سیده مریم سادات گوشه / اکنون یک سال است که محمدمهدی اسماعیلی در کسوت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی سکان این وزارتخانه را هدایت می‌کند. او در خصوص چالش‌ها و موانع پیش‌رو‌، سیاستگذاری‌ها و اقداماتی که تاکنون انجام شده، در گفت‌و‌گو با «ایران» درباره کارنامه یک ساله وزارت فرهنگ گفته‌است که در ادامه می‌خوانید؛

​​​​​​​آقای دکتر شما هنگام پذیرش تصدی وزارتخانه با چه چالش‌ها و موانع قابل توجهی روبه‌رو بودید و چقدر توانستید در همان ابتدا به ارزیابی و آسیب‌شناسی برسید؟
از موضوعات اولیه‌ای که ما در آسیب‌شناسی وضعیت وزارت فرهنگ در سال گذشته و همزمان با تصدی این مسئولیت داشتیم، این بود که ‌نقش سیاستگذاری و مرجعیت وزارت فرهنگ در حکمرانی فرهنگی رو به تضعیف و کاهش بود. وقتی می‌گوییم مرجعیت رو به کاهش بود، یعنی از یک مجموعه‌ مباحث تأثیرگذار سخن می‌گوییم که شامل فرایند تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی در مدیریت کلان کشور می‌شود تا برسد به ضعف‌های ساختاری و بودجه‌ای و حتماً یک مجموعه قوی، فعال و منسجم، مجموعه‌ای است که در همه بخش‌ها، رشد متناسب و متوازن داشته باشد.
اگر بخواهیم یک مجموعه سازمانی را ارزیابی کنیم، ارکان مختلف آن مجموعه باید رشد متوازن داشته باشند؛ یعنی نظام برنامه‌ریزی، نظام تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی، ساختار اداری، بودجه سازمانی و... همه باید با هم در مسیر رشد و تعالی قرار بگیرند. ما برای مثال مهم‌ترین اقدامی که در حوزه بودجه‌ای صورت دادیم این بود که بهره‌مندی رفاهی کارکنان را افزایش دادیم و با همه مشکلاتی که دولت داشت، سال گذشته با صدور احکام فوق‌العاده ویژه کارکنان، 35 درصد به حقوق و مزایای افراد مشمول اضافه شد.
امسال درحال پیگیری این مسأله هستیم که تا پایان سال 1401، کارکنان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ‌به طور متوسطه بالای 10 میلیون تومان دریافتی داشته باشند. شاید کمتر مدیری بتواند به صراحت عدد و رقم اعلام کند، چون بحث تحقق آن دشوار است. حقوق کارکنان در حال حاضر بعد از افزایش سنواتی چیزی حدود 7 میلیون و دویست تومان است؛ حال اگر بخواهیم آن را به حدود 10 میلیون تومان برسانیم، با توجه به اینکه درحال پیگیری این مسأله بعد از افزایش سنواتی امسال هستیم، یعنی یک برنامه جدی پشت کار است که ان‌شاءالله بتوانیم آن را محقق کنیم. زمانی که وزارتخانه را تحویل گرفتیم، وضعیت درآمد خیلی پایین‌تر بود؛ ما در گام اول آن را حدود 35 درصد افزایش دادیم. در همین راستا برای هنرمندان از رئیس‌جمهور محترم یک دستور 500 میلیارد تومانی گرفتیم و در 3 نوبت به همه هنرمندان کمک معیشتی اعطا کردیم. اینها از جمله کارهایی بود که در حوزه بودجه انجام شد.
هنگامی که وارد وزارت فرهنگ شدید کدام کاستی بیشتر نظرتان را جلب کرد؟
وزارت فرهنگ در دوره هشت ساله قبلی به‌دلیل تفاوت فعالیت‌ها، با نگاه رسمی نظام، رهبری انقلاب و قانون اساسی دارای تفاوت دیدگاه بود و همین تفاوت دیدگاه و تعارض باعث شده بود تا بخش فرهنگی دولت به‌شدت دچار رکود و عدم کارایی شود. در کنار آن، وزارتخانه سال‌ها شاهد ورود نیروی جدیدی نبود. ما در بیش از ۲۰۰ شهرستان اداراتی داریم که حتی یک وسیله نقلیه ندارند و برخی ادارات با یک نیرو در حال فعالیت هستند. واقعیت امر این است که در بدو ورود، ما با مجموعه‌ای روبه‌رو شدیم که همه انرژی آن خالی شده بود. خوشبختانه وزارت فرهنگ هم اکنون با بسته‌های اصلاحی خود، در ساختار منابع انسانی و پشتیبانی تحول صورت داده است و نیروهای متدین و انقلابی در صدر کار قرار گرفته‌اند و امیدوارم در پایان ۴ سال به نقطه مطلوبی از فعالیت‌ها برسیم.
