پایان یک کشمکش و آغاز دوران تازه

فرهنگی/ جدال رسانه‌ای و کشمکش یک هفته ای بر سر تهدید به تعطیلی «آپارات گیم» از سوی مالک و مؤسس این سرویس شامگاه جمعه با انتشار اطلاعیه مرکز ملی فضای مجازی و پس از آن  روابط عمومی هلدینگ صبا به پایان رسید. مرکز ملی فضای مجازی ضمن تأکید بر حمایت از بسترهای تولید و نشر محتوا و سکوهای داخلی، اعلام کرد که این موضوع در کمیسیون عالی تنظیم مقررات فضای مجازی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. ساعاتی بعد نوبت به آپارات رسید و این رسانه هم ضمن موافقت با به تعویق انداختن تعطیلی آپارات گیم، اعلام کرد که این سرویس همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهد.
تعطیلی آپارات گیم و آغاز جدال رسانه‌ای
سه‌شنبه هفته گذشته و در نیمه شهریورماه بود که محمدجواد شکوری مقدم، بنیانگذار و مدیرعامل شرکت فناوران ایده‌پرداز (آپارات و فیلیمو) با انتشار ویدئویی خبر از تعطیلی سرویس «آپارات گیم» داد؛ یعنی همان رسانه نوپای بی رقیب در ایران که کاربران تجربه انجام بازی‌های رایانه‌ای را به صورت زنده با عموم مخاطبان به اشتراک می‌‌گذارند. آپارات گیم از سال 96 ذیل این سایت راه‌اندازی شده و طبق اخبار در یک سال گذشته برای ۷۱ هزار گیم استریمر و نزدیک به ۲.۴ میلیون مخاطب محتوای آنلاین، گیم تولید کرده است. شکوری مقدم در پیام ویدیویی فشارهای ساترا و صدا و سیما در امر تنظیم‌گری این سرویس را به عنوان مهم‌ترین عامل تعطیلی آن عنوان کرد و در ادامه با تأکید بر موضع «ما از مهاجرت کاربران و نخبگان به مهاجرت خدمات و سرویس‌ها و شرکت‌ها رسیده‌ایم»، از انتقال خدمات سرویس آپارات گیم به یک پلتفرم عربی در آینده‌ای نزدیک خبر داد. این اتفاقات در حالی رخ می‌داد که او در ماه‌های اخیر، نسبت به اصلاحات صورت گرفته توسط ساترا روی سریال‌های پلتفرم فیلیمو نیز اعتراض کرده و این پلتفرم در بیانیه‌ای رسمی وجاهت قانونی و همچنین نحوه اعمال نظارت ساترا بر شبکه نمایش خانگی را زیر سؤال برده بود. همزمانی این تصمیم، شائبه‌هایی مبنی بر سوق دادن افکار عمومی از حاشیه‌های ایجاد شده بر سر فیلیمو به سوی آپارات را مطرح کرد. از سوی دیگر مخالفان این تعطیلی از لزوم پاسخ به نیاز مخاطبان این سرویس بویژه قشر نوجوان جامعه و کوچ کاربران به سمت جایگزین‌های خارجی فیلتر شده و بدون نظارت گفتند و از سوی دیگر برخی از معترضان به رفتار مالک آپارات از انتخاب مسیر تعطیلی به جای اصلاح برخی ایرادات و نفس اعتراض رسانه‌ای که خود مولود انحصاری است که نه تنها رقیب خارجی ‌بلکه رقیب داخلی نیز در آن جای ندارد، گلایه کردند. در این میان صاحب‌نظران این حوزه از نگرانی‌ نسبت به حذف اعتماد برای سرمایه‌گذاری در پلتفرم‌های داخلی گفتند و لازمه تضمین این اعتماد را شفافیت خطوط قرمز و خط‌مشی‌های اعمال شده بر این پلتفرم‌ها اعلام کردند.
آتش‌بس موقت
پس از یک هفته جدال و بحث عموماً رسانه‌ای و در روز وعده داده شده از سوی مالک آپارات برای خاموشی همیشگی سرویس آپارات گیم در ایران؛ اما پرچم‌های سفید صلح به صورت موقت برافراشته و اعلام شد تعطیلی آپارات گیم به تعویق افتاده است. شب جمعه هجدهم شهریورماه روابط‌عمومی مرکز ملی فضای مجازی با انتشار اطلاعیه‌ای از آپارات خواست تا حقوق کاربران را رعایت کند و فعالیت سرویس آپارات گیم را بر مدار قانون ارائه دهد. روابط عمومی مرکز ملی فضای مجازی، تأکید کرد که مرکز ملی فضای مجازی در سال مزین به شعار تولید دانش بنیان، ضمن تأکید بر التزام به سند راهبردی فضای مجازی و پرهیز از اتخاذ تصمیمات خارج از این راهبرد کلان، از همگان می‌‌خواهد به حمایت از بسترهای تولید و نشر محتوا و سکوهای داخلی بپردازند. در ادامه‌ این اطلاعیه آمده: «همچنین با تأکید بر اصل نظارت دقیق بر انتشار محتوا و لزوم پایبندی به قوانین اصرار دارد تا شرکت صبا ایده ارائه دهنده سرویس آپارات گیم جهت حفظ حقوق عامه کاربران فضای مجازی تا زمان بررسی موضوعات اختلافی و حصول نتیجه، تصمیم خود برای تعطیلی این سرویس را به تعویق انداخته و به خدمت رسانی به کاربران تداوم بخشد.»اندکی پس از این اطلاعیه آپارات هم با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرد که تا زمان تصمیم‌گیری کمیسیون عالی تنظیم مقررات فضای مجازی به کار خود ادامه می‌دهد: ‌«در پی اطلاعیه اخیر مرکز ملی فضای مجازی و اصرار این مرکز درخصوص به تعویق انداختن تصمیم تعطیلی سرویس آپارات گیم تا زمان حصول نتیجه و رسیدگی به اختلاف تنظیم‌گری در حوزه پخش زنده کاربر محور، این سرویس همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهد. آپارات گیم به دلیل اتهام‌های غیرحرفه‌ای رسانه‌ای ناشی از رویکرد سنتی، ابهام در نهاد رگولاتوری و عدم درک صحیح از پدیده‌های نوظهور، تصمیم به تعطیلی این سرویس گرفته بود؛ اما در صورت اصلاح و به‌روزرسانی قوانین تنظیم‌گری در حوزه پخش زنده کاربر محور، همچنان قادر به ادامه فعالیت خواهد بود.» البته پیش از این دو اطلاعیه، ساترا نیز روز پنجشنبه در اطلاعیه‌ای مشابه اما با ادبیاتی متفاوت بر سه اصل اساسی «حمایت از دانش‌بنیان‌ها»، هم‌عرض «احترام به قوانین و امنیت فرهنگی» و «رعایت حقوق کاربران فعلی» تأکید کرده بود. با توجه به مؤلفه‌های تکرار شونده در هر سه بیانیه انتظار می‌رود این بحث و جدل یک هفته‌ای مقدمه‌ای برای شروع دوران تازه فعالیت استریمینگ‌های بیشتر در ایران باشد؛ رسانه‌‌ای که همدوش با حمایت از دانش‌بنیان‌ها و جلب اعتماد آنها به رعایت حقوق کاربران و احترام به امنیت فرهنگی نیاز دارد.