام از سالهای گذشته تاکنون به وسیله قایقهای کوچک به صیادی اقدام میکردند که اغلب به روش صید قلاب در اطراف جزیره صورت میگرفت بنابراین یکی از خواستههای آنها اخذ مجوز صید بوده تا بتوانند بهصورت قانونی از دریا برداشت کنند لذا اداره کل شیلات هرمزگان پیگیریهای لازم را در این خصوص انجام داد تا با اعطای این مجوزها هم بانوان فعال این حوزه ساماندهی شده و بهصورت قانونی وارد دریا شوند و هم همانند مردان بتوانند از امتیازات مجوز استفاده کنند. نتیجه این پیگیریها هم منجر به اختصاص 15 فقره مجوز صید برای این بانوان شد.
دکتر ابراهیم عالیزاده میافزاید: هم اکنون فرآیند اعطای مجوز صیادی به بانوان جزیره هنگام در مرحله تکمیل پروندهها قرار دارد و از آنجا که قرار است این مجوزها برای نخستین بار به بانوان اعطا شود، نیاز به دستورالعمل دارد لذا در حال به روز کردن و اصلاح دستورالعملهایی هستیم که از قبل وجود داشته است.وی ادامه میدهد: بزودی پروندههای تکمیل شده را تحویل میگیریم تا پس از اخذ مجوز صید، تمامی بانوان صیاد از مزایای این مجوزها که مهمترین آن استفاده از سوخت یارانهای و خدمات بیمهای است، بهرهمند شوند.
عالیزاده اضافه میکند: از طریق این مجوزها، شناور آنها در اداره ثبت شناوران اداره بنادر و ماهیگیری استان هرمزگان نیز ثبت خواهد شد همچنین تا 5 نفر نیز میتوانند از معافیت بیمهای استفاده کنند.وی تصریح میکند: تلاش میکنیم در دهه مبارک فجر امسال این مجوزها را به بانوان صیاد ارائه کنیم.
عالیزاده، مجموع تعداد شناورهای کل استان هرمزگان را در حدود 4 هزار و 500 فروند اعلام میکند که تقریباً 4 تا 5 درصد مالکان شناورهای صیادی استان را بانوان تشکیل میدهند.
وی میافزاید: هرمزگان تنها استانی است که بانوان آن مالک شناور هم هستند چون در استانهای دیگر کشور که صیاد زن فعال است هیچ بانویی مالک شناور نیست در صورتی که داشتن مالکیت شناور همانند داشتن مسکن و... میتواند پشتوانه مالی برای بانوان باشد.عالیزاده درباره کافی بودن مجوزها با توجه به تعداد بانوان صیاد در این استان میگوید: برای تخصیص مجوز صید، قبل از هر اقدامی باید ظرفیتیابی توسط مراکز علمی و مؤسسه تحقیقات شیلات انجام میشد تا در صورت وجود ظرفیت، مجوز اختصاص داده شود لذا 15مجوز برای آنها در نظر گرفته شده که تعداد بیشتری از بانوان و خانوادههای آنان را زیرپوشش قرار میدهد و میتوان گفت با دادن این مجوزها دیگر بانویی بدون مجوز فعالیت نخواهد کرد.
وی اضافه میکند: هر فقره مجوز بهصورت مشترک به دو نفر اعطا میشود که با توجه به هزینه بالای تأمین و ساخت شناور، امکان اشتغالزایی برای 3 نفر نیز وجود خواهد داشت. البته در مجوزهای جدیدی که در شهرستان جاسک و سیریک برای عموم در حال صدور است نیز هر مجوز قایق برای دو نفر خواهد بود.
معاون صید و بنادر ماهیگیری شیلات هرمزگان با بیان اینکه بانوان صیاد میتوانند شریک خود را برای گرفتن مجوز صیادی انتخاب و به ما اعلام کنند، درباره شرایط اعطای مجوزها نیز میگوید: همان شرایطی که برای صیادان مرد در نظر داشتیم برای بانوان هم در نظر داریم اما به طور کلی در حال به روز کردن دستورالعملهای این حوزه هستیم.
وی درباره چگونگی اشتغال بانوان در حرفه صیادی که شغلی مردانه است، اظهار میدارد: زنان هرمزگانی بسیار فعال هستند و از کودکی کنار ساحل بزرگ شدهاند لذا ترسی از دریا ندارند و به این شغل علاقهمند شدهاند بنابراین شاید در تصور افرادی که دور از دریا زندگی میکنند این شغل برای بانوان سخت باشد اما برای بانوان این جزیره اینطور نیست. ضمن اینکه بانوان به روش قلاب و در نزدیکی ساحل، ماهی صید میکنند و طی چند ساعت ماندن در دریا دوباره به ساحل برمی گردند و مهارت کافی هم در این زمینه دارند.عالیزاده میافزاید: بانوان صیاد در حدود 3 تا 4 مایلی ساحل فعالیت میکنند و به عمق دریا نمیروند چون طبق قانون دریانوردی، شناور قایق اجازه ندارد از ساحل فاصله زیادی بگیرد و از آنجا که منطقه بکر صید است، همان حوالی جزیره به کار صیادی مشغول هستند.
وی درباره اولویت واگذاری مجوزهای صیادی نیز میگوید: در اعطای این مجوزها اولویت نخست با بانوانی است که سرپرست خانوار هستند و اولویت بعدی شامل بانوانی میشود که همسرانشان شغلی ندارند یا شغل مناسبی ندارند که بتوانند تأمین کننده هزینههای زندگی باشند.معاون صید و بنادر ماهیگیری شیلات هرمزگان اظهار میدارد: با توجه به اینکه مناطق اطراف جزیره هنگام، بهدلیل وجود دولفینها، جاذبه گردشگری دارد، میتوان از این اقدام در جهت جذب بیشتر گردشگر نیز استفاده کرد چون جزیره هنگام جزیرهای گردشگری است و وقتی صیادی بانوان با گردشگری تلفیق میشود، جاذبه بسیاری را برای گردشگران ایجاد خواهد کرد چرا که صیادی بانوان در دریا برای بسیاری از گردشگران تازگی دارد و جالب خواهد بود.
گفتوگو با مجید برزگر، رویا افشار و آرش انیسی درباره «مامان»
تثبیت سینمای مستقل در فجر
کامبیز حضرتی
خبرنگار
به بهانه گفتوگو درباره «مامان» ساخته آرش انیسی به دفتر مجید برزگر رفتم. صحبتهای ما درباره سینما، ادبیات و هنرهای تجسمی ساعتها ادامه داشت تا اینکه تصمیم بر آن شد که منسجمتر به گفتوگو بپردازیم و از سینمای مستقل، مشکلات تولید و «مامان» و حضورش در جشنواره فجر بپردازیم. فیلمی که از نظر فیلمنامه روندی بسیار دقیق دارد و طی سالهایی که انیسی درگیر ایجاد شرایط ساخت آن بود همواره و از سوی همگان مورد تأیید قرار گرفت. بازی رویا افشار نیز از این فیلم مستقل و با بودجه محدود فیلمی گیرا و جذاب ساخته است که میتواند مخاطب را درگیر فیلم و فضای آن بکند. با کارگردان، تهیهکننده و بازیگر این فیلم به گفتوگو پرداختیم که در ادامه میخوانید.
آقای برزگر! فعالیتهای شما مترادف با نام سینمای مستقل است. در شرایط تولید گران و باوجود شکل دولتی حمایتهای سینمایی چهطور میشود مستقل بود؟
برزگر: در تعریف سینمای مستقل افتراقاتی وجود دارد. برای من سینمای مستقل تنها به معنای مستقل از سفارش و توصیه است و نه مستقل مالی. من از هر منبعی میتوانم پول و منابع مالی تأمین کنم تا فیلم خودم را بسازم. در تبارشناسی سینمای مستقل میتوان به دو گروه رسید. سینمای امریکا که در انحصار استودیوهای خصوصی قرار دارد در کنار بلاک باسترها از سینمای مستقل و متفاوت حمایت میکند. بدین ترتیب خیلی از فیلمسازان مستقل امریکایی در استودیوها فیلم میسازند. در اروپا شیوه دیگری وجود دارد و دولت برای زنده ماندن و احیای سینمای متفاوت به حمایت از سینمای مستقل و آوانگارد میپردازد. در ایران ما استودیو شبیه امریکا نداریم و تهیهکنندگان یا دولت حاضر نیست از سینمای مستقل حمایت کند. در این جغرافیا نمیتوانیم تعریفی از سینمای مستقل در ایران ارائه دهیم. از اواخر دهه 30 تا امروز تکمضرابهایی در سینمای ایران داشتیم که با همت و عشق و جنون خودشان و با دورهم جمع شدن فیلمهای متفاوت و ارزانقیمتی ساختند که پیشنهادات تازهای ارائه کردهاند. من خودم را در ادامه این سنت میبینم و نگران نیستم که با در اختیار گرفتن پول از منابع رسمی فیلمساز دولتی محسوب شوم. من، آرش انیسی و دوستانی که قبلاً با آنها کار کردم از جنس این سینما هستیم.
با وجود شرایط سخت تولید «مامان» هم در این فضا ساخته شد؟
برزگر: تا زمان ساخت فیلم «مامان» هنوز این توان را داشتیم که به طور لوباجت فیلم بسازیم ولی عملاً سینما از اختیار ما خارج شد و به شکل ترسناکی تأمین هزینه تولید را دشوار کرد. بهطور مثال دلار بالا میرود و دوربینی که تعمیر و خرید آن با دلار است دیگر در دسترس نیست و نمیشود دستمزد عوامل را پرداخت کرد. در چنین شرایطی یک فیلمبردار با 5 میلیون سرکار حاضر نمیشود و ترجیح میدهد با اسنپ کار کند. در این شرایط باید دیگر فاتحه سینمای مستقل را بخوانیم. چون این سینما آخرین نفسها را میکشد و امیدوارم راهی برای ادامه آن باشد.
خانم افشار شما بازیگری متعلق به سینمای مستقل هستید. این انتخاب شما است یا پیشنهادها از این سینما میرسد؟
افشار: صد درصد انتخابی است. من مغرور نیستم اما خوشبختانه احساس خوبی دارم که با وجود فاصله زیاد سنی هنوز مورد اعتماد نسل جدید هستم. به خودم میگویم که درست قدم برداشتی اما این حرف به این معنا نیست که خطایی نداشته باشم. به خودم میگویم اگر سختگیری کردی و به خودت فشار آوردی و در دورانهایی چیزهایی دیدی که حالت را بد کرد، خوب شد، چرا که وضعیت را درست درک کردی. یک اتفاقی در گذشته من افتاده که امروز در این کارها از من دعوت میشود. الان با آرش انیسی گپ خصوصی کوچکی داشتیم و گفتم که بعضی مواقع نسبتهایی پیدا میشود و شما به افرادی اعتماد میکنید و تلاش دارید تا بهترین اتفاق با آن جمع رقم بخورد. من سعی میکنم این سینمای مستقل را انتخاب کنم اما در این پروسه من نفر اول نیستم. واقعیت این است که انتخاب تنها چیزی است که من بهعنوان هنرمند دارم.
آیا اساساً سینمای مستقل کاراکتر محور است؟ از «پرویز» تا «مامان» این خصوصیت قابل ردیابی است.
برزگر: بله، به نظرم سینمای مستقلی که میخواهد تأثیر بگذارد و مقصدش در اکران توده مردم نیست، راجع به آدمهاست و حادثهمحور نیست. سینمای حادثهای مایل است تا کارهای ماجراجویانه بسازد اما سینمای شخصیتمحور به ما فرصت میدهد تا نگاه مان را نسبت به آدمها طرح و به اشتراک بگذاریم. شاید ناخواسته باشد ولی تمام کارهایی که من دست به کار تولید و کارگردانی آنها شدم شخصیتمحور و عمیقاً درباره آدمهای معمولی هستند که هیچ وجه عجیبوغریبی ندارد. تلاش میکنیم به آدمهای معمولی با دقت نگاه کنیم. الان که مرور میکنم میبینم فیلمهایی که محبوب من هستند همه شخصیتمحور هستند. یک آدم عادی میتواند عاصی شود یا مهربان و خطرناک باشد. به قول چزاره زاواتینی آدمهایی که از کنار ما رد میشوند میتوانند قهرمان فیلم بعدی ما باشند. اما منظورمن از قهرمان دوگانه خیر وشر نیست.
