رؤسای بیمارستانها از تأثیر همکاری مردم و رعایت کامل محدودیتهای کرونایی در شهرهای قرمز میگویند
مهار آتش کرونا با اجرای محدودیتها و تعطیلات برخی مشاغل
فریبا خان احمدی
خبرنگار
دیروز رکورد آمار جانباختگان کرونا با ثبت عدد تازه 434 نفر باز هم در کشور شکسته شد و شمار فوتیهای بیماری کووید۱۹ در کشور به ۳۵ هزار و ۲۹۸ نفر و تعداد مبتلایان با ثبت عدد 7 هزار و 719 نفر طی 24 ساعت گذشته به 620 هزار و 491 بیمار رسید. در هفتههای گذشته و با شکسته شدن پی در پی رکورد تعداد مبتلایان جدید و فوتیهای کرونا بیش از پیش مشخص شد این روزها کرونا افسار پاره کرده و شعلههای مرگ با کرونا همچنان زبانه میکشد. با وجود این، برخی متخصصان حوزه سلامت هشدار میدهند با تداوم برخی رفتارها باید منتظر روزهای سخت و تلخ تر باشیم. پیام طبرسی رئیس بخش عفونی بیمارستان مسیح دانشوری پیشبینی کرده است آمار روزانه مرگ و میر بر اثر کرونا در آذر ماه به 900 نفر هم میرسد. دیروز هم سخنگوی وزارت بهداشت بعد از اعلام آمار روزانه موارد ابتلا و فوتیهای کرونا اعلام کرد با توجه به آمار بالای موارد بستری کرونا در بخشهای عادی و مراقبتهای ویژه بیمارستانها و با ادامه این روند ممکن است در آینده شاهد آمار تأسفبارتر مرگ و میر کرونا در کشور باشیم. سیما سادات لاری پایان چنین وضعیتی را منوط به اجرای دقیق پروتکلهای بهداشتی فردی و اجتماعی برشمرد و بر اراده و وحدت ملی در این زمینه تأکید کرد. با این وضع نسخه ستاد ملی مبارزه با کرونا با وجود تحریمها و اوضاع سخت اقتصادی کشور تعطیلی مشاغل دسته دوم، سوم و چهارم در 89 شهرستان و 25 مرکز استان است، در کنار اینها پیشنهاد تعطیلی دوهفتهای تهران نیز روی میز ستاد ملی مقابله با کرونا قرار دارد. با وجود این، آن طور که دستاندرکاران حوزه سلامت تأکید دارند این نسخه درمانی نباید صرفاً به دستورالعملهای روی کاغذ منتهی شود، بلکه اوجگیری موج سوم کرونا در حدی است که اگر یک عزم عمومی و بسیج همگانی برای عمل به محدودیتها انجام نگیرد بزودی با فاجعه بزرگی مواجه خواهیم شد.
گفتوگوی ما با شهروندان نشان میدهد از منظر آنها نیز برای بهبود اوضاع بیماری در جامعه تعطیلی مشاغل، یک راه حل کوتاه مدت ولی نجاتبخش است. محمد مرادی که خودش را کارمند شرکت نفت معرفی میکند، میگوید: این یک مسکن بسیار قوی است و به هر حال اپیدمی را چند روز میخواباند برای همین مردم باید مو به مو دستورات ستاد ملی مقابله با کرونا را رعایت کنند تا ببینیم بعدها دولت چه تصمیمی میگیرد، البته مردم باید بدانند کرونا آتش زیر خاکستر است و هر اندازه کمتر رعایت کنند بیشتر زبانه خواهد کشید. شهره سلیمی هم که خودش را معلم دبیرستان معرفی میکند، میگوید: تهران و بقیه شهرستانها را تعطیل کردهاند که مردم بهانه از خانه بیرون آمدن را نداشته باشند. حالا که کسب و کارها را هم دولت تعطیل کرده این همان چیزی است که مردم مدام از دولت درخواست داشتند قرنطینه را اعمال کند، این هم یک نوع قرنطینه است. باید رعایت کنیم، نباید تعطیلیها بهانهای برای رفتن به سفر و دورهمیها باشد. آن وقت هر چه دیدیم از چشم خودمان باید ببینیم، دولت بیشتر از این نمیتواند کاری کند؛ نه در ایران، در هیچ جای دنیا.
