جلال دهقانی فیروزآبادی
استاد روابط بین‌الملل

ازسرگیری مذاکرات وین حکایت از مصمم بودن طرفین برای رسیدن به توافق دارد. دولت سیزدهم براساس سه اصل «رفع تحریم‌ها»، «اخذ تضامین» و «مختومه شدن پرونده‌های مربوط به ادعاهای پادمانی» مذاکرات را تا امروز پیش برده است؛ آنچنان که پیشرفت‌هایی هم صورت گرفته و مذاکره‌کنندگان موفق شده‌اند تا این اهداف را تأمین کنند. شاید از منظر بعضی کارشناسان، امتیازاتی که ایران کسب کرده، حداکثری نباشد اما با توجه به ایستادگی‌ای که از مذاکره‌کنندگان ایرانی شاهد بوده‌ایم، می‌‌توان آن را قابل قبول دانست. از سوی دیگر طرف‌های غربی، بویژه امریکایی‌ها هم به این نتیجه رسیده‌اند که با زبان تهدید و تحریم نمی‌شود با ایران گفت‌وگو کرد. آنها به همین دلیل از مواضع خصمانه و سرسختانه‌ای که داشته‌اند، کوتاه آمده‌اند. حدود دو سال از استقرار دولت جو بایدن در ایالات متحده امریکا می‌‌گذرد و آنها با اینکه معتقد بودند کارزار فشار حداکثری ترامپ ناکارآمد بوده ولی عملاً خود نیز ادامه‌دهنده راه او شدند. حالا اما دست از آن مواضع کشیدند. چرا که دیگر راهبرد فشار حداکثری در مذاکرات جوابگو نیست. اما این تنها راه صرفنظر امریکایی‌ها از مواضع خود در قبال ایران نبود؛ شرایط بین‌المللی، منطقه‌ای و مقاومت همه‌جانبه‌ای که ایران در حوزه سیاست خارجی اتخاذ کرده، آنها را به این جمع‌بندی رسانده که فشارها و زیاده‌خواهی‌ها در مذاکرات جوابگو نیست پس باید از خواسته‌های خود عقب‌نشینی کنند. حالا باید امریکا با دادن تضمین‌های کافی و اقدامات عملی همچون رفع تحریم‌ها، به توافق هسته‌ای بازگردد و چه کاری بهتر از این نشانگر موفقیت مذاکرات هسته‌ای خواهد بود؟ مهم‌ترین بحث باقیمانده، مربوط به مختومه شدن پرونده‌های مربوط به ادعاهای پادمانی است. امریکایی‌ها همواره مدعی بوده‌اند که این حوزه، متمایز است و تعهدات جمهوری اسلامی ایران یا رابطه ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ربطی به مذاکرات هسته‌ای و برجام ندارد. در صورتی که واقعیت به گونه‌ دیگری است. غربی‌ها همواره از مسیر آژانس برای اعمال فشار به ایران اهرم‌سازی کرده‌اند و اکنون هم این احتمال وجود دارد که آنها از این موضوع برای نقض تعهدات هسته‌ای که در پی دستیابی به توافق حاصل می‌‌شود، بهره‌برداری کنند. آن‌گونه که مقامات رسمی جمهوری اسلامی ایران در مواضع رسمی خود تصریح کرده‌اند، این موضوع هم در مذاکرات برجسته شده و قطعاً بدون رسیدن به نتیجه، پایان نخواهد گرفت.