جناب وزیر، چه سیاست‌ها و تصمیم‌گیری‌های کلانی اتخاذ کرده‌اید و تاکنون چقدر از برنامه‌هایتان اجرایی شده‌است؟
 در حوزه سیاستگذاری، برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری در ساختار کلان حکمرانی فرهنگی، امروز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ‌تقریباً همه مؤلفه‌های اصلی خود را احیا کرده است؛ مثلاً اکنون شورای هنر را به‌صورت مرتب راه‌اندازی کرده‌ایم و تمام مصوبات مورد نیاز در حوزه ریل‌گذاری تغییر در مدیریت حکمرانی فرهنگی را از این طریق انجام می‌دهیم. علاوه‌بر کمیسیون فرهنگی - اجتماعی که ریاستش با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی‌ است، در دولت یک کارگروه فرهنگی هم ایجاد کردیم که رئیس کارگروه، رئیس‌جمهور محترم هستند. بنده دبیر این کارگروه هستم و پنج عضو کابینه و چند شخصیت فرهنگی هم در آن حضور دارند. به کمک این شورا، اقدامات مهمی صورت گرفته و به این نقطه رسیده‌ایم که تمام مصوبات دولت، پیوست فرهنگی داشته باشند. یعنی هر مصوبه‌ای که می‌خواهد در کمیسیونی طرح شود، همزمان برای وزیر فرهنگ نیز می‌آید و بنده به‌عنوان دبیر کارگروه فرهنگی، پیوست فرهنگی این مصوبه را تهیه می‌کنم. این همان کاری است که ما همیشه آرزوی تحققش را داشتیم‌؛ مثلاً اگر قرار است یک پروژه عمرانی در سطح راه‌آهن انجام ‌شود، باید موضوع فرهنگی در آن دیده شده باشد. یا در مورد اقدام ملی مسکن، اگر قرار است ساخت و ساز 4 میلیونی صورت بگیرد، حتی اگر الزاماً مسجد و مدرسه هم نباشد، از ابتدا باید در معماری آن انگاره‌های فرهنگی لحاظ شده باشد. خوشبختانه این مسأله در حال حاضر تحقق پیدا کرده و قانون شده است.
 برای ارتقای بودجه فرهنگی چه اقداماتی انجام شده است؟
در این زمینه هم اقدامات بسیار مهمی صورت گرفته است. ما ضمن اینکه درحال افزایش بهره‌مندی وزارتخانه از بودجه‌های متمرکز هستیم، برآورد کرده‌ایم که از بودجه‌ جمعیت هم تقریباً به اندازه 80 درصد بودجه خودمان بتوانیم بهره‌مند شویم. همچنین داریم همین کار را از محل بودجه آسیب‌های اجتماعی انجام می‌دهیم. در ادامه ‌بند (ز) تبصره (9) را به تصویب دولت رساندیم وآیین‌نامه‌اش را مصوب کردیم. بنابراین 2 درصد از بودجه‌های سرمایه‌ای همه وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی دولتی و غیردولتی و شرکت‌های دولتی ذیل کمیته‌ای که ریاستش با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی‌است، هزینه می‌شود. این یک گام بسیار مهم است. برای سال اول برآورد، شاید توفیق 40 تا 50 درصدی داشته باشیم که اگر ان‌شاءالله این میزان محقق شود، حجم انبوهی از مسائل مدیریت فرهنگی که به لحاظ تأمین بودجه دچار مشکل هستند، حل خواهد شد.
چه قراردادها و تفاهمنامه‌های مهمی در حیطه سینما و تئاتر منعقد کرده‌اید؟
برای اینکه صنعت سینما و صنایع نمایشی شکل بگیرد، برای اولین بار قراردادها و تفاهمنامه‌های مهمی ‌را با وزارتخانه‌های صنعتی منعقد کردیم. همین چند روز پیش با وزیر محترم نفت یک تفاهمنامه بسیار خوب با عدد بسیار بالا برای بنیاد سینمایی فارابی به امضا رساندیم. اینها همه در مسیر مشخصی اتفاق می‌افتد و فکر می‌کنم ان‌شاءالله به سمت تحقق شعار اصلی که در ابتدای کار وزارتخانه در مجلس شورای اسلامی ‌مطرح کردم حرکت کنیم؛ یعنی افزایش مرجعیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ‌در حکمرانی فرهنگی.
در حوزه اقتصاد فرهنگ وهنر چه کارهایی انجام شده است و باید منتظر چه اتفاقاتی در این عرصه باشیم؟
اگر بخواهم ارزیابی یک‌ساله‌ام را بگویم، اتفاقی که افتاد بیش از برآورد اولیه ما بود و تصور نمی‌کردیم در یک سال این توفیقات حاصل شود، اما به لطف خدای بزرگ و تلاش همکاران، اقدامات مهمی در حال تحقق است. در حوزه اقتصاد فرهنگ و هنر ما در حال انجام دو اقدام مهم هستیم؛ یکی اینکه ظرفیت‌های موجود را فعال ‌کنیم‌. متأسفانه به این مهم در سالیان مختلف تقریباً ‌اعتنایی نشده است. مثالی عرض می‌کنم: ما الان در بسیاری از بخش‌های اصلی، یک بخش به نام اقتصاد هنر داریم که سابق بر این، فعال نبود؛ مثلاً در صندوق اعتباری هنر، این صندوق کاملاً متکی به بودجه دولتی بوده است. در حال حاضر سالانه میزان کمک‌هایی که این صندوق به هنرمندان پرداخت می‌کند از بودجه وزارتخانه تأمین می‌شود، یعنی نهایتاً این صندوق همچون یک باجه پرداخت پول عمل می‌کند. ما هدفگذاری کردیم که صندوق اعتباری هنر تا