سهیلا یادگاری
خبرنگار
با حضور وزیر راه و شهرسازی 11 پروژه زیرساختی در مجتمع بندری انزلی برای افزایش تجارت از حاشیه خزر افتتاح شد. به‌گزارش «ایران» روز گذشته بندر انزلی شاهد دو رویداد مهم بود تا سهم بنادر حاشیه خزر در توسعه اقتصادی بویژه افزایش ارتباطات اقتصادی منطقه ای در کشور بیشتر شود.
افزایش سهم اقتصادی ایران در تجارت اوراسیا
روز سه شنبه نخستین نشست اتحادیه اقتصادی اوراسیا در منطقه آزاد بندر انزلی با حضور وزیر راه و شهرسازی برگزار شد.در این نشست راهکارهای افزایش تجارت ایران با این اتحادیه از نگاه مسئولان و کارشناسان مورد بررسی قرار گرفت.محمداسلامی، وزیرراه و شهرسازی در این نشست با اشاره به اینکه سهم ایران در اقتصاد بین‌المللی با ایجاد مزیت رقابتی افزایش می‌یابد، گفت: امیدوارم در این نشست کارهای عملیاتی و شتاب دهی به توسعه این منطقه و بهبود سیاست اقتصادی کشور و سایر اقتصادها در عرصه منطقه‌ای و بین‌المللی بینجامد. وزیر راه و شهرسازی خطاب به شرکت کنندگان داخلی و بین‌المللی حاضر در این نشست، اعلام کرد: ایران برای همکاری با اتحادیه اوراسیا گام اولیه و اساسی را به‌سوی گسترش ارتباطات در حوزه‌های تجاری و اقتصادی با اعضای این اتحادیه برداشته و پیوستن به این تشکل اقتصادی منطقه‌ای فرصت بی‌نظیری را برای کشور به وجود آورده است. اسلامی یادآور شد: عضویت در اتحادیه‌ای با موقعیت ژئواستراتژیک بسیار مهم بازار مصرف 180 میلیون نفری و مساحت 20میلیون کیلومتر مربعی و منابع طبیعی علاوه بر داشتن مزایایی نظیر استفاده از تعرفه‌های ترجیحی، کاهش استفاده از دلار، افزایش سهم عرضه ملی در پرداخت‌های تجاری، تنوع‌بخشی به صادرات کشورمان در استفاده از ظرفیت‌های اتحادیه به‌عنوان درگاهی برای تأمین نیازهای اساسی در شرایط تحریم‌های ظالمانه، امکان سرمایه‌گذاری مشترک در بخش‌های مختلف تولیدی و ایجاد بازاری مشترک را فراهم می‌آورد. این عضویت، علاوه بر سلامت اقتصادی و دستاوردهای سیاسی، تضمینی برای استقرار صلح و امنیت در منطقه قلمداد می‌شود. وزیر راه و شهرسازی کشورمان در نشست اتحادیه اقتصادی اوراسیا، بر رفع نواقص موجود در راه همکاری‌های مشترک تأکید کرد و توضیح داد: در صورت عدم رفع نواقصی همچون فقدان ساختار واحد در حوزه مدیریت تجارت خارجی در کشورمان و تولیدات با کیفیت و رقابتی، سیستم توزیع بازار نامناسب و عدم حفظ و استقرار بازار به شکل حرفه‌ای یا فقدان شرکت‌های بزرگ، شاهد عدم تعادل در صادرات و واردات همسان در منطقه خواهیم بود. بنابراین، ضرورت دارد با استفاده از فرصت موافقت‌نامه تجارت آزاد، برنامه‌های مطلوبی پایه‌ریزی شود و در راستای ایجاد قدرت تجارت و قدرت لجستیک،   منسجمی را به انجام برسند.