حال اینکه این مسائل چگونه حل و فصل شود هم محل بحث است. به لحاظ زمانی، اگر پیش از بازگشت امریکا یا حصول توافق، ادعاهای پادمانی مختومه شود دستاورد بزرگی خواهد بود اما اگر به صورت همزمان هم این تعهد صورت نگیرد، ولی طرف مقابل تضمین دهد که وضعیت ایران در آژانس به حالت عادی بازخواهد گشت، باز هم می‌‌شود که از آن به دستاورد رسید. تیم مذاکره‌کننده ایران به این اهرم‌سازی‌هایی که ممکن است از طریق آژانس صورت بگیرد توجه دارد و برای بی‌اثرکردن آن تلاش خواهد کرد. ناگفته نماند که دولت سیزدهم سیاست خارجی را تنها به مذاکرات هسته‌ای محدود نکرده بلکه به موازات آن با اخذ راهبرد سیاست همسایگی و گسترش رابطه با همه کشورها و تلاش برای پیشبرد قوی دیپلماسی اقتصادی، امریکایی‌ها را وادار به عقب‌نشینی کرده است. حالا هم که تیم مذاکره‌کننده ایران موضع عاقلانه و واقع‌بینانه‌ای اتخاذ کرده می‌‌توان به رسیدن به توافق در روزهای آینده امیدوار بود و چشم‌انداز مثبت آن را از هم اکنون دید. 

گروه سیاسی/ رئیس جمهور در جلسه روز گذشته هیأت دولت، گفتمان مقاومت را تنها نسخه علاج مشکلات جهان اسلام خواند و گفت: تنها با مقاومت و ایستادگی شجاعانه است که ملت‌های آزاده منطقه می‌توانند استکبار را وادار به عقب‌نشینی کنند. همچنین پیش از ظهر دیروز، سومین نشست مشترک دولت و مجلس، به میزبانی دولت در نهاد ریاست جمهوری برگزار شد. در این نشست که در فضایی صمیمی و توأم با گفت‌و‌گوهای کارشناسی برگزار شد، دو طرف باهدف نزدیک‌تر شدن دیدگاه‌ها نسبت به مسائل مختلف کشور، نظرات خود را مطرح کردند.
مقاومت، راه دستیابی به استقلال
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری، آیت‌الله رئیسی در جلسه روز گذشته هیأت دولت با اشاره به نامگذاری ۲۳ مرداد به عنوان روز مقاومت اسلامی در تقویم رسمی کشور، با پاسداشت مفهوم بلند و متعالی مقاومت، گفت: تجربه تاریخی به ما می‌گوید که ملت‌های جهان هر کجا در مواجهه با جریان سلطه و استکبار، راه مقاومت و ایستادگی را در پیش گرفتند، توفیق پیدا کردند و به عزت و استقلال رسیدند.
ملت قدردان رزمندگان مقاومت
رئیس جمهور، گفتمان مقاومت را تنها راهکارِ مؤثر غلبه بر مسائل جهان اسلام بویژه مسأله فلسطین دانست و با گرامیداشت نام و یاد سرداران بزرگ مقاومت، شهیدان حاج قاسم سلیمانی و حاج حسین همدانی، گفت: ملت ایران و همه آزادیخواهان منطقه و جهان قدردان رادمردی و مجاهدت فرماندهان و رزمندگان مقاومت هستند.
ضرورت تبیین مردمی بودن دولت
آیت‌الله رئیسی در بخش دیگری از سخنانش «مردمی بودن» را اصلی‌ترین جهت‌گیری دولت سیزدهم خواند و گفت: مردمی بودن و عدالت محوری به‌عنوان گفتمان اصلی دولت، نیازمند تبیین دقیق است. جامعه باید این را بداند که مردمی بودن در اقتصاد، سیاست، فرهنگ و سایر عرصه‌ها چه معنایی دارد و حامل کدام مؤلفه‌های عملکردی است. رئیس جمهور با تأکید بر استفاده از ظرفیت سازمان‌های مردم‌نهاد در اداره کشور، افزود: امروز بسیاری از تشکل‌ها، سمن‌ها و چهره‌های معتمد مردمی که در ساحت‌های مختلف اجتماعی فعالیت دارند آماده کمک به دولت هستند و نباید از توانمندی‌ها و ظرفیت‌های آنها در ارتقای خدمت‌رسانی به آحاد جامعه غفلت شود.