پایان سال 1401 به خودکفایی برسد. خودکفایی این حوزه یک وجه قضیه است؛ وجه دوم این است که بتواند بخشی از هزینه‌های تولیدی وزارتخانه را نیز تأمین کند و اکنون در حال حرکت به این سمت است. طبیعتاً اگر این صندوق قدرتمند شود، حمایت‌هایمان از هنرمندان افزایش پیدا می‌کند. ما امروز به هنرمندان درجه یک که سال‌ها تلاش کرده‌اند چیزی حدود یک میلیون و دویست هزار تومان کمک هزینه می‌دهیم که البته رقم ناچیزی است‌. این صندوق با منابعی که به دست می‌آورد درحال مستقل شدن است. یعنی به یک‌سری فعالیت‌های اقتصادی سالم متصل می‌شود که این فعالیت‌های اقتصادی باید در روند اقتصاد هنر به ما کمک کنند. بخش‌های دیگر هم به همین شکل است. کار اول این بود که ظرفیت‌های موجود و در دسترس را تماماً فعال ‌کنیم. دوم اینکه از ظرفیت‌های بیرون هم بهره ببریم. همین الان ما با دولت‌های منطقه به‌ویژه عراق، سوریه و لبنان یک برنامه داریم تا آثار نمایشی کشورمان را در آنجا نمایش دهیم. اخیراً هفته فیلم ایران را در عراق برگزار کردیم. این یعنی ما بتوانیم بخش عمده‌ای از چرخه سینماهای منطقه را در خدمت اکران و نمایش فیلم‌های ایرانی دربیاوریم. الان با چین و روسیه درحال  مذاکره هستیم. حتماً مدتی قبل شنیدید که یک انیمیشن ایرانی در سینماهای روسیه نزدیک به دو میلیون دلار فروش کرد. کشور چین 80 هزار سینما دارد؛ در حالی که تعداد کل سینماهای ایران حدود 600 سینما است‌. بنابراین این کشور ظرفیت بالایی برای اکران و نمایش فیلم‌های ایرانی دارد. تصور کنید اگر بتوانیم بخش بسیار اندکی از این چرخه را در اختیار بگیریم، چه میزان می‌توانیم به اقتصاد هنر کمک کنیم! از سویی هم‌اکنون سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی ‌در حال اعزام رایزن‌ها است. یکی از مهمترین سنجه‌ها برای ارزیابی این رایزن‌ها، توانمندی‌شان در بحث توسعه صادرات فرهنگی است. همه اینها بدین معنا است که یک کار کامل با همه اجزا، چه در فعال ساختن ظرفیت‌های داخلی چه در فعال‌سازی ظرفیت‌های بیرونی در حال انجام است که ان‌شاءالله در یک بازه میان‌مدت، حوزه فرهنگ و هنر بتواند به یک حوزه مولد و مستقل به لحاظ اداره خود تبدیل شود‌.
در خصوص انتشار اطلاعات و شفاف‌سازی آنچه یکی از مباحث مهم و مطرح در این چند سال بوده است اینکه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در چه رتبه‌ای قرار دارد؟
در حوزه انتشار اطلاعات و شفاف‌سازی، ‌طبق آمار، اعداد و ارقامی که منتشر شده، در طرح «پنجره واحد» وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در میان صدها دستگاه در رتبه اول قرار دارد. همین طور در بحث کسب‌وکارها در وزارت امور اقتصادی و دارایی و در موضوع کمیسیون ماده 18 و مبحث انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات که دبیرخانه آن در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است ‌و بنده هم رئیس کمیسیون هستم، جایگاه ما خوب است.
در زمینه اقدامات حمایتی از حوزه رسانه چه کارهایی صورت پذیرفته است؟
در مبحث بازاریابی نظام رسانه‌ای در یک سال اخیر تمام تلاشمان بر این بوده که موضوعاتی از جمله آزادی بیان و بحث حمایت از فضای فعالیت‌های رسانه‌ای در دستور کار باشد. در همین راستا توانستیم روابط نزدیکی با اصحاب رسانه در جهت حل مشکلاتشان برقرار کنیم. مثلاً چالش کاغذ یک مسأله فوری بود. در روزهایی که دولت در تأمین ارز مشکل داشت ما با حمایت ویژه رئیس‌جمهور و معاون اول محترم توانستیم این چالش را برطرف کنیم و از هم‌اکنون تا یک سال‌ونیم آینده مسأله کاغذ را برای نشریات حل کرده‌ایم. در عین حال تلاشمان این بوده با یک تعامل گسترده، فضای رسانه‌ای را به سمت ارتقای کیفی در فعالیت‌هایشان سوق دهیم که این کار در حال انجام است.
همچنین نظام جامع رسانه‌ای را که یک نظام صنفی است، برای روزنامه‌نگاران آماده می‌کنیم‌. بحمدالله لایحه‌اش در کمیسیون فرهنگی دولت به تصویب نهایی رسیده و ان‌شاءالله در صحن دولت هم تصویب می‌شود‌. با تصویب آن، گشایش بسیار مهمی‌ در حوزه روزنامه‌نگاری و رسانه‌ای اتفاق می‌افتد. شاید 20 سال بود که صحبت انجام این کار می‌شد، ولی عملاً اتفاقی نیفتاده بود‌. ما توانستیم در دولت آقای دکتر رئیسی رئیس‌جمهور مردمی، ‌قبل از سال اول، لایحه نظام جامع رسانه‌ای را به تصویب کمیسیون فرهنگی برسانیم و ان‌شاء‌الله یک اتفاق بسیار مهم را در بازاریابی رسانه‌ای شاهد خواهیم بود‌.
