دشت تشنه شهریار درانتظار طرح‌های آبرسانی

محمود غلامی / غرب استان تهران:  رشد جمعیت و افزایش مهاجرت در کنار باغداری، کشاورزی و استقرار صنایع میزان مصرف آب شرب و کشاورزی از منابع زیرزمینی در دشت شهریار را بشدت افزایش داده و آینده نگران‌کننده‌ای در حوزه آب ترسیم می‌کند.
برداشت بی‌رویه و غیراصولی از سفره‌های آب زیرزمینی با حفر چاه‌های عمیق با هدف تأمین آب شرب و کشاورزی موجب خالی شدن و افت آب‌های زیرزمینی تا عمق 250متری دردشت شهریار شده، خشک شدن باغات سرسبز و رها شدن کشاورزی، فرونشست زمین، کاهش کیفیت آب و شوری آب را در برخی از نقاط منطقه به دنبال داشته است. کارشناسان و پژوهشگران حوزه آب معتقدند که سالانه بالغ بر یکصد و بیست میلیون متر مکعب آب از سفره‌های زیرزمینی در دشت مشترک تهران - شهریار به وسیله چاه‌های عمیق مجاز و غیرمجاز برداشت شده و تغذیه مناسب و هم‌سطحی نیز صورت نمی‌گیرد و این درحالی است که هم‌اکنون عمق چاه از 19 متر در سال 55 به 250 متر در سال 99 رسیده است که جای تأمل و نگرانی است و این نشانگر ناپایداری منابع آبی و تنش آبی است.
افت سالانه یک و نیم متری سطح آب‌های زیرزمینی، فرونشست 36سانتی متری زمین و نصب دستگاه آب شیرین‌کن در برخی روستاهای ملارد زنگ خطر را به صدا درآورده و گویای واقعیت تلخی است که برنامه‌ریزی اساسی و جامعی را از سوی متولیان می‌طلبد.
تعادل‌سازی و تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی مهمترین راه علاجی است که باید عملیاتی و اجرایی شود.
انتقال آب‌های سطحی به دشت شهریار و استفاده از پساب تصفیه‌شده فاضلاب شهری از جمله اصولی‌ترین و بهترین راهکارها برای تعادل‌سازی و نجات دشت شهریار است که می‌تواند جلوی برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی را گرفته و از تبعات و خسارات جبران‌ناپذیر آن بکاهد. ولی متأسفانه به دلایل مختلف این دو طرح به کندی پیش می‌رود.
هم‌اکنون در شبانه‌روز حدود 28 هزار مترمکعب حجم خروجی پساب تصفیه شده فاضلاب شهری شهرستان قدس است که متأسفانه از سال 1393 تاکنون به دلیل عدم قیمت‌گذاری توسط وزارت نیرو در جنوب شهرستان قدس رها شده و با فاضلاب‌های صنعتی و سمی مخلوط و داخل رودخانه بادامک می‌ریزد و این درحالی است که دشت شهریار تشنه آب است و باغداران، کشاورزان و شهرداری‌ها برای آبیاری فضای سبز، صنایع و حتی باغ ملی ایران متقاضی خرید این پساب هستند و در شهریار نیز هنوز کشاورزان و باغداران هیچ استفاده و منفعتی از پساب فاضلاب شهریار به‌دلیل فقدان دستورالعمل وزارت نیرو نبرده‌اند و این درحالی است که 12هزار متر مکعب در شبانه‌روز خروجی پساب در شهریار است که هرز می‌رود. انتقال آب‌های سطحی از تصفیه‌خانه ششم تهران و خط الغدیر نیز اگرچه از جمله سیاست‌های وزارت نیرو برای علاج‌بخشی دشت شهریار و کاهش برداشت از سفره‌های آب زیرزمینی است ولی به دلیل محدودیت منابع و کمبود اعتبار تملک، لوله‌گذاری، احداث مخزن، ایستگاه و پمپاژ به کندی پیش می‌رود و لازم است در این خصوص و به منظور جلوگیری از خسارات و تبعات جبران‌ناپذیر زیست محیطی تسریع شود.
علی رحیمی معاون هماهنگی امور عمرانی فرمانداری شهریار بحث «آب» را از جمله طرح‌های مهم، ضروری و زیربنایی شهرستان دانست و به «ایران» گفت: «با جلساتی که با شرکت آب و فاضلاب، آب منطقه‌ای، جهاد کشاورزی و شهرداری‌های شهرستان داشته‌ایم بر ضرورت اجرای آبرسانی به منطقه از طریق انتقال آب‌های سطحی و اجرای طرح پساب فاضلاب تأکید شده و امیدواریم با هماهنگی وتلاش دستگاه‌ها تأمین و توزیع آب به‌سرعت انجام گیرد.»
محمد زینلی معاون فنی مهندسی آب و فاضلاب شهرها و شهرک‌های غرب استان تهران در این خصوص به خبرنگار «ایران» گفت: «انتقال آب‌های سطحی از برنامه‌های اولویت‌دار این شرکت است به طوری که طرح انتقال آب خام از خط بیلقان به شهرستان قدس با 60 درصد پیشرفت لوله‌گذاری در دست اجراست و انتقال آب تصفیه‌شده از خط الغدیر و سد ماملو به باغستان شهریار و شهرهای صباشهر، شاهد شهر و فردوسیه نیز با 50 درصد پیشرفت لوله‌گذاری در دست اجرا و عملیاتی است.»
وی در این خصوص گفت: برای اولین بار مطالعات طرح جامع آبرسانی استان تهران با اولویت آبفای غرب استان تهران توسط مشاوران و کارشناسان در دست بررسی است که می‌تواند کمک بسیار مهمی در شناسایی نقاط بحرانی، آمایش، تغذیه سفره‌های زیرزمینی و رفع مشکلات حوزه آب باشد. ایشان در‌خصوص رها شدن پساب ‌فاضلاب‌ها و عدم فروش به متقاضیان نیز گفت: طبق قانون فروش پساب در اختیار آب منطقه‌ای است و در این خصوص شرکت آب و فاضلاب مسئولیتی ندارد. وی گفت: هم‌اکنون خروجی پساب فاضلاب در شهرستان قدس در شبانه‌روز 28 هزار مترمکعب، در شهریار 12هزار مترمکعب و در ملارد 13هزار مترمکعب است.
مجتبی مرادی مدیر جهادکشاورزی شهریار نیز در این خصوص گفت: اراضی حاصلخیز و باغات شهریار از ظرفیت‌های بالای توسعه و رشد شهرستان بوده و به عنوان ریه شهر تهران باید مورد توجه قرار گیرد و لازم است با اجرای طرح‌های آبرسانی و تغذیه سفره‌های زیرزمینی و پساب فاضلاب از خشک شدن و نابودی این باغات سرسبز جلوگیری شود. وی احداث و توسعه شهرک‌های گلخانه‌ای در شهرستان را مورد تأکید و حمایت قرار داد و گفت: این طرح با هماهنگی اوقاف مقرون به صرفه و قابل اجراست.