انیسی: مجید برزگر کاملاً فضا را باز کرد و من از زاویه خودم به موضوع نزدیک میشوم. سینمای مستقل مربوط به فیلم خاصی نیست بلکه یک نوع نگاه به فیلمنامه، تولید و... است. خیلی وقتها نوع نگاه به بازار داشتن جنس فیلم را میسازد و به تو میگوید چه بازیگری، چه دوربین و عواملی را به کار بگیر. این فیلمها غالباً شخصیت محور است. همانطور که مامان شخصیت اصلی فیلم من است و تلاش داریم تا مستقل از پیشفرضهای رسمی عمل کنیم و به همین دلیل همچنین آثاری کمتر حمایت منابع رسمی مالی را جذب میکند. اما حمایت کسی مثل برزگر میتواند خیلی برای این سینما مغتنم باشد.
افشار: حدود 40 سال پیش و در دوران جنگ و خاموشی تهران مسألهای فکر من را درگیر کرد و از خودم پرسیدم الان و در این شرایط چرا نمایش «باغ آلبالو» را کار میکنی؟ همان موقع با خودم به این نتیجه رسیدم که دوره، دوره انتخاب شخصی است. اگر شما کارهای خوب دهه 60 را بررسی کنید میبینید بخشی از موضوعات تاریخی ، اجتماعی و فرهنگی آن موقع را به ما نشان میدهد. باید توجه کنیم که در تاریخ تألیف هر هنری هنرمندانی هستند که نقش خودشان را بر اثر میزنند. توجه داشته باشید که سینمای مستقل اجباری ندارد که بهدنبال کاراکتر برود اما شاید افرادی که در این عرصه کار میکنند دغدغه روانشناسی و فرهنگ دارند.
جنوبی بودن شما چقدر در انتخاب نقش مامان مؤثر بود؟
افشار: من نه فقط جنوبی هستم بلکه اساساً بدوی و کهنام. من در مقطعی از ذهنم جنوبی هستم. پیش از آن عشایرم و کاملاً جدی به آن پایبندم. اما حضور من در فیلم «مامان» تقصیر مهدی برزگر بود! من رابطه خوبی با برادران برزگر دارم و خیلی به آنها افتخار میکنم. خوشحال بودم که در این فیلم پروسه طبیعی زندگی را نشان میدهیم و قرار بود کاراکتر اصلی خیلی طبیعی به خواستههای بسیار ساده خودش برسد اما همین کار هم برایش سخت میشود. شاید تراژدی این است که آرزوها خیلی کوچک شدهاند و دست یافتن به یک سقف در کنار فرزندان یا ارتباط صادقانه با مردم گرفتن سخت شده است. «مامان» از جمله پرسوناژهایی بود که صداقتش را گم نکرده بود و این نکته باعث شکست وحشتناک او در جامعه و در کنار فرزندانش شد. او آرزوهایش را گم نکرده بود اما هر تلاشی که میکرد به آن آرزوها نمیرسید. من با مردم زندگی میکنم و آنها را میبینم و این کاراکتر را میشناسم. جذابیت این کاراکتر فقط در جنوبی بودن آن نیست بلکه واقعیت این است که من این زندگی جانگداز را میشناختم.
این زندگی جانگداز با کاراکتر مامان و فیلمهای مستقل این سالها گره خورده است. آیا چنین کاراکترهایی جایگزین قهرمان در سینما هستند؟
برزگر: بدون تردید همینطور است. در این زمینه حرف و تئوری زیاد است و من سعی کردم در این سالها تئوریهایم را پیاده کنم و پای فیلمهایی بایستم که نزدیک به من بودند، چون فهمیدم بیرون از مجموعه ما نه کسی منتظر ماست و نه فرشی برای ما پهن میکنند اما این فرهنگ نیاز دارد تا کاری مشابه ابراهیم گلستان صورت بگیرد تا آدمهایی از جنس فروغ فرخزاد، زکریا هاشمی و دیگران را کنار خودمان داشته باشیم و یک جنبش راه بیندازیم. این کار از جنس سیستم نیست و محصول تلاش فردی است.
با این پیش زمینه «مامان» چقدر مشکلات تولیدی داشت؟
برزگر: آرش انیسی سالها مترصد ساخت «مامان» بود. یک زمانی من امکان تولید این فیلم را نداشتم و آرش با کسان دیگری وارد مذاکره شد اما دوباره برگشت پیش من.
انیسی: من در اول کار سراغ برزگر آمدم و در این مسیر اتفاقات زیادی را از سر گذراندم. فیلمنامه «مامان» را خرداد سال ۹۶ ثبت کردم و از همان زمان بهدنبال ساخته شدنش بودم. خیلی دوندگی کردم تا این فیلم پروانه ساخت بگیرد.
برزگر: زمانی که آرش پیش من آمد من تهیهکننده نبودم و اجازه ساخت نداشتم. خیلی جنگیدم تا به ارشاد ثابت کنم که من را بهعنوان تهیهکننده به رسمیت بشناسند. هنوز هم به رسیمت نمیشناسند و ما به زور میخواهیم بگوییم هستیم!(میخندد). ممکن بود ارشاد به من مجوز ساخت یک فیلم در سال را بدهد اما موافق بیشتر از یک فیلم نبود. آن موقع قرار بود فیلم دیگری کار کنم و چون آرش به فیلمش ایمان داشت سراغ تهیهکننده دیگری رفت و بیش از پنج تهیهکننده را دید. وقتی دوباره برگشت یک امکان مالی پیش آمده بود و من توانستم وارد پروژه شوم. دوباره فیلمنامه را بررسی کردیم و فکر میکنم «مامان» یکی از دقیقترین فیلمنامههایی بود که به دست من رسیده است. من فیلمهایی کار کردم که طرح یا ایده خوبی داشت و فیلمهای خوبی از کار درآمد اما خواندن یک فیلمنامه مدون و بدون ایراد کار بسیار سختی است. این فیلمنامه امکان خوبی برای عوامل و گروه بازیگران فراهم کرد. فیلمنامه «مامان» خوب نوشته شد و بازیگران خوب هدایت شدند.
انتخاب بازیگر اصلی چگونه بود؟
برزگر: با رویا افشار ارتباط و همکاری دیگری داشتیم و همیشه درباره شعر و نقاشی حرف میزدیم و کمتر به سینما میپرداختیم. من با فیلم «دشمنان» با او همکاری کرده بودم. رویا افشار توسط مهدی؛ برادر من که در این سالها نقش مهمی در تولید آثار سینمایی ما داشته است به آرش پیشنهاد شد. شاید آرش در ابتدا از این پیشنهاد خوشحال نشد اما از مواجهه اول این انتخاب قطعی شد،البته به نظرم آرش انیسی هم به خانم افشار بهعنوان یک گزینه فکر کرده بود. حالا که «مامان» را نگاه میکنم هیچ کس جز او نمیتوانست نقش مامان را بازی کند. الان به این موضوع شک ندارم و اگر در اول به این انتخاب شک داشتم نگران این بودم آیا شیمی فیلم درمیآید یا نه؟ بازیگری یک فن است که آدمها در طول کار کردن به آن میرسند اما جان دادن به آدمها و ترکیب آنها اهمیت دارد. من آخرین نفری که طی حدود دوسال پیگیری برای «پرویز» دیدم، لوون هفتوان بود. این جمله را خیلی شنیدم که تو اول لوون را پیدا کردی و بعد پرویز را برای آن نوشتی اما اینطور نبود بلکه این لباس در قامت او خوب جاافتاده بود. همین اتفاق هم در «مامان» افتاد. انگار اول رویا افشار بود و بعد آرش انیسی برای آن فیلمنامه نوشت. اشاره کنم که خانم افشار بهدلیل جنوبی بودن انتخاب نشده بلکه فیلمنامه جنوبی نوشته شده بود و سالها در دست آرش بود.
چه دغدغهای وجود داشت که پای این فیلمنامه بایستی؟
انیسی: وقتی فیلمنامه «مامان» را نوشتم دنبال کارگردانی آن بودم و این فیلمنامه متفاوت از تمام فیلمنامههایی بود که مینوشتم و طبیعتاً به بازیگر هم فکر میکردم. در فیلم کوتاه «اول پاییز» عادل تبریزی خانم افشار را دیدم و فهمیدم او کاراکتر فیلم من است و جزو اولین گزینههایی بود که در ذهن داشتم. در روند پیدا کردن سرمایهگذار و تهیهکننده کسانی او را بهدلیل نداشتن گیشه کنار گذاشتند اما در این دوران همیشه خانم افشار در لیست گزینههای من بود. خوشحالم که با آن تهیهکننده و پیشنهاد بازیگران گیشه پسند «مامان» ساخته نشد. این نشدنهای پیاپی، این را به من آموخت که فیلم ساختن به تنهایی اهمیتی ندارد، باور داشتن به کاری که انجام میدهی مهمتر از خود کار است. من تکنیک را خوب یاد گرفته بودم، فکر میکردم فیلمنامه نوشتن را بلد هستم اما باید میآموختم که شیمی کار خیلی مهم است. خوشحالم این اتفاق درجایی رخ داد که میتوانیم پای نتیجه آن بایستیم و خوشحالم که در این سالها ساخت این فیلم انجام نشد چون باید این اتفاق میافتاد تا من به شناخت درستتری از خودم و جامعه برسم. یکی از شانسهای من در این پروژه، حضور مجید برزگر بهعنوان تهیهکنندهای صاحب نگاه بود.
دلیل اصرار بر فیلمنامه چه بود؟
انیسی: «مامان» اولین فیلمنامهای نبود که من نوشتم. سال 91 اولین فیلمنامهای داشتم که بهدنبال پروانه ساخت آن رفتم و دوندگی کردم و درنهایت پروانه مشروط دادند. گفتند ما مانع ساخت این فیلم نمیشویم اما اگر دوست نداشته باشیم به آن مجوز نمیدهیم. در آن لحظه تهیهکننده انصراف داد. بعد از آن یک فیلمنامه سینمایی نوشتم و به شرایط و موقعیت تولید آن فکر میکردم و پس از آن مدام مینوشتم. وقتی به «مامان» رسیدم آنقدر مانع جلوی راهم سبز شده بود که گفتم حتماً پای این میایستم تا به هر طریق ممکن آن را بسازم.چون احساس میکردم این فیلمنامه را بیشتر از همه میشناسم. حدود 8 ماه این فیلمنامه را کنار گذاشتم و فیلمنامه دیگری هم نوشته بودم اما باز که خواستم تصمیم به ساخت آن بگیرم دوباره سراغ «مامان» رفتم. در آن بازه زمانی ذهنم را برای نوشتن باز گذاشتم و سه فیلمنامه دیگر هم نوشتم که دوست دارم ساخته شوند.
برزگر: «مامان» بهخاطر فیلمنامه خوب و انرژی آرش باید تولید میشد.شاید واقعاً بدترین وجه این فیلم من هستم چرا که بهعنوان تهیهکننده در فیلمی حضور داشتم که در شرایط سخت تولید شد. این به خاطر خالی بودن دست ما بود نه اینکه من میخواستم و نکردم. ما نسبت به تولید یک فیلم واقعی شرایط وحشتناکی داشتیم و فیلمبرداری در روزهای متمادی و با صرف ساعتهای طولانی و خستگی عوامل انجام میشد. در این شرایط امکان مهیا کردن یک حملونقل ساده برای گروه وجود نداشت. البته همه پذیرفته بودند که این جنس از فیلم یا ساخته نمیشود یا سخت ساخته میشود.