از موج اول کرونا تجربه بگیریم
رئیس مجتمع بیمارستانی امام خمینی(ره) نیز اعمال محدودیتهای جدید کرونایی را در کاهش آمار مراجعین به مراکز درمانی مؤثر میداند و به «ایران» میگوید: در موج اول شاهد بودیم بعد از اعمال محدودیتها و رعایت مردم میزان مراجعه به بیمارستانها کم شد، چرا که اولاً محدودیتها جدی بود و دوم مردم به طور جد ستاد ملی مقابله با کرونا را در اجرای دقیق پروتکلها همراهی کردند.
دکتر خسرو صادق نیت بر اعمال هدفمند محدودیتها در کشور تأکید میکند و میافزاید: محدودیتها باید با شرایط جامعه هماهنگ باشد، یعنی باید نقاط هدف و جایی را که احتمال انتقال ویروس کرونا بیشتر است مشخص کنیم و سپس بر اساس آن محدودیتها را اعمال کنیم.
او با بیان اینکه هیچ بیمار کرونایی بهخاطر دریافت خدمات بستری پشت در نمیماند، عنوان میکند: البته هشدارها و رعایت پروتکلهای بهداشتی و تمکین مردم به اعمال محدودیتهای جدید کرونایی در جای خود باقی است، ما مجبوریم تختهای بیمارستانی را زیاد کنیم مثل این میماند که مردم در چاله بیفتند و ما تخت نداشته باشیم. ما باید چاله را پر کنیم ولی اگر هم افرادی بهخاطر بی مبادلاتی و عدم تمکین به اجرای دستورالعملها داخل چاله افتادند مجبوریم که به آنها خدمات درمانی ارائه دهیم. در شرایط فعلی همین اعمال محدودیتها و تعطیلی مشاغل دسته سوم و چهارم در شهرستان و مراکز استانها همان پر کردن چاله است.
رئیس مجتمع بیمارستانی امام خمینی(ره) در ادامه به برخی اختلاف نظرها برای چگونگی اعمال محدودیتها به منظور کاهش آمار مبتلایان و بار مراجعه به بیمارستانها اشاره میکند و میگوید: در این زمینه اختلاف نظرهایی وجود دارد، برخی نظرشان اعمال محدودیتهای مطلق و قرنطینه کامل شهر است، برخی به رصد بیماران و اطرافیان بیمار تأکید دارند و برخی دیگر هم معتقدند محدودیتها باید هدفمند باشند. تکنیکهای مختلفی ارائه میشود که با توجه به مشکلات اقتصادی باید راهکار خودمان را پیاده کنیم.
رئیس بیمارستان رسول اکرم(ص) نیز به نقش محوری مردم در کاهش آمار مبتلایان و بار مراجعه به بیمارستانها تأکید دارد و به «ایران» میگوید: ستاد ملی مقابله با کرونا بر اساس مطالعات علمی مصوبات دقیق و هدفمندی را برای اعمال محدودیتهای تازه و تعطیلی مشاغل در سطح ملی نوشته و به دستگاههای اجرایی ابلاغ کرده است، هم اینک چارهای جز پذیرش محدودیتها نداریم. وظیفه مردم این است با تکیه به دانش متخصصان حوزه سلامت و مصوبات ستاد ملی مقابله با کرونا به مدت دو هفته پروتکلها را درست اجرا کنند تا بار مراجعه بیماران مبتلا به کووید19 به بیمارستانها کم شود.
دکتر تقی ریاحی که خودش نیز فوق تخصص ریه است در ادامه میافزاید: شیوع موج سوم کرونا در کشور قطعاً بهخاطر عدم رعایت پروتکلها است و شکی نیست که عدم برقراری محدودیتهای کرونایی و تعطیلی مشاغل به دلیل وضعیت اقتصادی به افزایش میزان شیوع بیماری در موج سوم کرونا دامن زد. بنابراین موج سوم به همه ثابت کرد راهی جز ایجاد محدودیتها و افزایش فاصله گذاری اجتماعی نداریم.
