تنفس مصنوعی به اتاق مدیریت اغتشاشگران

سیدرضا صدرالحسینی
کارشناس مسائل بین‌المللی

با آغاز اغتشاشات در ایران و اخبار ضد و نقیضی که همواره در فضای مجازی و شبکه‌های معاند فارسی زبان درخصوص کشته‌شدگان این قضایا در کشور انتشار یافته، ادعاهای حقوق بشری هم به دستاویز برخی دولت‌های غربی برای فشار سیاسی به کشورمان تبدیل شده است. نمونه اخیر آن قطعنامه‌ای است که سوم آذرماه با نقش‌آفرینی دولت آلمان در شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد و با کمک و رأی مثبت تعدادی دیگر از کشورهای همپیمان غرب درخصوص موضوعی به نام حقوق بشر و عدم رعایت آن در ایران به تصویب رسید.
واقعیت امر این است که موضوع حقوق بشر در جمهوری اسلامی، از منظر دولت‌های غربی موضوعی بین‌المللی نیست بلکه موضوعی کاملاً سیاسی است که اگرچه در طول 43 سال گذشته فراز و فرودهایی داشته اما می‌توان گفت که تقریباً به صورت دائمی به عنوان اهرمی برای فشار به ملت ایران در زمان‌های مختلف مطرح شده است. آنچه که در تصویب قطعنامه مذکور نیز ادعا شده، این است که باید یک کمیته حقیقت‌یاب تشکیل شده و پس از بررسی‌های لازم نظر خود را نسبت به دو موضوع حقوق بشر کودکان و زنان جمع‌بندی کرده و در قالب یک بیانیه نهایی به شورای حقوق بشر سازمان ملل ارائه کند. اما موضوع آنقدرها که دستمایه تبلیغات کشورهای جهان بخصوص غربی‌ها شده، قابل توجه نیست. همین امر ساده، دو مشکل اساسی را برای به انجام رسیدن پیش رو دارد.
نخست اینکه؛ تحقق این اقدام کاملاً سیاسی و نه حقوقی بیش از یک سال به طول خواهد انجامید و با فراز و فرودهایی که امروزه در نظام بین‌الملل شاهد هستیم قطعاً تا پایان دوره تحقیقات این کمیته، اولویت‌های نظام بین‌المللی تغییرات قابل توجهی خواهد کرد. از همین رو مشخص نیست در یک سال آینده آیا باز هم چنین موضوعی از اهمیت بین‌المللی برخوردار است یا خیر؟نکته بعدی؛ عدم اجازه ورود این کمیته به ایران است. این مسأله می‌تواند کار این کمیته ادعایی را به کلی متوقف سازد. قطعاً با توجه به سیاسی بودن این مصوبه، جمهوری اسلامی شروطی را برای انجام این تحقیقات خواهد داشت؛ از مهم‌ترین این شروط این است که کشور درخواست‌کننده که کشور آلمان باشد هم باید اجازه تحقیق در حوزه صادرات مواد شیمیایی به کشور عراق در زمان جنگ تحمیلی علیه ملت ایران را بدهد. این خود مهم‌ترین چالشی خواهد بود که کشور درخواست‌کننده و کشورهایی که رأی مثبت به این موضوع داده‌اند با آن روبه‌رو خواهند شد.
موضوع حقوق بشر در جمهوری اسلامی با توجه به تغییر فرهنگ شرقی‌ها و کشورهای اسلامی با ملاک‌ها و استانداردهای حقوق بشری در غرب کاملاً متفاوت است و مطمئناً این تفاوت نگرش حقوق بشر می‌تواند چالش‌های قابل توجهی را بین کشورهای غربی و شرقی ایجاد کند.
این ادعاها در حالی صورت می‌گیرد که اکثر کشورهای همپیمان غرب نسبت به نقض فاحش حقوق بشر در برخی کشورها از جمله فلسطین سکوت کرده، اما در قبال کشوری مانند ایران، واکنش نشان می‌دهند.
با وجود این تنها می‌توان یک دلیل عمده برای مدعیانی که نگران وضعیت حقوق بشر در ایران هستند یافت؛ به نظر می‌رسد این مصوبه به دلیل کمک به اتاق مدیریت اغتشاشات اخیر به تصویب رسیده و با برجسته‌سازی از سوی بخشی از رسانه‌های غربی به دنبال فشار به جمهوری اسلامی و تنفس مصنوعی به اتاق مدیریت اغتشاشگران است.