تناقض گویی غرب از صحنه وین

گروه سیاسی/ تنفس در مذاکرات وین، به همان میزان که فضای حاکم برمذاکرات و مواضع هر یک از کشورها را روشن کرد، بر پیچیدگی‌هایش افزود. اگرچه تبیین خواسته‌های ایران برای تحقق توافقی پایدار و قابل اتکا که مختصات آن توسط هیأت دیپلماتیک ایرانی روی میز مذاکرات هتل کوبورگ قرار گرفته، عرصه را شفاف‌تر و میدان دید را برای رصد و تحلیل روند جاری وسیع‌تر کرده اما متغیرهایی که در پی افروخته شدن آتش بحران اوکراین و تحریم‌های بی‌سابقه علیه روسیه افزوده شد، وضعیت مذاکرات را پیچیده‌تر کرده است. اصلی‌ترین چالش اما همانی است که سه کشور اروپایی طرف مذاکره در کنار امریکا سعی بسیار در ندیدنش دارند؛ یعنی رفع همه تحریم‌های برجامی و فرابرجامی و موانعی که از انتفاع اقتصادی ایران با همه کشورها ممانعت به عمل می‌آورد. در این میان مهم نیست تروئیکای اروپایی چقدر در ماه‌ها و هفته‌های اخیر زیر سایه مذاکرات کوشیده‌اند انفعال خود در پیگیری اقدامات متوازن در مقابل تحریم‌های امریکا را از حافظه مردم ایران پاک کنند بلکه مهم آن است که این بار کشورمان قصد ندارد زیر بار پذیرش تعهداتی برود که مابه‌ازای آن فقط یک امضای بی‌اثر رئیس جمهور امریکا روی کاغذ باشد و از سوی دیگر عمر توافق را به اراده دولت‌های آتی در امریکا گره بزند. چه آنکه سؤال مهم ناظران این است که چه تضمینی وجود دارد تفاهم جدید عاقبت برجام را نداشته باشد. از این‌رو کشورهای غربی چه بخواهند یا نه باید قبل از امتحان دوباره برجام، آزمون مسئولیت‌پذیری را به سلامت بگذرانند. این مهم را رئیس جمهور ایران در پیامی که دو روز پیش در صفحه توئیتر خود منتشر کرد، مورد یادآوری قرار داد. سید ابراهیم رئیسی با بیان اینکه از «خطوط قرمز رهبری در مذاکرات هسته‌ای عقب‌نشینی نمی‌کنیم»، بر پیگیری جدی دولت برای خنثی‌سازی تحریم‌ها تأکید کرد. تردیدی وجود ندارد که روند مناسبات اقتصادی ایران با همه بازیگران جامعه بین‌الملل که کشورهای عضو و غیر عضو برجام را هم شامل می‌شود، تابعی از منافع اقتصادی کشور است که تحریم‌ها می‌تواند مهم‌ترین عامل مهم اثرگذار بر آن باشد.
گره‌ای که در واشنگتن باز می‌شود
اینچنین بود که به‌رغم سعی بی‌نتیجه واشنگتن برای شتاب دادن به آهنگ مذاکرات و پایان بخشیدن آن در کوتاه مدت، ایران همچنان اعلام کرده است که برخی مباحث کلیدی و مفتوح باقی‌مانده که باید در واشنگتن پیرامون آنها تصمیم‌گیری شود. موضوعات حل نشده در حالی همچنان پاشنه آشیل رسیدن به توافق به حساب می‌آید که در پی بالا گرفتن تنش در اوکراین و جدال دیپلماتیک میان کشورهای منظومه غرب با روسیه، نام این کشور در صدر فهرست تحریم‌های بلوک غرب قرار گرفته است. تحریم‌هایی که مقام‌های روسی آن را عامل اثرگذاری بر مناسبات تهران و مسکو در چهارچوب برجام توصیف کرده‌اند. «سرگئی لاوروف»، وزیر امور خارجه روسیه یک هفته پیش با طرح این مسأله اعلام کرد که کشورش از امریکا ضمانت کتبی خواسته است که تحریم‌ها بر سر اوکراین بر روابط مسکو با تهران ذیل توافق موسوم به برجام اثر منفی نداشته باشد. طرح این درخواست از سوی روسیه در حالی بود که به نظر می‌رسد امریکا که خود باید درباره موضوعات اختلافی باقیمانده تصمیم‌گیری کند، می‌کوشد با انداختن توپ برجام در زمین روسیه، بار قصور وضعیت کنونی را به دوش روسیه بگذارد. اما این در حالی است که ایران به عنوان کشور اصلی مذاکرات معتقد است طرفی که باید هرچه سریع‌تر درباره خواسته‌های آن تصمیم‌گیری کند، امریکاست. سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت خارجه در نشست خبری روز گذشته‌اش پیرامون این موضوع توضیحاتی داد و تأکید کرد آنچه را که در مذاکرات وین می‌گذرد، نباید تنها به یک یا دو عامل مشخص فروکاست. منظور مشخص او تلاش رسانه‌های غربی برای ساختن روایتی است که امریکا را از هرگونه اقدام کارشکنانه برای رسیدن به تفاهم در وین مبرا می‌کند و قرار گرفتن مذاکرات در نقطه جاری را محصول یک عامل خارجی می‌داند. خطیب‌زاده درباره رویدادهای اخیر از جمله میزان اثرگذاری درخواست اخیر روسیه با تأکید بر اینکه مسئولیت شکل‌گیری وضعیت فعلی با امریکاست و اگر امروز امریکا پاسخ دهد می‌توانیم به وین برگردیم، به‌طور صریح اعلام کرد گره‌ای که اینک در مذاکرات افتاده در واشنگتن باز می‌شود نه در مسکو. خطیب‌زاده در شفاف‌سازی آنچه در مذاکرات می‌گذرد، با بیان اینکه متأسفانه امروز وین، آیینه دیروز رفتارهای غیرسازنده امریکاست، درخواست روسیه برای کسب تضمین از امریکا را هم قابل بررسی در کمیسیون مشترک برجام دانست و تأکید کرد: «رویکرد روسیه تا به امروز سازنده بوده و در بین مذاکره‌کنندگان در وین در ۱۱ ماه گذشته نزدیک‌ترین و حمایت‌گونه‌ترین بوده است. مقامات روس در گفت‌وگوهای خصوصی و در کمیسیون مشترک این را اشاره کردند که مانع هیچ توافق خوبی نمی‌شوند. اجازه ندهید روایت‌های دیگر این وضعیت را به گونه دیگری تصویر کند.» او این را هم افزود که آنچه در وین امروز با بازگشت هیأت‌ها به پایتخت‌های خود انجام شده یک تنفس و توقف کوتاه است که به درخواست هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام انجام شده است. به گفته او تاریخ بازگشت هیأت‌ها را نیز هماهنگ کننده برجام بورل و مورا اعلام خواهند کرد.
با این توضیحات و با در نظر گرفتن شرایط جاری که امریکا و محافل رسانه‌ای وابسته به این کشور سعی در منحرف کردن اذهان از واقعیات صحنه وین دارند، به نظر می‌رسد تا هنگامی که خواسته تهران مبنی بر اجرای بی‌کم و کاست برجام و رفع همه تحریم‌های فرابرجامی محقق نشود، نمی‌توان از توافق در وین سخن به میان آورد. اینچنین بود که علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی در واکنش به تحولات جاری در صفحه توئیتر خود نوشت: «همه ارکان کشور فارغ از فضا سازی‌های هدفمند داخلی و خارجی صرفاً برای حفظ و ارتقای منافع ملی تلاش می‌کنند. تا زمان تأمین مطالبات قانونی و منطقی خود و دستیابی به توافق قوی در مذاکرات وین باقی خواهیم ماند.»

