وحشت تردد 3 میلیون موتورسیکلت در پایتخت

مهسا قوی قلب
خبرنگار

روابط عمومی راهنمایی و رانندگی تهران می‌گوید که روزانه 20 میلیون سفر در شهر تهران انجام می‌شود. در میان سفرهایی که با وسایل نقلیه مختلف در حال انجام است، بیشترین میزان تصادف، زورگیری‌ها و سرقت با سلاح سرد، آلودگی هوا و آلودگی صوتی، محصول تردد موتورسیکلت‌ها در شهر است. حالا تعداد بالای تخلفات موتورسواران در شهر، کار را به جایی رسانده که اتهامات مربوط به کسانی که با استفاده از این وسیله نقلیه به ارعاب و وحشت در شهر دامن می‌زنند، در جلسات دادگاه خارج از نوبت رسیدگی می‌شود. بر همین اساس روز گذشته دادگاه پرونده خفت‌گیری اتوبان نیایش که توسط متهمان موتورسوار انجام شده بود، برگزار شد. این اتهام‌ها متوجه همه راکبان موتورسیکلت نیست که عده زیادی به اجبار از این وسیله برای تردد در شهر استفاده می‌کنند اما نمی‌توان کتمان کرد که ذات این وسیله حمل و نقل که حتی تردد در پیاده‌روها را هم برای راکبانش آسان می‌کند و دور زدن قوانین راهنمایی و رانندگی از جمله عبور و مرور در خطوط ویژه اتوبوسرانی، کوچه‌های ورود ممنوع و... را مهیا می‌کند امکان سوءاستفاده را برای کسانی که دنبال «شر» می‌گردند راحت می‌کند. در کل پرداختن به پدیده ازدیاد معضلات ناشی از افزایش بی‌رویه موتورسیکلت بویژه در کلانشهرها این روزها به امری ضروری در مدیریت شهری بدل گشته است. فرهنگسازی در این حوزه در جهت کاهش آسیب‌های اشاره شده می‌تواند گام مؤثری باشد برای کاهش آسیب‌های اجتماعی. درست مثل استفاده از حمل و نقل عمومی به جای خودروی شخصی، یا استفاده از دوچرخه یا پیاده روی در مسیرهای کوتاه، تأکید بر قوانین استفاده از موتورسیکلت و کاهش شمار این وسیله نقلیه در شهر، می‌تواند آثار مشهودی در همه زمینه‌ها از جمله کاهش تصادفات و زورگیری‌ها و جرایم اینچنینی داشته باشد. شاید جایگزینی موتورسیکلت‌های برقی و دوچرخه‌ها به دلیل سرعت پایینی که دارند، یکی از راه‌حل‌ها باشد.
سرهنگ علی همه خانی معاون آموزش و فرهنگ ترافیک پلیس راهور تهران بزرگ با اشاره به اینکه نباید در مسافت‌های کوتاه از وسیله نقلیه شخصی استفاده کنیم، به «ایران» می‌گوید: شهروندان می‌ توانند نقش مهمی در کاهش آلودگی هوا ایفا کنند. نباید فراموش کنیم که در تهران روزانه 20 میلیون سفر درون شهری انجام می‌شود. در این ترددها حدود 1700 تصادف روی می‌دهد که ازاین تعداد 60 فقره جرحی و 170 تصادف خسارتی روی می‌دهد و هر دو روز 3 نفر فوتی داریم. اینها تصادفاتی است که منجر به تنظیم کروکی می‌شود که در محل سازش یا به بیمه مراجعه می‌کنند. 
42 درصد تصادفات فوتی در تهران به موتورسیکلت ها بر می گردد
او با اشاره به اینکه شهروندان می‌ توانند در کاهش آلودگی هوا نقش بسزایی ایفا کنند، توضیح می‌دهد: شهروندان چنانچه در سفرهای کوتاه که ضرورتی برای استفاده از خودرو و موتورسیکلت نیست، به صورت پیاده برای خرید مراجعه کنند، می‌توانند در کاهش آلودگی هوا تا اندازه بسیار زیادی کمک کنند و اینها در حالی است که به روزهای سرد سال و آلودگی هوا هم نزدیک می‌شویم. حساب کنید اگر تعداد موتورسیکلت‌ها و خودروها کاهش یابد به چه میزان از ترافیک کاسته و آلایندگی‌ها در سطح شهر کم خواهد شد. این را نباید فراموش کنیم که از ابتدای سال 1401 تا کنون حدود 42 درصد از تصادفات فوتی به موتورسیکلت سواران درسطح شهر تهران بازمی گردد. علاوه بر اینکه، موتورسیکلت دارای آلایندگی بالاست بیشترین درصد آمار فوتی را هم به خود اختصاص داده است. به گفته همه خانی، پلیس راهور تهران بزرگ با اجرای طرح‌های گوناگون در بحث ساماندهی موتورسیکلت‌ها و آموزش آنها از جمله طرح موتوریار، به کاهش تلفات، سوانح و افزایش آگاهی و اطلاعات  تلاش دارد به سمت نظم دهی و کاهش آسیب‌ها در این حوزه برویم. یکی از مواردی که برای پلیس حائز اهمیت است، استفاده از تجهیزات استاندارد مانند کلاه کاسکت برای موتورسیکلت‌سواران است که این راکبین باید و حتماً قبل از روشن کردن موتورسیکلت کلاه کاسکت استاندارد خود را برسر بگذارند و سپس اقدام به تردد در سطح معابر کنند. به جهت نزدیک شدن به فصل پاییز و شرایط جوی، طبق ماده 169 آیین‌نامه راهور، تردد موتورسیکلت‌ها در روزهای بارانی و لغزندگی معابر ممنوع است، چرا که یکی از آسیب‌هایی که به موتورسواران در این شرایط می‌رسد، همین استفاده از موتورسیکلت در معابر لغزنده است.راکبین موتورسیکلت باید ضمن احترام به قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی به توصیه‌های پلیس توجه و دقت بیشتری داشته باشند تا بتوانیم شاهد حداقل بی‌ نظمی ‌ها و سوانح در سطح معابر شهرمان باشیم.
