دور (از) همی

بیژن یاور
استاد دانشگاه و صاحبنظر در حوزه مدیریت بحران، ریسک و پدافند غیرعامل
شب یلدا یا شب چله، طولانی‌ترین شب سال و یکی از کهن‌ترین جشن‌های ما ایرانیان می‌باشد که طبق آداب و رسوم برجای مانده از گذشته، گرامی داشته می‌شود. یلدا به زمان بین غروب آفتاب ۳۰ آذر (آخرین روزپاییز) تاطلوع آفتاب دریکم دی (نخستین روز زمستان) گفته می‌شود. خانواده‌های ایرانی در شب یلدا، معمولاً شامی فاخر و همچنین انواع میوه‌ها و رایج‌تر از همه آنها، هندوانه و انار را مهیا و دورهم میل می‌نمایند. پس‌از سرو تنقلات، شاهنامه‌خوانی، قصه‌گویی بزرگان خانواده برای دیگراعضای فامیل و همچنین تفال به دیوان حافظ رایج است. تقارن زیبای روز ولادت با سعادت حضرت زینب سلام‌الله علیها، روز پرستار و شب یلدا نکته‌ای ارزشمند را به همه ما یادآور می‌شود که امسال شب یلدا، شبی متفاوت است! این تفاوت می‌تواند خوشایند یا ناخوشایند باشد. اگر دورهمی باشد، نامطلوب، پرمخاطره، با ریسک بالای ابتلا به بیماری ناشی از ویروس کرونا خصوصاً برای عزیزانی است که دارای بیماری زمینه‌ای هستند بوده و در صورت دور (از) همی و ابتکاری برگزار شدن آن به‌طور مثال دید و بازدیدهای مجازی نه تنها می‌تواند به شبی خاطره انگیز بدل گردد بلکه می‌تواند ضمن احترام به کادر پرستاری و قدردانی عملی از زحمات آنان علاقه‌مندی واقعی ما را به بستگانمان نشان دهد. پس این مورد کاملاً به ما بستگی دارد.
جالب است بدانیم که طبق یکی از جدیدترین تحقیقات دانشمندان که در نشریه علمی نیچر و پایگاه اطلاع‌رسانی Nature Human Behavior منتشر شده است از عوامل مؤثر بر پیشگیری از بیماری ناشی از ویروس کرونا، می‌توان لغو دورهمی‌های کوچک و به‌عبارتی دورهمی‌های خانوادگی با احتمال 83 درصد را برشمرد. براستی این درصد، بیانگر احتمال بالایی است و شوخی بردار نبوده و بسیار جدی است. با توجه به شرایط روز جامعه می‌توان گفت که با دور (از) همی‌های شب یلدای امسال نه فقط قدردان زحمات پرستاران زحمتکش خواهیم بود بلکه تابلویی فراموش ناشدنی و منحصر به فرد را در این روزگار به تجربه خواهیم نشست.
در این شب خاطره انگیز و فراموش ناشدنی درکنار خانواده با خود عهد کنیم تا در روزگار اپیدمی و پاندمی بیماری ناشی از ویروس کرونا به گونه‌ای رفتار نماییم تا نه تنها به طورشفاهی و واکنشی به فکر کادر درمانی و مدافعان سلامت باشیم بلکه عملاً و به‌طور کنشی و هوشمندانه در این راستا به فکر تغییر نگرش منجر به تغییر رفتار از مدیریت صرف مقابله در فاز پاسخ به مدیریت شرایط اضطراری (حوادث، سوانح، بلایا، بحران‌ها و فجایع) و انفعالی عمل نمودن و غافلگیر شدن به‌سمت برنامه‌ریزی برای شناخت بهتر انواع مخاطرات، مدیریت جامع خطرپذیری یا ریسک، ایجاد تاب آوری و کسب آمادگی لازم در برابر تهدیدات و به‌طور کلی عدم قطعیت‌ها گام برداریم. دور (از) همی‌های شب یلدا، بوته‌ای برای آزمایش است! این فرصت را از دست ندهیم! متفاوت بیندیشیم!