روند شفاف‌سازی در بنیاد فارابی

علیرضا تابش
مدیر بنیاد سینمایی فارابی
در آغاز فعالیتم در بنیاد سینمایی فارابی یعنی در بهمن ماه ۱۳۹۳ ابتدا آمار پروژه‌های مورد حمایت بنیاد را بدون ذکر رقم حمایت، در وب سایت بنیاد منتشر کردیم. با این نحوه اطلاع‌رسانی معلوم می‌شد که در آن سال فارابی به چه پروژه‌ای تسهیلات داده یا در کدام فیلم‌ها مشارکت داشته است، کاری که تا پیش از آن اتفاق نمی‌افتاد.
در پایان سال ۹۶ با توجه به سیاست‌ شفاف سازی، بنیاد سینمایی فارابی در امر شفاف‌سازی حمایت‌ها پیشقدم شد و تصمیم گرفتیم در فضای تولید سینما این گام تکمیلی را برداریم و فهرست حمایت‌هایی که طی سال‌های گذشته انجام شده بود در چند نوبت به افکار عمومی ارائه گردید. این فهرست شامل اطلاعات مربوط به حمایت‌های بنیاد سینمایی فارابی از پروژه‌های سینمایی از سال ٩٠ تا ٩۶ بود، حمایت در شکل‌های مختلف نظیر وام یا مشارکت یا هزینه صددرصد ساخت یک فیلم سینمایی یا خرید حقوق سینمایی. اعداد و رقم همه حمایت‌ها هم در این فهرست ذکر شد. در سال ۱۳۹۷ این روند شفاف‌سازی ادامه پیدا کرد و برای اولین بار بنیاد سینمایی فارابی، گزارش حسابرسی این بنیاد در سال ۹۶ را منتشر کرد؛ رویه‌ای که از این پس تداوم خواهد داشت. در سال ۹۷ همچنین ترکیب و اسامی شوراهای مشورتی و کمیسیون فرهنگی بنیاد فارابی، اعلام شد و در دسترس همگان قرار گرفت، همچنین «سازوکار حمایتی» این بنیاد در زمینه حمایت از تولید تشریح شد، همه اینها اموری بود که پیش ‌از این همیشه مخفی نگه داشته می‌شد، به همین دلیل در دوره مسئولیت من و همکارانم در این بنیاد، داوری درباره فارابی در قیاس با سایر نهادهای سینمایی و هنری راحت انجام شد؛ یعنی می‌توان همه اطلاعات دوره قبل را مقایسه کرد و رویکردها و عملکرد بنیاد سینمایی فارابی را به بحث گذاشت.
در این دوره مشی بنیاد سینمایی فارابی یک مشی شفاف است، دائماً موضوعات مختلف توسط فارابی اطلاع‌رسانی می‌شود، فضای رسانه‌ای برای این موضوعات پدید می‌آید و افکار عمومی مطلع می‌شود که خط مشی و برنامه‌های بنیاد فارابی چیست و چه میزان از کدام پروژه‌ها حمایت کرده، حتی در نسبت به ادوار گذشته جلسات هیأت امنای بنیاد سینمایی فارابی، مرتب برگزار و اطلاع‌رسانی می‌شود و مباحث آن شفاف است. همه ساله مؤسسات سینمایی با سازمان سینمایی تفاهمنامه‌ای امضا می‌کنند که به‌تازگی در آغاز سال ۹۸ مفاد آن برای نخستین‌بار به‌صورت شفاف توسط سازمان سینمایی منتشر شد. این سازمان در تازه‌ترین اقدام سازمان سینمایی در حوزه شفاف سازی، بودجه ۹۸ بنیاد فارابی اعلام شد، بر اساس مفاد تفاهمنامه فی مابین سازمان سینمایی و بنیاد، مشخص است که در سال ۱۳۹۸ بنیاد سینمایی فارابی چه رویکردها و مأموریت‌هایی را دنبال و اجرا می‌کند.
بزودی شیوه نامه حمایت‌های بنیاد از فیلم‌های سینمایی در سال ۹۸ نیز منتشر می‌شود و متقاضیان دریافت حمایت به‌صورت کاملاً شفاف با فرمول‌ها و ضوابط روشن و‌ اولویت‌های امسال آشنا خواهند شد و ذینفعان فرصت دارند که در موعد مقرر طرح‌هایشان را برای شوراهای فارابی بفرستند و سپس از میان آنها متن‌های مورد حمایت انتخاب شود. در این یادداشت روند شفافیت در بنیاد سینمایی فارابی مرور شد، روندی که به یاری خدا، پرقدرت ادامه خواهد داشت. معتقدم در این روزگار اعمال شفافیت در روندها و هزینه‌های مرتبط با آثار تولید شده راهی بی‌بازگشت است، برخی نهادهای سینمایی و هنری به‌خاطر عدم شفافیت، ناخواسته به روندهای جاری در جریان طبیعی تولید و عرضه آثار نمایشی در کشور لطمه وارد می‌کنند. پیشنهاد می‌کنم، سیاست شفاف‌سازی در سایر نهادها و سازمان‌های هنری و سینمایی خارج از دولت هم اتخاذ گردد و آنان نیز در این مسیر به طور جدی گام بردارند چرا که «شفاف‌سازی» آب حیات اقتصاد سینمای ایران است.