مرجعیت گروه‌های جهادی و بسیج
آیت‌الله رئیسی همچنین از گروه‌های جهادی و بسیج مردمی به عنوان گروه‌های مرجع در جامعه یاد کرد که می‌توانند در صحنه‌های مختلف حضور مؤثر داشته و بار بزرگی از دوش دولت و دولتمردان بردارند.
اهمیت افکارعمومی
ضرورت تبیین دستاوردهای دولت در آستانه اولین سالگرد آغاز به کار دولت مردمی، دیگر محور مهم سخنان رئیس جمهور در جلسه هیأت دولت بود. آیت‌الله رئیسی ارتباط مستمر با مردم، استفاده از ظرفیت رسانه‌ای موجود در کشور و اطلاع‌رسانی دقیق و کامل به مردم را گام مکمل سیاست‌ها و اقدامات دولت خواند و گفت: در شرایطی که دشمنان و بدخواهان کشور، به کمک ابزارهای رسانه‌ای و جریان‌سازی‌های دروغین، به دنبال نفی کارآمدی نظام اسلامی هستند، بی‌اعتنایی به افکار عمومی یا انفعال در این زمینه خطایی نابخشودنی است. همه دستگاه‌ها باید ارتباط مؤثری با مردم برقرار کنند و مستمراً اقدامات و دستاوردهای خود را به سمع و نظر آنان برسانند. آیت‌الله رئیسی در ادامه به موضوع پیشرفت‌های کشور در حوزه علم و فناوری پرداخت و با اشاره به ارتقای سطح علمی دانشگاه‌های کشور و افزایش حمایت‌ها از شرکت‌های دانش‌بنیان در این دولت اظهار کرد: بیان توفیقات دولت در چنین عرصه‌هایی، هم برای مردم امیدآفرین است و هم انگیزه خدمت در همکاران دولت را افزایش می‌دهد. «بیمه فعالان بخش صنایع دستی» از جمله موضوعات مطرح در نشست دیروز هیأت دولت بود که رئیس جمهور پس از استماع گزارش وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، به وزرای مرتبط در این زمینه مأموریت داد برای حل مشکل بیمه فعالان این حوزه تصمیم‌گیری کنند.
محور مباحث، معیشتی بود
سومین نشست مشترک دولت و مجلس، روز گذشته برگزار شد که مشروح آن در شماره بعدی منتشر خواهد شد.
شب گذشته اما سیدنظام الدین موسوی سخنگوی هیأت رئیسه مجلس در گفت و گویی با خانه ملت، از جزئیات نشست مشترک هیأت دولت با هیأت رئیسه و رؤسای کمیسیون‌های مجلس خبر داد. وی با اشاره به مباحث مطرح شده در این جلسه، اظهار کرد: گزارش‌های خوبی توسط اعضای دولت بخصوص در مورد مسائل معیشتی و اقتصادی ارائه شد، نکاتی هم در حوزه مباحث تقنینی و نظارتی از طرف نمایندگان و رؤسای کمیسیون‌ها مطرح شد. موسوی افزود: محور مباحث، موضوعات معیشتی و اقتصادی بود؛ در نهایت هم رؤسای دو قوه موضوعات را جمع بندی کردند و تصمیماتی اتخاذ شد که قطعاً در بهبود و ارتقای سطح روابط دو قوه و حل گره‌های مسائل معیشتی و اقتصادی مؤثر خواهد بود. این نماینده مردم در مجلس یازدهم همچنین گفت: قرار است در هر فصل این جلسات مشترک را داشته باشیم؛ علاوه بر آن جلسات دیگری بین دولت و مجلس با حضور همه نمایندگان خواهیم داشت.
