گورستان 4500 ساله به 50 سال کاوش نیاز دارد
کشف بزرگترین گورستان باستانی کشور در «سادات محمودی»
باستانشناسان در پشت سد «خرسان سه» در جستوجوی کوچنشینانی هستند که شرق ایران باستان را به غرب آن متصل کردند
زهرا کشوری
خبرنگار
باستانشناسان در کاوشهای سادات محمودی به کوچ نشینانی در 4500 سال پیش رسیدند که از یک سو با حوزه تمدنی هلیل رود در جیرفت و شهرسوخته در سیستان و بلوچستان مرتبط بودهاند و از سوی دیگر با بینالنهرین ارتباط تجاری داشتهاند. باستانشناسان از این تجارت به ارتباط فرامنطقهای زاگرس نشینان جنوبی یاد میکنند. این کاوشها با هدف نجاتبخشی حوزه آبگیر سد خرسان سه در کهگیلویه و بویراحمد شروع شد. این کندوکاوها برای نخستین بار گورستانی متعلق به هزاره سوم پیش از میلاد را در منطقه کوهستانی زاگرس جنوبی در کهگیلویه و بویراحمد، پیش پای باستانشناسان گذاشت. در سه فصل کاوش بیش از ۳۰۰ شیء شاخص متعلق به چند تمدن مهم ایران در این گورستان کشف شده اما «سیامک سرلک» معاون پژوهشکده باستان شناسی کشور به «ایران» میگوید: «برای خوانش آنچه در گورستان عیلامی سادات محمودی قرار دارد نیاز به 40 تا 50 فصل کاوش است.» با توجه به کمبود اعتبار در هر سال یک فصل کاوش انجام میگیرد. اگر اعتبار بیشتری به کاوشهای خرسان داده نشود، خوانش نخستین سایت عیلامی زاگرس جنوبی ۵ سال زمان میبرد. سرلک میگوید: تا زمان بیرون کشیدن تمام اطلاعات گورستان اجازه هیچ فعالیتی در آن داده نمیشود.»
بزرگترین گورستان باستانی کشور کشف شد
باستانشناسان هرچه جلوتر میروند و لایهلایه خاک را کنار میزنند، وسعت گورستان هم بزرگتر میشود. آنها احتمال میدهند به بزرگترین گورستان باستانی کشور رسیده باشند. رودخانه خرسان، گورستان را دو نیم کرده و بخشی از آن هم زیر چند روستا دفن است.گورستانهای تاریخی و باستانی مهمترین یافتههای باستانشناسی را در خود دارد. در سادات محمودی نیز باستانشناسان با کنار زدن گرد و غبارهای چندین هزارساله تصویری از انسان کوچ رو در این منطقه را پیش روی انسان معاصر میگذارند؛ انسانی کوچرو که با مهمترین تمدن شناخته شده در چهارگوشه شرق باستان ارتباط دارد. رضا ناصری، سرپرست کاوشهای نجاتبخشی سادات محمودی در گفتوگو با «ایران» میگوید: «در این گورستان با مردمی کوچ رو در 4500 سال پیش رو به رو شدیم که حلقه ارتباط شرق ایران باستان با غرب بودهاند.» تاج سد خرسان در چهارمحال و بختیاری قرار دارد و حوضه آبریز آن در کهگیلویه و بویراحمد. همین جایی که بهت را به پهنه سیمای هیأت کاوش باستانشناسی نشانده است. «حمیده چوبک»، رئیس سابق پژوهشکده باستان شناسی سال 95 تعداد محوطههای باستانی تاریخی سادات محمودی را 29 محوطه باستانی اعلام کرد اما در ادامه، کاوشها محوطههای بیشتری را پیش پای باستانشناسان گذاشت. به گفته ناصری، هیأت باستانشناسی وارد داستان مردمی شده که 2 هزار سال تدفین مداوم را در این گورستان رقم زدهاند. آنها از هزاره سوم پیش از میلاد (2500قم) تا 550 قبل از میلاد در این منطقه زیسته و با عراق(بینالنهرین) آن روز ارتباط تجاری برقرار کردهاند. کوچرویانی که استقرارشان از دوره عیلامی در این منطقه شروع میشود و تا آستانه ظهور هخامنشیها ادامه دارد. ناصری درباره اهمیت این سایت باستانی میگوید: «در این گورستان از 2500 قبل از میلاد تا 550 پیش از میلاد توالی تاریخی وجود دارد. تاریخ سکونت انسانی در این منطقه از عیلام قدیم، میانی تا جدید ادامه مییابد.» باستانشناسان در کاوشهای سادات محمودی به سه نوع ساختار گور میرسند. ناصری میگوید: «گورهای جناقی شکل که به آن «خرپشته» هم میگویند، گورهای چهار چینه سنگی (مستطیل مربع) و گور خُمرههایی که کودکان را در درون آن دفن میکردهاند.» نوع تدفین گورها نیز بهصورت جنینی است. در تدفین جنینی دستها و پاهای متوفی کاملاً جمع میشود. درست مثل جنینی که در رحم مادر قرار دارد.