افشار: من برخلاف آنچه به نظر میرسد بسیار آدم منزویای هستم. آنقدر خجالتی هستم که از سلام گفتن میترسم. از رفتن در جمع پرهیز میکنم چون حوصلهام بشدت سرمیرود و دوست دارم بروم و کارهای خودم را انجام بدهم که کارهای خوبی است. من بشدت صداقت را جذب میکنم و سر کار «ایستگاه اتمسفر» با آقای برزگر آشنا شدم.
برزگر: ما از کودکی و نوجوانی با شما آشنا بودیم و پیگیر کارهایتان.
افشار: شما نمیدانید که حضور مردم فوقالعاده صادق چقدر ارزش دارد. مردمی که تو را قضاوت نمیکنند به آدم حس خوبی میدهند اما از همه اینها مهمتر حضور در دفتر برزگر و جو حاکم بر آن است که موجی از سلامتی در آن وجود دارد و من اینجا راحت میآیم و کار میکنم. از خیلی کسانی که به من نقشی پیشنهاد میدهند میپرسم دفتر شما کجاست؟ اگر بگویند سعادتآباد میگویم خداحافظ و اصلاً نمیروم. متأسفانه کسانی به این دلایل از من ناراحت شدهاند. اما به دفتر برزگر با عشق و علاقه و پیاده از خانه به آن میآیم. من در روحیه و زندگی شخصی خودم هیچ ربطی به نقش مامان نداشتم چون زندگی را آن طور نمیبینم. اصلاً برای من مهم نیست که یک ساعت دیگر قرار است چه اتفاقی بیفتد چون میدانم که کارها و مسئولیتهایم را انجام دادم. خیلی مواقع کارهایی را که در آن منفعت زیادی بوده است ، براحتی نمیکنم چون احساسم این است ذهنم را مریض میکند و انزوای من را بهم میریزد. من ربطی به شخصیت مامان نداشتم بلکه آن را درک میکردم و چون برزگر پشت این کار بود مطمئن بودم که صادقانه است و قرار است همه چیز درست پیش برود. فیلمنامه آرش انیسی هم صادقانه بود، مخصوصاً برای من که وحشتناک کتاب میخوانم و میفهمم کجای کار دروغ و جعلی است، جای چون و چرا باقی نمیگذاشت.
سینمای مستقل حضور کمرنگ و گاه قاطعی در فجر داشته است. آیا حضور «مامان» در جشنواره فجر امسال به معنای تثبیت این جریان است؟
برزگر: حتماً همینطور است. سال گذشته هم من دو فیلم در جشنواره فجر و در جریان اصلی سینمای ایران داشتم. امسال هم دو فیلم داشتم که تا آخرین مرحله رسیدند اما «مامان» در نهایت به نمایش آمد. این اتفاق محدود به من نیست سال گذشته نیز «تومان» و «قصیده گاو سفید» فارغ از خوب و بدشان در جشنواره بودند و این آثار در یک جبهه هستند. ما امکان بهتر زندگی کردن و ارتزاق بیشتر را داشتیم اما با سرسختی پای این کار ماندیم. من از ابتدا نگران کارنامه خود بودم و نمیتوانم در خلوت خودم عاشق سهراب شهید ثالث باشم اما فیلم فرمایشی بسازم. حضور «مامان» هم یک موفقیت است و فکر میکنم جزو پنج فیلم مهم جشنواره است. فکر میکنم هر هیأت داوریای بود این فیلم را انتخاب میکرد.
حضور در فجر چه تأثیری بر کار شما دارد؟
انیسی: وظیفه داریم تا در دورههایی از زندگی کارهایی را انجام بدهیم. من نگاهم را به تأثیرات مثبت فجر معطوف کردهام اما اگر فیلم در جشنواره هم حضور نداشت باید مسیرم را میرفتم. من با این کار به خودم ثابت کردم هرچقدر محکمتر به زمین بخورم پوست کلفتتر میشوم. این جشنوارهها تا زمانی که امثال این فیلمهای مستقل را ببینند برای خودشان آبرو خریدهاند. اگر هم نخواستند این آثار را ببینند نباید احساس ضعف کنیم.
افشار: حقیقتاً جایزه گرفتن در جشنواره فجر برای من مهم نیست اما مگر ما جز فجر امکان دیگری داریم؟ با خودم میگویم چقدر خوب که این فیلم ساخته شد، چون باید ساخته میشد. حالا هرجوری که میخواهید با آن رفتار کنید. این فیلم دیگر وجود دارد؛ البته که خوشحال میشوم که به فیلم توجه شود چون ناگزیر میشوند این جنس از سینمای مستقل را بپذیرند. این جریان صادقانه به هنر میاندیشد. من هم تلاش خودم را کردم تا درست رفتار کنم.
برزگر: تا الان افراد زیادی «مامان» را ندیدند اما افرادی از طیفهای مختلف که آن را دیدند با فیلم ارتباط گرفتند و فکر میکنم «مامان» بضاعت ارتباط با مخاطب عادی را هم دارد. امسال به خاطر کرونا سال بدی شد و جشنوارهها یکی یکی برگزار نشد اما امیدوارم در 2021 اتفاقات خوبی برای فیلم در جشنوارههای جهانی بیفتد.
حسین دارابی در گفتوگو با «ایران» از «مصلحت» گفته است
انقلابی گری تندروی نیست
پریسا ساسانی
خبرنگار
ساخت فیلمهای سیاسی در سینمای ایران همیشه مناقشه برانگیز بوده است. زیرا به جای نقد درست و پذیرش کاستیها، فیلمهایی از این دست دچار و گرفتار نگاههای جناحی شده و در نهایت از مدار اعتدال خارج میشوند. بهعنوان مثال میتوان از فیلم «دیدن این فیلم جرم است» یاد کرد. فیلمی که گذشته از کم و کاستیها و نقاط ضعف و قوت که در ساختار فیلم و فیلمنامه و کارگردانی داشت، بهدلیل همین نگاه جناحبندی شده اساساً دیده نشد و دست آخر به فیلمی محفلی تبدیل شد. در جشنواره فیلم سیونهم یک فیلم سیاسی دیگر بهنام «مصلحت» به کارگردانی حسین دارابی و تهیه کنندگی محمدرضا شفاه به نمایش گذاشته شده است. فیلمی که برخلاف نگاههای جناحی حرکت کرده و نقدی بر آنچه بهعنوان مصلحت و تندروی در طول سالهای گذشته همواره بهشکلهای مختلف مطرح شده، داشته است. حسین دارابی بهعنوان کارگردان جوان در نخستین فیلم خود سراغ ساخت فیلمی سیاسی، بدون ادعا و کم گو رفته تا بتواند آنچه را بهعنوان عدالت همواره مطرح بوده است، بیان کند. این فیلم به رغم کم و کاستیهایی که دارد اثری تمیز است که در جهت وفاق ملی حرکت میکند. این کارگردان جوان در گفتوگو با روزنامه ایران درباره چرایی ساخت این فیلم، موضوع مصلحت و تندروی سخن گفته است.
ساخت فیلم سیاسی علاوه بر اشراف بر تاریخ معاصر نوعی دغدغهمندی را در فیلمساز ایجاد میکند که اگر این دغدغه نباشد اساساً فیلم جذاب و کارآمدی از آب در نمیآید. چرا سراغ ساخت فیلم سیاسی«مصلحت» بهعنوان نخستین تجربه فیلمسازی سینمای بلند رفتید؟
یکی از دغدغههای من در عرصه سینما ساخت فیلمی است که از دل تاریخ، حرف امروز را بیان کند و به گواه تاریخ در بین مسئولان و شهروندان نگاهی وجود دارد که به اسم مصلحت با خودخواهی مسائل را پیش میبریم و متأسفانه تلقی افراد از مصلحت تلقی اشتباه و منفعت طلبانه است و باید بگویم این نگاه در طول تاریخ انقلاب اسلامی به چهره نظام و انقلاب آسیب زده و یکی از نقدهایی که همواره مطرح بوده وجود چنین نگاهی در دولتها و در کل نظام جمهوری اسلامی ایران است. خب این موضوع همیشه ذهن مرا به خود مشغول کرده و اساساً تبدیل شد به یکی از دغدغههایم زمانی که پیشنهاد ساخت فیلم «مصلحت» به من شد اما وقتی داستان اولیه را خواندم، جذب قصه شدم و معتقدم پرداختن به این موضوع برای خیلی از افراد جذاب خواهد بود و میتواند به عنوان حرف امروز جامعه مطرح شود. به نظرم فیلم «مصلحت» میتواند گره ذهنی ای که برای مردم در طول سال های گذشته ایجاد شده را باز کند. این در حالی است که مصلحت اندیشی اساساً خوب و عقلانی است اما متأسفانه یک عده تلقی نادرست و سوءبرداشت که منجر به سوء استفاده میشود از مصلحت دارند و قصه فیلم هم رفع این سوءبرداشت و سوءاستفاده را بیان میکند.
چرا نگاه منفعت طلبانه به مصلحت را با نشان دادن دستگاه قضا و دادستانی نشان دادید؟
وقتی حرف از عدالت میزنیم و میخواهیم آن را در مدیوم سینما تعریف کنیم باید سراغ درام برویم و از سوی دیگر مردم هنگام فیلم دیدن یکسری کلیشههای ذهنی دارند که این کلیشهها اتفاقاً در سینما کار میکند و به درام داستان کمک میکند. بنابراین وقتی میخواهیم از عدالت صحبت کنیم باید میرفتیم سراغ قوه قضائیه و قضاوت کردن تا هم داستانی جذاب شود و هم درامی پرکشش در مخاطب ایجاد کند.
علاوه بر قضاوت دقیقاً کدام بخش از دستگاه قضا میتواند به درام فیلم کمک کند؟
بالاخره بحث حق و ناحق و رسیدن حق به حقدار بسیار میتواند جذاب و دراماتیک باشد و این به قول سینماییها قلاب مخاطب را گیر میاندازد.
نکته جالب در شما بهعنوان کارگردان یک فیلم سیاسی این است که اغلب فیلمهای سیاسی که ساخته میشود به دعواهای داخلی یا جناحی ختم میشود اما شما در فیلم «مصلحت» مردم را بیش از هر عنوانی در نظر دارید.
سینما اول باید برای مخاطب جذاب و سرگرم کننده باشد و بعد حرف یا پیامی را مطرح بکند. به همین دلیل سراغ این موضوع دغدغهمند که اساساً فراجناحی است، رفتم زیرا معتقدم هر آنچه فیلم را جذاب میکند باید در خدمت اثر باشد.
انتقاد از تندروی بهعنوان یک آفت اجتماعی یکی از نکات خوبی بود که در فیلم «مصلحت» بیان کرده بودید. طرح این موضوع علاوه بر افزودن به درام داستان در به چالش کشیدن مخاطب در طول فیلم نیز کمک میکند.
ببینید فیلم «مصلحت» فیلم مربوط به درون گفتمان انقلاب اسلامی است و شکی ندارم که وقتی یک حکومتی به قدرت میرسد آدمها بهسمت قدرت سرازیر میشوند و همینطور شکی ندارم که خیلی از افراد بودند که در طول شکلگیری و پا گرفتن انقلاب اسلامی در ظاهر انقلابی گری وارد قدرت شدند و سوءاستفادهها کردند و فقط در رأس قدرت بودن برای آنها مهم بود و با لباس انقلاب با سردادن شعارهای آرمان طلبانه ورود کرده و برای رسیدن به مقاصد خود تندروی هم میکنند. بحث آقازادگی اکنون وجود دارد و این موضوع دغدغه مردم است. این در حالی است که افرادی بودند که پایمردی کردند و برای آرمانهای خود جنگیدند و زندگی خود را بیچشمداشت هزینه کردند. بهعنوان مثال میتوان از حاج قاسم سلیمانی نام برد. این شهید سالهای سال جنگید و کسی او را جز همین اواخر نمیشناخت.
فکر میکنید موضوعاتی از این دست چرا در گذشته مطرح نشده است.