ارتقای روابط، پرهیز از حواشی
«برخی حاشیه‌ها در روابط دولت و مجلس در گذشته مردم را آزرده‌خاطر کرد و این دولت اجازه نخواهد داد این حاشیه‌‌آفرینی‌ها تکرار شود.» رئیس‌جمهور این جمله را 13 مردادماه در دیدار مجامع نمایندگان چهار استان سیستان و بلوچستان، هرمزگان و کرمان که در نهاد ریاست‌جمهوری برگزار شد، ایراد کرد. با این دیدار، عملاً در یک سال فعالیت دولت سیزدهم، نمایندگان همه ۳۱ استان کشور حداقل یک بار و در قالب دیدار مجامع استانی با رئیس‌جمهور دیدار و درباره دیدگاه‌ها و دغدغه‌های خود با وی گفت‌و‌گو کرده‌اند.
نگاه به تعامل یکساله دولت سیزدهم و مجلس یازدهم برای رفع مشکلات کشور حائز اهمیت است. آیت‌الله رئیسی از حاشیه‌های روابط دولت ها و مجلس ها به‌عنوان مسأله‌ای سخن گفت که مردم را آزرده کرده بود، اما فارغ از این ملاحظه سیاسی در بیان مسائل، به نظر می‌رسد واقعیت بغرنج‌تر بوده است. اتفاقاً به دلیل بغرنج بودن رابطه دولت قبل و مجلس بود که می‌توان آنچه طی یک سال گذشته در رابطه قوای مجریه و مقننه رقم خورد را نوعی آواربرداری یا به عبارت دیگر، نوعی تجدید مناسبات نامید؛ زیرا دولت قبل به جای اهتمام به حل مسائل کشور و در اولویت قرار دادن مشکلات مردم، بیشتر به وزن‌کشی‌های سیاسی اهمیت می‌داد. در این مسیر رابطه دولت قبل و مجلس به جایی رسیده بود که رئیس وقت دولت زحمت حضور در صحن مجلس و دفاع از لوایح را به خود نمی‌داد. نتیجه این وضعیت، افزایش تنش‌های سیاسی میان قوا، گسترش جنجال‌های رسانه‌ای و به تعبیر رئیس‌جمهور آزرده‌خاطر شدن مردم و در نهایت روی زمین ماندن مسائلی بود که به زندگی و معیشت ایرانیان گره خورده بود. اما دولت سیزدهم ترمیم این وضعیت را در دستور کار خود قرار داد، چراکه اولویت دولت، گره‌گشایی از مشکلات کشور بود و در این راه همکاری و همراهی قوا یکی از ابزارهای ضروری است. در تقویت همکاری‌های دو قوه، رئیس‌جمهور بیش از هر عضو دیگری فعال بود که انجام دیدار با همه مجامع نمایندگان استان در طول یک سال، یکی از نشانه‌های عمده این واقعیت است و این، غیر از حضور رئیس‌جمهور در مجلس، چه هنگام ارائه لوایح و دفاع از وزرای پیشنهادی  و چه برگزاری صمیمانه و مستمر نشست‌های سران قوا است.

گروه سیاسی/ محمد‌باقر قالیباف جلسه علنی روز گذشته مجلس شورای اسلامی را با گرامیداشت روز مقاومت اسلامی و موضع‌گیری علیه تعرض انجام شده به مدافعان حرم آغاز کرد و با بیان اینکه در سایه اتحاد و همدلی همه جریان‌های مقاومت، با قاطعیت می‌گوییم که زوال دشمن غاصب نزدیک‌تر از هر روزی است، گفت: هر ایرانی منصفی با سلیقه‌های سیاسی مختلف به این باور رسید که مدافعان حرم فقط پاسداران حریم اهل بیت عصمت و طهارت نیستند بلکه نگهبان امنیت و ناموس کشور عزیزمان نیز هستند به همین جهت تعرض به این قهرمانان ملی که پای جنایتکارانی همچون داعش را از سرزمین عزیزمان کوتاه کردند، خاک پاشیدن به آفتاب است که جز رسوایی و بی اعتباری برای تعرض کنندگان و حامیان آنها نتیجه‌ای ندارد.
