30 درصد از مردم مرکز خراسان شمالی در حاشیه شهر سکونت دارند
زخم حاشیهنشینی بر چهره بجنورد
ایران واشقانی فراهانی
خبرنگار
بر اساس آمار رسمی استانداری خراسان شمالی، ۳۰ درصد از مردم بجنورد در مناطق حاشیهای سکونت دارند. این پدیده آسیبزا که محصول مهاجرت روستاییان و تنگناهای اقتصادی است، چهره این استان را مخدوش کرده است. بجنورد در بین دیگر شهرستانهای این استان، شرایط بدتری دارد و تمرکز بیش از ۷۰ هزار نفر از شهروندان در ۲۶ منطقه کمبرخوردار با کمترین سهم رفاه شهری، معضل را پیچیدهتر کرده است.
به گفته مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری خراسان شمالی، آمار رسمی حکایت از آن دارد که ۷۱۴ هکتار سکونتگاه غیررسمی و ۵۹۰ هکتار بافت فرسوده شهری در این استان وجود دارد. ساکنان این مناطق که از توسعه نامتعادل و توزیع نابرابر خدمات در رنج هستنند، حاصل کوچ و مهاجرتهای گروهی از روستاهایی با امکانات کم و بیکاری هستند که به امید روزهای بهتر به حاشیه مرکزیترین شهر این استان کشانده شدهاند.
مهاجرتهای گروهی موجب شکلگیری این محلهها شده است
حمیدرضا خاکشور با اشاره به اینکه سه شهر بجنورد، شیروان و اسفراین بیشترین جمعیت حاشیهنشین را در این استان دارند، گفت: بر اساس آمار رسمی، جمعیت بجنورد در حدود 229 هزار نفر است که ۷۰ هزار و ۳۲۱ نفر در مناطق حاشیهنشین سکونت دارند. شیروان 82 هزار و 689 نفر جمعیت دارد که نسبت به 1217 هکتار مساحت، حدود 18 درصد از مردمانش حاشیهنشین هستند. حدود 60 هزار نفر از جمعیت اسفراین نیز در مناطق حاشیهنشین سکونت دارند. جمعیت حاشیهنشین خراسان شمالی در 36 محله سکونت دارند که از مجموع این تعداد 26 محله در بجنورد، 4 محله در شیروان و ۶ محله در اسفراین به عنوان محلههای کمبرخوردار شناسایی شدهاند. جمعیت حاشیهنشین در این مناطق، در خانوارهایی هستند که اغلب به شکل گروهی و طایفهای از روستاها و حتی استانهای دیگر به این محلات مهاجرت کردهاند.
وی با بیان اینکه خاستگاه آسیبهای اجتماعی، حاشیهنشینی است، افزود: متأسفانه خراسان شمالی در بحث طلاق و اعتیاد در رتبههای بالای کشوری قرار دارد و فروش مواد مخدر را در حاشیهها شاهد هستیم. بعد از معضل اعتیاد، سرقت و فروش کالای مسروقه یا قاچاق بیشترین فراوانی را در این مناطق دارد. در دهه گذشته امکانات و اعتبار ویژهای برای خراسان شمالی دیده نشد و شاخص دوم فلاکت کشوری بودیم. اما در 10 ماه گذشته بویژه درسال 1401، در 9 محور طرحهایی به سازمان امور اجتماعی کشور ارائه شده و منتظر جذب اعتبار از سوی سازمان برنامه و بودجه کشور هستیم.
مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری خراسان شمالی عدم بضاعت مالی و ساختوسازهای غیرمجاز را از عوامل اصلی شکلگیری سکونتگاههای غیررسمی برشمرد و گفت: متأسفانه در بررسی پدیده حاشیهنشینی، شهرداریها نقش مؤثری دارند و باید از ساختوسازهای غیرمجاز جلوگیری کرد. اکثر پژوهشگران به این باور رسیدهاند که حاشیهنشینی از آسیبهای مهاجرت به شهرها است و قوانین شهرداری باید به گونهای باشد که کنترل بر حاشیه و پیرامون شهر داشته باشد. نبود نظارت از سوی شهرداریها، ساختار شهری را به سمت ساختوسازهای غیرمجاز و ایجاد سکونتگاههای غیررسمی سوق میدهد. تورم و بیکاری نیز از دیگر عوامل مؤثر بر این پدیده است که روستاییان و مهاجران را به نزدیکی شهرها میآورد. روستاها دیگر زنده و پویا نیستند و روستاییها به ناچار به سمت شهرها میآیند. شغلهای روستایی فصلی است و پاسخگوی نیازها و هزینههای زندگی روستانشینان نیست. بنابراین در نخستین گام، درک خواستههای حاشیهنشینان که بیشترشان روستایی هستند، میتواند به واکاوی این معضل کمک اساسی کند. اگر بتوانیم جهت بازساخت اجتماعی این گروه اقدامات کارشناسی شده را اجرا کنیم، مثلاً توسعه مشاغل روستایی یا ساختوساز مسکن مبتنی بر امکانات شهری و زیرساختهایی نظیر فاضلاب و راههای روستایی باشد، مهاجرت معکوس شکل خواهد گرفت. از سوی دیگر بیشترین دغدغه این مهاجران، شغل است که افراد یک فامیل یا طایفه همزبان را به صورت گروهی به سمت شهرها و کلانشهرها میکشاند.
توجه دولت به مناطق کمبرخوردار
حمیدرضا خاکشور بر تأکید و توجه دولت به مناطق کمبرخوردار اشاره کرد و گفت: رفع مشکلات و چالشهای سکونتگاههای غیررسمی در اولویت کاری دولت قرار دارد که طرح «توانمندسازی و اجتماعمحور محلات کمبرخوردار» همزمان با کشور در حال اجرا است و کمیته امداد امام خمینی(ره)، بهزیستی، هلالاحمر و ستاد اجرایی فرمان امام (ره) با محوریت دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری خراسان شمالی مشارکت دارند. این طرح به صورت پایلوت در محله حاشیهنشین «صادقیه» بجنورد اجرا میشود که برای کنترل و کاهش آسیبهای اجتماعی، ۹ آسیب از جمله کنترل و کاهش طلاق و اعتیاد، کاهش خودکشی، توسعه اجتماعی، نشاط و سلامت اجتماعی، کودکان کار و خیابان، آموزش مهارتهای زندگی، کنترل و کاهش خشونت و نزاع را بررسی میکند و ضمن اقدامات کالبدی، با همفکری افراد دغدغهمند، معتمد و «شهردار محله»ها، دورههای آموزشی برای آشنایی با سبک زندگی ایرانی- اسلامی برگزار کردهایم تا در کنار همدیگر یک همگرایی ایجاد شود. همچنین با صدور مجوز برای بیش از 100 تشکل و سازمان مردمنهاد هر ماه شورای توسعه و حمایت از تشکلهای مردمی تشکیل میشود. این تشکلها در زمینههای مختلف اجتماعی، فرهنگی و زیستمحیطی فعالیت میکنند.
مدیر کل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری خراسان شمالی با تکذیب اینکه گفته میشود در برخی محلهها و مناطق بجنورد، محرومیت ۱۰۰ درصدی در حوزه شهری وجود دارد، افزود: محله جوادیه در بجنورد جزو بیشترین حاشیهنشینی است اما حتی کوچههای فرعی آن نیز آسفالت شده است و امکانات زیرساختی دارد، اما ساختارمند نیست و باید بازسازی شهری انجام دهیم.
خراسان شمالی رتبه دوم شاخص فقر وفلاکت در کشور
تورم خوراکیها و مسکن در استان خراسان شمالی در سال 1399 و 1400 تا رقم 60 درصد هم رسید و بر این اساس استان خراسان شمالی رتبه نخست کشور را در بسیاری از شاخصهای تورمی در کشور دارد. از سوی دیگر رتبه فقر مطلق در استان خراسان شمالی نیز عدد 2 در کشور است که این رقم در کنار وضعیت تورم، شاخص فلاکت استان را به رتبه دوم کشور رسانده است.خراسان شمالی در شاخص بیکاری نیز در تابستان گذشته با عدد 11.4 درصد، یکی از استانهای مشکلدار کشور بوده که این عامل نیز بر وضعیت بغرنج فلاکت استان افزوده است.نماینده مردم بجنورد در مجلس شورای اسلامی در این مورد میگوید: متأسفانه با وجود پرکار بودن خراسان شمالی در حوزه کشاورزی و دامداری اما این موضوع بسیار سنتی، پرهزینه و کمدرآمد است.