نگاه کلیشه مدیریت فرهنگی این است که نمیتوان نگاههای سودجویانه و منفعت طلبانه که برخی با لباس انقلاب انجام میدهند را نشان داد. من به شخصه با این نگاه مخالف هستم. زیرا اگر ما ایرادات خود را نبینیم و خودمان را به نقد نکشیم، معاندین سراغ آن میروند و هرشکل که دلشان بخواهد آن را مطرح میکنند و در مقابل ما منفعل عمل میکنیم. در حالی که باید بسیار موشکافانه به این قضیه نگاه کرد تا بدانیم و آگاه باشیم که کجای ماجرا ایستادهایم. به همین دلیل برای از بین بردن سوءتفاهمها باید خودمان دست بهکار شویم. من هم در این فیلم سعی کردم بخشی از نقدهایی را که در طول سالهای گذشته وارد بوده به تصویر بکشم که تندروی هم بخشی از آن بوده است. متأسفانه در بسیاری از موارد داشتن روحیه انقلابی گری با تندروی اشتباه میشود. یک انقلابی واقعی اتفاقاً سعه صدر دارد. او در برخی از موارد هم تندروی میکند اما در برخی مواقع سکوت و در جاهایی حرف میزند و استدلال هم میکند.
جشنواره سی و نهم با شرایط ویژه کرونا در حال برگزاری است. بهعنوان یک فیلمساز فیلم اولی موقعیت فیلم «مصلحت» را در این دوره از جشنواره چگونه ارزیابی میکنید؟
سالهای بسیاری است که در عرصه هنر نمایش تلاش کردهام. در تئاتر بازیگر بودهام. کار تدوین انجام داده ام. پشت صحنه فیلمهای بسیاری بودهام و فیلم کوتاه زیاد ساختم. بنابراین تجربههایی داشتهام و در این فیلم همه تجربه خود را روی هم گذاشتم تا این فیلم ساخته شود. بنابراین یک شبه راه صد ساله را طی نکردهام و میتوانم ادعا کنم بنده و بچههای باشگاه فیلم سوره با حمایت آقای شفاه هرآنچه در توان داشتهایم را برای ساخت این فیلم انجام دادهایم تا«مصلحت» به ثمر برسد. در این فیلم سعی کردم نگاه متفاوتی به سالهای اواخر دهه 50 داشته باشم. بههمین دلیل هر نتیجهای از جشنواره بگیریم میدانیم که با همه توان کار کرده ایم. اما در نهایت باید بگویم که سعی کردم برای مردم فیلمی جذاب و سینمایی بسازم و اساساً مخاطب همیشه برای من در اولویت بوده است تا با حال خوب از سینما بیرون آید و در نهایت معتقدم تا اینجای راه هم به لطف خدا و عنایت او پیش آمدم.
راشومون به نویسندگی و کارگردانی احسان عبدالملکی دارایی
غفلتهای شرقی و ایرانی
صفحه 13 تا 16 را بخوانید
«ایران جمعه» و «پرسه» ضمیمههای امروز «ایران»
به بهانه جشنواره فیلم و تئاتر فجر به این سؤال جواب دادهایم که سینما و تئاتر اصلاً به چه دردی میخورند؟
تحمل بار هستی
- با حضور و قلم:
فریدون مجلسی، هوشنگ ماهرویان ابراهیم افشار، بهاءالدین مرشدی، حسین جمالی و امید بلاغتی
- و پــروندهای دربــاره نقش غذا در فرهنگ ما و رمزگشایی از پشتپرده جادوی مزهها و بوها را در «پرسه» بخوانید
تحمل بار هستی
- با حضور و قلم:
فریدون مجلسی، هوشنگ ماهرویان ابراهیم افشار، بهاءالدین مرشدی، حسین جمالی و امید بلاغتی
- و پــروندهای دربــاره نقش غذا در فرهنگ ما و رمزگشایی از پشتپرده جادوی مزهها و بوها را در «پرسه» بخوانید
گامی بلند در جهت نظام تأمین اجتماعی فراگیر
محمد شریعتمداری
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی
تــوســــعه متـــــــوازن وعدالتبنیان و توجه ویژه به مسائل رفاهی و خدمات اجتماعی اقشار مختلف مردم بویژه اقشار آسیبپذیر و در معرض آسیب، از وعدههای مهم دکتر حسن روحانی، رئیس محترم جمهوری در دوران انتخابات ریاستجمهوری بود که در هر دو دوره یازدهم و دوازدهم، گامهای مهمی در این زمینه برداشته شد.
در دولت یازدهم با اجرای طرح تحول نظام سلامت، ضمن بهبود قابلتوجه دسترسی عادلانه مردم به خدمات درمانی بویژه در مناطق کمتر برخوردار، سهم مشارکت مالی مردم در هزینههای درمان که پیش از این دولت تا بیش از 50 درصد رسیده بود، کاهش چشمگیری یافت. علاوه بر این در دولت یازدهم فراگیری بیمه پایه درمان بهعنوان یکی از اولویتهای اصلی دولت مورد توجه قرار گرفت و این امکان برای آحاد مردم فراهم شد که تحت پوشش بیمه درمان پایه قرار گیرند و با اجرای آزمون وسع و مشارکت مالی دولت در پرداخت حق بیمه اقشاری که قادر به تأمین و پرداخت حق بیمه درمان پایه نبودند، ضریب پوشش بیمه پایه درمان در کل کشور تا بیش از 90 درصد افزایش یافت.
در دولت دوازدهم نیز دولت و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در استمرار طرحهای معطوف به هدف ارتقای رفاه اجتماعی، توسعه پوشش بیمه اجتماعی و بازنشستگی را هدفگذاری کردهاند که گامهای مؤثری در این زمینه در قالب فراهم شدن امکان پوشش بیمهای شاغلان برخی مشاغل نوپدید مانند استارتاپها و فری لنسرها توسط سازمان تأمین اجتماعی، توسعه خدمات غیرحضوری بیمه اجتماعی، اجرای طرحهای متناسبسازی مستمریها در صندوقهای بازنشستگی و... تاکنون برداشته شده است. در پی تأکید رهبر معظم انقلاب در دیدار چهارم آذر 1399 اعضای شورای عالی هماهنگی اقتصادی که با اشاره به تحت فشار بودن اقتصاد خانوادهها بهعلت رکود تورمی چند سال اخیر و به وجود آمدن دشواریهای جدی معیشتی برای گروههای زیادی از مردم، «ایجاد نظام متمرکز تأمیناجتماعی برای آحاد مردم» را از جمله پیشنهادهای کارشناسان برای کاهش مشکلات مردم برشمردند، همانطور که همان زمان در نامهای به رهبر معظم انقلاب قول دادیم، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، بلافاصله ضمن بهرهگیری از کارشناسان و دستگاههای اجرایی مرتبط و با استفاده از ظرفیت قانون ارزشمند ساختار نظام جامع رفاه و تأمیناجتماعی، بررسیهای کارشناسی مربوط به تدوین لایحه «نظام متمرکز تأمیناجتماعی» را آغاز کرد. خرسندم که به اطلاع برسانم با ارائه گزارشی از تلاشها و اقدامات این وزارتخانه برای تدوین لایحه «نظام متمرکز تأمیناجتماعی» در جلسه اخیر ستاد هماهنگی اقتصادی دولت و حسب تأکید ریاست محترم جمهوری، مقرر شد که برای توسعه پوشش بیمه اجتماعی و بازنشستگی، علاوه بر فراهم شدن امکان پوشش بیمه پایه بازنشستگی برای تمام اقشاری که امکان مشارکت و پرداخت حق بیمه دارند و مشارکت دولت در تأمین و پرداخت حق بیمه اقشاری که قادر به تأمین تمام یا بخشی از حق بیمه نیستند، تمام موانع و قیود مربوط به اشتغال و کسب و کار در حوزه بیمه بازنشستگی مانند الزام به داشتن کارفرما، الزام به داشتن جواز کسب و... حذف و لایحه «نظام متمرکز تأمیناجتماعی» برای سیر مراحل تصویب، در اسرع وقت به هیأت دولت ارائه شود.
ما در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی درآستانه چهل و سومین بهار آزادی، با در اختیار داشتن زیرساختهای لازم ازجمله پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان، پنجره واحد خدمات و ابزار کارآمدی چون آزمون وسع و... آمادگی داریم که براساس اطلاعات ثبتی، بسترهای لازم برای فراگیری پوشش بیمه بازنشستگی در کل کشور و پوشش بالغ بر 7 میلیون و 200 هزار خانوار/ فرد فاقد هرگونه پوشش بیمه اجتماعی را فراهم آوریم و از این طریق گام بلندی در تحقق آرمان عدالت اجتماعی بهعنوان یکی از مهمترین آرمانهای انقلاب شکوهمند اسلامی برداریم.
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی
تــوســــعه متـــــــوازن وعدالتبنیان و توجه ویژه به مسائل رفاهی و خدمات اجتماعی اقشار مختلف مردم بویژه اقشار آسیبپذیر و در معرض آسیب، از وعدههای مهم دکتر حسن روحانی، رئیس محترم جمهوری در دوران انتخابات ریاستجمهوری بود که در هر دو دوره یازدهم و دوازدهم، گامهای مهمی در این زمینه برداشته شد.
در دولت یازدهم با اجرای طرح تحول نظام سلامت، ضمن بهبود قابلتوجه دسترسی عادلانه مردم به خدمات درمانی بویژه در مناطق کمتر برخوردار، سهم مشارکت مالی مردم در هزینههای درمان که پیش از این دولت تا بیش از 50 درصد رسیده بود، کاهش چشمگیری یافت. علاوه بر این در دولت یازدهم فراگیری بیمه پایه درمان بهعنوان یکی از اولویتهای اصلی دولت مورد توجه قرار گرفت و این امکان برای آحاد مردم فراهم شد که تحت پوشش بیمه درمان پایه قرار گیرند و با اجرای آزمون وسع و مشارکت مالی دولت در پرداخت حق بیمه اقشاری که قادر به تأمین و پرداخت حق بیمه درمان پایه نبودند، ضریب پوشش بیمه پایه درمان در کل کشور تا بیش از 90 درصد افزایش یافت.
در دولت دوازدهم نیز دولت و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در استمرار طرحهای معطوف به هدف ارتقای رفاه اجتماعی، توسعه پوشش بیمه اجتماعی و بازنشستگی را هدفگذاری کردهاند که گامهای مؤثری در این زمینه در قالب فراهم شدن امکان پوشش بیمهای شاغلان برخی مشاغل نوپدید مانند استارتاپها و فری لنسرها توسط سازمان تأمین اجتماعی، توسعه خدمات غیرحضوری بیمه اجتماعی، اجرای طرحهای متناسبسازی مستمریها در صندوقهای بازنشستگی و... تاکنون برداشته شده است. در پی تأکید رهبر معظم انقلاب در دیدار چهارم آذر 1399 اعضای شورای عالی هماهنگی اقتصادی که با اشاره به تحت فشار بودن اقتصاد خانوادهها بهعلت رکود تورمی چند سال اخیر و به وجود آمدن دشواریهای جدی معیشتی برای گروههای زیادی از مردم، «ایجاد نظام متمرکز تأمیناجتماعی برای آحاد مردم» را از جمله پیشنهادهای کارشناسان برای کاهش مشکلات مردم برشمردند، همانطور که همان زمان در نامهای به رهبر معظم انقلاب قول دادیم، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، بلافاصله ضمن بهرهگیری از کارشناسان و دستگاههای اجرایی مرتبط و با استفاده از ظرفیت قانون ارزشمند ساختار نظام جامع رفاه و تأمیناجتماعی، بررسیهای کارشناسی مربوط به تدوین لایحه «نظام متمرکز تأمیناجتماعی» را آغاز کرد. خرسندم که به اطلاع برسانم با ارائه گزارشی از تلاشها و اقدامات این وزارتخانه برای تدوین لایحه «نظام متمرکز تأمیناجتماعی» در جلسه اخیر ستاد هماهنگی اقتصادی دولت و حسب تأکید ریاست محترم جمهوری، مقرر شد که برای توسعه پوشش بیمه اجتماعی و بازنشستگی، علاوه بر فراهم شدن امکان پوشش بیمه پایه بازنشستگی برای تمام اقشاری که امکان مشارکت و پرداخت حق بیمه دارند و مشارکت دولت در تأمین و پرداخت حق بیمه اقشاری که قادر به تأمین تمام یا بخشی از حق بیمه نیستند، تمام موانع و قیود مربوط به اشتغال و کسب و کار در حوزه بیمه بازنشستگی مانند الزام به داشتن کارفرما، الزام به داشتن جواز کسب و... حذف و لایحه «نظام متمرکز تأمیناجتماعی» برای سیر مراحل تصویب، در اسرع وقت به هیأت دولت ارائه شود.
