فاصله‌هایی که کم و کوتاه شد

گروه فرهنگی:‌ همه‌گیری ویروس کرونا برگزاری رویدادها و جشنواره‌های هنری را در شرایط ویژه‌ای قرار داد. هجدهمین جشنواره نمایش عروسکی تهران مبارک نیز تحت‌تأثیر این اپیدمی برای حفظ جشنواره در برنامه‌ریزی‌های خود تجدیدنظر کرد و نحوه برگزاری کارگاه‌های این دوره را از شکل فیزیکی به مجازی و آنلاین درآورد. درست است که برپایی مجازی کارگاه‌ حال‌وهوای حضوری را ندارد اما به‌هر حال برگزار شدن آن بهتر از نبودن آن است؛ حتی می‌توان وجوه مثبتی برای آن شمرد مثلاً به وجود آمدن فرصت شرکت برای تمامی علاقه‌مندان که امکان حضور فیزیکی در کارگاه‌ها را نداشتند. برای هجدهمین جشنواره نمایش عروسکی تهران مبارک، هفت کارگاه توسط فهیمه میرزاحسینی مدیریت کارگاه‌های این دوره جشنواره در نظر گرفته شد. این کارگاه‌ها محدود به یک قاب بودند. قابی که در آن یک دوربین ثابت جانشین چشمان تماشاگر شد. این هفت کارگاه متشکل از «بیان تصویری عروسک در قاب 1 و 2» با حضور امیر سلطان‌احمدی کارگردان و مدرس تئاتر، «تئاتر فراگیر و کاربرد آن در تئاتر عروسکی» با حضور آزاده گنجه عضو هیأت‌علمی دانشگاه تهران و استادیار گروه هنرهای نمایشی، «بازی‌دهندگی عروسک برای قاب» با حضور احمد آکشته بازی‌دهنده عروسک، کارگردان و مدرس تئاتر، «کاربرد میزانسن جایی میان تئاتر عروسکی و تصویر محصور شده در قاب» با حضور احمد اطراقچی نویسنده و کارگردان سینما و تلویزیون، «طراحی صحنه و فضا در نمایش عروسکی» با حضور سینا ییلاق‌بیگی، طراح صحنه، نور و لباس تئاتر و سینما و کارگردان و مدرس تئاتر، «موسیقی فانتزی، موسیقی ملل در تئاتر عروسکی» با حضور وحید چهل‌امیرانی آهنگساز تئاتر و پژوهشگر موسیقی و«عروسک‌ها و هفت آیین ترنس‌مدرن» با حضور حمیدرضا اردلان نویسنده و آیین‌شناس، از 18 دی ماه تا 13 بهمن ماه در سالن کنفرانس تئاترشهر به‌صورت آنلاین میزبان هنردوستان بود. به‌بهانه نخستین تجربه برگزاری آنلاین این هفت کارگاه، با سه نفر از افرادی که به‌شکل حرفه‌ای و تجربی در زمینه تئاتر عروسکی فعالیت دارند و در تمامی این کارگاه‌ها حضور یافتند گفت‌وگویی داشتیم و نظر آنها را در مورد نحوه برگزاری و تجربه مجازی جویا شدیم.
فرصتی برای نزدیکی از راه دور
نسا بخشی از استان همدان، با این توضیح که آنلاین برگزار شدن کارگاه‌ هم مزایایی دارد هم معایبی، اظهارداشت: از مزایای آن می‌شود به این موضوع اشاره کرد، برای افرادی چون من که در شهرستان زندگی می‌کنیم و تحت هر شرایطی امکان حضور فیزیکی نداریم می‌تواند فرصت بسیار خوبی باشد تا از کارگاه‌ها بهره‌مند شویم؛ اما از معایب آنلاین بودن این است که یک‌سری نکات را به‌‌راحتی نمی‌توان درک کرد و متوجه شد چرا که برخی مباحث و تکنیک‌ها نیاز به فراگیری حضوری دارند. او با بیان اینکه برگزاری کارگاه‌ها به تجربه‌ افراد می‌افزاید، گفت: اغلب ما هنوز با گونه‌های مختلف نمایشی آشنا نشده‌ایم و دلیل آن می‌تواند ضعف امکانات در شهرمان باشد و یا هر دلیل دیگری مثل عدم حمایت مسئولان یا کمبود بودجه که منجر به برگزار نشدن چنین کارگاه‌هایی می‌شود. برای من که تشنه یافتن بیشتری در زمینه هنر مورد علاقه‌ام هستم این کارگاه‌ها حائز اهمیت بود.
