دیوان لاهه به شکایت ایران از امریکا رسیدگی می‌کند

گروه سیاسی/ مهم‌ترین دادگاه بین‌المللی جهان صلاحیت خود را برای رسیدگی به پرونده شکایت ایران از امریکا به رسمیت شناخت تا واشنگتن در نبرد حقوقی که از دو سال پیش و در پی شکایت تهران از کارشکنی‌های اقتصادی دولت ترامپ در دیوان بین‌المللی دادگستری لاهه آغاز شده بود، شکست بخورد. به گزارش «ایران»، سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ضمن اعلام خبر صدور رأی صلاحیتی دیوان بین‌المللی دادگستری در پرونده نقض‌های عهدنامه مودت 1955 اعلام کرد که با صدور این رأی، دومین موفقیت حقوقی در روند رسیدگی به این پرونده حاصل شد که موضوع آن مربوط به اعمال مجدد و تشدید تحریم‌های غیر انسانی ایالات متحده علیه کشورمان از  تاریخ 8 مه 2018 است. به گفته سخنگوی وزارت امور خارجه، دیوان پیش از این در 3 اکتبر 2018 (11 مهر 1397) با صدور دستور موقت به نفع کشورمان، امریکا را ملزم کرد هرگونه موانع ناشی از تحریم‌های وضع شده علیه ایران در حوزه دارو و اقلام پزشکی، مواد غذایی و محصولات کشاورزی و قطعات و خدمات مربوط به ایمنی هواپیمایی کشوری را مرتفع کند، اما امریکایی‌ها در راستای سیاست فشار حداکثری و تروریسم اقتصادی علیه دولت و ملت ایران تاکنون از تبعیت از دستور دیوان خودداری ورزیده‌اند.
سخنگوی وزارت امور خارجه با تشریح اینکه جمهوری اسلامی ایران موضوع پیگیری اجرای دستور موقت و نقض آن توسط امریکا را به نحو مقتضی به اطلاع دیوان رسانده است و اکنون با رأی صلاحیتی صادره، این فرصت وجود دارد تا در مرحله رسیدگی ماهوی، دیوان راجع به عدم اجرای دستور موقت توسط امریکا نیز بررسی لازم را صورت دهد، افزود: «هرچند رأیی که امروز صادر شد مربوط به مرحله صلاحیتی است اما خود نشان از حقانیت خواسته‌های جمهوری اسلامی ایران در این مرحله از دادرسی دارد و با این موفقیت پرونده وارد مرحله رسیدگی نهایی یا همان ماهیت پرونده خواهد شد.»
محمدجواد ظریف هم در واکنش به رأی اخیر دیوان در صفحه توئیتر خود نوشت: «دیوان بین‌المللی دادگستری اکنون تمام موارد استدلالی مخالفت‌ مقدماتی ایالات متحده در پرونده مطروحه از جانب ایران در خصوص تحریم‌های غیرقانونی ایالات متحده را رد کرد. این یک پیروزی حقوقی دیگر برای ایران پس از حکم ۳ اکتبر ۲۰۱۸ است. ایران همواره و به صورت کامل قوانین بین‌المللی را محترم شمرده است. زمان آن فرارسیده است که ایالات متحده به تعهدات بین‌المللی خود پایبند شود.» مقام‌های کشورمان دو سال پیش و بلافاصله پس از خروج امریکا از برجام به دنبال تصویب تحریم‌های گسترده اقتصادی و کارشکنی این کشور در برقراری مناسبات مالی و اقتصادی ایران با سایر کشورهای جهان، شکایت خود را مبنی بر اینکه این اقدامات ناقض پیمان‌‌ دوستی است که در سال ۱۹۵۵ میان ایران و امریکا امضا شد، در دیوان بین‌المللی دادگستری مطرح کردند. بررسی این شکایت در فاصله کوتاهی بعد از طرح آن آغاز شد اما امریکا کمی بعد اعلام کرد که از پیمان مودت با ایران خارج می‌شود.
ایران همزمان با ثبت این شکایت از دیوان بین‌المللی دادگستری درخواست کرد با توجه به آثار مخرب زیانبار و جبران‌ناپذیر تصمیم دولت امریکا در اعمال و تشدید تحریم‌های یکجانبه که نقض صریح مفاد و ترتیبات عهدنامه ۱۹۵۵ به شمار می‌آیند، با صدور قرار موقت خطاب به امریکا، این دولت را ملزم به توقف اجرای تصمیم غیرقانونی خود تا زمان صدور رأی نهایی کند. ذیل همین درخواست ایران هم بود که دادگاه با توجه به برگزاری جلسات و با صدور یک قرار موقت امریکا را به رعایت حقوق ایران موظف کرد. دستوری که قابل انتظار بود از سوی مقام‌های امریکایی نادیده گرفته شود.  در نهایت جلسات دیوان در شهریورماه سال جاری پس از چهار روز رسیدگی به شکایت ایران که دو روز آن به دفاع امریکا و دو روز آن به دولت ایران برای دفاع از شکایتش اختصاص داشت، برای بررسی صلاحیتش در مورد رسیدگی به پرونده شکایت حقوقی ایران علیه امریکا برگزار شد و بر اساس بیانیه این دادگاه که بعد از آخرین جلسه دادگاه منتشر شد، امریکا در دفاع از خود صلاحیت قضایی دادگاه لاهه را زیر سؤال برد که در نهایت دیوان بین‌المللی دادگستری روز گذشته این اعتراض امریکا را بررسی و رد کرد و خود را برای رسیدگی به این دعوای حقوقی واجد صلاحیت دانست.