باستانشناسان به یک گور دسته جمعی 7 نفره هم رسیدهاند که ناصری احتمال میدهد یک گور خانوادگی باشد. اشیای داخل گورها حرفهای زیادی برای هیأت باستان شناسی دارد. این کاوش تا به امروز به کشف بیش از 300 شیء شاخص منجر شده که میتواند چند موزه را مقصد و مسیر گردشگران فرهنگی کند. به گفته ناصری در میان اشیای کشف شده، اشیای مفرغی از دوره عیلام قدیم تا آستانه شروع سلسله هخامنشی وجود دارد. اشیای کشف شده گویای رسمی است که ایرانیان باستان در تدفین متوفی داشتند و اشیای متعلق به فرد درگذشته را با او به خاک میسپردند. اشیای مفرغی تنها دستاورد این کاوش نیست. باستانشناسان به اشیای سفالی نیز دست یافتهاند. در دوره تاریخی که باستانشناسان در سادات محمودی میکاوند خط اختراع شده است اما کاوشگران در این گورستان هنوز به کتیبهای نرسیدهاند. ناصری میگوید: «البته در کاوشها، مهر استوانهای بدون خط از دوره عیلامی پیدا کردیم.» او وجود مهرهای استوانهای را دلیلی بر وجود حکومتهای محلی در آن دوره میداند. ظروف، دستبد، سرگرز، تبرزین، شمشیر، خنجر، سر پیکان مفرغی از دیگر اشیای کشف شده در این گورستان پررمز و راز است. این اشیای مفرغی از ارتباط مردم آن دوران با لرستان که مهد تمدن مفرغ است، خبر میدهد.
ناصری میگوید: «در این کاوشها به سنگهای نیمه قیمتی عقیق و لاجورد، ظروف مرمرین و همچنین لیوان کوچک مفرغی با نقش گاوهای کوهاندار شاخص منطقه جنوبشرق ایران و نیز سینی مفرغی با نقش برجسته شیر رسیدهاند.»