بخشی با اشاره به برگزاری جشنواره تئاتر بین‌المللی کودک و نوجوان در همدان، افزود: به‌راحتی می‌توان از آثار خارجی ایده گرفت و در آثار داخلی از آنها بهره برد اما گمان می‌کنم کارگردان‌های شهر همدان باید با آموزه‌های بیشتری آشنا شوند. پس چه بهتر که به کارگاه‌های مختلف چه مجازی چه حضوری بیشتر پرداخته شود و حتی سهمیه‌ای برای شهرستانی‌ها برای حضور در کارگاه‌های حضوری هم در نظر بگیرند.
تجربه‌ای تازه با محتوای به‌روز شده
همچنین محمدحسن ابویی مهریزی از یزد، برگزاری کارگاه‌ها به‌صورت آنلاین را ثمربخش دانست و تصریح کرد: تجربه بسیارجدیدی برایم بود به‌واسطه اینکه در شهرستان زندگی می‌کنم نمی‌توانستم در کارگاه‌ها حضور پیدا کنم و شرکت در کارگاه برایم آرزو شده بود. درنهایت این موقعیت به‌صورت مجازی فراهم شد. البته این شکل برپایی نه‌تنها برای من بلکه دیگر علاقه‌مندان که خارج از پایتخت هستند نیز مهیا شد تا از کارگاه‌ها استفاده کنند.
او اشاره‌ای به محتوای به‌روز کارگاه‌ها داشت و افزود: موضوعات ارائه شده دید مرا وسیع‌ و عمیق‌تر کرد و از نگاه ظاهری به تئاترعروسکی گسترش داد. مطالب ارائه شده با یک‌سری منابع و فایل‌های تصویری عملاً آموزش را برای ما هر چند غیرحضوری قابل لمس‌تر کرد. در نظر گرفتن تصویربرداری کارهای عروسکی با استفاده از قاب‌بندی و موضوعات انتخاب شده با توجه به‌شرایط کرونایی بسیار جالب بود و جذابیت داشت. برگزارکنندگان نمره خوبی گرفتند و هر مشکلی در این مسیر پیش می‌آمد طبیعی بود. نکته دیگر قرار گرفتن این کارگاه‌ها با لینک در فضای مجازی است که می‌شود بارها به آن رجوع کرد. امیدوارم اگر سال آینده مقدور بود برخی کارگاه‌ها در شهرستان‌ها به‌صورت فیزیکی برگزار شوند.
اولین گام موفق
صادق کیانی‌مقدم از تهران، برگزاری محتوا و موضوع کارگاه‌ها را به‌لحاظ شرایط اپیدمی کرونا متفاوت دانست و توضیح داد: در مورد اهمیت برگزاری آنلاین این کارگاه‌ها به‌صورت مجازی همین بس که خیلی از فاصله‌ها را در اکثر نقاط مختلف کشور کوتاه کرد و باعث شد تمامی دوستان و علاقه‌مندان به نمایش عروسکی در این کارگاه‌ها حضور پیدا کنند و از دانش و تجربیات استادان بهره ببرند.
 او به علاقه‌مندان سنین مختلف تئاتر عروسکی اشاره کرد و گفت: دوستداران این هنر زیاد هستند و کیفیت و تنوع موضوعات انتخاب شده در کارگاه‌ها نشان از درایت داشت. انتخاب استادانی که محتوای ایراد شده را قبلاً در صحنه اجرایی تجربه کرده‌اند با بیان انتقال درست موجب ترغیب بیشتر برای مطالعه مباحث مطرح شده بود. استفاده از مسائل و محتوای کمک آموزشی از جمله اسلاید، فیلم و موسیقی به‌صورت پلی‌بک و ارائه این موضوعات نیز بسیار مفید بود. همین امر باعث شد حاضران محتوا را بیشتر درک کنند.
کیانی‌مقدم با این توضیح که به‌نظر می‌رسید با توجه به اپیدمی کرونا هیچ‌گونه فعالیت هنری بویژه در حوزه‌های نمایشی و گروهی برگزار نمی‌شود، ادامه داد: مدیران جشنواره نمایش عروسکی تهران مبارک با برنامه‌ریزی توانستند گام نخست را با برگزاری کارگاه‌های مجازی و آنلاین به‌خوبی بردارند. در کلاس‌های آنلاین آموزشی محدودیت‌های زمانی و مکانی برای شرکت کننده وجود ندارد و استاد و شاگرد می‌توانند در بستر نت با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و تعامل داشته باشند. کارگاه‌های آنلاین امکان ضبط کردن و مشاهده مجدد از طریق نرم‌افزار را دارد. حتی برخی افراد در آموزش‌های الکترونیکی و مجازی، اعتمادبه‌نفس بیشتری برای برقراری ارتباط پیدا می‌کنند.