محمد وحیدی افزود: متأسفانه خراسان شمالی در شاخص فقر و فلاکت قبل از سیستان و بلوچستان در رتبه نامناسبی قرار دارد. همچنین خراسان شمالی در شاخص رفاه، تأمین اجتماعی و امید به زندگی یک سال و نیم از کشور عقبتر است.
ساماندهی کودکان کار و خیابان
کودکان کار و خیابان که حاصل فقر و حاشیهنشینی هستند، در مرکز خراسان شمالی دیده میشوند و منابع غیررسمی از وجود 900 کودک کار حکایت دارد.
مدیر کل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری خراسان شمالی با اشاره به اهمیت سرنوشت کودکان کار و خیابان در این استان، گفت: ساماندهی و توانمندسازی کودکان زیر 15 سال که شناسایی و تقویم شده است، به طور ویژهای در دستور کار قرار دارد. در این بحث با سه گروه کودکان بیسرپرست، بدسرپرست و دارای اعتیاد مواجه هستیم. برخی از این کودکان در کنار خانواده زندگی میکنند که به دلیل فقر ناچار به سمت کار در خیابان کشیده میشوند. با شناسایی این کودکان و همکاری آموزش و پرورش، برای ادامه تحصیل معرفی میشوند و در زمینه معیشتی نیز گروهی که دارای معلولیت یا بیماری هستند، به بهزیستی معرفی میشوند و گروهی که بیبضاعت و سالم هستند، تحت پوشش کمیته امداد قرار میگیرند. این کودکان رها نمیشوند.وی ادامه داد: کودکان کمتر از 15 یا 18 سال دارای اعتیاد به مراکزی معرفی میشوند که مدیریتش با بهزیستی است. همچنین کودکان کار بیسرپرست توسط دستگاه قضایی به «مرکز نگهداری احسان» با مدیریت شهری فرستاده میشوند.
کمبود 50 درصدی پرستار در آذربایجانشرقی
تبریز- مدیران پرستاری آذربایجانشرقی با بیان اینکه این استان هماکنون با کمبود ۵۰ درصدی پرستار مواجه است، میگویند، در صورت بیتوجهی به این موضوع در آینده نزدیک با مشکلات شدید در حوزه سلامت روبهرو خواهیم شد.
رئیس هیأت مدیره نظام پرستاری آذربایجانشرقی و مدیر پرستاری معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی تبریز، در نشست خبری ضمن تأکید بر توجه بیشازپیش دولت و مجلس شورای اسلامی به موضوع ساماندهی حوزه پرستاری، یادآور شدند: هماکنون ۱۰ هزار نیروی پرستاری در قالب اتاق عمل، بیهوشی و پرستار در بیمارستانها و مراکز درمانی دولتی، غیردولتی، خصوصی و سایر ارگانها فعالیت میکنند که این رقم حداقل باید به دو برابر افزایش پیدا کند.
ایـــن مــدیـــران بخــش ســـلامت استان آذربایجانشرقی از دولت خواستند به وعدههای خود پیرامون ساماندهی وضعیت استخدامی پرستاران، جذب تعداد قابلتوجه پرستار و ایجاد انگیزههای لازم و کافی برای این قشر که به صورت شبانهروزی در خدمت بخش سلامت و بهداشت جامعه هستند، در اسرع وقت عمل کند.
مدیر پرستاری معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی تبریز با اشاره به اینکه از مجموع جامعه پرستاری آذربایجانشرقی ۷۳ درصد را بانوان تشکیل میدهند، گفت: این آمار نشاندهنده شرایط ویژه جامعه پرستاری است که در طول سال شاید از تمام این نیروی انسانی به دلایل مختلف از جمله مرخصیهای معمولی و مرخصی زایمان نتوان استفاده کرد و این جای خالی برای همیشه بخش سلامت استان را با چالشهای زیادی روبهرو میکند.