با توجه به اهمیت فرهنگ در حوزه بین‌الملل، دیپلماسی فرهنگی را بر چه اساسی استوار کردید؟
ما اولویت سیاست خارجی خود را در دولت بر پایه گسترش تعاملات منطقه‌ای قرار دادیم. خوشبختانه منطقه ما واجد همگنی‌های تاریخی و فرهنگی‌ بسیاری است که می‌توان پایه فعالیت‌ها را بر اساس این همگنی‌ها قرار داد. ما در حال به فعل رساندن این امر مهم هستیم. برای مثال در یک ماه میزبان بیش از پنج وزیر فرهنگ از کشورهای منطقه بودیم‌. بیش از 3 تفاهمنامه مهم فرهنگی با قزاقستان، ترکمنستان و عراق به امضا رساندیم‌. یک تفاهمنامه را هم در سفر به آذربایجان به امضا خواهیم رساند‌. با همکاری دولت روسیه لایحه‌ای را به مجلس ارائه کردیم که طبق آن یک مرکز فرهنگی بزرگ به‌ صورت همزمان در تهران و مسکو راه‌اندازی ‌شود تا بخش مهمی‌ از فعالیت‌های فرهنگی و هنری بین دو کشور را مورد حمایت قرار ‌دهد‌ که این گام بسیار مهمی است. همان بحث‌هایی را که در موضوع اقتصاد فرهنگ و هنر در برنامه داشتیم، از طریق این مرکز دنبال خواهیم کرد‌. در ماه‌های آینده در اجلاس وزرای فرهنگ در یونسکو و در مکزیکوسیتی حضور خواهیم داشت و این برنامه‌ها را دنبال خواهیم کرد.
فعالیت‌های فرهنگی در حوزه دیپلماسی با تقویت رایزن‌های فرهنگی در حال انجام است. بعد از سالیان طولانی خانم دکتری را به‌عنوان رایزن فرهنگی به فرانسه اعزام کردیم. همچنین در حال اعزام یکی از برادران اهل سنت به مصر هستیم. در واقع همه صحبت‌هایی که در گذشته بیان می‌شد و بیشتر جنبه شعاری داشت، در این دولت صورت تحقق و اجرا به خود گرفته
 است.
 آقای دکتر! با توجه به مباحثی که مطرح شد و اقدامات مختلفی که بیان فرمودید و البته با وجود شرایط موجود به نظر شما مهمترین اقدامتان در بدو تصدی مقام وزارت چه بود؟
ما روز اول فعالیت دولت بعد از اخذ رأی اعتماد مجلس محترم، محضر رهبر معظم انقلاب رسیدیم. ایشان در حوزه فرهنگ ما را به بحث استفاده از جبهه فرهنگی انقلاب ملزم کردند و برنامه مفصلی برای این امر تدارک دیدیم. مهمترین کار این بود که از جبهه فرهنگی انقلاب در ساختار مدیریتی وزارتخانه استفاده کنیم. در انتخاب مدیران کل استان‌ها، شاخص‌ترین فرد جبهه فرهنگی انقلاب را در رأس ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی‌ قرار دادیم. در اکثریت قریب به اتفاق استان‌ها، کسانی مسئولیت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی‌ را برعهده دارند که خودشان متعلق به جبهه فرهنگی انقلاب هستند و این امتیاز فوق‌العاده‌ای ایجاد کرده است‌. همین بحث را هم در مدیریت فرهنگی داشتیم. یکی از شعارهای من این بود؛ تصدی‌گری‌ها را کم کنیم و به سمت هدایت، نظارت، حمایت و تسهیل حرکت کنیم که این امر درحال انجام است. بخش عمده‌ای از فعالیت‌های فرهنگی و هنری توسط خودمان انجام نمی‌شود بلکه در اختیار گروه‌های مردمی ‌قرار می‌دهیم‌. برای مثال هم‌اکنون برپایی هفته عفاف و حجاب در تهران، مشهد و شهرهای مختلف به‌عنوان یکی از مهمترین رویدادهای مورد حمایت ما، توسط جبهه مردمی‌ و فرهنگی انقلاب انجام شده است. یعنی فضای کاری را به سمت‌وسویی بردیم تا بتوانیم بیشترین استفاده و تعامل را با این جبهه داشته باشیم‌. فکر می‌کنم مهمترین بخش مسأله این است که از تولیداتی که باید در این مکان‌‌ها رخ دهد، حمایت کرده و زمینه‌های رشد آنها را فراهم ‌کنیم. در بحث مؤسسات فرهنگی با اعطای مجوزهایی، مؤسسات چندمنظوره و تک‌منظوره را وارد این کار کرده‌ایم. در مورد سایر بخش‌ها مانند انجمن سینمای جوان، بخش‌های مهم در حوزه کتاب، معاونت فرهنگی، بخش معاونت هنری و سایر سازمان‌ها و نهادهای وابسته در حال پیاده‌سازی همین برنامه هستیم و بحمدالله یک تحول مهم را شاهد خواهیم بود.