او در ادامه عنوان میکند: ما شاهد بودیم در موج اول شیوع ویروس کرونا بلافاصله بعد از اعمال محدودیتها میزان شیوع و بستری بیماران مبتلا کم شد، اگرچه دستاندرکاران ارائه خدمات درمانی از ایجاد محدودیتهای تازه استقبال میکنند اما به موازات اعمال تعطیلی و محدودیتها آنچه که به کاهش شیوع بیماری کمک میکند بحث آموزش و الزام رعایت فردی پروتکلهای بهداشتی است. به این معنا که ایجاد محدودیتها و ابلاغ مصوبات مرتبط با تعطیلی مشاغل به تنهایی کاهش آمار بیماران را تضمین نمیدهد، بلکه رعایت افراد نیز به همان اندازه ارجحیت دارد.
او در همین زمینه میافزاید: اینکه بخواهیم مردم را ملزم به رعایت دستورالعملهای تازه کنیم، باید از تجربیات کشورهای دیگر استفاده کنیم. باید مطمئن شویم که همه افراد مجاب شوند مصوبات ستاد ملی مقابله با کرونا را رعایت کنند. حداقل کار ایجاد محدودیت، سپس آموزش و رصد تقید افراد به فاصله گذاریها و رعایت پروتکلها است. مرحله بعد تضمین اصلاح رفتار افراد است، یعنی در همه جای دنیا به این سمت رفته اند که جریمههایی را برای عدم الزام به مصوبات دولتها در نظر گرفتهاند. با توجه به شیوع سهمگین در موج سوم به نظر میرسد باید ما نیز همین مسیر را برای کنترل هوشمندانه در اسرع وقت راه بیندازیم تا ببینیم میزان اثرگذاری در کدام لایهها کفایت میکند و اگر کفایت نکرد مجدداً محدودیتهای سختگیرانه تری را اعمال کنیم.
رئیس بیمارستان رسول اکرم(ص) میگوید: تجربه دنیا نشان میدهد کنترل اجتماعات یکی از فاکتورهای مهم در کنترل موج این بیماری محسوب میشود، در واقع هر ریسکی که موجب تماس بیشتر افراد میشود باید آن ریسک حذف شود چرا که اپیدمی ویروس کرونا یک بحث مخاطره آمیز است و حتی اگر لازم باشد، باید همه لایههای اجتماعی و نظامی را وادار کنیم که مردم را ملزم به رعایت محدودیتها و پروتکلهای بهداشتی کنند. قطعاً این برنامهها تأثیرگذار خواهد بود، همان طور که اعمال محدودیتها در موج اول موجب شد شیوع و بستری بیماران در اردیبهشت و خردادماه کم شود و یکی از علل شیوع دوباره و ایجاد موجهای بعدی برداشتن زودهنگام برخی محدودیتها بود که هنوز هم نتوانستیم از پس این موجها برآییم.
ممنوعیت تردد در 25 مرکز استان
از امروز همچنین با تصمیم کمیته امنیتی، اجتماعی و انتظامی ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا، محدودیت رفتوآمد در ۲۵ مرکز استان اعمال میشود. براساس این ابلاغیه، از ساعت 12 امروز خروج خودروهای شخصی با پلاک بومی و ورود خودروهای شخصی با پلاک غیربومی «از» و «به»۲۵ مرکز استان ممنوع است. مراکز استانهای دارای ممنوعیت عبارتند از: تهران، البرز، خراسان رضوی، آذربایجانشرقی، آذربایجانغربی، فارس، خوزستان، کردستان، اصفهان، قم، مرکزی، خراسان جنوبی، اردبیل، کرمانشاه، بوشهر، هرمزگان، یزد، لرستان، خراسان شمالی، ایلام، چهارمحال و بختیاری، همدان، زنجان، سمنان و کرمان.
اجرای این طرح ساعت ۲۴ روز جمعه 16آبان تمام میشود. متخلفان در صورت بیتوجهی به این طرح، 500 هزار تومان جریمه میشوند. خودروهای عمومی، انتظامی، امدادی، درمانی، خدماتی، حمل کالاها و مواد اساسی مشمول اعمال ممنوعیتهای تعیینشده نیستند.
استاندار تهران نیز از فوت ٧٩ نفر از ۸صبح روز شنبه تا ۸ صبح روز یکشنبه بر اثر ابتلا به کرونا ویروس در استان تهران خبر داد و درباره احتمال اعمال تعطیلی دوهفتهای تهران گفت: هر تصمیمگیری نقاط مثبت و منفی دارد و این پیشنهادات باید به صورت جامع بررسی و نهایتاً در ستاد ملی مقابله با کرونا بررسی و تصویب شود.
