مجسمه‌های پنهان شده در پاکت!

وصال روحانی
خبرنگار
اهدای جوایز اسکار 2023 زودتر از 22 اسفندماه صورت نمی‌گیرد اما مقدمات این امر، از مدتی پیش آغاز شده و حتی بخشی از جوایز اولیه توزیع شده و رأی‌گیری اولیه از واجدان شرایط هم طی روزهای 21 تا 24 آذر انجام خواهد پذیرفت.
این نود و پنجمین دوره برگزاری مراسم اسکار است و نهاد مجری آن که آکادمی علوم سینمایی و هنرهای تصویری (با نام اختصاری آمپاس) است، هر ساله در یک فرایند طولانی که حداقل پنج ماه را دربرمی‌گیرد، اقدام به شناسایی بهترین‌های سینما در سال سپری شده و اهدای مجسمه‌های طلایی اسکار به آنها در شاخه‌های مختلف می‌کند.
اگر در ادوار نخست اسکار که از سال 1927 به اجرا درآمد، تعداد شاخه‌های این جوایز از 10 تا 12 مورد فراتر نمی‌رفت، اینک به 24 قسمت بسط یافته و بار بین‌المللی آن نیز بسیار بیشتر شده است. بر اثر این فرایند جوایزی که تا 20 سال پیش عملاً فقط به جامعه سینمای امریکا و هنرمندان و فیلم‌های آن منحصر می‌شد، اینک هر کشور ارائه‌کننده کارهای مطلوب و باکلاس و هر هنرمند خالق این گونه آثار را صرفنظر از هر ملیتی که داشته باشد، دربرمی‌گیرد و به‌تبع آن توجه عمومی و میزان رویکرد سایر کشورها به جوایز اسکار هم فزونی گرفته است.
یک پروسه 8500 نفری
با وجود این افراد صاحبِ حق رأی برای شرکت در انتخابات اسکار هر سال تنها از اعضای کل جوامع سینمایی جهان انتخاب نمی‌شوند بلکه اعضای همان سازمان آمپاس هستند که به بیش از 8500 نفر می‌رسند. قاعده کار این است که برای شناسایی فرد پیروز در هر یک از شاخه‌های تخصصی، فقط از متخصصان همان حوزه در این سازمان نظرخواهی می‌شود اما برای شناخت برنده جایزه اسکار برترین فیلم سال به آرای تمامی اعضای آکادمی با هر تخصص و در هر حوزه‌ای رجوع می‌شود. پس از کامل شدن رأی‌گیری‌های اولیه یک فهرست کوتاه از نامزدها در هفت -هشت شاخه از شاخه‌های 24 گانه اسکار در روز 30 آذر مشخص و اعلام می‌شود و پس از نظرسنجی مجدد از اعضای آکادمی برای شناسایی پنج کاندیدای نهایی در همه شاخه‌ها که طی روزهای 22 تا 27 دی انجام می‌پذیرد، نوبت به اعلام رسمی فهرست فوق در روز سه‌شنبه چهارم بهمن ماه می‌رسد. اعلام این اسامی در مراسمی مختصر و مفید و حداکثر 30 دقیقه یا در اولین ساعات صبح این روز به وقت امریکا و در ساعات عصر در غرب آسیا و اروپا صورت می‌گیرد. مدتی پس از اتمام این فرایند و در روزهای 11 تا 16 اسفند رأی‌گیری دیگری در خصوص پنج نامزد نهایی هر رده انجام می‌شود و نام‌های آثار هنری برتر و هنرمندان پیروز در پاکت‌هایی مخفی که قرار است هیچ‌کس بر آن دسترسی نداشته باشد، قرار می‌گیرد و سرانجام در شب توزیع جوایز با بازشدن این پاکت‌ها مشخص می‌شود کدام هنرمندان امسال بر بام سینمای دنیا نشسته‌اند!