ما در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی درآستانه چهل و سومین بهار آزادی، با در اختیار داشتن زیرساختهای لازم ازجمله پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان، پنجره واحد خدمات و ابزار کارآمدی چون آزمون وسع و... آمادگی داریم که براساس اطلاعات ثبتی، بسترهای لازم برای فراگیری پوشش بیمه بازنشستگی در کل کشور و پوشش بالغ بر 7 میلیون و 200 هزار خانوار/ فرد فاقد هرگونه پوشش بیمه اجتماعی را فراهم آوریم و از این طریق گام بلندی در تحقق آرمان عدالت اجتماعی بهعنوان یکی از مهمترین آرمانهای انقلاب شکوهمند اسلامی برداریم.
فرآیند اساسی بودجهگذاری
لعیا جنیدی
معاون حقوقی رئیس جمهوری
1 - سرشت اجرایی بودجه و دادن آن در قالب لایحه
در نظامهای حقوقی- سیاسی، قوه مجریه، بهدلیل وصف اجرایی عمده بودجه، نقشی ممتاز و غیرقابل جایگزین در طراحی بودجه و ابتکار عمل آن دارد. بههمین جهت قوانین اساسی یا عرفهای حوزه حقوق اساسی در کشورها، نوعاً بر ممنوعیت یا محدودیت تغییر لوایح بودجه از سوی پارلمان مستقر شدهاند.
پایه این اندیشه نوعی را به سادگی و روشنی میتوان از اصل 52 قانون اساسی نیز که به لزوم تهیه بودجه سالانه کل کشور از طرف دولت و عدم امکان ارائه آن در قالب طرح، میپردازد، بیرون کشید و بهدست آورد. اصل (126) قانون اساسی هم در بیان مسئولیت رئیسجمهوری نسبت به امور برنامه و بودجه و اداری و استخدامی نیز مؤید دیگری بر همین رویکرد است و بر آن پای میفشارد.
شورای نگهبان در دو نظریه تفسیری مختلف به شماره 5146/21/78 مورخ 24/5/1378 و شماره 50002/30/92 مورخ 31/1/1392 و با ابتنای برهمین دیدگاه، تغییر در ارقام بودجه را با طرح مجلس به گونهای که در کل بودجه تأثیر بگذارد یا شاکله آن را دگرگون سازد، ممکن ندانسته و آن را مغایر اصل 52 قانون اساسی اعلام کرده است. بههمین علت اقدام اخیر مجلس در رد چارچوب کلی لایحه بودجه سال 1400 کل کشور، قابل تأمل و با اصول یاد شده ناسازگار است.
2 - نگاهی به چگونگی رد لایحه بودجه سال 1400 در مجلس و نقد آن
روز سهشنبه مجلس محترم شورای اسلامی کلیات لایحه بودجه 1400 را که توسط دولت محترم تهیه و تقدیم شده بود، رد کرد و آن را به دولت برگرداند؛ اقدامی که با توجه به فرآیند آن، تا اندازهای عجیب و دور از اصول قانون اساسی و حتی قانون آییننامه داخلی مجلس و رویه معمول در گذشته بهنظر میرسد. از مسیر تصمیمسازی مجلس بر میآید که به ظاهر بر پایه مواد 182 و بعد قانون آییننامه داخلی مجلس شورای اسلامی عمل کرده باشد. با این وصف حتی اگر سازگاری مواد (182) به بعد آییننامه داخلی مجلس را با قانون اساسی از این نظر مورد شبهه قرار ندهیم، فرآیند طی شده در مجلس شورای اسلامی در رسیدگی به لایحه بودجه، حتی با آییننامه داخلی یاد شده و بهطور مشخص تبصره 3 ماده (182) آن، همآهنگ و منطبق نیست زیرا خوانش دقیق این تبصره، نشانگر آن است که فرآیند رسیدگی به لایحه بودجه باید در وهله نخست، بهصورت رسیدگی نسبت به کلیات لایحه در کمیسیون تلفیق و تصمیم به رد یا قبول کلیات و ارائه به مجلس باشد. چنانچه کمیسیون تلفیق و مجلس هر دو کلیات لایحه بودجه را رد کنند، مراتب به دولت اعلام میشود و اگر کلیات به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد، به کمیسیون تلفیق برای تهیه گزارش جدید اعاده خواهد شد.
ورود تفصیلی کمیسیون به متن لایحه بودجه و تغییرات جدی در آن، ماهیت لایحه بودجه را دگرگون و عملاً بهصورت مصوبه کمیسیون در می آورد و در این صورت آنچه در صحن مجلس به رأی گذاشته میشود، مصوبه کمیسیون تلفیق است و نه لایحه دولت و بنابراین رد و قبول مجلس نیز ناظر به آن مصوبه خواهد بود نه لایحه دولت که از نظر شکلی اساساً موضوع بررسی در صحن مجلس نبوده است. شاید همین امر موجب شده که سال گذشته نیز مجلس پس از استماع گزارش کمیسیون و رد مصوبه آن، موضوع را دوباره به کمیسیون تلفیق و نه دولت برگرداند.
بدین ترتیب درخصوص لایحه بودجه -که نقش قوه مجریه در آن ممتاز و طراحی آن حق و وظیفه انحصاری قوه مجریه است و دخالت پارلمان/مجلس باید در آن حداقلی باشد و نباید منجر به تغییر شاکله لایحه شود- یا باید معتقد بود که اساساً امکان رد چارچوب کلی لایحه وجود ندارد، زیرا قانون اجازه ابتکار طرح جایگزین را به مجلس نمی دهد یا حتی اگر بر این باور باشیم که چنین امکانی وجود دارد، می بایست رسیدگی در دو مرحله یعنی ابتدا نسبت به چارچوب کلی لایحه در کمیسیون تلفیق و سپس در صحن علنی مجلس به عمل آید تا در صورت رد چارچوب کلی، موضوع به دولت اعلام و در صورت تأیید کلیات، به کمیسیون تلفیق اعاده و گزارش ناظر به تفصیل مقررات آن تهیه و ارائه شود. وضعیت فعلی از آن جهت بغرنج و پیچیده است که آنچه از نظر شکلی مورد بررسی قرار گرفته و رد شده، گزارش و مصوبه کمیسیون تلفیق است نه لایحه تقدیمی دولت.
3 – دفاع از لایحه بودجه از سوی نماینده دولت
در مورد رد لایحه بودجه در مجلس و مسأله عدم حضور رئیسجمهوری باید چنان که اشاره شد، توجه داشت که آنچه در جلسه مجلس مورد بررسی قرار گرفته است، مصوبه کمیسیون تلفیق است که تفاوتهای اساسی با متن ارسالی دولت دارد، بدیهی است که قطع نظر از فقدان حکم قانونی بر حضور رئیسجمهوری، از نظر عرف سیاسی نیز رئیسجمهوری وظیفهای نسبت به حضور در مجلس برای دفاع از مصوبه کمیسیون تلفیق ندارد.
از منظر حقوقی، به موجب قانون اساسی، رئیسجمهوری اختیار دارد بخشهایی از وظایف خود را به دیگری محول کند و این اختیار در اصل (126) قانون اساسی درخصوص برنامه و بودجه و امور اداری و استخدامی، منصوص است. در همین راستا، سازمان برنامه و بودجه تشکیل و رئیسجمهوری، رئیس آن را که معاون او نیز تلقی میشود، منصوب کرده و رئیس سازمان برنامه و بودجه هم در راستای دفاع از مواضع دولت و انجام وظایف مربوطه در مجلس حضور داشته و بهطور مشروح موضع دولت را بیان کرده است.
از ماده (121) قانون برنامه ششم توسعه نیز به وضوح برمیآید که وظیفه قانونی ارائه گزارش عملکرد بودجه سالانه همراه با ارائه لایحه بودجه سال بعد بهعهده دولت و نه شخص رئیسجمهوری است و از این جهت عدم حضور رئیسجمهوری، مغایرتی با قانون ندارد. در این ماده آمده است:
«بهمنظور اجرایی کردن جداول کمی و احکام این قانون و نظارت بر اجرای برنامه:
الف- دولت مکلف است گزارشهای نظارتی سالانه قانون برنامه ششم شامل چگونگی تحقق اهداف کمی مندرج در جداول این قانون، احکام برنامههای بخشی و فرابخشی را بههمراه لوایح بودجه سنواتی به مجلس شورای اسلامی ارائه کند.
تبصره- سازمان مکلف است امکان دسترسی به شاخصهای کلیدی توسعه عملکرد برنامه پنجساله ششم و بودجههای سالانه را با تعریف شاخصهای متناسب و محاسبه منظم آنها، حداکثر تا سال دوم اجرای قانون برنامه برای کمیسیونهای تخصصی مجلس شورای اسلامی فراهم کند.
ب- بهمنظور احیا و تحکیم نظام نظارت در اجرای قانون برنامه سازمان موظف است با تعریف نظام جامع نظارت عملیاتی، گزارشهای سهماهه، ششماهه و سالانه را براساس وظایف مندرج در قانون برنامه و بودجه مصوب ۱۰/۱۲/۱۳۵۱، درباره اجرای قوانین بودجههای سنواتی و اجرای قانون برنامه ششم به مجلس شورای اسلامی تقدیم کند.»
در نهایت شایسته بود که مجلس توانمندی خود را بهعنوان یکی از مهمترین نهادهای انتخابی در رسیدگی و تصمیمگیری نسبت به لایحه مهم بودجه نشان می داد و در این مقطع سخت اقتصادی، کشور را از بلاتکلیفی مصون میداشت.
معاون حقوقی رئیس جمهوری
1 - سرشت اجرایی بودجه و دادن آن در قالب لایحه
در نظامهای حقوقی- سیاسی، قوه مجریه، بهدلیل وصف اجرایی عمده بودجه، نقشی ممتاز و غیرقابل جایگزین در طراحی بودجه و ابتکار عمل آن دارد. بههمین جهت قوانین اساسی یا عرفهای حوزه حقوق اساسی در کشورها، نوعاً بر ممنوعیت یا محدودیت تغییر لوایح بودجه از سوی پارلمان مستقر شدهاند.
پایه این اندیشه نوعی را به سادگی و روشنی میتوان از اصل 52 قانون اساسی نیز که به لزوم تهیه بودجه سالانه کل کشور از طرف دولت و عدم امکان ارائه آن در قالب طرح، میپردازد، بیرون کشید و بهدست آورد. اصل (126) قانون اساسی هم در بیان مسئولیت رئیسجمهوری نسبت به امور برنامه و بودجه و اداری و استخدامی نیز مؤید دیگری بر همین رویکرد است و بر آن پای میفشارد.
شورای نگهبان در دو نظریه تفسیری مختلف به شماره 5146/21/78 مورخ 24/5/1378 و شماره 50002/30/92 مورخ 31/1/1392 و با ابتنای برهمین دیدگاه، تغییر در ارقام بودجه را با طرح مجلس به گونهای که در کل بودجه تأثیر بگذارد یا شاکله آن را دگرگون سازد، ممکن ندانسته و آن را مغایر اصل 52 قانون اساسی اعلام کرده است. بههمین علت اقدام اخیر مجلس در رد چارچوب کلی لایحه بودجه سال 1400 کل کشور، قابل تأمل و با اصول یاد شده ناسازگار است.