یوسف اشرفی افزود: این در حالی است که با توجه به ابلاغ سیاستهای مربوط به جوانی جمعیت، بخش قابلتوجهی از جامعه پرستاری آذربایجانشرقی که ۷۰ درصد را شامل میشود در سنین باروری قرار گرفتهاند و از چرخه خارج شدن عده بسیاری از آنها از حیطه شغلی بسیار محتمل است.
وی ضریب پرستار به تختهای بیمارستانی آذربایجانشرقی را پایینتر از میانگین استاندارد اعلام کرد و با بیان اینکه از این نظر جزو استانهای ۱۴ و ۱۵ کشور هستیم، یادآور شد: در حالی که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ضریب ۱.۸ را برای رسیدن به استانداردهای جهانی اعلام کرده، این رقم در استان معادل ۹ دهم است که برای رسیدن به شرایط معمولی باید اقدامات فوری و بهنگام صورت پذیرد.
انبارهای زباله بهداشت عمومی را تهدید می کنند
همسایگی کرمانی ها با 700 کارگاه غیر مجاز بازیافت زباله
کرمان - صدها کارگاه ضایعاتی در محلههای مختلف شهر کرمان در حالی فعال هستند که تبدیل به انبارهای بزرگ زباله شدهاند و این معضل بهداشت عمومی را تهدید میکند.
جویهای مملو از زبالهای که پاکبانان شهر مجبور میشوند زبالهها را از روی زمین جمع کنند، اما دلیل این مسأله، خالی کردن کیسههای زباله شهروندان توسط زبالهگردها روی زمین برای پیدا کردن زبالههای بازیافتی است.
وضعیت به گونهای است که در برخی از معابر صحنههای نامناسب ایجاد میشود و تذکر شهروندان و پاکبانان به زبالهگردها که اکثراً غیر ایرانی هستند نیز بینتیجه است.
در برخی موارد بین زبالهگردها درگیری روی میدهد. در این میان زحمت پاکبانان چند برابر میشود و باید زبالهها را که روی زمین خالی شده است، جمع کنند.
نکته نگرانکننده از نظر بهداشت عمومی این است که بخش قابلتوجهی از کارگاههای ضایعاتی کرمان در سطح شهر قرار دارند و انواع زبالههای بازیافتی را دیوار به دیوار خانههای مردم انبار میکنند. کافی است گشتی در سطح شهر کرمان بزنید و در برخی موارد در کوچههای مناطق مرکزی شهر نیز میتوان این کارگاهها را دید و هر جا که زمین خالی محصوری وجود دارد، این کارگاهها به چشم میخورند.
به گزارش مهر، با وجود اینکه رئیس کل دادگستری کرمان در خصوص ساماندهی کارگاههای ضایعاتی تذکر داده است اما این کارگاهها که گویا پشت پرده آنها مافیایی نیز قرار دارد، ساماندهی نمیشوند و پولهای هنگفت به جیب عدهای اندک میرود.
معاون دادستان مرکز استان کرمان با اعلام وجود ۹۰۰ کارگاه ضایعاتی در کرمان گفت: متأسفانه طبق آمارها ۷۰۰ مورد از این کارگاهها غیرمجاز هستند و باید ساماندهی شوند.
محمد ضیاءالدینی با تأکید بر تشکیل شعب ویژه رسیدگی به پروندههای کارگاههای ضایعاتی غیرمجاز و متخلف، هشدار داد: مافیای بسیار بزرگی پشت پسماند است و هر فردی نمیتواند مدیریت این امور را به دست بگیرد.وی افزود: ساماندهی کارگاههای ضایعاتی مربوط به قانون مدیریت پسماند است و در قانون مدیریت پسماند صراحتاً آمده است مدیریت همه امور مربوط به پسماند در شهر با شهرداری است و شهرداری میتواند این امور را به اشخاص حقیقی یا حقوقی مانند انجمن حمایت از زندانیان واگذار کند.
فرمانده انتظامی شهرستان کرمان نیز میگوید: اکثر این کارگاهها هیچ مجوزی برای فعالیت ندارند. از مجموع [صدها] کارگاههای ضایعاتی فقط ۲۰۰ مورد مجوز دارند و بقیه غیرقانونی هستند.
سرهنگ مهدی پورامینایی با اشاره به سرقتهای مکرر کابلهای برق و تلفن در کرمان گفت: سیمهای مسی این کابلها در همین مراکز به فروش میرسد.