معاون آموزش و فرهنگ ترافیک پلیس راهور تهران بزرگ در ادامه خاطر نشان کرد: نباید فراموش کرد که موتورسیکلت‌ها نقش بسزایی در بحث آلودگی هوا دارند ،لذا اگر به سمت استفاده از موتورسیکلت‌های برقی برویم و از آن طرف موتورسیکلت‌های فرسوده از چرخه عبور و مرور خارج شوند، بستر مناسبی برای کاهش آلودگی هوا و تردد وسایل نقلیه با سوخت پاک فراهم خواهد شد.
طرح موتورسیکلت برقی اشتراکی، بزودی
مریم نادری، رئیس اداره توسعه سیستم‌های موتوری پاک سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران نیز با بیان اینکه از عوامل مؤثر در آلودگی هوا در کلانشهر‌های کشور، موتورسیکلت‌ها هستند، به «ایران» توضیح می‌دهد: طبق آخرین گزارش‌ها، حدود 3 میلیون موتورسیکلت در شهر تهران در حال تردد هستند که با توجه به سهم آلایندگی این وسیله نقلیه و آلایندگی 8 برابری آن نسبت به سایر خودروهای یورو 4، می‌بایست به سمت تولید و استفاده از موتورسیکلت‌های برقی با همکاری صنایع، نهاد‌ها و مراکز علمی و تحقیقاتی کشور برویم. بر همین اساس شهرداری فعالیت‌هایی در راستای جایگزینی موتورهای فرسوده و کاربراتوری و اسقاط آنها شروع کرده است، با وجود این مشکل اسقاط و هزینه‌های ناشی از جایگزینی موتورهای فرسوده و قیمت موتورهای انژکتوری جایگزین معضل جدیدی است که رفع آن کمک‌های دولت را می‌طلبد.
شهروندان تهرانی روزانه 1000 تن آلودگی هوا ناشی از خودرو‌ها و موتور سیکلت تولید می‌کنند. میزان تولید و سهم منابع متحرک از انتشار آلودگی هوای تهران 36 درصد خودروهای شخصی، 21 درصد موتور سیکلت‌ها و 13 درصد کامیون‌ها هستند، 49 درصد از آلودگی صوتی تهران نیز ناشی از تردد موتورسیکلت‌هاست، چرا که آلودگی صوتی ناشی از موتورسیکلت‌ها 83 تا 90 دسیبل است. نادری ضمن اشاره به قانون و راهکارهای کاهش این آمارها می‌گوید: در بند 2-2 ماده 2 (خودروهای در حال حرکت) تصویب نامه هیأت وزیران  مورخ 24/10/1393 در خصوص الزام دستگاه‌های اجرایی برای مقابله مؤثر با آلودگی هوا آمده است که برنامه جایگزینی موتورسیکلت‌های برقی از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت به هیأت وزیران به نحوی که ظرف مدتی معین تعداد موتور سیکلت‌های بنزینی کاهش یابد، باید ارائه شود.
رئیس اداره توسعه سیستم‌های موتوری پاک سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران در ادامه اظهار می‌دارد: در این حوزه مصوبات و آیین‌نامه‌های متعددی وجود دارد، با دقت در مفاد قوانین و مصوبات در می‌یابیم، شهرداری تهران وظیفه اقدام درخصوص جایگزینی موتورسیکلت‌های بنزینی به برقی ندارد و در قوانین و مصوبات فوق الاشاره این مهم بر عهده وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت امور اقتصادی و دارایی گذاشته شده است. نکته قابل توجه این است که بر اساس گزارش های منتشره، تنها 200 دستگاه موتورسیکلت در سال 1399، مجوز معاینه فنی گرفته‌اند و در جایی که حتی امکان فشار بر مالکان موتورسیکلت برای اخذ معاینه فنی عملیاتی نیست، تعویض موتورسیکلت آنها با موتور برقی با توجه به نبود زیرساخت لازم، عدم تأمین بودجه و عدم امکان پرداخت اقساط برای آنان، دور از دسترس به نظر می‌رسد. با این همه در جهت توسعه و حمایت از میکرو موبیلیتی در شهر تهران به عنوان حمل و نقل‌های خرد، مقیاس با وسایل نقلیه کمتر از 500 کیلوگرم در شهر تهران مقرر است، بزودی طرح موتور سیکلت برقی اشتراکی در تعداد محدودی از مناطق شهر تهران به صورت آزمایشی شروع شود؛ در آینده‌ای نزدیک، با تأیید و جانمایی ایستگاه‌های استقرار موتور سیکلت‌های برقی اخبار مربوط به این پروژه به شهروندان اعلام می شود.