اسلامی گفت: داشتن قدرت تجارت، نیازمند برندسازی است تا بتوانیم با دستیابی به برندهای معتبر و تولید باکیفیت و عرضه مستمر با اعتمادسازی در بازارهای هدف و اعتمادسازی در جامعه مصرف و جامعه تولیدکننده به بازار پایدار دست پیدا کنیم. همچنین بتوانیم با برخورداری از فرصت لجستیک، از ظرفیت‌های حمل‌ونقل ترکیبی در تداوم رساندن کالاها به بازارهای مقصد هم به شکل هدفمند در بخش تدارکات صادراتی و هم در بخش ترانزیت بهره‌مند شویم که این مهم در دستور کار قرار دارد. اسلامی اعلام کرد: در منطقه حاشیه دریای خزر، منطقه انزلی مزیت‌هایی همچون قرار گرفتن در دریای خزر و بخشی از کریدور ترانزیتی شمال- جنوب، تعاملات فی مابین دریای خزر و از همه مهمتر به عضویت درآمدن جمهوری اسلامی ایران در اتحادیه راه‌آهن‌های کشورهای اوراسیا، همچنین تعاملات چهارجانبه و پنج جانبه راه‌آهن‌های منطقه با یکدیگر و ایجاد تعاملات بندری را دارد. این فرصت‌ها موجب می‌شود تا بتوانیم حجم ترانزیت را در منطقه خزر که کشورهای آسیای میانه، حاشیه دریای خزر و ترکیه و اروپا را در یک سمت و در سمت دیگر تا اقیانوس هند را شامل می‌شود، توسعه داده و می‌تواند ظرفیت ترانزیتی کشور را که سالانه 10 میلیون تن ترانزیت بوده بسرعت به 50 میلیون تن ترانزیت افزایش دهد. این برای ما در وزارت راه و شهرسازی الزاماتی داشته که آن را دنبال کردیم.   اسلامی از دیگر برنامه‌های وزارت راه و شهرسازی را اتصال راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران به کشور افغانستان برشمرد و اعلام کرد: بخشی از راه‌آهن خواف- هرات در هفته‌های اولیه ماه آینده با حضور رؤسای جمهور دو کشور ایران و افغانستان به بهره‌داری می‌رسد. بهره‌برداری از این خط ریلی، کمک می‌کند تا ظرفیت ترانزیتی و حمل‌ونقلی ما بتواند افزایش پیدا کند و باعث می‌شود قدرت بارگیری بنادر که در حال حاضر به میزان 240 میلیون تن کالا و خدمات در سال است، به 300 میلیون تن در سال ارتقا یابد. اسلامی از ایجاد خط کشتیرانی رو-‌رو برای تثبیت سرمایه‌گذاری تجار بین‌المللی و امکان جابه جایی بار از مرز ایران به سایر بنادر و منطقه قفقاز خبر داد و گفت: ایجاد خط کشتیرانی رو-‌رو در بندر کاسپین و بندر امیرآباد از همین ماه آغاز می‌شود ودر دولت تدبیر و امید به بهره‌برداری خواهد رسید که نشان از به ثمر نشستن حمل‌ونقل ترکیبی است.
