رشد ۲۸ برابری ظرفیت پالایش گاز در ۴۲ سال گذشته

در حالی که تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، ظرفیت پالایش گاز در کشور روزانه ۳۶ میلیون متر مکعب بوده این رقم در ۴۲ سال گذشته رشدی ۲۸ برابری داشته و به بیش از هزار میلیون متر مکعب در روز رسیده است.
 صنعت گاز آنگونه که وزیر نفت نیز پیش از این عنوان کرده بود، ‌صنعتی است که در سال‌های بعد از انقلاب اسلامی توسعه پیدا کرده است. تا پیش از انقلاب، میادین گازی کشور مورد بهره‌برداری قرار نگرفته بود و تنها بخشی از گازهای همراه نفت جمع‌آوری می‌شد و به مصرف می‌رسید.
در آن زمان، بیشتر گازهای همراه نفت به‌عنوان عامل مزاحمی برای تولید به شمار می‌رفت که راهی مشعل‌هایی می‌شد که با ورود به مناطق نفتی به چشم می‌خورد.
بعد از انقلاب اما توسعه صنعت گاز مورد توجه جدی وزارت نفت قرار گرفت. گاز همراه نفت دیگر نه تنها عاملی مزاحم نبود بلکه به‌عنوان سوختی پاک و خوراک صنعت پتروشیمی مورد استفاده قرار می‌گرفت. با این حال نقطه عطف توسعه صنعت گاز در کشور را باید همزمان با توسعه میدان مشترک پارس جنوبی در اوایل دهه ۸۰ شمسی دانست.
آغاز برداشت گاز از این میدان مشترک باعث شد تا گازرسانی به مناطق مختلف شهری و روستایی و همچنین صنایع و نیروگاه‌ها افزایش پیدا کند. با افزایش تولید از پارس جنوبی و دیگر میادین گازی کشور، بتدریج تولید گاز ایران افزایش پیدا کرد و در حالی که تا پیش از انقلاب تنها ۳۶ میلیون متر مکعب گاز در کشور تولید می‌شد، این رقم اکنون به بیش از یک میلیارد متر مکعب رسیده و ایران را در جایگاه سوم جهان از نظر تولید گاز قرار داده است. در این میان دولت تدبیر و امید نقش ویژه‌ای دارد تا آنجا که در این دولت، تنها برداشت گاز از پارس جنوبی رشدی ۲.۵ برابری را تجربه کرده است و ایران در هفته گذشته توانست ۶۹۰ میلیون متر مکعب گاز تنها در یک روز از این میدان برداشت کند که رکورد بی‌سابقه‌ای به شمار می‌رود.
علاوه بر افزایش ظرفیت تولید گاز که در ۴۲ سال گذشته رشدی ۲۸ برابری (۲۷۰۰ درصدی) داشته، ظرفیت روزانه انتقال گاز نیز برای جلوگیری از حبس گاز در مبادی تولید بیشتر شده و اکنون ۹۰۰ میلیون مترمکعب انتقال گاز نیز در کشور وجود دارد.
با این اقدامات در حال حاضر گاز سهمی ۶۵ درصدی در مجموع سبد سوخت ایران دارد. تا آنجا که روزانه گازی معادل ۵ میلیون بشکه نفت خام در کشور به مصرف می‌رسد که نشان‌دهنده شدت بالای مصرف انرژی در کشور است.
این در شرایطی است که اگر تنها سهم گاز را در سبد سوخت‌های هیدروکربوری کشور بسنجیم سهم آن چیزی حدود ۷۲ درصد می‌شود.
در سال‌های اخیر توسعه گازرسانی بویژه مناطق روستایی اهمیت ویژه‌ای داشته و دولت در راستای ایجاد عدالت اجتماعی و آمایش سرزمین گازرسانی از محل منابع بند ق (صرفه‌جویی در مصرف سوخت مایع) را در دستور کار قرار داد.با این اقدام‌ها ضریب بهره‌مندی خانوارهای روستایی ایران از گاز طبیعی اکنون به ۸۲ درصد رسیده است.
نکته قابل توجه این است که «گازرسانی» کمک بزرگی به توسعه زیرساخت‌ها و ایجاد صنایع تکمیلی در روستاها کرده است و این اقدام چه در بعد احداث خطوط اصلی انتقال گاز و به‌طور ویژه در مرحله ایجاد شبکه توزیع با پشتوانه سازندگان داخلی و با به‌کارگیری متخصصان و نیروی کار ۱۰۰ درصد ایرانی انجام می‌شود. ارزش افزوده ایجاد شده به‌دلیل جایگزینی مصرف گاز به جای سوخت مایع، دستاورد ارزشمند دیگری بواسطه تولید گاز در پارس جنوبی است. تا چند سال پیش به‌دلیل کمبود گاز مصرف سوخت مایع بالا بود. به گفته وزیر نفت در سال ۹۲ نیروگاه‌ها ۲۷ میلیارد لیتر سوخت مایع مصرف کردند، اما این عدد در سال‌های اخیر به یک سوم تقلیل یافت و به ۹ میلیارد لیتر رسید که این مقدار باز هم کمتر می‌شود.
تولید گاز در پارس جنوبی یک برنده دیگر نیز دارد که آن محیط زیست است، دیگر کمتر کسی هیزم و چوب برای گرم کردن خانه خود و پخت و پز مصرف می‌کند، از طرفی گاز یک انرژی پاک است که بی‌شک آثار زیست محیطی توسعه گازرسانی در چند سال آینده، بیشتر خود را نشان می‌دهد./ ایرنا