تأکید قالیباف بر مصوبه شهریور 1400
به گزارش ایرنا، رئیس مجلس شورای اسلامی همچنین در پاسخ به تذکر شهباز حسن پور بیگلری، نماینده عضو کمیسیون اقتصادی درباره عدم اختصاص بودجه عمرانی و ادعای او مبنی بر تصمیم‌گیری درباره مصوبه پرداخت یارانه بر اساس قیمت‌های شهریور 1400 در نشست سران قوا، پاسخ داد:  در خصوص قیمت‌ها، مصوبه مجلس سبد خانوار و کالابرگ است و همین طور بازگشت قیمت‌ها به شهریور ۱۴۰۰ و هیچ مصوبه‌ای هم در جلسه سران که بخواهد این قانون را لغو کند، تصمیم‌گیری نشده است و این موضوع روشن و مشخص است. وی درباره تخصیص بودجه استان‌ها نیز گفت: همچنین در رابطه با موافقتنامه‌ها نیز سازمان برنامه گزارش داده است که این موافقتنامه‌ها امضا شده و ۱۲ همت (هزار میلیارد تومان) هم به استان‌ها در یک هفته گذشته واگذاری انجام شد و باید پیگیری شود تا بقیه امور نیز پیش برود.
قدردانی از تلاش دولت در خنثی‌سازی تحریم‌ها
روز گذشته تعدادی از نمایندگان محور اصلی نطق‌ها و تذکرات خود را بحث معیشت و تورم قرار داده بودند؛ همچنین نماینده مردم تهران در مجلس در نطق میان دستوری از تلاش دولت در خنثی‌سازی تحریم‌ها از طریق دیپلماسی اقتصادی قدردانی کرد و در عین حال گفت: ملاک مجلس در مواجهه با گزارش دولت و مذاکرات هسته‌ای، لغو کامل تحریم‌ها و انتفاع اقتصادی مردم ایران است.
مالک شریعتی نیاسر در عین حال با بیان اینکه ملاک مجلس در مواجهه با گزارش دولت محترم و مذاکرات هسته‌ای، لغو کامل تحریم‌ها و انتفاع اقتصادی برای مردم ایران است، افزود: طبق ماده 7 قانون اقدام راهبردی، دولت باید گزارش تحریم‌های لغو شده را به مجلس ارائه کند تا در کمیسیون‌های انرژی و امنیت ملی ارزیابی شود و مجلس تصمیم بگیرد؛ این ارزیابی دقیق، جدی و منطبق با منافع اقتصادی مردم خواهد بود نه ملاحظات سیاسی 1+4 و امریکا.  احمدحسین فلاحی، نماینده همدان نیز با اشاره به تعرض یکی از سران فتنه به سردار همدانی خواستار تجدید نظر نظام اسلامی در برخورد با سران فتنه شد.
طرح نقل و انتقال سوابق بیمه یا بازنشستگی
نمایندگان مجلس شورای اسلامی  روز گذشته سازوکار طرح نقل و انتقال سوابق بیمه یا بازنشستگی بین صندوق‌های بازنشستگی را تعیین کردند و مواد ۵  و ۶ این طرح  را به تصویب رساندند. بر اساس  ماده ۵ مصوب این طرح، نقل و انتقال حق بیمه یا کسور بازنشستگی از صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر به سایر سازمان‌ها و صندوق‌های بازنشستگی و یا بالعکس، در چهارچوب ضوابط قانونی حاکم بر صندوق مقصد، امکانپذیر بوده و مابه‌التفاوت وجوه حق بیمه یا کسور بازنشستگی این افراد مطابق ماده 4 این قانون محاسبه و از متقاضی وصول می‌گردد.