این اشیا دلالت بر ارتباط مردم سادات محمودی با شهر 5 هزار ساله شهرسوخته در سیستان و بلوچستان و حوزه تمدنی هلیل رود در کرمان دارد. ناصری میگوید: «این اشیا و نقوش آنها نشان از ارتباطات فرهنگی-تجاری و تشابهات سبکشناختی در هنر این محوطه با محوطههای جنوب شرق ایران طی هزاره سوم پ.م و بویژه محوطه شهداد کرمان دارد.» محوطه شهداد، یکی از مراکز بزرگ شهری عصر مفرغ جنوب شرق ایران است. شهرسوخته نیز شهری 5 هزارساله در جنوب شرق ایران یعنی سیستان و بلوچستان است که از پیشرفتهترین شهرهای باستانی جهان به شمار میرود. تمدن هلیلرود یکی از مهمترین تمدنهای جنوب شرق ایران است. کاوشهای هلیلرود(جیرفت) به کشف خطی منجر شد که «استاین کلر» زبانشناس امریکایی از آن به «خط شرقی» یاد میکند. ناصری درباره چگونگی ارتباط کوچنشینان زاگرس جنوبی با تمدنهای شرق و جنوب شرق ایران میگوید: «احتمالاً وجود جادهای ارتباطی و تجاری که از منتهیالیه شرق ایران آغاز شده و پس از عبور از شهداد کرمان و از طریق فارس به شوش و بینالنهرین متصل میشده، موجبات تماس مداوم مردمان این گورستان باستانی با بازرگانان شرقی و زمینه آشنایی آنها با هنر جنوبشرق ایران را فراهم ساخته است.» سفالهای ساده و منقوش از دیگر یافتههای کاوش نجاتبخشی سد خرسان سه است. باستان شناسان براساس اشیای کشف شده ارتباط بین زاگرسجنوبی با شمال شرق ایران را از جمله تپه حصار هم ترسیم میکنند. تپه هفت هزارساله حصار در سمنان هم یکی از مهمترین تپههای باستانی کشور است. «سیامک سرلک»، معاون پژوهشکده باستان شناسی ایران میگوید: برای کاوش تاریخ خفته در گورستانی 4500 ساله در سادات محمودی نیاز به 50 فصل کاوش است. پس کوچ روهای زاگرس جنوبی حرفهای بیشتری از آنچه امروز پیش چشم باستان شناسان گذاشتهاند دارند. هرچند در همین صفحات نخست هم باستانشناسان را به شگفتی واداشتهاند. گله دارانی که هم با هلیل رود و جیرفت در ارتباط بودهاند هم با شهرسوخته داد وستد داشتهاند. هم تاریخشان به تپه حصار سمنان میرسد. در نهایت نیز راه ارتباطی تاریخ 5 هزار ساله جنوب شرق ایران به بین النهرین میشوند. رضا ناصری، سرپرست کاوشها هم درباره لزوم حفظ گورستان کشف شده پشت سد در حال احداث خرسان سه میگوید: «حفظ و اعتلای فرهنگ ایران زمین وظیفه هر فرد ایرانی و فرهنگ دوستی است. چه آنهایی که در زمینه طرحهای کلان اقتصادی و ملی فعالیت میکنند و چه آنهایی که در ثبت و ضبط میراث فرهنگی و تاریخی تلاش دارند؛ آحاد مردم و مسئولان باید دست به دست هم داده و تلاش کنند این میراث باارزش به جهانیان معرفی شده و برگ نویی از میراث فرهنگی ایران با یاری و همیاری یکدیگر ورق بخورد.» به اعتقاد ناصری، ادامه کاوشها در منطقه سادات محمودی کهگیلویه و بویراحمد میتواند منطقه را تبدیل به قطب گردشگری نمونه در استان تبدیل کند و نشان دهد که نه تنها استان کهگیلویه و بویراحمد پایتخت طبیعت ایران است بلکه گذرگاه تاریخ و پل ارتباطی شرق باستان است.
20 نفر در اصفهان مدعی ساخت داروی کرونا شدند
اصفهان - معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با اشاره به اینکه ۶۶ ویال رمدسیویر برای استان اصفهان گرفتیم که توسط ۳ شرکت داخلی تولید میشود، تأکید کرد: رمدسیویر داروی بیمارستانی است که با توجه به تعداد بیماران در بیمارستان و براساس اعلام معاونت درمان توزیع میکنیم، در این زمینه کمبودی اصلاً نداریم و به ثباتی رسیدهایم که حتی میتوانیم صادر کنیم، همچنین برای داروی فاویپراویر هم مشکل خاصی نداریم.