می‌دانیم که از زمان استقرار در این حوزه سفرهای متعددی به همراه رئیس‌جمهور محترم یا به‌ صورت ویژه به استان‌های مختلف داشته‌اید. بهترین خاطره‌تان از سفرهای استانی چیست؟
مردم در سفرهای استانی خواسته‌های خود را با بنده به‌عنوان عضو دولت مطرح می‌کنند و از ما انتظار پیگیری دارند. بنده نیز به سرعت این خواسته‌ها را به رئیس‌جمهور و سامانه مربوطه منتقل می‌کنم و گاهی ظرف مدت نیم ساعت پاسخ دفتر رئیس‌جمهور می‌رسد. حل شدن مشکلات مردم و پیگیری آن، برای من شیرین است. رئیس‌جمهور همیشه می‌فرمایند: «برکت کارهای بزرگ، کارهای کوچکی است که انجام می‌دهیم.» از این‌ رو هنگامی که در کنار مدیریت هفت معاونت وزارتخانه و سازمان‌ها و نهادهای مربوطه، برای مثال به‌ دنبال تهیه واکر برای یک مادر شهید هستیم، این حرکت برکت و ضریب صد برابری به کار ما می‌دهد. تفکر ما تفکر توحیدی است و به این اصول اعتقاد داریم و اثرات آن را نیز می‌بینیم. مدیر در جمهوری اسلامی باید به فکر خدمت به مردم باشد.
افکار عمومی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را بیشتر با حوزه هنر بخصوص سینما وتئاتر می‌شناسند؛ در صورتی که در حوزه فرهنگ و تعاملات بین‌المللی کارهای بسیاری انجام شده است. ممکن است در این باره توضیح دهید؟
بنای ما تعامل اقتصادی و سیاسی با همه کشورهای منطقه است. اینها، عمق فرهنگی ایران بزرگ هستند. ما ارتباطات مربوط به حوزه‌های فرهنگی را دنبال می‌کنیم؛ چراکه از یک میراث مشترک برخورداریم. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یک وزارتخانه مرجع در حکمرانی فرهنگی کشور است و از مشکلاتی که در آغاز کار داشتیم عبور کرده است و به‌ دنبال ایجاد یک سازمان قوی از نیروهای انسانی و یک نظام بودجه‌ای قابل قبول هستیم. من به همه بخش‌های وزارتخانه از حج و اربعین گرفته تا وقف و کتابخانه و مساجد نگاه می‌کنم؛ ولی بیشترین توجه افکار عمومی به حوزه نمایش و فیلم است و بیشترین وقتم را همین امر گرفته است و در این زمینه با بخش‌های مختلف رایزنی کرده و به‌ دنبال جذب منابع هستیم.
برخی فیلمسازان معتقدند صدور مجوز فیلم و نیز اکران با کندی صورت می‌گیرد. پاسختان به این دست انتقادها چیست؟
برخی از افراد با اهداف مختلف در سینمای کشور به‌ دنبال ایجاد حاشیه هستند و کار ما را دشوار کرده‌اند. باید بگویم در حال حاضر نسبت به سال گذشته ۲۰ درصد رشد مجوز ساخت فیلم داشته‌ایم. مجوزهای نمایش فیلم نیز ۳۵ تا ۴۰ درصد رشد داشته است. تنها در ۴ ماه ابتدایی سال تا قبل از شروع ماه محرم، ۹۵۰۰ مجوز اجرای تئاتر و ۱۶۲ مجوز برگزاری کنسرت اعطا کرده‌ایم. لذا ضرورت دارد افرادی که به فکر ایجاد فضای دو‌قطبی هستند، بدانند که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ملجأ و خانه همه هنرمندان است. ما یک چتر بیشتر نداریم که بالای سر همه ایرانیان است.
به‌عنوان آخرین سؤال چشم‌انداز مطلوب فعالیت‌تان در آینده چه خواهد بود؟
پس از پایان ۴ سال باید به نقطه مطلوبی از فعالیت‌ها برسیم  تا بتوانیم با نمودار نشان دهیم مجموع فعالیت‌ها چقدر رشد داشته است؛ ولی با توجه به اینکه امپریالیسم رسانه‌ای دارای انحصار رسانه‌ای است کار ما در جامعه آماری محدودی قرار گرفته است. یقیناً  در کنار کارمندان باید هنرمندان پیشکسوت را نیز دریابیم؛ چراکه  معاش این هنرمندان وضعیت مناسبی نداشته است و با بالا رفتن سن و بعضاً نداشتن خانه مواجه هستند که باید بتوانیم دغدغه‌های آنها را نیز جوابگو باشیم. امروز به برکت انقلاب و خون شهدا کارهای ما بازتاب داشته و باید از جایگاهی که داریم برای انجام کار خیر استفاده کنیم. ما در جمهوری اسلامی و دولت مردمی نگاهمان به همه بخش‌های ایران است. در ۵۰ سفر شهرستانی که رفتم از نزدیک با مردم و هنرمندان به گفت‌و‌گو نشستم و از ظرفیت رسانه‌ای خود برای توسعه فرهنگی استفاده کردم؛ مثلاً در سفر کرمان کتابخانه‌ای به نام فاطمه‌ها بود که چند دختر به نام فاطمه آن را درست کرده بودند که با یک توئیت بنده، ده‌ها رسانه خبر مربوط به این کتابخانه‌ را بازنشر کردند‌.

