احترام به نسلی که متمایز است

ارمغان بهداروند
نویسنده و شاعر
انکار نسل، مصیبت خاموش جامعه‌ای‌ است که نمی‌خواهد تغییر را بپذیرد و از موقعیت خویش عقب‌نشینی کند؛ موقعیتی که وجه استبدادی آن می‌تواند نادیده‌انگاری جمعیت جدیدی باشد که زیست خود را براساس درکی متمایز و متفاوت طراحی کرده‌اند که دست بر قضا از حداقل تجانس با آموزه‌های خانوادگی و تکالیف اجتماعی برخوردارند. این نسل بیش از امر و نهی و سرزنش، شایسته ستایش‌اند که اندیشه‌ورزانه انتخاب می‌کنند و به طرح پرسش و میز گفت‌وگو متمایلند. وظیفه سینما است که این تمایز را ترجمه کند و با ابزار و ابراز هنری به احترام این نسل، به جزم‌اندیشی‌ها و ناباوری‌ها کات بدهد. «پسران دریا» به کارگردانی افشین هاشمی دعوت‌نامه صمیمانه‌ای‌ است که ما را به لزوم «پذیرشِ نسلی» یادآوری می‌کند. سینمایی که با انتخاب دو سوی جغرافیایی شمال و جنوب، تکثیر هوشمندانه کودکان‌ این سرزمین را به نمایش می‌گذارد. اگر در آثاری همچون «سازدهنی» و «دونده»، کودکانی را تجربه می‌کنیم که برای آرزوهای خویش می‌جنگند، در «پسران دریا» با کودکانی روبه‌رو هستیم که نگران دیگرانند و می‌کوشند از سهم خود کوتاه بیایند و به بضاعت خویش، مبلغی به آرامش دیگران بیفزایند. کودکانی که سعادت خود را نه در تسلیم به تجربیات دیگران که خروج جسورانه از چهارچوب‌های معیار می‌دانند. کارگردان به ظرافت، ضمن ترسیم جهان کودکانه، دیگرانی را در تکمیل قصه‌های خود دعوت کرده است که یکسره در نقش پدرگونگی و مادرگونگی باقی نمانده‌اند و در خلق جهان ذهنی کودکان به موافقت و مرافقت قدم برمی‌دارند. کودکان «پسران دریا» می‌توانند واقعیت‌های پنهان پیرامون هر کدام از ما باشند که سال‌ها است انکار شده‌اند؛ کودکانی که یا مثل «لوچو» می‌توانند حق خود را هر طور که تصمیم می‌گیرند خرج کنند یا مثل «منگوش» در برابر تحقیر شدن‌ها و دروغ، قد علم کنند و زیر میز مناسبات مرسوم بزنند. تأکید درست بر نقش اقلیم، طبیعت و لهجه از یک‌سو، مراجعه هنرمندانه به فقر، فلاکت‌ها، ناپایداری‌های اقتصادی و طبقه‌بندی‌های اجتماعی از سوی دیگر، می‌توانند مشخصه‌های مؤثر این اثر باشند. نقش‌آفرینی دوست‌داشتنی «افشین هاشمی» و «مونا فرجاد» از وجوه باورپذیری جهان پیشنهادشده متن است که بی‌هیچ تعارفی، قابل ستایش‌اند. پس از تماشای پسران دریا می‌شود نفسی عمیق کشید و از اینکه می‌توان با سینما به صلح و صلاح روزگار خویش اندیشید، امیدوار ماند. نکته پایانی اینکه پسران دریا به‌عنوان بهترین فیلم چهارمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان برگزیده شد و طی روزهای گذشته چند اکران خصوصی برای اهالی سینما و مطبوعات داشت و داستانش، داستانی اجتماعی‌ است که در جنوب اتفاق می‌افتد.