رأی به جمهوری اسلامی

برگ رأی دو قسمتی بود، نیمه «آری» سبز رنگ و نیمه «نه» قرمز؛ تعرفه‌هایی که روی آن نوشته شده بود: «بسمه تعالی، دولت موقت انقلاب اسلامی، وزارت کشور، تعرفه انتخابات رفراندوم، تغییر رژیم سابق به جمهوری اسلامی که قانون اساسی آن از تصویب ملت خواهد گذشت.» رأی دهندگان باید بخش مورد نظر خود را از برگه جدا می‌کردند و در صندوق‌های رأی انقلاب می‌انداختند و بخش دیگر را با خود می‌بردند. آن روز طبق اعلام رسمی بیش از 98 درصد رأی دهندگان در این همه پرسی برگه‌های قرمز را با خود از حوزه‌های انتخاباتی بیرون بردند و بخش سبزرنگ را که رأی به جمهوری اسلامی بود، در صندوق انداختند. رأی سبزی که می‌توان گفت نخستین بذر کاشته شده در انقلاب اسلامی بود.
همه پرسی در روزهای 10 و 11 فروردین سال 1358 یعنی کمتر از دو ماه بعد از پیروزی انقلاب در 22 بهمن 1357 و به پیشنهاد امام خمینی و از سوی دولت موقت برگزار شد.
با روی کار آمدن دولت موقت و بعد از اعلام رسمی پیروزی انقلاب، امام خمینی یکی از مأموریت‌های اصلی دولت مهندس مهدی بازرگان را برگزاری همه پرسی و رفراندوم تعیین کرد و احمد صدر حاج سیدجوادی به‌عنوان وزیر کشور، مأمور برگزاری این مهم شد. اما قرار بود چه ساختار حکومتی ای جای پهلوی را بگیرد؟ در این بین گزینه‌های بسیاری از سوی گروه‌های مختلف سیاسی مطرح می‌شد: «جمهوری اسلامی»، «جمهوری دموکراتیک»، «جمهوری ایرانی» و... اما در مقابل همه اینها امام خمینی تأکید بر «جمهوری اسلامی» داشت نه یک کلمه کمتر و نه یک کلمه بیشتر.
آیت‌الله مرتضی مطهری که از شاگردان امام خمینی و همراهان او بود؛ واژه «جمهوری اسلامی» را در برنامه‌های تلویزیونی این چنین برای مردم تفسیر کرد: «مسأله «جمهوری» مربوط است به شکل حکومت؛ یعنی این که مردم حق دارند سرنوشت خود را خودشان در دست بگیرند و کلمه «اسلامی» محتوای این حکومت را بیان می‌کند. به این ترتیب، جمهوری اسلامی؛ یعنی حکومتی که شکل آن انتخاب رئیس حکومت، از سوی عامه مردم است و محتوای آن هم اسلامی است و با اصول و مقررات اسلام اداره می‌شود.»
در نهایت 97 درصد واجدان شرایط در این رفراندوم شرکت کردند و هنوز هم با گذشت 42 سال از انقلاب، پرشورترین انتخابات برگزار شده از نظر حضور مردمی محسوب می‌شود.
با پایان رأی‌گیری امام خمینی در بیانیه ای «آغاز حکومت جمهوری اسلامی» را اعلام کرد:«من به ملت بزرگ ایران که در طول تاریخ شاهنشاهی، که با استکبار خود آنان را خفیف شمردند و بر آنان کردند آنچه کردند، صمیمانه تبریک می‌گویم. خداوند تعالی بر ما منت نهاد و رژیم استکبار را با دست توانای خود که قدرت مستضعفین است در هم پیچید و ملت عظیم ما را ائمه و پیشوای ملت‌های مستضعف نمود و با برقراری جمهوری اسلامی، وراثت حقه را بدانان ارزانی داشت. من در این روز مبارک، روز امامت امت و روز فتح و ظفر ملت، جمهوری اسلامی ایران را اعلام می‌کنم. به دنیا اعلام می‌کنم که در تاریخ ایران چنین رفراندومی سابقه ندارد، که سرتاسر مملکت با شوق و شعف و عشق و علاقه به صندوق‌ها هجوم آورده و رأی مثبت خود را در آن ریخته و رژیم طاغوتی را برای همیشه در زباله ‌دان تاریخ دفن کنند.»