ابوالفضل اصلانی در نشست خبری با اشاره به اینکه بیش از ۲۰ فرد حقیقی در استان مدعی ساخت داروی درمان کرونا شدهاند، تصریح کرد: این داروها حتماً باید در کمیته علمی کرونای کشور مطرح و بررسی شود و تا کمیته تأیید نکند اجازه تولید نداریم. اصلانی با بیان اینکه ادعای ساخت داروی درمان کرونا در بهمن سال گذشته از اصفهان شروع شد، گفت: از این قببل ادعاها زیاد داریم ولی باید راستی آزمایی شود، اگر دارو اثربخش باشد و عوارض جانبی نداشته باشد اجازه تولید میدهیم ولی تاکنون هیچ کدام تأیید نشده است.
وی اضافه کرد: برخی مدعیان ساخت داروی کرونا اقدام به گرفتن پولهای کلان کرده و کاسبان کرونا هستند ولی پیگیری قضایی میکنیم چون مسأله سلامت مردم مطرح است.معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با اشاره به اینکه ۱۸ میلیون دوز واکسن آنفلوانزا سفارش داده شده بود که پول کشور به خاطر تحریمها بلوکه شده است، گفت: یک میلیون و ۷۰۰ دوز واکسن به کشور وارد و توزیع شد که سهمیه استان اصفهان ۷۵ هزار دوز بود و به جمعیت هدف داده شد اما حتی یک مورد به هیچ داروخانهای داده نشد، بلکه این سهمیه برای کادر درمان مرتبط با بیماری کووید، مادران باردار، بیماران صعب العلاج، افراد تحت پوشش بهزیستی و زندانیان بود.
اجرای طرح الکترونیکی توزیع گاز مایع در هرمزگان
بندرعباس- طرح توزیع الکترونیک گاز مایع در هرمزگان که از ابتدای شهریور امسال مرحله ثبتنام سرپرست خانوار آن آغاز شده به منظور ساماندهی توزیع مناسب کپسولهای خانگی گاز مایع و بهدنبال شناسایی مصرفکنندگان واقعی است. کمبود سیلندرگاز، تأخیر شهروندان در دریافت سیلندرها و تفاوت قیمت آن با مبلغ واقعی دو مشکل عمده این روزهای مردم بندرعباس برای گرفتن کسپول گازمایع است و درهفته گذشته تعدادی از شهروندان اذعان کردند برای خرید یک سیلندر کپسول گازخانگی ۲۰۰هزار ریال پرداخت کردهاند.
در طرحی ملی و در سراسر کشور شرکت پخش فرآوردههای نفتی به منظور ساماندهی بهتر توزیع گاز مایع از شهریور امسال اقدام به ثبتنام در «طرح توزیع الکترونیک گازمایع» در سامانه درخواست فرآورده نفتی خود کرده است.به گزارش ایرنا، عبدالله احمدی کمر پشتی مدیر شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی منطقه هرمزگان گفت: طرح توزیع الکترونیکی فرآوردههای نفتی فقط مختص توزیع گاز مایع نیست بلکه سامانه درخواست فرآوردههای نفتی به منظور الکترونیکی کردن هرگونه درخواست فرآورده نفتی طراحی شده که از سالها قبل درحال اجراست و مردم کشاورزان، صنایع، صیادان و... برای دریافت سوخت مورد نیاز خود به این سامانه مراجعه، ثبتنام و درخواست میکنند.وی با اشاره به گلایه شهروندان به موضوع کمبود سیلندر گاز و قیمت آن نیز بیان داشت: نظارت بر قیمت کپسولهای گازمایع براساس مصوبه هیأت دولت وظیفه سازمان صنعت، معدن و تجارت بوده و شرکت پخش فرآوردههای نفتی نیز خود را موظف به تأمین فرآورده مورد نیاز شرکتهای موزع و تأسیسات گازپرکنی میداند که با توجه به حضور دو پالایشگاه بزرگ در استان و تدابیری که در زنجیره توزیع انجام دادهایم به تمامی ظرفیتهای شرکتهای موزع بموقع گاز مایع مورد نیاز ارسال میشود و در این زمینه وقفه و کمبودی نداریم.