امید مهدی‌نژاد صاحب امتیاز و مدیر مسئول ماهنامه «سه نقطه» با اشاره به تحولات صورت گرفته در حوزه رسانه‌ها طی ماه‌های اخیر به «ایران»گفت: در مقام نمره‌دهی، تصور می‌کنم هنوز زود باشد که عملکرد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این حوزه مورد ارزیابی نهایی قرار گیرد. مهدی‌نژاد بسیاری از مشکلات حوزه مطبوعات را مشکلاتی فرامطبوعاتی دانست و تصریح کرد: مسائلی در حوزه رسانه‌ها وجود دارد که حل و فصل آنها نیازمند یک عزم ملی و مردمی است. او مسائل حاکم بر فعالیت‌های رسانه‌ای را بسیار عدیده عنوان کرد و افزود: افزایش هزینه‌های چاپ، گرانی و کمبود کاغذ، تبدیل شدن دکه‌های مطبوعاتی به دکه سیگارفروشی و کاهش شدید استقبال مخاطبان از مطبوعات کاغذی، همه از جمله عواملی هستند که باعث حذف عمده محصولات فرهنگی از سبد خانوار شده‌اند.
مدیرمسئول ماهنامه سه نقطه با تأکید براینکه حل و فصل بسیاری از این معضلات از  پیچیدگی‌های بسیاری برخوردار است، تصریح کرد: اما برخی دیگر از این مسائل از قبیل فعال کردن راهکارهایی برای اتصال مطبوعات به شبکه‌های جدید توزیع و فروش، رایزنی با نهادهای فرهنگی و رسانه‌ای برای معرفی و تبلیغ نشریاتی که هنوز منتشر می‌شوند، ایجاد ارتباط میان مراکز آموزشی و دانشگاه‌ها با نشریات فعال، ازجمله موضوعاتی هستند که با تصمیمات مناسب قابل رفع و رجوع اند.
مهدی‌نژاد افزود: همچنین تلاش برای حل مشکلات صنفی و معیشتی روزنامه‌نگاران که بسیاری از آنها در پی وضع نابسامان مطبوعات به مشاغل فرهنگی و غیرفرهنگی دیگر روی آورده‌اند، از اقداماتی است که در شرایط حاضر می‌تواند کمک‌حال روزنامه‌نگاران باشد.
وی در ادامه اظهار داشت: تا آنجا که من اطلاع دارم دوستان معاونت مطبوعاتی لااقل برای حل مشکلات فوری مطبوعات، از جمله معضل کاغذ، مشغول تلاش و پیگیری‌اند.
مدیرمسئول مجله سه نقطه با بیان اینکه یکی دیگر از اقدامات عاجلی که می‌تواند تا حدی شور و اشتیاق و رونق را به بازار مطبوعات بازگرداند، برگزاری جشنواره مطبوعات و نیز نمایشگاه مطبوعات است، تشریح کرد: امروزه تقریباً تمام شاخه‌های هنری، فرهنگی، ادبی و رسانه‌ای از امکان برگزاری جشنواره‌هایی در سطوح مختلف برخوردارند. از سینما و تئاتر و موسیقی گرفته تا شعر و داستان و... اما مطبوعات، به‌رغم آنکه با مشقت و دشواری بسیار به حیات خود ادامه می‌دهند و ادامه حیات‌شان در صورت قطع حمایت‌ها به خطر می‌افتد، از این امکان حداقلی بی‌بهره‌اند. مهدی‌نژاد همچنین افزود: جشنواره مطبوعات می‌تواند در پرتو ارزیابی کیفی و معرفی مطبوعات برتر، روزنامه‌نگارانی را که کارشان در شرایط فعلی به جهاد می‌ماند به ادامه کار خود دلگرم‌تر کند و نمایشگاه مطبوعات نیز به شرط آنکه با ایده‌هایی نو سامان یابد و از امکان‌های جدید رسانه‌ای خاصه در فضای مجازی بهره گیرد، می‌تواند پل ارتباطی ولو کوچکی بین مطبوعات و مخاطبان باشد.

بیژن مقدم مدیر مسئول سایت «الف» با اشاره به بحران کاغذ که رسانه‌ها طی سال‌های اخیر با آن مواجه بودند، به «ایران»گفت: معاونت مطبوعاتی در دوره جدید و در مدت کوتاهی تا حدودی توانست این بحران را مدیریت و مشکلات موجود را در این زمینه حل کند. بیژن مقدم همچنین اظهار داشت: معاونت مطبوعاتی در تلاش برای شناسنامه دار کردن رسانه‌ها هم مقدماتی فراهم کرده است و امیدوارم با وجود تأکید و پافشاری که مسئولان امر بر قانون‌مداری رسانه‌ها دارند، بتوان با کمک رسانه‌ها این مسیر را نیز ان شاءالله با موفقیت به پیش برد. به گفته وی، مقدمه توجه و ارتقای همه رسانه‌ها چه آن‌هایی که مثل خبرگزاری‌ها مجوز دارند و چه سایت‌های خبری که فاقد مجوزند و ممکن است از بسیاری از اصول حرفه‌ای یا قانونی هم بعضاً برخوردار نباشند این است که در گام اول دارای هویت و شناسنامه شوند.
مقدم درادامه، مسأله دیگر را پالایش خبرگزاری‌هایی عنوان کرد که طی سال‌های گذشته مجوز فعالیت گرفته‌اند. او در این رابطه گفت: در ایران بیش از 40 خبرگزاری مجوز فعالیت دارند، در حالی که در دنیا چنین نیست. اینها نه کارکردها و ساختارهای یک خبرگزاری و نه حتی توان کار و رسیدن به آن نقطه را جز استفاده از عنوان خبرگزاری  دارند. بنا براین باید مورد بررسی قرار بگیرند تا تغییر وضعیت داده شود و ما نیز از این کثرت استفاده از نام خبرگزاری که یک اقدام غیرحرفه‌ای است نجات پیدا کنیم.
