میراثفرهنگی فرصت احمد محمود برای معرفی اهواز به گردشگران را از دست داد!
خانه «همسایهها» را خراب کردند
زهرا کشوری
روزنامه نگار
اهواز محور رمان «همسایهها»ی احمد محمود بود. میگویند پیش از آنکه احمد اعطا که بعدها به عشق برادر، احمد محمود شد جغرافیای اهواز را در همسایهها به تصویر بکشد، جغرافیایی که در آن سطح آب کارون تا پل سفید میرسید، هیچ نویسندهای اهواز را چنین به تصویر نکشیده بود. خانه پدری احمد محمود در بافت تاریخی اهواز میتوانست آغازگر گردشگری ادبی اهواز باشد و گردشگران را به روزهای خروشان کارون ببرد اما خانه همسایهها تخریب شد تا خانه پدری احمد محمود همچون اهواز ثبت شده در همسایهها از خاطره بسیاری خط بخورد. بعد هم میراث فرهنگی شهرداری اهواز را مقصر بداند و شهرداری هم انگشت اتهام را به سمت میراث فرهنگی بکشاند و تمام. پرونده همسایهها و خانه پدری احمد محمود مثل خانه پدری کیانوش عیاری بسته شود. خانهای که میتوانست آغاز ورود گردشگر به دهه سی اهواز باشد
«احمد محمود» در همسایهها اهواز [اواسط دهه 30] را با تمام زوایای پیدا و پنهانش ترسیم میکند تا این رمان حافظه شهر اهواز باشد. اهوازی که در گذر توسعه ناپایدار محو شد. میراث فرهنگی خوزستان برای ترسیم محور گردشگری شهری و اجتماعی اهواز نیاز به تأمین بودجه مطالعاتی نداشت. کافی بود خانه همسایهها را بهعنوان مبدأ گردشگری ادبی، اجتماعی و سیاسی اهواز حفظ کند. کتاب همسایهها را روی میز بگذارد و بر اساس آن گردشگر را در اهواز سپری شده بگرداند.
گردشگر را پا به پای خالد و دوستانش ببرد به شط کارونی که آرامشش را در شبی که مأموران به خانه تیمی آنها میریزند، از دست میدهد. آنجا که رنگ کارون تیره میشود و صدایش ترسناک. موجهایش پی در پی سر بر سنگفرشها میکوبند. در لحظات پرتپشی که موجهای کارون زیر پای خالد و دوستانش را خالی میکند تا آنها در پناه صخرهای بزرگ به قول احمد محمود قوز کنند.
مسافر را ببرد به جایی که کارون با آرامشی عمیق و رازدار به تماشای آخرین دیدار خالد با سیه چشم مینشیند. آنجا که احمد محمود راهنمای گردشگران میشود و پل سفید را اینگونه توصیف میکند. «باید سینه سد ساحلی کارون را بنویسم. سد، صاف و یکپارچه است. درازاش، صد متر بیشتر است. از زیر اتاقک تختهای پلیس راهنمایی که اول پل نشسته است تا زیر خانه فرمانده پادگان که همسایه اداره پست است. از زیر هلالهای بلند پل سفید میگذریم. از روی قلوه سنگهای بزرگ و کوچک، میرانیم تا زیر طاق اول پل سفید. قوطی رنگ تو دست من است. قلم مو، تو دستِ آزاد است با لنگهای دراز، پیشاپیشِ ما، شلنگ میاندازد. باد افتاده است زیر طاقهای بین دوپایههای پل و هوهو، صدا میدهد. انگار که همهمه هزاران نفر قاطی هم شده باشد. ساحل شرقی کارون، با چراغهای ریز و درشت، انگار که فرسنگها با ما فاصله دارد. صدای آب، آدم را میگیرد. انگار که به جان آدم ترس میریزد.» این توصیف با آن حجم آب کارون که روزگاری محل شنای کوسهها بود برای نسلی که به خشکی کارون رسیدهاند فقط در رمان همسایهها قابل تعبیر بود. همسایهها تنها سند کارون از دست رفته نیست. احمد محمود رمان «مدار صفر درجه» را هم با کارون شروع میکند. زیر زمین همین خانه هم لوکیشن کتاب «زمین سوخته» میشود؛ لوکیشن اولین رمان دفاع مقدس.