روز ملی پرندگان، بهترین فرصت برای آشتی با تالابها است
پرندهنگری؛ یک چاه نفت اقتصادی
زیست بوم/ روز گذشته (۲ آذرماه) مصادف با روز ملی پرندگان بود. روزی که برای اولینبار کمیته ملی طبیعتگردی در سال 1389 آن را جهت تشویق به ترویج و آموزش پرندهنگری اعلام کرده است. اگرچه این روز هنوز به صورت رسمی در تقویم کشوری ثبت نشده است، اما با این حال گروههای مختلف پرندهنگری در شهرهای مختلف کشور این روز را پاس داشته و برنامههای آموزشی مرتبطی را برگزار میکنند. طبق گفته «رضا علیاصل» مدرس رسمی وزارت گردشگری در حوزه پرندهنگری و اکوتوریسم، روز ملی پرندگان ترکیبی از دو جنبه محیطزیست و اکوتوریسم بوده و نامگذاری این روز بهانهای است که در سطح ملی یا بینالمللی به حفاظت از گونههای ارزشمند در حال انقراض، توجه شود. البته ایران به دلیل تنوع زیستی گسترده، میتواند از پرندگان نیز مانند یک چاه نفت بهعنوان فرصتی ویژه برای کسب درآمد استفاده کند.
او پرندهنگری را دارای دو جنبه دانسته و به ایسنا، میگوید: در رویکرد اول به بررسی گونههای مختلف در اکوسیستمهای خاص اعم از عرصههای طبیعی، مناطق حفاظت شده، تالابها و... میپردازیم. به عبارتی شاهد خواهیم بود که در این مناطق چه گونههایی وجود دارد. در رویکرد دوم نیز براساس فهرست هدف گونهها، برنامهریزی خاص آن را انجام میدهیم. بهعنوان نمونه گروهی پرندهشناس خارجی به ایران آمدند تا فهرستی از گونههای مختلف را مشاهده کنند. برای دیدن گونههای مورد نظر آنها - و اصولاً برای پرنده نگری- علاوه بر طیف متنوعی از اکوسیستمهای غنی و بکر بعضاً به شهرها، پارکها و باغها نیز میرویم.
برگزاری تورهای پرندهنگری
این مدرس رسمی وزارت گردشگری در حوزه پرندهنگری، درباره گونههای مورد توجه در پرندهنگری میگوید: یافتن و مشاهده برخی گونهها در طبیعت مقداری دشوار است اما برخی از آنها به دلایل مختلف در محیطهای شهری، پارکها و بوستانهایی که وضعیت مناسبی دارند، جمعیت خوبی دارند که در فصولی میتوان آنها را مشاهده کرد. از سویی دیگر ما در اطراف شهرهای ایران تالابهای کوچکی داریم که شاید مورد توجه واقع نشوند اما به علت عدم رعایت حقابه آنها از جانب بخش دولتی یا گاهی خصوصی، رو به نابودی هستند. زمانی که در یک تالاب پرندهنگری شکل بگیرد، بهعنوان یک جاذبه معرفی خواهد شد. در نهایت ناخودآگاه تالابی که رو به نابودی بوده، سر زبانها میافتد. طبق گفته «علیاصل» همراهی جامعه محلی برای اجرای تورهای داخلی یا خارجی پرندهنگری بسیار کمککننده است. میتوان با آموزش، آنها را برای راهنمای تورهای پرندهنگری تربیت کرد چراکه به منطقه مسلط هستند و قابلیت انجام این اقدام را دارند.