بــــرش

وزیر امور خارجه در گفت‌وگوی تلفنی با همتای عمانی خود مطرح کرد
حل و فصل موضوعات باقیمانده در وین منوط به اراده امریکاست

«بدر بن حمد البوسعیدی» وزیر امور خارجه سلطنت عمان دیروز دوشنبه در تماس تلفنی با حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران درباره مناسبات دوجانبه و تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی از جمله تحولات اوکراین و مذاکرات وین به گفت‌وگو پرداخت.
امیرعبداللهیان در این گفت‌وگوی تلفنی اظهار داشت: روند مذاکرات وین متوقف نشده، بلکه در هماهنگی با هماهنگ کننده اتحادیه اروپا ، وقفه‌ای کوتاه در مسیر مذاکرات ایجاد شده است. مذاکره‌کننده ارشد ایران با جدیت به تلاش‌ها برای رسیدن به توافق خوب، قوی و پایدار ادامه می‌دهد. حل و فصل موضوعات باقیمانده که جزو خطوط قرمز ما است به اراده طرف امریکایی و عدم اتلاف وقت مرتبط است. رئیس دستگاه دیپلماسی تأکید کرد: جمهوری اسلامی ایران برای حصول توافق خوب، قابل اتکا و پایدار کاملاً جدی است.
امیدواری عمان به حصول توافق نهایی در وین
وزیر خارجه عمان نیز در این تماس تلفنی ضمن تمجید از روابط مثبت دو کشور به تبیین برخی موضوعات دوجانبه و قدردانی از مواضع منطقی ایران پرداخت و گفت: سلطنت عمان همواره در زمینه حل‌ و‌ فصل بحران‌های مختلف قائل به گفت‌وگو و مذاکره است و در مسیر صلح گام برمی‌دارد و امیدوار است نتیجه توافقات دو کشور بزودی نهایی و عملیاتی شود.
بدر بن حمد البوسعیدی همچنین در مورد مذاکرات وین، نسبت به حصول توافق نهایی ابراز امیدواری کرد و آن را به نفع همه طرف‌ها و منطقه خواند.
وزرای خارجه در این گفت‌وگو بر استمرار رایزنی‌ها در مسائل مختلف تأکید کردند.
 گفتنی است «بدر بن حمد البوسعیدی» وزیر امور خارجه سلطنت عمان چهارم اسفند ماه در سفر به تهران با حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران دیدار و گفت‌وگو کرد.امیرعبداللهیان چندی پیش (۲۰ دی ماه) به مسقط و پس از آن به دوحه سفر و با همتای عمانی دیدار و گفت‌وگو کرد. «بدر بن حمد البوسعیدی» وزیر خارجه عمان در دیدار امیرعبداللهیان با اشاره به ظرفیت‌ها و توانمندی‌های اقتصادی و منابع انسانی ایران، بر ارتقای همکاری‌های دوجانبه و بهره گیری از ظرفیت‌های اقتصادی منطقه تأکید کرد.امیرعبداللهیان ۱۲ دی ماه نیز با همتای عمانی درباره مناسبات دوجانبه و تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی تلفنی گفت‌وگو کرده بود.