ایران مرکز ترانزیت جهانی
 کاظم جلالی، سفیر ایران در روسیه نیز در نخستین نشست اتحادیه اقتصادی اوراسیا و نقش ژئوپلیتیک مناطق آزاد در توسعه روابط منطقه ای گفت: اتحادیه‌های اقتصادی عرصه‌ای برای رونق و رشد اقتصادی کشورهای عضو و تأمین کننده ثبات و امنیت این کشورها است. جلالی با اشاره به پایان نظام دو قطبی در جهان، افزود: توجه قدرت‌ها و دیگر کشورهای جهان به اقتصاد شرق است.از این منظر اوراسیا نیز شاهد رقابت قدرت‌ها برای حضور در منطقه است.در حال حاضر علاوه بر کشورهای عضو، بسیاری از کشورهای دیگر منطقه متقاضی حضور در اوراسیا هستند. به‌گفته جلالی تا مرداد امسال ایران 2 میلیارد و 791 میلیون دلار تجارت با کشورهای عضو اوراسیا انجام داده که رشد 6 درصدی را در یکسال نشان می‌دهد. جلالی، تکمیل راه‌آهن گرمسار-اینچه برون، رشت-آستارا و چابهار-زاهدان را 3 مسیر ریلی بسیار با اهمیت در تکمیل کریدور غرب به شرق و شمال به جنوب نام برد و گفت:کشور آذربایجان 3 سال است که وعده سرمایه‌گذاری و فاینانس راه‌آهن رشت-آستارا را داده اما اقدامی نکرده است ولی روس ها امروز اراده جدی برای سرمایه‌گذاری در تکمیل این خط ریلی دارند. او گفت:برای تکمیل راه‌آهن رشت-آستارا نباید صرفاً به منابع داخلی متکی باشیم بلکه برای راه‌اندازی هرچه سریعتر آن نیاز به جذب سرمایه خارجی داریم. جلالی گفت: ژئوپلیتیک ایران مرکز ارتباطات و ترانزیت جهانی است به همین دلیل با وجود تحریم‌ها، کشورها نمی‌توانند از مسیر ایران صرفنظر کنند. جلالی گفت:2 سال دیگر فرصت داریم تا استانداردهای تجارت کشور را به سطح استانداردهای اوراسیا برسانیم.برای رسیدن به این هدف توجه به بخش خصوصی و تأسیس شرکت‌های بزرگ تجاری و سرمایه‌گذاری نقش مهمی دارد.
برنامه ویژه برای توسعه انزلی
محمد راستاد، مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی نیز روز سه شنبه در حاشیه همایش بین‌المللی اتحادیه اقتصادی اوراسیا و نقش ژئوپلیتیک مناطق آزاد در توسعه روابط منطقه‌ای در بندر انزلی افزود: با توانمندی‌ها و ظرفیت‌های موجود توانسته‌ایم تأمین مایحتاج کشور را در قالب واردات و نیز صادرات و ترانزیت از طریق بنادر کشور تداوم بخشیم. وی با اشاره تحریم‌های این دوره از سال ٩٧ و غیرقانونی و غیرعادلانه بودن آنها اظهار داشت: بخشی از این تحریم‌ها تمرکز بر صنعت کشتیرانی و حمل‌ونقل دریایی جمهوری اسلامی و مغایر با کنوانسیون‌های سازمان بین‌المللی دریانوردی بود و در این راستا جمهوری اسلامی موکد اعتراض خود را به مجامع بین‌المللی اعلام کرد. وی با بیان اینکه ظرفیت ناوگان تجاری جمهوری اسلامی ایران جزو ظرفیت‌های بزرگ دنیا محسوب واز سویی شامل ٢٠ ناوگان بزرگ دنیا است، اظهار داشت: در این میان با توجه به توانمندی بنادر تجاری کشور از نظر قابلیت پذیرش انواع کشتی و کالا ما توانستیم شرایطی را که برپایه محدودکردن حمل‌ونقل دریایی کشور بود را، تعدیل کنیم. وی مجموع ظرفیت سالانه بنادر تجاری کشور را ٢٤٦ میلیون تن عنوان کرد و افزود: در مجموع از نظر کیفیت و بهره‌وری عملیات در حلقه بندر و زنجیره لجستیک کشور شرایط خوب و ایده الی را از نظر زیرساخت‌ها و بناهای تجهیزات بندری فراهم کرده‌ایم.