آموزش جامعه محلی
او ادامه میدهد: سطح اول اقدامات ارزیابی توان اکولوژیک منطقه بر عهده دولت است. سطح دوم آموزش جامعه محلی، بخشی بر عهده دولت و بخشی بر عهده فعالان این عرصه است. سطح آخر رعایت نکات اخلاقی توسط گردشگران، ابتدا بر عهده خودشان سپس بر عهده فعالان این حوزه بویژه راهنمای تورهای پرندهنگری است. بهعنوان نمونه گردشگران برای گرفتن عکس بهتر به آشیانه پرنده نزدیک نشوند یا با نزدیک شدن به پرندهای که در حال تغذیه از طعمه است، او را فراری ندهند همچنین سکوت منطقه را برهم نزنند یا در این مناطق آتش روشن نکنند. این مدرس یونسکو درباره قدرت پرندهنگری با توجه به تنوع زیستی ایران تأکید کرد: پرندهنگری بسیار قدرتمند بوده و بهترین بهانه برای آشتی با تالابها است. بسیاری از مردم شاید حتی تعریف تالاب را ندانند یا ارزش آن را درک نکنند اما پرندهنگری میتواند یک بهانه زیبا و جذاب برای حفاظت از تالابها باشد. بسیاری از گردشگران خارجی علاقهمند به حضور در ایران هستند. این موضوع فرصتی است برای توسعه گردشگری در نقاطی از کشور که دست صنعت کوتاه است و علاوه بر تبدیل آن به معیشتی جایگزین برای جوامع محلی، به حفاظت از عرصههای طبیعی کشور نیز منجر خواهد شد.
ایسنا- آمیتیس مشایخی، طراح لباس طرفداران تیم ملی در جام جهانی ۲۰۲۲ قطر با بیان اینکه این لباس «پیروز» نام دارد، اظهار کرد: سود حاصل از فروش این لباس به زیستگاه یوزپلنگ ایرانی اختصاص مییابد.
ایرنا- حسن اکبری، معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: اعتبار [تخصیص یافته به] حوزه طبیعی و تنوع زیستی کشور در سال ۱۴۰۱ حدود ۳۳۹ میلیارد تومان بود در حالی که با توجه به گستردگی تنوع زیستی کشور،این حوزه حداقل بههزار و ۷۰۰ میلیارد تومان اعتبار در سال ۱۴۰۲ نیاز دارد.
مهر- کامبیز کبیری گفت: گمانهزنی قلعه لمبسر الموت که در متون تاریخی به کلید قلاع گیلان ملقب است به منظور حفاظت و مرمت این اثر تاریخی انجام شد، در این گمانهزنی چند کاشی رنگی نیز کشف شده است.
تسنیم- علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: اولویت برتر برای منابع طبیعی و محیط زیست کشور این است که مجموعه منابع طبیعی از زیرمجموعه کشاورزی خارج شده و «وزارت منابع طبیعی» تشکیل شود و سازمان حفاظت محیط زیست نیز ذیل ریاست جمهوری به کار خود ادامه دهد.
ایسنا-علی مستوفیان، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی خراسان شمالی اعلام کرد: مجموعه تاریخی «مفخم»، «تپه منصورباغی»، «تپه نادری»، «ارگ بلقیس» و «تپه بلور» و «استقلال»، بیشترین تعداد مالکان خصوصی را در حریم خود دارند و با اعتبارات تعیین شده از سفر ریاست جمهوری، قرار است مسأله حریم آنها حل شود.
ایرنا - محمد جواد اشرفی، مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان با اشاره به شروع فصل سرما و آغاز مهاجرت پرندگان به مناطق گرمسیری و معتدل استان که از چندی پیش آغاز شده است، گفت: پایش و کنترل آنفلوانزای فوق حاد پرندگان در ایستگاههای آبزی خوزستان در حال انجام است.
مهر- سجاد انجم شعاع، مدیرعامل صندوق ملی محیط زیست از اعطای تسهیلات ویژه به نیروگاههای [با انرژیهای] تجدیدپذیر خبر داد و گفت: این موضوع در حفظ محیط زیست بسیار حائز اهمیت است.
تسنیم- سعید شهند، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان آذربایجان غربی از پیشرفت ۹۸ درصدی پروژههای سختافزاری احیای دریاچه ارومیه و تونل انتقال آب خبر داد و گفت: با افتتاح این پروژهها تا بهمنماه حقابه زیستمحیطی مقرر به سمت دریاچه ارومیه رهاسازی میشود.
ایسنا- توحید فروزانفر، رئیس انجمن صنفی راهنمایان گردشگری خراسان رضوی گفت: وقتی راههای کسب درآمد بسته باشد، هر کسی به ناچار مسیر خود را تغییر داده و به مشاغل دیگر رو میآورد. فرار نیروهای متخصص قطعاً به صنعت گردشگری ایران صدمه خواهد زد.