غلامرضا عباس پاشا، معاون استاندار تهران هم گفته است که برگزاری هر نوع مراسم، نشست و همایش با حضور بیش از ۱۵ نفر در دستگاههای اداری ممنوع است.
تشدید کرونا و ضرورت همکاری دانش پزشکی و مدیریت شهری
حسین ایمانی جاجرمی
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران
یکی از تحولات بزرگ قرن بیستم پیدایش کلانشهرها یا ابرشهرها بود. میلیونها انسان در فضایی فشرده و متراکم با چگالی بالا کنار هم به کار و زندگی مشغول شدهاند. رشد این شهرها در زمانهای صورت گرفت که پیشرفتهای بهداشتی و پزشکی در طول این قرن تا اندازه بسیار زیادی بیماریهای مسری و کشندهای مانند طاعون، وبا و آبله را کنترل و محدود کردند. از اینرو این میزان از تراکم و فشردگی جمعیت و فعالیتها محصول شرایط نبود یا کاهش اپیدمیهای گسترده هستند.
اما گویی سازوکارهای طبیعی یا خطاهای انسانی شرایط و مسائلی را موجب میشوند که غیرقابل پیشبینی هستند. اکنون علاوه بر پیامدهای تغییرات اقلیمی، شیوع گسترده بیماریهای ناشی از ویروس کووید19 هم صدمات و خسارتهای بیشماری برای جوامع بشری بویژه در کلانشهرها پدید آورده است. تعطیلی هزاران کسب و کار و بیکاری میلیونها نفر پیامدهای اجتماعی-اقتصادی مخربی چون افزایش تعداد محرومان شهری را بهدنبال آورده است.
کرونا در تهران ابعاد فرابحرانی پیدا کرده است. بنا به گفته فرمانده ستاد مقابله با کرونا در تهران در کل استان تهران تنها ۵۵ درصد افراد از ماسک استفاده میکنند. حتی در برخی نواحی پرتراکم این عدد به ۳۵ درصد هم میرسد. این در حالی است که ماسک شرط لازم برای پیشگیری است و شرط کافی و مهم برای جلوگیری از سرایت این بیماری، فاصلهگذاری اجتماعی است. بدون ایجاد فرآیندهای مورد نظر در این خصوص، زدن ماسک کمککننده است اما راه حل قطعی نخواهد بود. به سبب ابعاد گسترده کلانشهر در عمل امکان کنترل و اعمال مقررات پیشگیرانه چندان فراهم نیست. در جامعه ایران هم که در سالهای گذشته شتاب حرکت آن از جمعگرایی به فردگرایی تشدید شده، رعایت هنجارهای جمعی و سازوکارهای نظارت بر آن یا وجود ندارد یا چون گذشته کارآمد عمل نمیکند.
اما چه باید کرد؟ فشردگی و تراکم جمعیت نقطه ضعف شهرهای بزرگی چون تهران در هنگام اپیدمی اخیر است. این مشکل اصلی است پس باید تهران را قابل مدیریت کرد تا هم بتوان سیاستهای پیشگیرانه را اجرا کرد و هم خدمات پزشکی را با سرعت و کارآیی بیشتری فراهم آورد. چارهای جز همکاری میان پزشکان و مدیران شهری نیست. روشهای پیشگیرانه و اقدامات تنبیهی باید در سازوکاری شراکتی اجرا شود. اِعمال سیاست مدیریت محلهای یک راه حل مؤثر است. تقسیم تهران به مناطق، نواحی و محلهها از سوی مدیریت شهری بستر چنین مدیریتی را به شکل بالقوه فراهم آورده است. روشن است که تمام مناطق تهران به یک اندازه در معرض خطر نیستند و در این شرایط بحرانی باید تمرکز روی مناطقی با بالاترین میزان خطرپذیری باشد. باید از توان و دانش مدیران و کارشناسان محلی که بیشترین اطلاعات را از خصوصیات هر محل و منطقه دارند کمک گرفت. اگر مبارزه با کرونا را همچون بمباران کشور دشمن بدانیم باید به جای «بمباران اشباعی»، از روش «بمباران دقیق» استفاده کنیم.