حبیب باوی ساجد مستندساز ایرانی از همسایهها بهعنوان سند زمانه خویش یاد میکند و میگوید: «یکی از اسناد ماندگار همسایهها، ارائه تصویری خروشان از شط کارون است.» احمد محمود گردشگر را با بیرون و درون اهواز آشنا میکند، اهواز را با آدم هایش، آدمهایش را با لهجه شنیدنیشان. کلام گرمشان را با پوشش شان. هیچ کس مثل احمد محمود در خانه پدری در خیابان کافی (گرشاسب) نمیتوانست اینگونه گردشگران را با زیر و بم و پیدا و پنهان اهواز آشنا و نام قدیم کوچه و خیابانهای شهر اهواز را دوباره در گوش آنها طنینانداز کند.
همسایهها در شوروی در پنجاه هزار نسخه، ترجمه، چاپ و منتشر شد. به زبان عربی و کردی و... نیز چاپ شد. سازمان میراث فرهنگی خوزستان در میان این بیپولیها چقدر باید هزینه میکرد تا اهواز را بهعنوان یک مقصد گردشگری معرفی کند؟ آیا خانه پدری احمد محمود که به گفته «احمدرضا حسینیبروجنی» معاون میراث فرهنگی خوزستان پهلوی بود اما ارزش تاریخی نداشت، نباید برای جذب خوانندگان این رمان از کشورهای آشنا با احمد محمود حفظ میشد؟ احمد محمود، اهواز رمان همسایهها را جغرافیایی مرزی و آبستن حوادث و نفت و مبارزات دهه سی معرفی میکند. بازماندگان احمد محمود سالها بود که بهدنبال فروش این خانه بودند. آیا نباید سهمی از نفت را به خرید خانه احمد محمود اختصاص میدادند تا بخشی از تاریخ نفت هم در خانه همسایهها حفظ میشد؟ اهوازی که داریوش مهرجویی میخواست براساس رمان همسایهها به تصویر بکشد اما نتوانست. چون همانطور که حبیب باوی ساجد مستندساز پیشتر در گفتوگو با مهرجویی گفته بود، نمیشد:«رمان همسایهها نمیتواند فیلم شود، برای اینکه اهواز باید درست دربیاید، اهواز چگونه در تصویر درست درمیآید وقتی شط کارون جان داده است از «بس که آب ندارد»؟ «حالا مسیر گردشگری ادبی، سیاسی و اجتماعی اهواز هم از دست رفت؛ چون خانه احمد محمود را جلو چشم میراث فرهنگی و مدیریت شهری تخریب کردند تا گردشگران برای همیشه آدرس «همسایهها و «زمین سوخته» را گم کنند. به قول احمد محمود: «میخواهم بلند شوم و فریاد بکشم.»
بارش برف و باران در پایان بهمن
گروه ایران زمین – پیشبینیهای هواشناسی نشان میدهد با ورود جبهه جدید بارشی از روزدوشنبه، میتوانیم در روزهای پایانی هفته در استانهای غربی منتظر بارش باشیم.
«صادق ضیاییان» مدیر کل پیشبینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی به «ایران»گفت: امروز یکشنبه و فردا کماکان جوی پایداردر سراسر کشور خواهیم داشت و انتظار میرود در شهرهای صنعتی و پرجمعیت با افزایش آلایندهها روبهرو باشیم اما از اواخر وقت دوشنبه با ورود سامانه بارشی از غرب کشور در برخی از استانها شاهد بارش برف و باران خواهیم بود.
استانهای آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، کردستان، کرمانشاه، لرستان، قزوین، البرز و ارتفاعات تهران در روز سهشنبه بارشهایی را خواهند داشت.