این پروسه‌ای است که سال‌ها در امر برگزاری و اهدای جوایز اسکار رعایت و اجرا شده و فقط روزها و هفته‌های آن بارها و به دلایل مختلف دستخوش تغییر شده و واپسین تغییر عمده صورت گرفته در این زمینه، در زمان همه‌گیری پاندمی کرونا در اواخر سال 2019 اعمال شد که در اهدای جوایز آن سال تأخیری سه ماه و نیمه را اعمال کرد و در سه سال بعدی هم بر اثر تبعات همین بیماری هولناک و اثر کشنده اقتصادی آن روی هنر و صنعت سینما مراسم اسکار با تأخیرهایی بین یک ماه و نیم و یک ماه نسبت به گذشته  برگزار شده و امسال هم این جوایز دو سه هفته دیرتر از روال معمول طی سال‌های 2000 تا 2019 به فاتحان اهدا می‌شود.
در انتظار سرنوشت جنگ جهانی سوم!
فعلاً باید در انتظار نخستین گام بزرگ Ampas (آمپاس) در راه اهدای جوایز امسال بود که اعلام فهرست کوتاه نامزدها در 7 شاخه از 24 جایزه اسکار است. در روز 30 آذر مشخص می‌شود که منتخبین اولیه آکادمی اسکار در شاخه‌های مذکور از بین ده‌ها گزینه ثبت‌نام کرده کدام آثار و هنرمندان بوده‌اند. یکی از این شاخه‌ها که برای ایرانی‌ها از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است، شاخه بهترین فیلم بین‌الملل است که تا همین چند سال پیش برترین فیلم «خارجی» (غیرانگلیسی زبان) نامیده می‌شد. ایران امسال فیلم «جنگ جهانی سوم» ساخته هومن سیدی را به آکادمی مذکور به عنوان نماینده خود معرفی کرده و بزودی مشخص می‌شود که این فیلم نظر مثبت اولیه آکادمی رابرای راهیابی به فهرست کوتاه این نهاد جلب کرده است یا خیر. این فهرست معمولاً 9 فیلم را دربرمی‌گرفت اما سال پیش آکادمی اسکار نام 10 فیلم را در این فهرست کوتاه و اولیه قرار داد. «جنگ جهانی سوم» با سناریویی از خود سیدی، آرین وزیر دفتری و آزاد جعفریان و با بازی محسن تنابنده، مهسا حجازی‌ ، ندا جبرائیلی و نوید نصرتی در نقش‌های اصلی، شهریورماه امسال در جشنواره معتبر ونیز 2022 در بخش اصلی و مسابقه‌ای بلکه در قسمت جنبی موسوم به «افق‌ها» درخشید و هم جایزه بهترین فیلم این قسمت را برد و هم جایزه برترین بازیگر مرد را توسط محسن تنابنده به‌دست آورد. با این اوصاف باید صبر کرد و دید از میان بیش از 90 فیلمی که از سوی کشورهای مختلف به «امپاس» ارائه شده‌اند، آیا فیلم سیدی از غربال اول عبور و وارد فهرست کوتاه جایزه اسکار بهترین فیلم بین‌الملل سال گذشته می‌شود یا خیر؟! باید متذکر شد که چهار فیلم دیگر هم وارد فهرست نهایی انتخابی ایران برای معرفی به آکادمی اسکار شده بودند اما کمیته انتخاب که برخی اعضای نام‌آشنای آن پرویز شیخ هادی، مریلا زارعی و محمدحسین حقیقی بودند، ‌فیلم سیدی را بر چهار رقیبش ارجح شمرد. این چهار فیلم عبارت بودند از: «موقعیت مهدی» ساخته هادی حجازی‌فر، فیلم کارتونی «پسر دلفینی» اثر محمد خیراندیش، «بدون قرار قبلی» به کارگردانی بهروز شعیبی و «تفریق» ساخته مانی حقیقی. ناگفته نماند که ایران سابقه دو بار فتح این جایزه را با فیلم‌های اصغر فرهادی در سال‌های 2012 و 2016 دارد.