این فعال رسانه‌ای، بهره‌مندی پایگاه‌های خبری از آگهی‌های دولتی را یکی از مطالباتی عنوان کرد که طی چند سال اخیر از سوی مدیران رسانه‌های آنلاین در حال پیگیری است و با اشاره به اینکه در گذشته و البته شاید همین الان، روال به این صورت بوده که آگهی‌های دولتی عمدتاً به روزنامه‌ها از طریق ارشاد تعلق می‌گرفته و توزیع می‌شود، افزود: بارها در دولت گذشته این موضوع توسط مدیران پایگاه‌های خبری مطرح، پیگیری و قول و وعده‌هایی هم داده شد اما صورت عمل به خود نگرفت.
وی خاطرنشان کرد: طبق شنیده‌ها در مجموعه جدید، اقداماتی در این زمینه صورت گرفته ،ولی هنوز اجرایی و عملیاتی نشده که یکی از اقدامات مؤثر جهت رونق‌بخشی و تقویت اقتصادی این رسانه‌ها تخصیص آگهی‌های دولتی است. مقدم در ادامه تصویب لایحه نظام جامع روزنامه‌نگاری در کمیسیون فرهنگی را یکی از اقدامات خوب صورت گرفته در دولت سیزدهم دانست و با اشاره به اینکه عملکرد معاونت مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی در کمتر از یکسال گذشته مثبت و رو به جلو بوده است، ابراز امیدواری کرد همه سیاستگذاران و فعالان رسانه‌ای دست در دست هم در جهت رشد و شکوفایی مطبوعات و رسانه‌ها تلاش کنند.

علی مزینانی مدیرعامل روزنامه «هفت صبح» با تأکید بر لزوم حمایت هدفمند دولت از رسانه‌ها گفت: سیاست‌ها و عملکرد معاونت مطبوعاتی در دوره جدید را تاکنون مثبت می‌بینیم. او با اشاره به اینکه ما طی سال‌های اخیر با مسأله‌ای به نام شبه رسانه‌ها در حوزه کسب و کارهای رسانه‌ای مواجه هستیم، افزود: این شبه رسانه‌ها طی 10 سال گذشته تنها به خاطر مزایا و منافعی که دولت در قالب یارانه‌های حمایتی برای رسانه‌ها ایجاد کرده است، به وجود آمده‌اند؛ یارانه‌هایی که نه محدود و نه مشروط هستند و عملاً باعث گسترش رانت و ایجاد شبه رسانه‌ها شد. به گفته وی، وقتی دولت با ابزارهای حمایتی به‌صورت غیرهدفمند وارد کسب کار رسانه‌ها می‌شود، در حقیقت، شبه رسانه‌ها حداکثر استفاده از این پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های حمایتی را به خود اختصاص می‌دهند. مزینانی افزود: معاونت امور مطبوعاتی اخیراً و در یک رویکرد اصلاحی ترجیح می‌دهد که به رسانه‌های واقعی امتیاز بدهد، حتی در مورد خبرنگاران، یارانه‌ها و آگهی‌های دولتی نیز این اهتمام را داشته و به رسانه‌ها فرصت داده است که امتیازهای خودشان را بالا ببرند، خبرنگاران‌شان را بیمه کنند، توزیع واقعی و تولید محتوا داشته باشند و... ولی اینکه بتواند اینها را به طور کامل اجرایی کند طبیعتاً نیاز به زمان است و به این زودی نمی‌شود قضاوت کرد. او اقداماتی نظیر منوط شدن خدمات حمایتی معاونت مطبوعاتی به ارائه لیست بیمه کارکنان، بازنگری در شیوه‌نامه‌ها و همچنین حذف آگهی‌های دولتی برای روزنامه‌هایی که دارای امتیاز کیفی پایینی هستند را یک گام رو به جلو در برنامه‌ها و عملکردهای این معاونت دانست. مدیرعامل روزنامه هفت صبح در ادامه با اشاره به اینکه اکنون باید منتظر ماند و دید که آیا معاونت مطبوعاتی می‌تواند با سیاست‌های جدید خود این معضلات را برطرف کند و حمایت‌های خود را به‌صورت هدفمند به‌دست تولیدکننده و مصرف کننده محتوا برساند یا خیر، اظهار امیدواری کرد این دولت اگر می‌خواهد با حمایت‌های خود از جمله تخصیص یارانه به رسانه‌ها کمکی کند، هدفمند باشد و بر اساس بسترسازی‌های مناسبی تخصیص یابد.

علی صالح‌آبادی مدیرمسئول روزنامه ستاره صبح در گفت‌و‌گو با «ایران» با اشاره به عملکرد معاونت مطبوعاتی در یک‌سال گذشته گفت: کاری که بنده با برخی از مدیران رسانه در دولت پیشین به‌دنبال آن بودیم، اختصاص 40 میلیون دلار ارز برای حوزه نشر و مطبوعات بود که با وجود اینکه دستورات آن صادر شده بود، رها شد، اما با پیگیری‌هایی که در دولت سیزدهم صورت گرفت، آن مصوبه به ثمر نشست و مقرر شد حدود 15 میلیون دلار کاغذ با ارز دولتی وارد کشور شود که این یکی از بزرگترین دستاوردهای یکساله وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است ، بدین ترتیب باید منتظر روزهای درخشانی در حوزه رسانه‌ها باشیم.