ضیاییان تأکید کرد: اوج فعالیت این سامانه در روز چهارشنبه است که چهره استانهای آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، اردبیل، زنجان، کردستان، ایلام، لرستان، خوزستان، چهار محال و بختیاری، کهگیلویه و بویر احمد، البرز، مرکزی، گیلان و مازندران را بارانی میکند که در ارتفاعات این استانها احتمال بارش برف نیز هست. روز پنجشنبه نیز بارشها در استانهای خراسان رضوی، خراسان شمالی، چهار محال و بختیاری، لرستان، مرکزی وقم ادامه دارد که در نهایت روز جمعه این جبهه از کشور خارج میشود. مدیر کل پیشبینی سازمان هواشناسی اما گفت که این هفته کاهش محسوس دمایی در کشور اتفاق نمیافتد و در هفته آغازین اسفند باید منتظر زمستانی شدن دما و کاهش آن باشیم.
8 شهر قرمز شدند
خیز دوباره کرونا در خوزستان
زهره افشار
خبرنگار
هشت شهر کشور از دیروز 25 بهمن ماه در وضعیت قرمز کرونایی قرار گرفتند که همگی از شهرهای خوزستان هستند. اهواز، آبادان، بندر ماهشهر، دزفول، شادگان، هویزه، شوشتر و کارون شهرستانهایی هستند که از دیروز در وضعیت قرمز قرار گرفتند و در همین حال ۴۰ شهرستان در کشور نارنجی، ۲۲۹ شهرستان زرد و ۱۷۲ شهرستان آبی اعلام شدند.
اعلام وضعیت قرمز کرونایی در این 8 شهر نگرانی مردم خوزستان را فراهم کرده و مسئولان هم هشدار میدهند که روند صعودی کرونا درخوزستان و دیگر استانها میتواند زنگ خطر پیک بعدی کرونا در کشور را به صدا درآورد.
«فرهاد ابول نژادیان» رئیس دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهوازبه «ایران» گفت: از دیروز بر اساس آمار بستریها هشت شهر اهواز، دزفول، شادگان، آبادان، هویزه، شوشتر، ماهشهر و کارون استان خوزستان در وضعیت قرمز و بسیار پرخطر کرونا قرار گرفتهاند. وی افزود: در جلسه ستاد کرونا خوزستان درروز شنبه با اینکه ما خواستار تعطیلی در شهرهای قرمز بودیم اما تصمیم گرفته شد تا محدودیتهای کرونایی برای این شهرها از سر گرفته شود.
وی تصریح کرد : متأسفانه در شهرهای خرمشهر، شوش، امیدیه، سوسنگرد، مسجدسلیمان نارنجی و مابقی شهرستانهای استان نیز با وضعیت زرد روبهرو هستیم. وی با اشاره به اینکه وضعیت خوزستان از نظر کرونا بسیار نگران کننده است از مردم خواست همه شیوه نامههای بهداشتی بویژه استفاده از ماسک و فاصله اجتماعی را کماکان رعایت کنند. رئیس دانشگاه جندی شاپور دورهمیهای خانوادگی را بیشترین علل ابتلا به کرونا خواند و گفت: مردم مراقب باشند برای خریدهای نوروزی، داخل شهرها تردد بیمورد نکنند.
وی خاطرنشان کرد: اگر مردم خوزستان رعایت نکنند پیک جدید برای ما پیک سوم کرونا خواهد بود. ابول نژادیان گفت: درست است که واکسیناسیون کادر درمان در استان خوزستان نیز کلید خورده و واکسیناسیون کارکنان بخش آیسییو آغاز شده ولی قطعاً کشور تا رسیدن به وضعیت مطلوب واکسیناسیون کرونا فاصله دارد. در همین حال «رضا نجاتی» سخنگوی ستاد مدیریت کرونا در خوزستان هم به «ایران» گفت: با افزایش روند ابتلا به کرونا در استان محدودیتهای جدیدی را در شهرستان های استان خواهیم داشت. بهگفته وی از امروز در شهرهای قرمز و نارنجی خوزستان یک سوم کارکنان در محل کار حضور پیدا خواهند کرد و مابقی بهصورت دورکاری به فعالیت خود ادامه میدهند و در شهرهای زرد نیز دو سوم کارکنان در محل کار و مابقی بهصورت دورکاری فعال خواهند بود. این محدودیتها شامل بخشهای خدمات رسان همچون اداره آب، برق و گاز، آتشنشانی و اورژانس نخواهد بود.