2 - نگاهی به چگونگی رد لایحه بودجه سال 1400 در مجلس و نقد آن
روز سهشنبه مجلس محترم شورای اسلامی کلیات لایحه بودجه 1400 را که توسط دولت محترم تهیه و تقدیم شده بود، رد کرد و آن را به دولت برگرداند؛ اقدامی که با توجه به فرآیند آن، تا اندازهای عجیب و دور از اصول قانون اساسی و حتی قانون آییننامه داخلی مجلس و رویه معمول در گذشته بهنظر میرسد. از مسیر تصمیمسازی مجلس بر میآید که به ظاهر بر پایه مواد 182 و بعد قانون آییننامه داخلی مجلس شورای اسلامی عمل کرده باشد. با این وصف حتی اگر سازگاری مواد (182) به بعد آییننامه داخلی مجلس را با قانون اساسی از این نظر مورد شبهه قرار ندهیم، فرآیند طی شده در مجلس شورای اسلامی در رسیدگی به لایحه بودجه، حتی با آییننامه داخلی یاد شده و بهطور مشخص تبصره 3 ماده (182) آن، همآهنگ و منطبق نیست زیرا خوانش دقیق این تبصره، نشانگر آن است که فرآیند رسیدگی به لایحه بودجه باید در وهله نخست، بهصورت رسیدگی نسبت به کلیات لایحه در کمیسیون تلفیق و تصمیم به رد یا قبول کلیات و ارائه به مجلس باشد. چنانچه کمیسیون تلفیق و مجلس هر دو کلیات لایحه بودجه را رد کنند، مراتب به دولت اعلام میشود و اگر کلیات به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد، به کمیسیون تلفیق برای تهیه گزارش جدید اعاده خواهد شد.
ورود تفصیلی کمیسیون به متن لایحه بودجه و تغییرات جدی در آن، ماهیت لایحه بودجه را دگرگون و عملاً بهصورت مصوبه کمیسیون در می آورد و در این صورت آنچه در صحن مجلس به رأی گذاشته میشود، مصوبه کمیسیون تلفیق است و نه لایحه دولت و بنابراین رد و قبول مجلس نیز ناظر به آن مصوبه خواهد بود نه لایحه دولت که از نظر شکلی اساساً موضوع بررسی در صحن مجلس نبوده است. شاید همین امر موجب شده که سال گذشته نیز مجلس پس از استماع گزارش کمیسیون و رد مصوبه آن، موضوع را دوباره به کمیسیون تلفیق و نه دولت برگرداند.
بدین ترتیب درخصوص لایحه بودجه -که نقش قوه مجریه در آن ممتاز و طراحی آن حق و وظیفه انحصاری قوه مجریه است و دخالت پارلمان/مجلس باید در آن حداقلی باشد و نباید منجر به تغییر شاکله لایحه شود- یا باید معتقد بود که اساساً امکان رد چارچوب کلی لایحه وجود ندارد، زیرا قانون اجازه ابتکار طرح جایگزین را به مجلس نمی دهد یا حتی اگر بر این باور باشیم که چنین امکانی وجود دارد، می بایست رسیدگی در دو مرحله یعنی ابتدا نسبت به چارچوب کلی لایحه در کمیسیون تلفیق و سپس در صحن علنی مجلس به عمل آید تا در صورت رد چارچوب کلی، موضوع به دولت اعلام و در صورت تأیید کلیات، به کمیسیون تلفیق اعاده و گزارش ناظر به تفصیل مقررات آن تهیه و ارائه شود. وضعیت فعلی از آن جهت بغرنج و پیچیده است که آنچه از نظر شکلی مورد بررسی قرار گرفته و رد شده، گزارش و مصوبه کمیسیون تلفیق است نه لایحه تقدیمی دولت.
3 – دفاع از لایحه بودجه از سوی نماینده دولت
در مورد رد لایحه بودجه در مجلس و مسأله عدم حضور رئیسجمهوری باید چنان که اشاره شد، توجه داشت که آنچه در جلسه مجلس مورد بررسی قرار گرفته است، مصوبه کمیسیون تلفیق است که تفاوتهای اساسی با متن ارسالی دولت دارد، بدیهی است که قطع نظر از فقدان حکم قانونی بر حضور رئیسجمهوری، از نظر عرف سیاسی نیز رئیسجمهوری وظیفهای نسبت به حضور در مجلس برای دفاع از مصوبه کمیسیون تلفیق ندارد.
از منظر حقوقی، به موجب قانون اساسی، رئیسجمهوری اختیار دارد بخشهایی از وظایف خود را به دیگری محول کند و این اختیار در اصل (126) قانون اساسی درخصوص برنامه و بودجه و امور اداری و استخدامی، منصوص است. در همین راستا، سازمان برنامه و بودجه تشکیل و رئیسجمهوری، رئیس آن را که معاون او نیز تلقی میشود، منصوب کرده و رئیس سازمان برنامه و بودجه هم در راستای دفاع از مواضع دولت و انجام وظایف مربوطه در مجلس حضور داشته و بهطور مشروح موضع دولت را بیان کرده است.
از ماده (121) قانون برنامه ششم توسعه نیز به وضوح برمیآید که وظیفه قانونی ارائه گزارش عملکرد بودجه سالانه همراه با ارائه لایحه بودجه سال بعد بهعهده دولت و نه شخص رئیسجمهوری است و از این جهت عدم حضور رئیسجمهوری، مغایرتی با قانون ندارد. در این ماده آمده است:
«بهمنظور اجرایی کردن جداول کمی و احکام این قانون و نظارت بر اجرای برنامه:
الف- دولت مکلف است گزارشهای نظارتی سالانه قانون برنامه ششم شامل چگونگی تحقق اهداف کمی مندرج در جداول این قانون، احکام برنامههای بخشی و فرابخشی را بههمراه لوایح بودجه سنواتی به مجلس شورای اسلامی ارائه کند.
تبصره- سازمان مکلف است امکان دسترسی به شاخصهای کلیدی توسعه عملکرد برنامه پنجساله ششم و بودجههای سالانه را با تعریف شاخصهای متناسب و محاسبه منظم آنها، حداکثر تا سال دوم اجرای قانون برنامه برای کمیسیونهای تخصصی مجلس شورای اسلامی فراهم کند.
ب- بهمنظور احیا و تحکیم نظام نظارت در اجرای قانون برنامه سازمان موظف است با تعریف نظام جامع نظارت عملیاتی، گزارشهای سهماهه، ششماهه و سالانه را براساس وظایف مندرج در قانون برنامه و بودجه مصوب ۱۰/۱۲/۱۳۵۱، درباره اجرای قوانین بودجههای سنواتی و اجرای قانون برنامه ششم به مجلس شورای اسلامی تقدیم کند.»
در نهایت شایسته بود که مجلس توانمندی خود را بهعنوان یکی از مهمترین نهادهای انتخابی در رسیدگی و تصمیمگیری نسبت به لایحه مهم بودجه نشان می داد و در این مقطع سخت اقتصادی، کشور را از بلاتکلیفی مصون میداشت.
پایان و آغاز یک سده
دکتر حسین کرمانپور
مدیر بخش اورژانس بیمارستان سینا
قرن 14 خورشیدی با تمام خوبیها و بدیهایش روبه اتمام است و با تمام پستی و بلندیهایی که دارد اما همچون تمام سدهها یک خبر در نوک هرم حیات بشر قراردارد و هر لحظه به تمام بشریت چشمک میزند!
«سلامتی» واژهای که امروز در پایان قرن چهارده به بشریت ثابت کرده است اگر سرسری گرفته شود میتواند، همه چیز زندگی انسان را متحول کند. این چه خصیصهای است که در آغازین سالهای قرن 21 میلادی و انتهاییترین ساعات قرن 14 شمسی، باعث میشود تاریخ بشریت ازآسیب حوادث تهدیدکننده سلامتی، باردیگر دستخوش تغییرات مشرف و هولناک شود. انسانی که بمب اتم را ساخته، انسانی که اینترنت را خلق کرده و انسانی که از دورترین و عمیقترین نقاط کره خاکی موادی را استخراج میکند که زندگیاش را مرفه سازد و گذر عمر را آسان، درست از جایی ضربه میخورد و به خاک سیاه مینشیند که اجدادش از قرنها قبل!
چرا؟
چون بشر امروز از باختر تا خاور از شمال تا جنوب جادههای سلامتیاش را به سوی بیماری گشوده است! عوامل بیماریزا بهراحتی در جادههای زندگی انسان امروز در ترددند در حالی که در کوچه پسکوچههای زندگی بشر عوامل حیاتبخش و سلامتزا با محدودیتها، عبور ممنوعها، سرعتگیرها و ایست و بازرسیهای آزارنده روبهروست. آدم امروز منابع سلامتبخش را خرج عوامل سلامتسوز میکند و در یک کلام بشر امروز بیش از آنکه از سلامتی درآمد حاصل کند از ناسلامتی روزگار میگذراند! این یک توحش مدرن است که همزمان به آن عادت کردهایم. فرقی نمیکند چه کسی باشیم؟ درسخوان و مدرن باشیم تا بدوی و بیسواد! همه در یک آوردگاه شریک هستیم! «ناسلامتی»! میدان نبردی ساختهایم که سربازانش برای بیماری میجنگند تا سلامتی! بیایید با سرعتی به قدرت نور از این میدان جنگ و خون فاصله گرفته و از بالایی نورانی و عالمانه به این آوردگاه نگاه بیندازیم! اگر از چنین مسافتی به این فاجعه بنگریم به نیکی در خواهیم یافت که ما در قرن 14 پیش از آنکه سلامتی را هدف قرار داده باشیم، ناسلامتی را آمال خود کردهایم.
بشر امروز؛ کم تحرک - بد غذا و خوراک - بد عادت - بد مصرف - رقصندهای خمود و بیهدف است.
بهار امسال ایرانی، سده 15 شروع میشود. آیا میتوان در این آغازین روزهای سده جدید نگرش خود را تغییر دهیم تا سلامتی قرن 14 را به تعریف جدیدی در قرن 15 تغییر و تفسیر کنیم؟ هموطن یا بهتر بگویم هر ایرانی که این جملات را میخواند باید عزم خود را جدی کند تا از بلایای پیش رو بکاهد و به سلامتی خوشامد بگوید. «کرونا» شاید زنگ خطری بود که به همه ما بگوید تا اینجای کار جهان موفقی نساختیم.
مدیر بخش اورژانس بیمارستان سینا
قرن 14 خورشیدی با تمام خوبیها و بدیهایش روبه اتمام است و با تمام پستی و بلندیهایی که دارد اما همچون تمام سدهها یک خبر در نوک هرم حیات بشر قراردارد و هر لحظه به تمام بشریت چشمک میزند!
«سلامتی» واژهای که امروز در پایان قرن چهارده به بشریت ثابت کرده است اگر سرسری گرفته شود میتواند، همه چیز زندگی انسان را متحول کند. این چه خصیصهای است که در آغازین سالهای قرن 21 میلادی و انتهاییترین ساعات قرن 14 شمسی، باعث میشود تاریخ بشریت ازآسیب حوادث تهدیدکننده سلامتی، باردیگر دستخوش تغییرات مشرف و هولناک شود. انسانی که بمب اتم را ساخته، انسانی که اینترنت را خلق کرده و انسانی که از دورترین و عمیقترین نقاط کره خاکی موادی را استخراج میکند که زندگیاش را مرفه سازد و گذر عمر را آسان، درست از جایی ضربه میخورد و به خاک سیاه مینشیند که اجدادش از قرنها قبل!