همچنین در جریان تصویب ماده 6 طرح مذکور با الحاق یک تبصره به  این ماده، طرح نقل و انتقال سوابق بیمه یا بازنشستگی بین صندوق‌های بازنشستگی عملی می شود که براساس آن در صورتی که سابقه پرداخت حق بیمه فرد بازنشسته بیشتر از 5 سال و کمتر از 10 سال باشد، بیمه شده می‌تواند با پرداخت کسری ماه‌ها و یا سنوات تا 10 سال به نرخ روز از مزایای حقوق و یا مستمری بازنشستگی استفاده کند. در ادامه نشست علنی امروز، نمایندگان مجلس، عادل نجف‌زاده را به عنوان عضو ناظر در شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور، قدرت‌الله حمزه شلمزاری و غلامرضا شریعتی اندراتی را به عنوان اعضای ناظر در شورای عالی مدیریت بحران، عبدالناصر درخشان را به عنوان عضو ناظر در شورای عالی صنایع دریایی و شارلی انویه تکیه را به عنوان عضو ناظر در شورای عالی شهرسازی و معماری انتخاب کردند.
نشست تیم مذاکره کننده با کمیسیون امنیت ملی
همچنین زهره الهیان نماینده مردم تهران درباره نشست روز یکشنبه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اعضای تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای به خبرنگاران گفت: بررسی آخرین اخبار از روند مذاکرات و همچنین پیش‌نویس پیشنهادی اتحادیه اروپا برای بازگشت طرف‌ها به برجام، در دستور کار جلسه کمیسیون قرار گرفت.


بــــرش
رئیس کمیسیون عمران مجلس خبر داد
تعیین مقصران حادثه متروپل
​​​​​​​رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی گفت: گزارش کمیسیون عمران از حادثه ریزش ساختمان متروپل آماده و تقدیم هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی شده که هفته جاری در صحن علنی مجلس قرائت خواهد شد.
به گزارش ایرنا، محمدرضا رضایی کوچی با اشاره به نهایی شدن گزارش کمیسیون عمران در مورد حادثه ریزش ساختمان متروپل گفت: از ابتدای کار در انتخاب مشاور و ناظر پروژه کوتاهی صورت گرفته؛ چراکه فرد و شرکت مذکور صلاحیت کافی نداشته و مجوز آن نیز غیرقانونی بوده است.
رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی افزود: همچنین در حین ساخت‌وساز نیز ناظرهای متعددی تغییر کردند و به‌رغم ارائه گزارش وضعیت نامناسب ساختمان متروپل به شهرداری آبادان، این مجموعه توجهی به تخلفات نکرده است و همچنین مسئولان در رده‌های مختلف نیز که از این وضعیت اطلاع داشتند، در انجام وظایف خود کوتاهی کردند.
کوچی ادامه داد: از نظر کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی، مالک ساختمان تخلفات فراوانی داشته و شهرداری و سازمان نظام مهندسی نیز به‌رغم مشهود بودن تخلفات در حین ساخت، کوتاهی کرده و به تخلفات توجهی نکردند. از طرفی انتظار داشتیم وزارت راه‌وشهرسازی  به‌عنوان ناظر عالیه و منطقه آزاد نیز به‌عنوان متولی مدیریت عمرانی در منطقه آزاد آبادان به این موضوع ورود کرده و وظایف قانونی خودشان را انجام می‌دادند که متأسفانه آنها هم کوتاهی کردند.
وی عنوان کرد: گزارش کمیسیون عمران درخصوص ریزش ساختمان متروپل تقدیم هیأت رئیسه مجلس شده و یک نسخه آن نیز به قوه قضائیه ارسال‌ شده تا با متخلفان برخورد شود. ازنظر ما در کنار مالک، شهرداری آبادان و سازمان نظام‌ مهندسی بیشترین تخلف را داشتند و البته دستگاه‌های ناظر نیز به خوبی به وظایف‌شان عمل نکردند.