او ادامه داد: در مسأله پیگیری تخصیص ردیف یارانه هم این معاونت به نسبت سال گذشته فعال‌تر بوده و توانسته است از امکانات قانونی خود در این زمینه استفاده کند. او با اشاره به دیدارهای چهره به چهره مدیران معاونت مطبوعاتی با اهالی رسانه گفت: اتفاقی که طی 20 سال فعالیت بنده در حوزه مطبوعات، برای نخستین بار در این دولت رخ داده است و تا پیش از این ما شاهد آن نبودیم، ارتباط چهره‌به چهره و مستقیم مسئولان این معاونت با اصحاب رسانه است.
صالح‌آبادی در همین رابطه تصریح کرد: تقویت تعاملات با مردم و اصحاب رسانه قطعاً نوید بخش آینده بهتری برای رسانه‌ها است و این یکی از اقدامات مثبت است که خصوصاً در رفع مشکلات اهالی رسانه صورت گرفته است.
این فعال رسانه‌ای با اشاره به عدم برگزاری جشنواره و نمایشگاه مطبوعات در سال‌های اخیر، خاطرنشان کرد: اینکه در دولت سیزدهم گفته می‌شود که برنامه‌ریزی‌ها برای برگزاری مجدد جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های رسانه‌ای در حال انجام است، مسلماً اتفاق خیلی خوبی است.

 مهدی رمضانی
دبیرکل نهاد کتابخانه‌هایعمومی کشور

​​​​​​​یکی از مهم‌ترین نیازهای ما در شرایط کنونی، حرکت از مرحله‌ گفتار مدیریتی به اقدام عملی مدیران است؛ موضوعی که در سال‌هایی از دوره حکمرانی ما در جمهوری اسلامی، فاصله‌هایی را بین مردم و مسئولان شکل داد، فاصله‌هایی که نتیجه‌ قول و وعده بود و در پی آن عملی به چشم نمی‌آمد یا بسیار کند حاصل می‌شد. نکته‌ دیگر بی‌توجهی به آنچه مسأله مردم بود، ولی در عمل مسئولان جایی نداشت. به عبارت دیگر، تطبیق عینی بین نیازها و درخواست‌های مردم و اقدام مسئولان شکل نمی‌گرفت.
بی‌شک اهمیت معیشت و دغدغه‌های زندگی مردم امری مهم و مورد توجه همه‌ حاکمان است و هیچ اجتنابی از آن نیست و ضرورت است، ولی قطعاً حل همین مسأله هم ابزار و اقدام فرهنگی می‌طلبد. توجه به دو اصل اقتصاد و فرهنگ در دولت مردمی فرازی مهم است که شاید کمتر درباره آن تبیین صورت گرفته و به آن پرداخته شده است. در کنار پرداختن به مسائل کلان و ملی حوزه‌ فرهنگ و پیشبرد این ابر‌پروژه‌ها، سفر به جای‌جای کشور عزیزمان و مشاهده‌گری سیر اتفاقات فرهنگی، شناسایی نیازها و برطرف کردن مشکلات در عرصه فرهنگ از خصوصیات بارز دولت سیزدهم و مدیران آن مخصوصاً رئیس محترم جمهور و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی است.بنده به‌عنوان کسی که سال‌ها در این عرصه کار کرده و فعالیت وزرای فرهنگ را از نزدیک شاهد بوده‌ام، این حجم از اقدام و عمل و حضور میدانی را کمتر دیده‌ام. حال این حضور منجر به توجه به یک شبکه‌ گسترده فرهنگی در کشور با خصوصیات منحصر به فرد آن نیز شده است، شبکه‌ای که خدمتشان به مردم به‌صورت عمومی بدون هیچ گونه محدودیت است؛ گروه اصلی مخاطب آن کودک و نوجوان است که در پی آموزش و اطلاع‌رسانی است؛ برنامه‌های متعدد و متنوع فرهنگی و هنری برگزار می‌کند، به شعر و ادب توجه دارد و به گسترش خدمات برای همه گروه‌ها مخصوصاً گروه‌های خاص مثل نابینایان، ناشنوایان و... معتقد است و برای حضور بیشتر و با کیفیت مردم در اماکن خود تلاش می‌کند.
من در این چند سطر فقط چند جمله درباره‌ کتابخانه‌های عمومی گفتم که شاید قبل از این به این میزان مورد توجه واقع نشده بود. از کسانی گفتم که با عنوان کتابدار، خاموش و بی‌ادعا در سنگر کتابخانه معلمی می‌کنند، مجری هستند، قصه‌گو و دهها خصوصیت خدمت دیگر را بر دوش دارند و حالا در دولت مردمی و دولت سیزدهم به شبکه گسترده، ارزشمند، قابل و پرظرفیت کتابخانه‌های عمومی و همکاران زحمتکش آن کتابداران عزیز توجه شده تا هم این شبکه روزآمد، تکمیل و تجهیز شود و هم به همه آحاد جامعه معرفی و شناسانده شود.
دولت سیزدهم مطمئناً خاطره‌ برخی تلخی‌ها در طول سالیان گذشته بین پرحرفی و بی‌عملی را خواهد زدود و با این ریل‌گذاری قطعاً در آینده بیشتر از کتابخانه‌های عمومی خواهیم شنید و دید؛ ان‌‎شاءالله.