چرا؟
چون بشر امروز از باختر تا خاور از شمال تا جنوب جادههای سلامتیاش را به سوی بیماری گشوده است! عوامل بیماریزا بهراحتی در جادههای زندگی انسان امروز در ترددند در حالی که در کوچه پسکوچههای زندگی بشر عوامل حیاتبخش و سلامتزا با محدودیتها، عبور ممنوعها، سرعتگیرها و ایست و بازرسیهای آزارنده روبهروست. آدم امروز منابع سلامتبخش را خرج عوامل سلامتسوز میکند و در یک کلام بشر امروز بیش از آنکه از سلامتی درآمد حاصل کند از ناسلامتی روزگار میگذراند! این یک توحش مدرن است که همزمان به آن عادت کردهایم. فرقی نمیکند چه کسی باشیم؟ درسخوان و مدرن باشیم تا بدوی و بیسواد! همه در یک آوردگاه شریک هستیم! «ناسلامتی»! میدان نبردی ساختهایم که سربازانش برای بیماری میجنگند تا سلامتی! بیایید با سرعتی به قدرت نور از این میدان جنگ و خون فاصله گرفته و از بالایی نورانی و عالمانه به این آوردگاه نگاه بیندازیم! اگر از چنین مسافتی به این فاجعه بنگریم به نیکی در خواهیم یافت که ما در قرن 14 پیش از آنکه سلامتی را هدف قرار داده باشیم، ناسلامتی را آمال خود کردهایم.
بشر امروز؛ کم تحرک - بد غذا و خوراک - بد عادت - بد مصرف - رقصندهای خمود و بیهدف است.
بهار امسال ایرانی، سده 15 شروع میشود. آیا میتوان در این آغازین روزهای سده جدید نگرش خود را تغییر دهیم تا سلامتی قرن 14 را به تعریف جدیدی در قرن 15 تغییر و تفسیر کنیم؟ هموطن یا بهتر بگویم هر ایرانی که این جملات را میخواند باید عزم خود را جدی کند تا از بلایای پیش رو بکاهد و به سلامتی خوشامد بگوید. «کرونا» شاید زنگ خطری بود که به همه ما بگوید تا اینجای کار جهان موفقی نساختیم.
پشت سر نهادن همیشگی بدبختی نرخ ارز
مهندس محمد پارسا
رئیس هیأت مدیره فدراسیون صادرات انرژی
دستکم یک دهه است ایرانیان از هر گروه و دسته و به هر میزان درآمد و هر کسب وکار و پیشهای در چنگ تغییرات شگفت انگیز و به عبارت دقیقتر پرشهای بلند نرخ تبدیل ارزهای معتبر از جمله دلار به پول ایران گرفتار شدهاند. شهروندان، صاحبان و مدیران بنگاههای اقتصادی، صنعتی و بازرگانی به چشم دیدهاند نرخ تبدیل هر دلار امریکا از 10000 ریال بهطور متوسط در 1390 به حداقل 210000 ریال در سال 1399 رسیده است. یک محاسبه ساده نشان میدهد قیمت هر دلار امریکا در یک دوره 10 ساله 21 برابر شده است. از سوی دیگر به هر دلیل منطقی- اقتصادی یا سیاسی، تغییرات نسبی همه انواع کالاها و خدمات با درنگها و تأخیرهایی خود را با قیمت دلار در بازار آزاد همسنگ کرده و با افزایشهای بهت بر انگیز رو به رو بودهایم. رشدهای شتابان قیمت کالاهای موردنیاز عمومی ایرانیان مثل مواد و عقب ماندن نرخ رشد مزد و حقوق موجب شده است بنابر برخی گزارشهای پژوهشی در دهه 1390 رقمی برابر با 35 درصد جامعه ایرانی زیر خط فقر قرار بگیرند که رقم دهشتناکی است و پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی آسیب ساز بزرگی دارد. از سوی دیگر اقتصاد ایران برخلاف تمایل و خواست مقام های سیاسی در همه نیم سده تازه سپری شده توانایی به دست آوردن استقلال از اقتصاد جهانی را به دست نیاورده است. بهطوری که تنها برای واردات نهادههای دامی، دارو و تجهیزات پزشکی و کالاهای اساسی مثل شکر، برنج، روغن نباتی و چای سالانه میلیاردها دلار باید ارز داشته باشیم. علاوه بر این و بر اساس تقسیم بندیهای رایج ارائه شده از سوی نهادهای رسمی دولتی از کل واردات ایران 85 درصد آن واردات مواد اولیه و کالاهای سرمایهای و واسطهای تولیدی است. بهطوری که اگر واردات ایران کاهش یابد شاهد رکود تولید خواهیم بود که بر نرخ بیکاری مؤثر است. همچنین درآمد ارزی ایران بیشتر از هر کالایی به درآمد صادرات نفت خام و نیز میعانات گازی و فرآوردههای نفت و پتروشیمی وابسته است. براساس تازهترین آمار ارائه شده از سوی معاون اول ریاست جمهوری در نمایشگاه نفت و گاز در دوسال اخیر رقمی معادل 100 میلیارددلار از درآمد ارزی ایران بهدلیل تحریمها کاسته شده است. همه آنچه در بالا نگاشته شد برای نشان دادن اهمیت نرخ ارز در کسب وکار و معیشت ایرانیان است و متأسفانه در وضعیت غم انگیزی قرار داریم.
آزادی الزامی نرخ ارز
آیا راهی برای پشت سرنهادن این وضعیت ناراحت کننده و آسیب زننده به شهروندان و منافع ملی وجود دارد؟ به نظر میرسد اصلاح سیاستهای ارزی و در کانون این سیاست ها اصلاح ساختار نرخ ارز وجود دارد. تجربه جهانی نشان میدهد شمار قابل اعتنایی از کشورهای جهان این مسأله را حل کردهاند. به این ترتیب که بیشتر کشورها سیاست سرکوب نرخ ارز را که تثبیت دستوری نرخ تبدیل ارزهای معتبر در برابر پول ملی است کنار نهاده و در بدترین حالت سیاست ارزی مدیریت شناور ارز را جایگزین کرده و نیز از آن هم عبور و راه را برای آزادسازی نرخ ارز در بازار آزاد صاف کردهاند. بنابراین، ایران نیز چارهای ندارد و تجربه جهانی و منطق نیرومند دانش اقتصاد میگوید باید آزادسازی واقعی نرخ ارز اتفاق بیفتد.
مانع اصلی آزادسازی
دقت در گفتار و ماهیت مدافعان سیاستهای ارزی که توصیه به سرکوب نرخ ارز دارند یا میگویند باید دولت و بانک مرکزی الزاماً دامنه تغییرات نرخ ارز را در کنترل داشته باشد این است که در غیر این صورت بر ابعاد فقر بهدلیل افزایش قیمت کالاها و خدمات اضافه شده و این از سیاستهای اصلی رسیدگی به تهیدستان عبور میکند. اما واقعیت این است که این دو سیاست ارزی از دهه 1340 تا امروز بویژه در 10 سال اخیر سد راه توسعه فقر نشده است و سد راه رشد قیمتها نبوده است. بنابر این میتوان با استناد به آمارهای گوناگون نشان داد سیاستهای ارزی اعمال شده تا امروز در رسیدن به این راهبرد کامیابی نداشته است و باید راه نو رفت. برای اینکه گرفتاری احتمالی برای کم درآمدها گسترش نیابد و تا روزی که فقر از کشور ریشه کن نشده است باید با سیاستهای یارانهای کارآمد از کم درآمدها به شکلهای گوناگون حمایت کرد.
تعادل ارزی و آزادسازی
اگر میخواهیم از ویرانگریهای جهشهای نرخ ارز و پیامدهای ناراحتکننده آن مثل تخصیص رانت ارزی، افزایش شدید قیمت کالاها و خدمات و تورمهای دورقمی و تا 40 - 30 درصدی و فساد ارزی برای همیشه رها شویم راهی جز آزادسازی نرخ ارز وجود ندارد. شاید این هراس باشد که در این صورت ممکن است عدم تعادل در بازار ارز مصیبت درست کند اما به چند دلیل بلایی نازل نخواهد شد که از بلای فعلی ویرانگرتر شود. آزادسازی نرخ ارز اولاً صفهای بزرگ رانت خواران برای دریافت ارز ترجیحی را کاهش میدهد و از حجم تقاضای ارز کم میکند. ثانیاً قاچاق معکوس و قاچاق کالا به داخل را کاهش میدهد و نیز واردات چمدانی و قاچاق میلیونها مسافر به ایران و از مرزهای آبی و خاکی را کاهش داده و تقاضای مؤثر ارز به موارد ضروری منحصر خواهد شد. از سوی دیگر آزادسازی نرخ ارز و کاهش دستورهای دولتی و بانک مرکزی برای تعیین نرخ ارز و فشار برصادر کنندگان، توسعه صادرات را در یک چرخه کارآمد و فزاینده قرار خواهد داد. در این صورت تعادل ارزی به شکل ساختاری و برپایه مبادله آزاد شکل و قوام پیدا میکند. برای رهایی از بدبختی دگرگونیهای شگفتانگیز نرخ ارز راهی جز آنچه بهصورت کوتاه در این نوشته آمد، وجود ندارد.
رئیس هیأت مدیره فدراسیون صادرات انرژی
دستکم یک دهه است ایرانیان از هر گروه و دسته و به هر میزان درآمد و هر کسب وکار و پیشهای در چنگ تغییرات شگفت انگیز و به عبارت دقیقتر پرشهای بلند نرخ تبدیل ارزهای معتبر از جمله دلار به پول ایران گرفتار شدهاند. شهروندان، صاحبان و مدیران بنگاههای اقتصادی، صنعتی و بازرگانی به چشم دیدهاند نرخ تبدیل هر دلار امریکا از 10000 ریال بهطور متوسط در 1390 به حداقل 210000 ریال در سال 1399 رسیده است. یک محاسبه ساده نشان میدهد قیمت هر دلار امریکا در یک دوره 10 ساله 21 برابر شده است. از سوی دیگر به هر دلیل منطقی- اقتصادی یا سیاسی، تغییرات نسبی همه انواع کالاها و خدمات با درنگها و تأخیرهایی خود را با قیمت دلار در بازار آزاد همسنگ کرده و با افزایشهای بهت بر انگیز رو به رو بودهایم. رشدهای شتابان قیمت کالاهای موردنیاز عمومی ایرانیان مثل مواد و عقب ماندن نرخ رشد مزد و حقوق موجب شده است بنابر برخی گزارشهای پژوهشی در دهه 1390 رقمی برابر با 35 درصد جامعه ایرانی زیر خط فقر قرار بگیرند که رقم دهشتناکی است و پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی آسیب ساز بزرگی دارد. از سوی دیگر اقتصاد ایران برخلاف تمایل و خواست مقام های سیاسی در همه نیم سده تازه سپری شده توانایی به دست آوردن استقلال از اقتصاد جهانی را به دست نیاورده است. بهطوری که تنها برای واردات نهادههای دامی، دارو و تجهیزات پزشکی و کالاهای اساسی مثل شکر، برنج، روغن نباتی و چای سالانه میلیاردها دلار باید ارز داشته باشیم. علاوه بر این و بر اساس تقسیم بندیهای رایج ارائه شده از سوی نهادهای رسمی دولتی از کل واردات ایران 85 درصد آن واردات مواد اولیه و کالاهای سرمایهای و واسطهای تولیدی است. بهطوری که اگر واردات ایران کاهش یابد شاهد رکود تولید خواهیم بود که بر نرخ بیکاری مؤثر است. همچنین درآمد ارزی ایران بیشتر از هر کالایی به درآمد صادرات نفت خام و نیز میعانات گازی و فرآوردههای نفت و پتروشیمی وابسته است. براساس تازهترین آمار ارائه شده از سوی معاون اول ریاست جمهوری در نمایشگاه نفت و گاز در دوسال اخیر رقمی معادل 100 میلیارددلار از درآمد ارزی ایران بهدلیل تحریمها کاسته شده است. همه آنچه در بالا نگاشته شد برای نشان دادن اهمیت نرخ ارز در کسب وکار و معیشت ایرانیان است و متأسفانه در وضعیت غم انگیزی قرار داریم.