حمیدرضا آبایی
مدیرکل بنادر گیلان
در روابط اتحادیه کشورهای اوراسیا تجارت حرف اول را می‌زند.کالاهای دریابرد سهم مهمی در این تجارت دارد. کشوری که بخواهد نقش بیشتری در تجارت اوراسیا داشته باشد، باید بنادر خود را که نقطه اتصال خشکی و دریا است  توسعه دهد؛ با توجه به ظرفیت بنادر شمالی، ایران آماده توسعه تجارت با اوراسیا است؛ در این بین موقعیت بنادر اهمیت زیادی دارد. موقعیت بنادر باید طوری باشد که هر کشتی و هر کالایی را پذیرا باشند. خوشبختانه در بنادر شمالی بویژه در بنادر استان گیلان،در سه بندر انزلی،آستارا و کاسپین شرایط فراهم شده و آمادگی پذیرفتن هر کشتی و کالایی داریم. ایجاد ظرفیت جذب بازار در بنادر، برای پیشبرد اهداف تجارت در اوراسیا نقش مهمی دارد. ما هم باید تولید کالا را به سطحی از کیفیت برسانیم که کشورهای منطقه پذیرای کالای ما باشند و هم ترانزیت را گسترش دهیم تا کشورهای دیگر با شناخت از توانایی ما ترانزیت کالا را از کشور و بنادر ما انجام دهند. بر همین اساس در اتحادیه اوراسیا، استان گیلان میزبان برنامه گسترش روابط با اتحادیه است و این استان «میز» افزایش روابط با کشورهای منطقه را  افتتاح کرده است. ظرفیت‌ها و سطح تراز تجاری ایران در میز اوراسیا به کشورهای عضو نشان داده می‌شود. در حال حاضر بندر انزلی به ظرفیت لازم برای تجارت کالا میان کشورهای اتحادیه اوراسیا دست یافته است. با افتتاح پست اسکله‌های نفتی، فله خشک و فله مایع و حمل کالاهای کانتینر یخچالی از بندر انزلی این بندر به بندری ترانزیتی برای جابه جایی کالا تبدیل شده است. اولین خط کانتینرهای یخچالی، کالاها را از بندر انزلی به سایر بنادر در کشورهای حاشیه خزر حمل می‌کند. در واقع عملیات کانتینری حمل کالاهای یخچالی و غیر یخچالی به عنوان یکی از شقوق تأثیرگذار کالا، در بندر انزلی راه‌اندازی شده است. با توجه به اینکه کشتیرانی دریای خزر در بندر انزلی واقع شده، پتانسیل و ظرفیت خوبی در بندر برای نقش‌آفرینی در تجارت میان کشورهای اوراسیا ایجاد شده است. همه تجار و صاحبان کالا می‌توانند از ظرفیت بندر انزلی استفاده کنند و بندر انزلی پاسخگوی تقاضای جابه جایی بار در این منطقه است. در 8 ماه گذشته 900 هزار تن کالا از بندر انزلی تخلیه و بارگیری شده است. این رقم 53 درصد افزایش را نسبت به مدت مشابه سال قبل نشان می‌دهد. برای ما رشد صادرات از بندر اهمیت بیشتری دارد. هدف اصلی از حمل و نقل دریایی در بندر انزلی کشتی‌های دو سر بار است. به این ترتیب عملکرد صادراتی بندر انزلی در 8 ماه امسال 75 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش دارد. با توجه به توسعه زیرساخت‌های بندری، بندر انزلی نقش‌آفرینی در ورود کالاهای اساسی را فراهم کرده است. 170 کشتی کالاهای اساسی را در بندر تخلیه کرده‌اند و میزان کالاهای اساسی در بندر انزلی 500 هزار تن است. این کالاها شامل غلات، جو و روغن خوراکی است. بیشترین صادرات هم فلزات ساخته شده، قیر و مصالح ساختمانی است. با رفع مشکلات بانکی تخلیه روغن‌های خام در بندر انزلی و بندر کاسپین آغاز شده است. حدود 2 هزار تن روغن در بندر انزلی تخلیه شده و در حال بارگیری برای عرضه در سراسر کشور است. با توسعه زیرساخت‌های بندری، فصل جدیدی از توسعه حمل و نقل کالا از بنادر حاشیه خزر آغاز شده است.