چرا تورم نزولی شد؟

دکتر ایرج توتونچیان
اقتصاددان
در مورد علل تورم و افزایش یا کاهش آن در کوتاه‌مدت مطالب بسیاری از طرف اقتصاددانان غربی و برای نظام سرمایه‌داری نوشته شده و پیشنهادهایی نیز ارائه شده است. بارها دیده شده است که غالب (اگر نه همه) اقتصاددانان ما نیز به پیروی از اقتصاددانان غربی همان مطالب و پیشنهادها را در کلاس یا در اجرا تکرار می‌‌کنند. پیروی از نظرات غربی‌ها به این دلیل می‌‌تواند باشد که پایه‌های اصلی اقتصاد ما مأخوذ از همان نظام است. با این حال مشکلی که وجود دارد این است که شرایط فرهنگی - اجتماعی تمام کشورها یکسان نیستند؛ به عبارت دیگر نمی‌توان برای تمام کشورها یک الگو و راهکار پیشنهاد کرد، بویژه آنکه مبانی فرهنگی و عقیدتی کشورها نسبت به هم متفاوت است.
نظریه‌ای که در غالب موارد برای توجیه تورم بیان می‌‌شود، اتحادی است که به اشتباه به «نظریه مقداری پول» معروف شده و مفهوم بسیار ساده‌ای دارد. به این معنا که با فرض حفظ سرعت گردش پول و ثبات تولید، قیمت‌ها به همان میزان که عرضه پول زیاد می‌شود، افزایش می‌‌یابد.
این توضیح ما را به چند نکته هدایت می‌‌کند. همواره طی سال‌های گذشته برنامه‌ای برای کنترل تورم نداشتیم و طبق آمارهای رسمی نرخ تورم در دولت روحانی رکورد زد. آنچه امروز در اقتصاد ایران مشاهده می‌‌شود، ناشی از رفتارهای گذشته است. البته بانک مرکزی هر از گاهی از کنترل تورم هدفمند یاد می‌کند. یعنی تورم یک اصل اقتصادی است و گریزی از آن نیست. این نکته صحیح است چون یکی از شاخص‌های نظام اقتصادی سرمایه‌داری مبتنی بر ربا، تورم است.
به زعم بنده تورم کشورمان حاصل چند عامل درهم پیچیده و وابسته به هم است، این عوامل بدون رعایت اولویت عبارتند از: بهره (ربا) – پرداخت مقادیر معتنابه به سپرده‌گذاران تحت عنوان مجعول سود علی‌الحساب- تشویق سفته‌بازی با تمام کالاهای بادوام و معاف از پرداخت مالیات- خلق پول – پیوند نامیمون قیمت دلار به قیمت کالاها و خدمات – احتکار انواع کالاها و اطمینان از مصون بودن از تعقیبات- کسری بودجه به مثابه ارثیه از دولت دوازدهم – انتظارات تورمی ارثیه از دولت دوازدهم بویژه در مورد بنزین – کارایی ضعیف دولت قبل - عدم دریافت مطالبات معوق بانک‌ها و نیز موارد دیگر است که در این مقال نگنجد. همچنین راه‌حل نهایی را تأمین مالی (بانکداری) اسلامی می‌دانم که ریاست محترم جمهوری نیز قاطعانه در این مورد وعده دادند و اینجانب نیز طرحی در این زمینه آماده کرده‌ام. در مجموع باید اذعان کرد نشانه‌های نزولی تورم در دولت سیزدهم آغاز شده است، چراکه اقداماتی در ماه‌های گذشته رخ داده که بزودی نتیجه‌ آن مشاهده خواهد شد.