آزادی الزامی نرخ ارز
آیا راهی برای پشت سرنهادن این وضعیت ناراحت کننده و آسیب زننده به شهروندان و منافع ملی وجود دارد؟ به نظر میرسد اصلاح سیاستهای ارزی و در کانون این سیاست ها اصلاح ساختار نرخ ارز وجود دارد. تجربه جهانی نشان میدهد شمار قابل اعتنایی از کشورهای جهان این مسأله را حل کردهاند. به این ترتیب که بیشتر کشورها سیاست سرکوب نرخ ارز را که تثبیت دستوری نرخ تبدیل ارزهای معتبر در برابر پول ملی است کنار نهاده و در بدترین حالت سیاست ارزی مدیریت شناور ارز را جایگزین کرده و نیز از آن هم عبور و راه را برای آزادسازی نرخ ارز در بازار آزاد صاف کردهاند. بنابراین، ایران نیز چارهای ندارد و تجربه جهانی و منطق نیرومند دانش اقتصاد میگوید باید آزادسازی واقعی نرخ ارز اتفاق بیفتد.
مانع اصلی آزادسازی
دقت در گفتار و ماهیت مدافعان سیاستهای ارزی که توصیه به سرکوب نرخ ارز دارند یا میگویند باید دولت و بانک مرکزی الزاماً دامنه تغییرات نرخ ارز را در کنترل داشته باشد این است که در غیر این صورت بر ابعاد فقر بهدلیل افزایش قیمت کالاها و خدمات اضافه شده و این از سیاستهای اصلی رسیدگی به تهیدستان عبور میکند. اما واقعیت این است که این دو سیاست ارزی از دهه 1340 تا امروز بویژه در 10 سال اخیر سد راه توسعه فقر نشده است و سد راه رشد قیمتها نبوده است. بنابر این میتوان با استناد به آمارهای گوناگون نشان داد سیاستهای ارزی اعمال شده تا امروز در رسیدن به این راهبرد کامیابی نداشته است و باید راه نو رفت. برای اینکه گرفتاری احتمالی برای کم درآمدها گسترش نیابد و تا روزی که فقر از کشور ریشه کن نشده است باید با سیاستهای یارانهای کارآمد از کم درآمدها به شکلهای گوناگون حمایت کرد.
تعادل ارزی و آزادسازی
اگر میخواهیم از ویرانگریهای جهشهای نرخ ارز و پیامدهای ناراحتکننده آن مثل تخصیص رانت ارزی، افزایش شدید قیمت کالاها و خدمات و تورمهای دورقمی و تا 40 - 30 درصدی و فساد ارزی برای همیشه رها شویم راهی جز آزادسازی نرخ ارز وجود ندارد. شاید این هراس باشد که در این صورت ممکن است عدم تعادل در بازار ارز مصیبت درست کند اما به چند دلیل بلایی نازل نخواهد شد که از بلای فعلی ویرانگرتر شود. آزادسازی نرخ ارز اولاً صفهای بزرگ رانت خواران برای دریافت ارز ترجیحی را کاهش میدهد و از حجم تقاضای ارز کم میکند. ثانیاً قاچاق معکوس و قاچاق کالا به داخل را کاهش میدهد و نیز واردات چمدانی و قاچاق میلیونها مسافر به ایران و از مرزهای آبی و خاکی را کاهش داده و تقاضای مؤثر ارز به موارد ضروری منحصر خواهد شد. از سوی دیگر آزادسازی نرخ ارز و کاهش دستورهای دولتی و بانک مرکزی برای تعیین نرخ ارز و فشار برصادر کنندگان، توسعه صادرات را در یک چرخه کارآمد و فزاینده قرار خواهد داد. در این صورت تعادل ارزی به شکل ساختاری و برپایه مبادله آزاد شکل و قوام پیدا میکند. برای رهایی از بدبختی دگرگونیهای شگفتانگیز نرخ ارز راهی جز آنچه بهصورت کوتاه در این نوشته آمد، وجود ندارد.
علی انصاریان چهره دوست داشتنی فوتبال وهنرایران درگذشت
خندههایش خاطره شد
حامد جیرودی / فوتبال، ورزشی نشاط آور است؛ گل دارد. خنده به لبهای دوستداران خود جاری میکند. اشکی از سر شوق بر چشم هوادارانش مینشاند و هر از گاه غمی بابت باخت و شکست هم دارد. اما حالا مدتی است که فوتبال ایران لبخندی بر لب ندارد. دیگر نه تلخی شکست است که آنقدر هوادار را ناراحت کند و نه فریاد شوقی از سر پیروزی که تماشاگر را به آسمان بفرستد. حالا تنها کرونا است و سکوهایی خالی که توی ذوق میزند. اما حالا مصیبت بزرگ تری بر سرمان آوار شده است. چرا که فوتبال ایران باز هم عزادار از دست دادن یکی از فرزندان خود شد. سیاهپوش علی انصاریان مدافع سابق تیم ملی، پرسپولیس و استقلال که دیروز در 43 سالگی و پس از حدود دو هفته مبارزه با ویروس کرونا به دیار باقی شتافت. آن هم یک هفته بعد از درگذشت دوست و همتیمی سابقش مهرداد میناوند که او هم به همین صورت جان به جان آفرین تسلیم کرد؛ دو دوستی که همیشه میخندیدند و میخنداندند اما حالا مدتی است که آن خندهها جای خود را به اشک و ماتم داده است. مهرداد که رفت، علی روی تخت بیمارستان سراغش را میگرفت و پزشکان مجبور بودند که به او بگویند دوستت خوب شده ولی حالا دیگر نیازی نیست که کسی سر علی را کلاه بگذارد، چرا که انصاریان هم آسمانی شد و حالا پیش مهرداد است تا هر دو کنار هم لبخند بزنند. اما این چه رسم رفتن بود آقای خوش خنده؟ آن هم در روز مادر. حالا چه کسی لبخند را به لب ننه علی بنشاند؟ چه کسی از فوتبال بگوید و از عشق به سینما، از بازیگری؛ از اجرا. فراموشت نمیکنیم. خداحافظ آقای بخیه. آقای شماره 8!
<ننه علی> در بیمارستان بستری شد
پس از درگذشت علی انصاریان، علی کریمی، پیشکسوت فوتبال کشورمان مسئولیت اطلاعرسانی این خبر را به مادر این مرحوم برعهده گرفت. مادر انصاریان پس از مطلع شدن از مرگ فرزند خود دچار وخامت حال شد و بلافاصله وی را به اورژانس بیمارستان فرهیختگان منتقل کردند. پس از این اتفاق علی کریمی پشت نردههای بیمارستان آمد و ضمن تسلی دادن به مردم گفت: «من فردی را از دست دادم که مانند برادرم بود اما از شما میخواهم برای اینکه فرد دیگری به این ویروس مبتلا نشود محل را ترک کنید.»
<ننه علی> در بیمارستان بستری شد
پس از درگذشت علی انصاریان، علی کریمی، پیشکسوت فوتبال کشورمان مسئولیت اطلاعرسانی این خبر را به مادر این مرحوم برعهده گرفت. مادر انصاریان پس از مطلع شدن از مرگ فرزند خود دچار وخامت حال شد و بلافاصله وی را به اورژانس بیمارستان فرهیختگان منتقل کردند. پس از این اتفاق علی کریمی پشت نردههای بیمارستان آمد و ضمن تسلی دادن به مردم گفت: «من فردی را از دست دادم که مانند برادرم بود اما از شما میخواهم برای اینکه فرد دیگری به این ویروس مبتلا نشود محل را ترک کنید.»
خداحافظی علی با «ننه علی» در روز مادر
حامد جیروی
دیگر حرفی نمانده است. نه برای گفتن و نه برای نوشتن. قلم یاری نمیکند. از چه بنویسیم؟ از مرگ عزیزان که یکی پس از دیگری جلوی چشمان مان پرپر میشوند. از روزهای سخت کرونایی که هر روز باعث شنیدن خبر تلخ پرواز چند هزار انسان و چندین هموطن میشود؟ دیگر به ستوه آمدهایم و فقط نظارهگر هستیم. یک روز پدر، یک روز مادر، یک روز خواهر و روز دیگر برادر. بله درست خواندید «مادر». دیروز به نام این فرشتههای زمینی بود و بسیاری آن را به مادران خود تبریک میگفتند یا از فراق مادرشان مینوشتند. یکی از این مادران «ننه علی» بود.
مادر علی انصاریان که همه در این روزها دست به دعا شده بودند تا فرزندش به آغوش او بازگردد و هدیهای بزرگ به او و ما بدهد اما نشد که نشد و این چهره دوستداشتنی فوتبال ایران بعد از ظهر دیروز جان به جانآفرین تسلیم کرد. آن هم درست در روز مادر. شخصیتی که برای همه جایگاه والایی دارد اما همه دیگر میدانستند که جنس دوست داشتن علی و مادرش چقدر ویژه است. آنها همه جا با هم بودند. در خانه، در مسافرت، در سینما و حتی در فوتبال و تلویزیون. حالا هر چه تصویر از انصاریان باقی مانده از لبخند دو نفره او و مادرش است. حاج خانمی چادر به سر که پسری رشید و خوش قد و بالا کنارش ایستاده و میخندد. انصاریان آنقدر به مادرش وابسته بود که قید ازدواج را زده بود تا به گفته خودش «ننه علی» تنها نماند. ستارهای که درباره جایگاه مادر گفته بود: «مادر شریفترین و پاکترین موجود است. به نظر من اگر خدا میخواست قدرت خود را به ما نشان دهد، با آفریدن مادر این کار را انجام داده است. تمام خوبیهای خدا در مادر خلاصه شده است.» بله علی مثل همه عاشق مادرش بود تا جایی که گفته بود: «کاش قبل از مادرم بمیرم.» اما این چه آرزویی بود پسر؟ فکر دل ننه علی را نکردی؟ حال خراب و بیمارش را نمیبینی؟ تو رفتی و همه را با خاطرات خوبت تنها گذاشتی اما مگر میشود «علی انصار» را به این راحتیها فراموش کرد. آن همه لبخند از ته دل، آن همه انرژی و آن همه دوست داشتن. علی آرزوهای دیگری هم داشت. او گفته بود: «دوست دارم زمان مرگم را خودم تعیین کنم.» اما مگر میشود کسی بخواهد در روز مادر از مادرش جدا شود؟ آن هم در 43 سالگی؟ حتماً علی هم چنین چیزی را نمیخواست. ستارهای که سراسر عشق به زندگی داشت و عاشق مادر بود اما دست تقدیر بر این بود که علی هم ما را تنها بگذارد و پیش دوستش برود. مهرداد میناوند. همان که هفته پیش پرواز کرد و علی هم در بیمارستان سراغش را میگرفت. حالا شماره 8 پرسپولیس به شماره 25 پیوسته تا در کنار او در آسمانها ما را نظاره کند. آقای بازیگر، حالا فیلمش در جشنواره فجر است و خودش از آن بالاها لبخند معروفش را میزند اما چه کنیم علی جان که باید بگرییم. از نبود تو، از فراق مهرداد و این همه مصیبت که باید تاب بیاوریم.
انتخاب نشریه
جستجو بر اساس تاریخ
اخبار این صفحه
-
# من - ماسک - میزنم
-
رد لایحه بودجه حق مجلس است اما برخی تخریب ها را انتظار نداشتیم
-
بغداد به دنبال توسعه همهجانبه روابط با تهران است
-
بدگویی و بدزبانی در جامعه باید جمع شود
-
مجلس شفاف نشد
-
بحث بودجه در مجلس بهخوبی مدیریت نشد
-
« لاهه» به شکایت ایران از امریکا رسیدگی میکند
-
گوشه نشینان کرونا
-
روسیه از اینترنت جهانی جدا می شود؟
-
صیادان زن جزیره هنگام مجوز میگیرند
-
تثبیت سینمای مستقل در فجر
-
انقلابی گری تندروی نیست
-
غفلتهای شرقی و ایرانی
-
ویژه نامه جشنواره های تئاتر و فیلم هر روز در «ایران»
-
«ایران جمعه» و «پرسه» ضمیمههای امروز «ایران»
-
گامی بلند در جهت نظام تأمین اجتماعی فراگیر
-
فرآیند اساسی بودجهگذاری
-
پایان و آغاز یک سده
-
پشت سر نهادن همیشگی بدبختی نرخ ارز
-
خندههایش خاطره شد
-
خداحافظی علی با «ننه علی» در روز مادر
اخبارایران آنلاین